- Учителю
- Ашық сабақ 'Ертегілер әлемі'
Ашық сабақ 'Ертегілер әлемі'
| Әдебиет 5-сынып | Пән мұғалімі: Әлімова Айжан Шорабекқызы | Күні: 29.10.2015 жыл | Мерзімі: 2-сабақ, ІІауысым | |||||||||
| Сабақ тақырыбы | Ертегілер әлемі /Қорытынды сабақ/ | |||||||||||
| Сілтеме | Жалпы білім беретін мектептің 5-сыныбына арналған әдебиет оқулығы, АКТ, электронды оқулық | |||||||||||
| Оқып-үйренудің негізгі мақсаттары | Ертегі туралы алған білімдерін пысықтау. Ертегілер арқылы жауыздық пен зұлымдықты ізгіліктің жеңіп шығатынына халық сенімінің зор болғанын түсіну. Мәтінді топта талқылап, қорытынды шығарып үйрену. | |||||||||||
| Оқып-үйренудің нәтижесі | Ертегі туралы алған білімдерін пысықтайды. Жауыздық пен зұлымдықты ізгіліктің жеңіп шығатынына халық сенімінің зор болғанын түсінеді. Мәтінді топта талқылап, қорытынды шығаруға үйренеді. | |||||||||||
| Негізгі идеялар | Оқушылардың өзін-өзі реттеу әлеуетін дамыту, диалогтік оқыту үлгісімен сыни ойлау, оқыту стратегияларын кеңейту. | |||||||||||
| Қолданылатын әдіс-тәсілдер | Топқа бөлу, ашық - жабық сұрақтар, жеке, жұптық, топтық тапсырмалар, «Соңғы сөзді мен айтайын!», рефлексия | |||||||||||
|
| Уақыт | Мұғалімнің іс-әрекеті | Оқушының іс-әрекеті | Бағалау | Дерек көздер, көрнекіліктер | |||||||
|
| 3 мин 2 мин
10 мин 7 мин
15 мин 5 мин
3 мин | І.Қызығушылықты ояту ІІ.Топқа бөлу Балалармен сәлемдесіп, бүгінгі күнге сәттілік тілеу. Сабақтың қызықты, мазмұнды өтуі үшін қызығушылықты ояту мақсатында "Ертегілер " кейіпкерлерінің аты жазылған кеспе қағаздар арқылы 4 топқа бөлу.
Ертегі деген бір әлем, Қиялың қанат қағатын. Ертегі деген бір әлем, Арманның өзін табатын, -дей отырып бүгін біз «Ертегілер» тарауы бойынша алған білімімізді толықтырып, пысықтайтын боламыз. Адамның қиялдан, ойдан шығарған барлық көне дүниелері мифтер, аңыздар және ертегілер болып үшке бөлінеді. Әрқайсымыз балалық шағымызда таңғажайып сиқырға толы ертегілерді оқыдық. Ертегілер - тұнып тұрған қиял-ғажайыптар, жануарлар адамша сөйлеседі, батырлар жау әскерімен ғана емес, айдаһарлармен, жын-перілермен және басқада халық қиялы тудырған жалмауыз - құбыжықтармен шайқасады.
Үй тапсырмасын сұрау 1.Тазша балаға хат жазу 2.Өтірік әңгіме құрастыру 3.Өтірік өлең құрастыру 4. «Қырық өтірік» ертегісінің желісі бойынша диафильм құрастыру
Ертегілер тарауын пысықтау мақсатында сұрақтарға жауап беру
І топ оқушыларына арналған конверт. 1.«Аяз би» ертегісінде Барсакелместегі інжілі қой ертегіде қалай суреттелген және хан оған не үшін қызықты? Бір түгі - алтын,бір түгі - күміс,сойса терісі адамға тон.Соның терісінен үстіме киім тігіп кигім келеді,-дейді 2.«Ер Төстік» ертегісіндегі Кежекейді жар басындағы лашыққа шақырған кім? 3. «Қырық өтірік» ертегісінен тұтастай қарағанда қандай құндылықтар аңғаруға болады?
