7


  • Учителю
  • Кичээл планы НН. М. Доржу «Дайынныг кино кѳргеш»

Кичээл планы НН. М. Доржу «Дайынныг кино кѳргеш»

Автор публикации:
Дата публикации:
Краткое описание: Ѳѳредиглиг: «Мен шыдаптар мен», «Меңээхерек», «Мен ону билип алыксап тур мен» деп бодалдарга, түңнелдерге уругларныэккээри-биле оларны кичээлче хаара тудуп, бүгү-ле таарымчалыг байдалдарнытургузар, боданыр аргазын идепкейжидер. Сѳзүглелдиң утказын шын сайгарыпбилир,
предварительный просмотр материала

Тыва дыл

Эртем

Тѳрээн чогаал

Класс

6

Кичээлдиң темазы

НН. М.Доржу «Дайынныг кино кѳргеш»

Кичээлдиң хевири

Кичээл чурулга

Педагогтуг технология

Медээ-коммуникативтиг технология, номчуп, бижип тургаш сайгарылдыр боданырын сайзырадырының технологиязы, ѳѳреникчилерниң иштики сагыш-сеткилин ажыдарынче угланган технологиялар.

Ажыглаан арга, методтар

башкының сѳзү, беседа, ѳѳреникчилерниң бот-тывынгыр ажылы, кѳргүзүп тайылбырлаарының методу, дилеп тыварының, тɵлевилел методу.

Ѳске эртемнер-биле харылзаазы

Тыва дыл, информатика, орус литература.

Дерилгези

кичээлдиң презентациязы, ноутбук, мультимедиялыг проектор.

Канчаар ажылдаары

Шупту, боду хуузунда, бѳлүктеп

Ɵɵредиглиг курлавыры

  1. Как построить урок в соответствии с ФГОС /А.В. Миронов. - Волгоград: Учитель, 2013.

  2. Монгуш А. М. Методиктиг сүмелер - Кызыл: ТНҮЧ, 1982.- 70 ар.

  3. Монгуш А. М. Методиктиг сүмелер - Кызыл: ТНҮЧ, 1884. - 78 ар.

  4. Научно-методический журнал Русский язык и литература. Всё для учителя! М.: ООО Издательская группа «Основа», 2013, № 1-6.

  5. Нестандартные уроки авт.-сост. Реут О. М. - Волгоград: Учитель, 2006. - 130 ар.

  6. . 1 september.ru

  7. www.e-oshova.ru

Сорулгазы

Ѳѳредиглиг: «Мен шыдаптар мен», «Меңээ херек», «Мен ону билип алыксап тур мен» деп бодалдарга, түңнелдерге уругларны эккээри-биле оларны кичээлче хаара тудуп, бүгү-ле таарымчалыг байдалдарны тургузар, боданыр аргазын идепкейжидер. Сѳзүглелдиң утказын шын сайгарып билир, утказы билдинмес сѳстер-биле ажылдадып ѳѳредир.

Рефлексилиг: Ук теманың берге айтырыын сайгарып, ишти-хѳңнү-биле хүлээп ап, айтырыгларга шын харыылап, түңнел үндүрүп билиринге идиг бээр; боданып сайгарарынга арга-мергежилин сайзырадыр;

Менеджерлиг: ажылдың үезин чѳп ажыглаары;

Сайзырадыглыг: Уругларның логиктиг боданыышкынын, сайгарып, түңнеп билирин, сагынгыр, кɵрүнгүр чоруун сайзырадыр; бот-тывынгыр чоруун, бот-идепкейин кѳдүрер; аас болгаш бижимел чугаазын чуруктар, сѳзүглел дузазы-биле сайзырадыр

Кижизидилгелиг: Тайбың чорукка ынакшылды оттурар, чоннар аразынга найралдыг болурунга кижизидер

-Амыргын-на, амыргын Тывавыстың чалыы, чараш частып орар чечектери!

Амыдырал чуртталгаңар сол-ла дыр бе? (ѳѳреникчилерниң харыызы)

Эр-хейлер.

Мени Чойгана Леонидовна Монгуш дээр Сарыг-Септиң Салчак Тока аттыг дугаары 2 школазындан силерге аалдап чедип келдим. Бѳгүн кичээливисте шупту идекпейлиг ажылдаар боор деп идегеп тур мен. Идегеп болур мен бе?

Эр-хейлер, кичээливисче шымнып кирээлиңер.

- Уруглар 1941-1945 чч чүү болганыл уруглар? (уругларның харыызы)

- Уруглар, дайын деп чүү чүвел, бистер ону кѳрген бис бе?

Дайынны бис кѳрбээн-дир бис, а коргунчуг деп чүүлдү кайыын билип ап турар бис, уруглар? (видеону кѳѳр)

- А бис база бѳгүн Монгуш Доржунуң «Дайынныг кино кѳргеш» деп чечен чугаазын бо кичээлде кѳѳр бис. (Слайдыже кичээнгейни угландырар)

(Ол октябрь 20-де 1939 чылда тѳрүттүнген1958 ч Хандагайты ортумак школазын дооскан, М.Горький аттыг литературлуг инстиутту дооскан шүлүкү, прозачы, очулдурукчу, оглу назым доржу журналист, чурк чогаалчы Назым Хикмедтиң адынга тураскаадып адаан болуп турар)

- Бо кичээлде чечен чугааны ѳѳренмишаан, кандыг-даа чуруттунар херекселдер чокка маңаа (ватманче кѳргүзер) чурук чуруп үндүрер бис. Башкыңар силерге сѳзүглелди номчуп алыр кылдыр онаалга берген турган, ам кыска утказын кым чугаалаптарыл? Кыска утказын чугаалаптарыңарга чуруувусту чуруп эгелээр бис. (Уругларның харыызы)

