урок казахского языка в 7 классе на тему 'Тіл ұстарту сабағы. Күлімде, Наурыз, күлімде!'

Ивановка орта мектебі

Қазақ тілі және эдебиет аптасында өткен ашық сабақ

Тақырыбы

Тіл ұстарту сабағы.

Күлімде, Наурыз, күлімде!

Мұғалім: Хусаинова К.К.

2013-2014 уч. год

Сабақтың тақырыбы: Тіл дамыту: Наурыз - думан.

Сабақтың мақсаты: Наурыз мерекі туралы мағлұмат беру.

Міндеттері:

білімділік - оқушыларға көктемде болатын табиғат құбылыстары, адамдардың тіршілік әрекеті, көктемдегі мерекелердің тойлану ерекшеліктерімен танысу;

дамытушылық - оқушылардың тілін дамыту, еске сақтау, ойлау, сөздік қорын молайту;

тәрбиелік - Қазақстан мерекелеріне, тіліне, тарихына деген сүйіспеншілікті арттыру, қоршаған ортаны сүйе білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Сабақтың әдіс - тәсілдері: мәнерлеп оқу, сөзжұмбақ шешу.

Көрнекіліктер: интерактивтік тақта, слайдтар.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі

а) сәлемдесу;

Кезекшімен cұхбат

• Балалар, бүгін кім кезекші?

• Сабақта кім жоқ?

Оқушыларды сабаққа бейімдеу.

2. «Ой шақыру» стратегиясы

Н

А

У

Р

Ы

З

1. Бала үшін ең қымбат адам

2. Сүттен ұйытып жасайтын тағам

3. Жаз мезгілінің ай атауы

4. Көктем мезгілінің ай атауы

5. Мергендікке, тездікке үйрететін балалардың ұлттық ойыны

6. Бие сүтінен ашытатын сусын

• Балалар, біз сұрақтарға жауап беріп сөзжұмбақтан «Наурыз» сөзін шығардық.

3. Оқушылармен сұхбат

• Балалар, қай жыл мезгілі келді?

• Көктемде күн қандай болады?

• Көктемде не ериді?

• Көктемде не жауады?

• Көктемде нелер ұшып келеді?

• Құстарға қандай көмек көрсетуіміз керек?

• Балалар, көктем айларын атаңдар?

• Қазір қай ай? (Наурыз)

• Бүгін наурыздың нешесі?

4. Дәптермен, тақтамен жұмыс (оқушылар дәптерге күн, айды жазады)

• Балалар, «Наурыз» дегенде, ойға қандай сөздер келеді? (кластер жасайық)

5. Ал, балалар, сендердің алдарыңда сөздер.

Бір қатарда жазылған сөздерден сөйлем құрастырайық

а) Басы, жыл, Наурыз

ә) Бәйшешек, Наурызда, өседі, астынан, қардың

б) Дайындалады, наурызға, адамдар

в)Арық, көше, тазалайды, аула, адамдар

- Балалар, баяндауыш сөйлемде қай жерде тұрады?

6. -Жақсы, келесі жұмысымыз.

• Сұрақтар: Наурыз айында қандай үлкен мейрамдар бар?

1. Халықаралық әйелдер күні

2. Наурыз тойы

3. Наурыз тойын қай күні мерекелейміз?

4. Қазақ елі наурызды қалай қарсы алған? (жауаптар)

7. Мұғалімнің сөзі. Мәтін «Наурыз - жаңа жыл». Мәтінмен жұмыс: мәтіннен сан есімдерді табыңдар.

Қазақ елі наурызды қалай қарсы алған? Жаңа жыл таза үйге кірсе ол үй аурудан, пәле - жаладан аман болады деп, Наурызға дейін үй-ішін тазартып қойған. Жыл бойы ақ мол болсын. Жауын - шашын мол болсын деген тілекпен ыдыстарды сүтпен суға толтырып қойған.

Қазақ халқы (Наурызды) жаңа жылды наурыздың 22-сі күні таңғы сағат 3-те қарсы алған. Сол күні даланы Қыдыр Баба аралап, Самарқанның көк тасын жібітсе керек. Ескі жыл есірке! - деп үйдегі ескі ыдысты сындырып, «қабақ сынды, қайғы кетті» - деп ырым жасаған.

Халқымыздың мифологиялық түсінігі бойынша Наурыздың 21-і түні даланы Қыдыр аралайды екен. Сол себепті осы түнді «Қыдыр түні» деп атайды. Қыдыр адамдарға дәулет дарытып, бақ қондыратын ақсақал, көзге көрінбейтін қиял - ғажайып бейне. Жақсылықтың жаршысы Қыдыр ата даланы кезіп жүріп жерге түссе, тоңды ерітеді, ал тасқа түссе, тасты ерітіп жібереді екен.

8. Сөздікпен жұмыс:

1. Парсы - персидский

2. Наурыз -тойы - праздник Нового года

3. Қадірлеу - уважать

4. Мереке - праздник

5. Ынтымақ мерекесі - праздник единения

6. Құттықтау - поздравлять

7. Тілек - пожелание

8. Бата - благословение

9. Теңеледі - приравнивается

10. Ұлы -великий

11. Береке - благо

12. Тағам - пища

9. Топпен жұмыс «Наурыз - жаңа жыл» (мәтіннен сан есімдерді табыңдар)

Наурыз көже су мен тұздан басқа кемінде жеті түрлі азықтан ( бидай, тары, құрт, ет, сүт, күріш, май) пайдалану арқылы пісіріледі. Наурыз көжеге ауылдағы әр үй бірін - бірі кезекпен шақырған. Әрбір келген кісі сол үйден бір кеседен қөже ішуі тиіс деп есептелген. Көже ішіп болған соң, үлкендер ақ тілек айтып, бата берген.

Біздің елімізде 130- дан астам әр түрлі ұлтты халық тату тұрады. Олар Наурыз тойын мерекелейді.

Тапсырма: 1. Мәтіннен сан есімді тауып, сипаттама беріңдер.

2. Азықтарды орысшыға аудару.

Наурыз - жыл басы. Наурыз айының 22- де күн мен түн теңеледі. Наурыз - «жаңа күн», «жаңа жыл» дегенді білдіреді. Наурызда ұлттық тағамдар әзірленеді. Көп ұлттық киім киіп, бір - біріне алғыс айтқан. Көшелер, ауланы тазалайды. 1991 жылы наурыздың 15-де Н.Ә.Назарбаевтың ұсынған жарлығымен 22- наурыз - Наурыз мерекесі күні деп аталды.

Тапсырма: 1. Мәтіннен сан есімді тауып, сипаттама беріңдер.

10. Мұғалімнің сөзі (мәтін).

Сұрақтар: таңғы сағат нешеде қарсы алған? Қадыр Баба кім? Ол не таратқан халыққа?

11. Қазақ халқының ұлттық ойындарын айтыңдар.

12. Мұғалім балаларға ақ тілегін айтып: Ұлыстың Ұлы күнімен құттықтайды. Балалар бір - біріне, қонақтарға, мұғаліміне ақ тілек айтып, ынтымақтарын көрсетеді.

13. Бағалау.

14. Қоштасу.