ІІ топ оқушыларына арналған конверт 1.«Аяз би» ертегісінде Жаманға Меңді сұлу қандай заттар береді және ол заттарды Жаман не істеді? 2. «Ер Төстік» ертегісіндегі ырымы жаман жер (Сорқұдық) 3. Кендебай орнында сен болсаң, қойшы балаға қандай жақсылық жасар едің? Топтық жұмыс І топ оқушыларына арналған тапсырма Шығарма мазмұнына сай құрылған жоспар тарауларын дұрыс орналастыру. ІІ топ оқушыларына арналған тапсырмалар Сәйкестендіру Ханның Жаманды сағынуы | Жақсы ісіңнің артында сауабы бар, Зұлымдықтың артында жауабы бар | |||||||||
| Ханның қырық уәзірді жолға салуға тапқан ақылы | Ескі дос естен кетпес | |||||||||||
| Хан сөзін шеше алмаған уәзірлердің Жаманға баруы | Ақылды жетер мұратқа, Ақылсыз қалар ұятқа | |||||||||||
| Хан тағына отырған Жаман | Сертке берік бол, Досыңа серік бол | |||||||||||
| Жаманның сертке берік болуы | Алдыңа келсе атаңның құнын кеш | |||||||||||
| Құстың, шөптің, адамның жаманын табуға ханның уәзірлерін жұмсауы | Ащы менен тұщыны татқан білер. Алыс пен жақынды жортқан білер | |||||||||||
| Жаманның жақсы мен жаманды айыра білуі | Есірген хан елді ермек етер | |||||||||||
| 40 уәзірдің хан мен Жаманды араздастыруы | Ақыл - елдің қорғаны | |||||||||||
| Ханның Жаманды уәзір етуі | Арсыз адам жала жауып аздырады, Ақылды адам жол тауып оздырады | |||||||||||
| Меңдінің Жаманды таңдауы | Кедейлігіне қарама, кісілігіне қара | |||||||||||
ІІІ топ оқушыларына арналған тапсырмалар
Ассосация
1.Үшеуі жүріп келеді. Алдарынан құлағын жерге төсеп, тың тыңдап жүрген бір адам көрінеді.
2.- Матаулы қалың түйеден,
Таңдап та алған, Құба інген,
Артайын деп ер қосын,
Арнап та алған, Құба інген.
3. - Жаным алыста, өзіммен бірге сақтамаймын. Борықбұлақтың басында қырық елік жүреді. Соның ішінде қайқы қаракер елік бар, қайқы қаракер еліктің ішінде тоғыз қара сандық бар. Сол сандықтың ең кішісінің ішінде тоғыз балапан бар, сол тоғызы менің жаным болады.
1.«Е, шырағым, жасым сексенге келгенде біреудің қанын жүктеп не қылайын? Бір сыр бар еді, оны тәңірінің өзі ғана білетін еді, мен білетін еді
2. «Қайрақтай болып үгітілгенше, тәрелкедей болып уатылғанша, пышақтай болып басы кесілгенше сыр айтпайтын кісі мына гауһар тастай жарып мені алады...»
3.- Қырғауылдың жүні жоқ болса да, қанаты бар, адамның пайдасына жарайтын адал құс еді. Біреудің сиықсыз болуы - тәңірдің ісі. Қырғауылдың айыбы - тек сиықсыздығы.
ІV топ оқушыларына арналған тапсырмалар
Өтілген 4 ертегі бойынша қалаған бір ертегінің үзіндісіне сахналық қойылым дайындау.
Әуезді әуендер
Ұяшықтарды таңдау арқылы жасырылған әуеннің қай ертегіден алынғанын табу.
1.Рефлексия. «Кіржайғыш жіп» арқылы өтілген тақырыпты пысықтап қорытындылау.
«Ертегілер» тарауы бойынша ерекше әсер еткен, тереңірек ой салған тұсты хат қып жазып, «Кіржайғыш жіпке» ілу.
2.«Көңіл-күй термометрі» арқылы рефлексия жасату
Интертақта арқылы көңіл-күй шкаласын көрсету.
10 градус: Сабақ ұнаған жоқ, сабақтың қызықты өтпеу себебінен көңіл-күйім мүлдем жоқ.
20 градус: Болады. Сабақ барысындағы тапсырмалар аса қатты әсер еткен жоқ.
30 градус: Көңіл-күйім - орташа. Бүгінгі сабақтың өзге сабақтардан айырмашылығы болған жоқ.
40 градус: Көңіл-күйім - жақсы. Өзіме қажетті мәліметтерді ала алдым.
50 градус: Көңіл-күйім - супер! Бүгінгі сабақ маған қатты ұнады.
Амандасады.
Оқушылар кеспе қағаздарды таңдау арқылы «Ер Төстік» ертегісінің кейіпкерлері /Төстік, Кенжекей, Бекторы, Таусоғар, Шойынқұлақ, Желаяқ/, «Аяз би» ертегісінің кейіпкерлері /Жаман, 40 уәзір, Мадан хан, Меңдіқыз, Наубайшы, Ақша хан/, «Керқұла атты Кендебай» ертегісінің кейіпкерлері /Кендебай, Самұрық, Мергенбай, Қазанғап, Керқұла /, «Қырық өтірік» ертегісінің кейіпкерлері /Тазша, Хан, Етіктің сыңары, Инелік, Шегіртке, Ақсақ қоңыз / болып 4 топқа бөлініп отырады, берілген кейіпкерлеріне сын есімді пайдалана отырып сипаттама береді. (Мысалы: Көрікті Кенжекей, Алып Таусоғар, Ақылды Жаман т.б.)
Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып бүгінгі сабақтың тақырыбы және мақсатымен танысады.
Оқушылар бір-бірінің жұмысын топтарда өзара бағалай отырып, үздік деп таныған бір жұмысты әр топтан 1 оқушы шығып баяндайды.
«Конверт сұрақтар» арқылы топтар арнайы дайындалған сұрақтарға жауап береді, тапсырмаларды орындайды.