I-ги даалга чечен чугааның кыска утказы:

1) Бо чечен чогаалда шуут-ла дайынны кѳргүзүп каан бе уруглар, азы силер номчааш канчаар билип тур силер, чүү деп бодап тур силер? (уругларның овур-хевирин азар)

II-ги даалга овур-хевирлер тывар

2) 1-ги одуругнуң онаалгазы: Матрена угбай деп кымыл ол уруглар? Ооң овур-хевирин 158 дугаар арындан тып номчуптар

(50 хар ажа берген, кырлаң думчуктуг, арын-шырайы болганчок-ла хуулар, шаңгыр карактарлыг, чугаакыры аажок кадай чүве)

2-ги одуругнуң онаалгазы: Мергенмааның овур-хевирин 160 дугаар арындан тывар.

(Мергенмаа чараш-даа уруг болган. Ындыг-даа бол, кижиниң даштыкы чаражы чеже-даа хире болза, «шай хайындырып ижер эвес»)

Матрена угбайның болгаш Мергенмааның ылгалдыг чүүлдерин чугаалаңар.Чүге матрена угбай дайынныг кино кѳрүп шыдавас турганыл, а Мергенмаа чүге дайынныг кино кѳѳрге дыка солун деп турарыл, уруглар?

(ветераннарның чуруун азар)

-Эр-хейлер эки харыылаарыңарга чуруувус чуруттунуп үнүп олур, уруглар

III-кү даалга словарлыг ажыл: (кижи бүрүзү боду)

  1. Он ийи эр-он ийи аңгы сѳѳк (ар 158 ийи дугаар абзацта) - он ийи янзы нацианың оолдары дээн ышкажыл, уруглар. Кѳрүңер даан кайы хире чараш-тыр мында найыралдыг чорукту кѳргүзүп турар ышкажыл.

  2. Интернационалчы бригада - бир ажылчын бѳлүк. (ар 158 ийи дугаар абзацта)

  3. Матрена угбай бистиң душтуктарывыска чедир байсаап каапткан - таныжы, ынакшаан кызы.

  4. Хоода чуруктар - (рамкалар дээн) (георгиевская лента азар)

Дараазында онаалгаже кирер бертинде бичии дышаты кааптаалыңар уруглар, ыры кезээде кижиниң сеткилин сергедир чоор.

(Кожамык)

Аяс хүннүг, ак-кѳк дээрлиг

Амыдырал чечектери

Аас-кежик, ѳѳрүшкүлүг

Ажы-тѳл бис, салгакчы бис

Дыңгылдайлаан уян-үннүг

Тывызыксыг Тыва черниң

Тайбын чаагай кежик чолдуг

Тѳлдери бис, салгакчы бис.

Дыштанып, сергеп келдиңер бе? ам катап кичээливисче болгаш чуруувусту чуруп эгелээлиңер.

IV-кү даалга: Чечен чугааның дылында уран-чечен аргалар.

Ийи чарлып алыылыңар. 1 -ги одуругнуң: 159 дугаар арында 1,2, 3 дугаар абзацта тайбың чуртталгага хамаарышкан эпитеттерни тывыңар (эпитеттерни чыпшырар), а 2-ги одуруг 161 дугаар арында 1-ги абзацта, 162 дугаар арында деңнелгелерни тывыңар. Тыпкан кижи (сылдыстарны чыпшырар )ажылдавай турар ѳѳреникчиге чыпшыртыр)

V-ки даалга: аянныг номчулга ар 160 1-ги

Бо диалогтан кандыг чүүлге сонуургалдыг улустуң овур-хевири кѳстүп келир-дир? Номга ынак хѳй номчуур кижи дыка хѳйнү билир болур. Силерни база дыка номчуттунар боор деп идегеп тур мен. Ук диалогтан кѳрүп кѳрүңер даан уруглар совет-даа, даштыкы-даа чогаалчыларның номнарын аажок сонуургаар

(Тиилелгениң деп сѳс азар)

VI -гы даалга айтырыгга харыы: Дайын ѳрттүң чер кырынга болдурбас деп бодаар болза чүнү кылза эки деп бодаар силер?

(70 чылы деп сѳсту азар)

Бѳмбүрзекте аңгы-аңгы язы-сѳѳк нацияның чоннары эптиг, демниг, найыралдыг чурттар болза дайын болбас. Ак-кѳк дээривис кезээ мѳңгеде хүннеп чоруур, хүлүмзүрүп чоруур.

Силерниң эки харыылааныңардан мындыг чараш чурук үнүп келди. Чүге бистер албан - биле мындыг чурук чураан бис ѳске темага эвес.

Ийе шын-дыр, тиилелгениң 70 чыл оюн бүдүн Россия демдеглеп эрттирер бис, бир эвес бо кичээл солун, хѳй чүүлдү билип алган болзуңарза тиилелгениң кызыл чечектри гвоздикаларны чуруп алган хана солунувусту долгандыр азыптарыңарны диледим.

Онаалга бээри: Мурнувуста май 9 байырлалы чоокшулап олурар, ынчангаш бажыңнарыңарга онаалга дайыннарның хоочуннарынга суй-белек кылдыр сунар белекчигештерни боттарыңар шүлүк чогаадып, чурук чуруп тургаш белеткээр силер.

Бѳгүн кичээлде меңээ улуг дузалыг болдуңар, ынчангаш шуптуңарга «5» демдекти салып тур мен





 
 
X

Чтобы скачать данный файл, порекомендуйте его своим друзьям в любой соц. сети.

После этого кнопка ЗАГРУЗКИ станет активной!

Кнопки рекомендации:

загрузить материал