Конспект урока чеченского языка Билгалдош карладаккхар

</ Урокан ц1е: Билгалдош карладаккхар.

1алашо: Билгалдашах 1амийнарг т1еч1аг1дар, и юкъахь долуш предложенеш х1итто хаар. Билгалдашо предложенехь деш долу син-таксически г1уллакх. Билгалдешан терахь, классан гайтам, цуьнан даржаш. Т1еэцна билгалдешнаш нийсаяздан хаар.Доттаг1ашка болу безам ч1аг1бар.

Урок д1аяхьар.

1.Ойла т1еерзор.

2.Ц1ахь бина болх таллар.

3. Дешархошка болх бойту уьн т1ехь тобанашца:

1. ра тоба

   1. Билгалдош, цуьнан маь1на, морфологически бил- галонаш.

   2. Легаде акха цициг, гергарниг.

   3. Морфологически къастам бе: Мерзо нам болу иг ду пгхан бешара 1ежаш.

2. г1а тоба

   1. Билгалдешнийн тайпанаш.

   2. Легаде телевизионни хаам, телевизионниниг.

   3. Сиха говр, говза пхьар боху билгалдешнаш дус- таран а, т1ехдаларан а даржашка х1иттаде.

4.1амийнарг карладаккхар, т1еч1аг1дар

1. Дешархоша кхочушдо 65-г1а шардар.

2. Сирла, воккха, дика, хаза, атта, парг1ат боху билгалдешнаш дустаран а, т1ехдаларан а даржашка х1иттаде.

3. Легаде бабиниг, бабин пух1анан бой, ламанан леча, юьртара майда, юьртарниг боху дешнийн цхьаь- накхетарш.

4. 0ьг1аза, дегаза, сийсаза, эвхьаза боху билгалдеш- наш юкъахь долуш, дешнийн цхьаьнакхетарш х1иттаде, т1аккха уьш юкъахь долуш предложе- неш язъе.

- Муха кхолладелла и билгалдешнаш?

5.Дешархошка шайга болх байтар

1-ра кеп.

1. Кхочушдо 68-г1а шар дар.

2. Легаде таьллийн ора- маш, таьллийниг.

3. Шедачу куьйгаца хъаъс- тира цо буобер. Билгалдаьккхинчу бил- галдашна бе морфологически къастам.

2-г1а кеп.

1. Кхочушдо 70-г1а шардар.

2. Легаде баьллийн мутт, баьллийниг.

3. Белхалой бовхачу кха- чанах кхетаза дукха хан яра.

Билгалдаьккхинчу билгалдашна бе морфологически къастам.

6.Хьалххе хаийтаран диктант

Къегина кхеттачу малхо серлаяьккхина 1уьллура ерриге а район. Кху ломан басера охьахьаьжча, шерра къаьстара дукхахйолу ярташ. Нихалахь дара Ибрах1иман ден-ненан ц1а а. Кхузара охьахьаьжча гора к1антана баьццарчу стоьмийн дитташна юкъахь шайн ц1енойн кибарчигийн тхов. (С-Хъ. Нунуев)

• Оьшучу интонацица д1аеша роман т1ера кийсак.

• Исбаьхьаллин сурт xIottoш мел г1о дина аьлла хета шуна билгалдешнаша?

Дал аде л масалш.

• Билгалдаха билгалдешнаш, схьаязде уьш дозуш долчу ц1ердешнашца.

• Морфологически къастам бе буха сизаш хьаькхначу билгалдешнашна.

7.Рефлекси.

Ц1ахь бан болх

1.Карлаяха 1 - 11-г1ий пп, 12-чу хаттаршна жоьпаш ло.