ІІІ топ оқушыларына арналған конверт
1.Жаман өзі хан болған соң ордасының маңдайшасына не шегелеп қойды? Неліктен? (Жыртық тоны мен жаман тымағы)
2.Мергенбай батыр қай ертегінің кейіпкері?
3.Егер сен сол кездегі би болсаң, «Ер Төстік» ертегісіндегі Шойынқұлаққа қандай жаза қолданар едің?
ІV топ оқушыларына арналған конверт
1.Адамның ең жаманы болған адам ертегінің басты кейіпкері - Жаман
жаман адам ба? Ол хан болуға лайық па?
2.«Керқұла атты Кендебайдың» қиял-ғажайып ертегіге жататынын қалай дәлелдеуге болады?
3.Хан Жаманды Барсакелмеске не үшін жұмсады? Оған ой салған кімдер?
І топ оқушылары Шығарма мазмұнына сай құрылған жоспар тарауларын дұрыс орналастырады.
Жаманның жақсы мен жаманды айыра білуі. 2
Жаманның сертке берік болуы. 5
Жаманның Барсакелмеске баруы. 7
Құстың, шөптің, адамның жаманын табуға ханның уәзірлерін жұмсауы.1
Хан тағына отырған Жаман. 10
Ханның Жаманды уәзір етуі. 3
Меңдінің Жаманды таңдауы. 4
40 уәзірдің хан мен Жаманды араздастыруы. 6
Хан сөзін шеше алмаған уәзірлердің Жаманға келуі. 8
Ханның Жаманды сағынуы. 9
ІІ топ оқушылары
Берілген мақал-мәтелдерді жоспардың тараулары бойынша сәйкестендіреді.
ІІ топ оқушыларына арналған тапсырмалар
Берілген үзінді қай ертегіден алынған?
1.« - Жаным - ай, жас бала көрінесің! Сенен естияр талай адамдар да айтамын деп келіп, айта алмай кеткен. Жарқыным, өлуге асығып жүрген не қылған баласың? Тілімді ал да, қайта ғой!»
2.«Құрығым аласа болған шығар»,- деп, құрықтың басына... жалғадым, көрінбеді.
3.«Бұл титтей май менің қай бүйірімді бұлтитады? Онан да етігімді майлап алғаным олжа шығар» деп, бас салып етігімді майлағанымда, бір етігімнің жұлығына зорға жетті, қонышына жетпеді.
1.Мен айтсам, бұлардың айтып отырғаны өтірік. Бұларға көрінбей мен де күзеттім. Түн ортасы кезінде екі балаңыз ұйықтап қалды. Таң алдында бие бір алтын құйрықты, құндыз жүнді құлын туды. Аспаннан бір бұлт түйіліп келді де, оны көтеріп ала жөнелді. Мен құйрықтан шап беріп ұстай алдым.
2.«Достым, іздеген жоғың алыста емес. Біреуі емес, екеуі де осыдан табылады. Мына таудан әрі ассаң, ағып жатқан өзенді көресің. Өзеннің ортасында бір арал бар. Ол аралда адам перісінің ханы тұрады. Сенің қолтығыңдағы алтын кебіс осы хан қызының кебісі. Баяғы қойшы баланың әке-шешесі де осы ханның қолында. Олар терең зынданда жатыр. Зынданның аузы құлыптаулы.
3.Ерте-ерте ертеде, ешкі құйрығы келтеде, Қаратаудың ойында, Қарасудың бойында Қазанқап деген бір кедей болыпты. Қазанқап құс атып күн көреді екен, әйелі ау тоқып, жамау жамайды екен, осылай өз күндерін өздері көріп, жүре беріпті.
1
2
3
4
«Ертегілер» тарауы бойынша ерекше әсер еткен, тереңірек ой салған тұсты стикерлерге жазып, «Кіржайғыш жіпке» тізеді.
Бүгінгі сабақтан алған әсерін, көңіл-күйінің қаншалықты деңгейде тұрғанын термометр шкаласын белгілеу арқылы кері байланыс жасайды.
3.»Септелу жүйесі»
4.Әсер бөлісу хаты
№
Критерийлер
3 ұпай
2 ұпай
1 ұпай
1
Ертегі мазмұны мен идеясын толық игеруі
2
Берілген сұрақтарға көркем сөздерді пайдалана отырып дәл жауап беруі
3
Белгіленген уақыт пен көлемнің сақталуы
Топтарда өзара бағалау
Екі жұлдыз, бір тілек
«Бағдаршам» әдісі бойынша бағалау
«Басбармақ» әдісі арқылы бағалау
Интерактивті тақтадан дайын жауаптар арқылы топтар өздерін бағалайды
«Смайликтер» арқылы бағалау
Ман,
әдебиет оқулығы, АКТ,
Интернет сайттары, википедия беттері, , 45minut.kz/
Жетістік критерийі
Сұрақтар мен тапсырмалар салынған конверт
МАН, әдебиет оқулығы, слайд, плакаттар, түрлі- түсті маркер, стикерлер, бағалау парағы
МАН, әдебиет оқулығы, интертақта, «Сәйкестендіру» жұмысы жазылған таратпа қағаздар