Учителю
Рабочая программа по татарской литературе 5 класс

Рабочая программа по татарской литературе 5 класс

Автор публикации: Исмагилова Н.А.

Дата публикации: 06.12.2015

Краткое описание:

предварительный просмотр материала

Татарстан Республикасы

Чирмешән муниципаль районының

"Пётр Семён улы Курасанов исемендәге

Чирмешән 1 нче урта гомуми белем бирү мәктәбе"

гомуми белем муниципаль бюджет учреждениесе

"Каралды":

МБ җитәкчесе

________/ Исмәгыйлова Н. Ә./

Беркетмә № ______

"______" август 2015 ел

"Килешенде":

МБГУ "Пётр Семён улы Курасанов исемендәге Чирмешән 1 нче урта

гомуми белем бирү мәктәбе"нең

уку - укыту эшләре буенча директор

урынбасары

________/ Шәрифуллина Э.Ә./

"______" август 2015 ел

"Расланды":

МБГУ "Пётр Семён улы Курасанов исемендәге Чирмешән 1 нче урта

гомуми белем бирү мәктәбе"нең

директоры

________/ Плотников В.А./

Приказ № ______

"______" август 2015 ел

I квалификацион категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы

Исмәгыйлова Наилә Әнәс кызының

5 НЧЕ А СЫЙНЫФЫНДА (рус төркеме)

ТАТАР ӘДӘБИЯТЫННАН

ЭШ ПРОГРАММАСЫ

Педагогик совет утырышында каралды

Беркетмә № ______

"______" август 2015 ел

2015 - 2016 нчы уку елы

Сыйныф: 5 нче а

Укытучы: Исмәгыйлова Наилә Әнәс кызы

Сәгатьләр саны: 70 сәгать (атнага 2 сәгать исәбеннән)

Барлыгы - 70 сәгать; атнага - 2 сәг.

Арадаш йомгаклау контроль эше (тест) - 1.

Программалар: 1. Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). 1 - 11 сыйныфлар / [басма өчен Ч. М. Харисова, К. С. Фәтхуллова, З. Н. Хәбибуллина җаваплы]. - Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2011. - 239 бит.

2. Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы (1 - 11 нче сыйныфлар). Төзүче - авторлар: Р. З. Хәйдәрова, Р. Л. Малафеева - Казан. 2014.

Дәреслек: Татар әдәбияты.Ә.Р. Мотыйгуллина, Р.Г.Ханнанов, Л.К. Хисмәтова. Рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен). Ике кисәктә. 1нче кисәк. Казан. "Мәгариф-Вакыт" нәшрияты, 2014. - 111 бит. 2 нче кисәк. Казан. "Мәгариф-Вакыт" нәшрияты, 2014. - 111 бит.

Татар әдәбиятыннан эш программасы

5 нче а сыйныфы (рус төркеме)

(70 сәг.)

Барлык сәгатьләр саны - 70

Атналык сәгатьләр саны - 2

Аңлатма язуы

Телләр өйрәнүнең хокукый нигезләре Россия Федерациясенең һәм Татарстан Республикасының югары норматив документлары белән раслана.

1. Россия Федерациясе Конституциясенең 26 нчы маддәсенең 2 нче пункты нигезендә, "һәркем үз туган телен куллану хокукына; аралашу, тәрбия алу, уку һәм иҗат итү өчен телне иреклк сайлау хокукына ия".

2. Россия Федерациясе Конституциясенең 68 нче маддәсенең 2 нче пункты Россия Федерациясе составындагы республикаларга, Россия Федерациясе дәүләт теле белән беррәттән, үз дәүләт телләрен гамәлгә кую хокукын бирә.

3. Татарстан Республикасы Конституциясенең 8 нче маддәсендә Татарстан Республикасының дәүләт телләре билгеләнгән: "Татарстан Республикасында дәүләт телләре - тигез хокуклы татар һәм рус телләре".

4. "Россия Федерациясе халыклары телләр турында" гы РФ законының 3 нче маддәсенең 3 нче пункты нигезендә, "Россия Федерациясе субъектлары гражданнарның аралашу, тәрбия,белем алу һәм иҗат итү телен сайлау ирегенә хокукын сакларга кагылышлы законнар һәм башка документлар кабул итәргә хокуклы".

5. "Россия Федерациясендә мәгариф турында" гы РФ законының 14 нче маддәсендә шундый ук мөмкинлек расланган: "Россия Федерациясе законнары нигезендә, Россия Федерациясе территориясендәге республикаларның дәүләт һәм муниципаль белем бирү оешмаларында Россия Федерациясе дәүләт телләрен өйрәнү һәм укыту гамәлгә куелырга мөмкин".

6. "Татарстан Республикасында мәгариф турында" гы ТР законы бу мәсьәләгә ачыклык кертә: "Татар һәм рус телләре, Татарстан Республикасының дәүләт телләре буларак, федераль дәүләт гомуми белем бирүнең аерым баскычы (башлангыч, төп урта, гомуми урта белем) өчен билгеләнгән стандартлары нигезендә тигез күләмдә өйрәнелә".

7. "Россия Федерациясендә мәгариф турында" РФ законының 28 нче маддәсенең 3 нче пункты нигезендә, белем бирү оешмалары уку - укыту программаларын төзү һәм раслау хокукына ия.

Эш программасы статусы.

Эш программасы түбәндәге документларны искә алып төзелде:

1. РФ ның "Мәгариф турында" законы;

2. ТР ның "Мәгариф турында" законы;

3. ТР сы Мәгариф Министрлыгының 478 номерлы боерыгы .

4. Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). 1 - 11 сыйныфлар / [басма өчен Ч. М. Харисова, К. С. Фәтхуллова, З. Н. Хәбибуллина җаваплы]. - Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2011. - 239 бит.

5. Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы (1 - 11 нче сыйныфлар). Төзүче - авторлар: Р. З. Хәйдәрова, Р. Л. Малафеева - Казан. 2014.

6. Күңелле татар теле. Р. З. Хәйдәрова, Г. М. Әхмәтҗанова, Л. Ә. Гыйниятуллина. Татар теле. 4 нче сыйныф. Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен). Ике кисәктә. 1нче кисәк. Казан. "Татармультфильм" нәшрияты, 2014. - 150 бит. 2 нче кисәк. Казан. "Татармультфильм" нәшрияты, 2014. - 128 бит.

Эш программасы структурасы.

Татар әдәбиятыннан 5 нче сыйныф укучылары өчен төзелгән программа дәүләт стандартларының федераль компонентына, гомуми белем бирү федераль дәүләт стандартларына нигезләнеп эшләнгән Ә.Р.Мотыйгуллина, Р.Г.Ханнанов, Л.К.Хисмәтова тарафыннан язылган дәреслекләрдән (1 нче, 2 нче кисәк) укытуны күздә тота. Программа стандартның эчтәлеген җентекләп ачып бирә, стандарт таләп иткән күләмдә рус телле балаларга татар әдәбиятын укытуның гомуми юнәлешләрен билгели, предмет чаралары белән укучыларны тәрбияләү юлларын, аларның әдәби үсеш дәрәҗәсен билгели.

Күпмилләтле аудиториядә татар әдәбиятын укыту өчен төзелгән программа бербөтен документ булып тора, ул биш өлешне иңли: аңлатма язуы; укыту курсының эчтәлеге, укыту-тематик планы; укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр; курсның укыту-методик тәэмин ителеше өчен әдәбият исемлеге.

Әдәбият һәр яктан үскән, рухи яктан бай, әхлакый идеаллары һәм эстетик таләпләре булган камил шәхес тәрбияләүдә әһәмиятле урын алып тора. Урта белем бирү системасындагы татар әдәбияты курсы сәнгатьне тормыш белән бәйләп өйрәнүне, эчтәлек белән форма берлеге, тарихилык, традиция һәм новаторлык, тарихи-культурологик мәгълүматларны аңлау, әхлакый-эстетик күзаллау булдыру, әдәбият теориясе һәм тарихы буенча төшенчәләрне үзләштерү, әдәби әсәрне бәяләү күнекмәләрен формалаштыру, әдәби телнең сәнгатьлелек чаралары белән танышуны үз эченә ала.

Федераль дәүләт стандартларына нигезләнеп төзелгән татар әдәбияты дәреслекләре барлык фәннәрне өйрәнү барышындагы фундаменталь төшкә (фундаментальное ядрога), универсаль уку гамәлләренә нигезләнә, укучыларның яшь һәм әдәби үсеш дәрәҗәсен исәпкә ала. Укыту һәм тәрбиянең гомуми нәтиҗәләре иҗтимагый, шәхси, танып-белү һәм коммуникатив үсешне тәэмин итеп, укучыларның белемнәрен, күнекмәләрен үстереп, дөньяны танып белүгә әзерләп, хезмәттәшлеккә, үзлегеннән белем алуга, камиллеккә омтылучы шәхес тәрбияләүгә барып тоташа. Аерым алганда, уку-укытуга системалы-гамәли якын килү нәтиҗәсендә, укучыларның иҗтимагый үсешенә (халыкның рухи кыйммәтләрен аңлаучы, үстерүче Россия гражданины тәрбияләү); шәхси үсешенә (үзлегеннән белем алырга, иҗади сәләте үскән, компетентлы, үзаңы үскән, үзенең гражданлык карашларын ачыктан-ачык белдерүгә сәләтле, үз-үзенә тәнкыйди карашта торган, тормыш авырлыкларына каршы торырлык шәхес тәрбияләү); танып белү эшчәнлеген үстерүгә (фәнни дөнья сурәтен аңлаучы, үзенең танып-белү һәм интеллектуаль эшчәнлеге белән идарә итә ала торган, уку, белем алу чараларын күзаллый торган, репрезентатив, символик, логик, иҗади фикерләү сәләте үскән, рефлексиягә сәләтле укучы тәрбияләү); коммуникатив үсешкә (аралашу компетенциясе үскән, тыңларга, диалогта, гомуми сөйләшүдә катнаша алырлык, туган телен, рус телен, чит телне камил белүенә) басым ясалды. Шул ук гамәлләрне тормышка ашыру барышында, яшүсмерләрнең яшь үзенчәлекләре дә игътибарга алынды.

Күпмилләтле мохиттә гомуми әдәби белем бирү барышында универсаль уку гамәлләре дүрт блокка бүлеп карала. Алар арасында шәхси УУГ − тормышчан, шәхескә юнәлтелгән, һөнәри юнәлештә үз юлын табуга, кешенең эчке потенциалын рациональ файдалана белүенә бәйле блок. Регулятив уку гамәлләре шәхес тәрбияләүдә планлаштырырга өйрәтү, фаразлау, коррекция, бәяләү кебек якларны үзәккә ала. Танып белү гамәлен алгы планга чыгарган блокта логик, проблеманы кую һәм чишүгә юнәлтелгән, тамга-символик якны иңләгән гомумуку гамәлләренә игътибар ителә. Коммуникатив УУГ кешеләр язмышына битараф булмауны, кешеләргә ярдәмчеллек сыйфатларын тәрбияләүне, иҗтимагый компетентлыкны үз эченә ала.

Федераль дәүләт стандартларына таянып, татар әдәбиятын өйрәнүнең максаты - туган халкының һәм җирле халыкның телен, мәдәниятен, әдәбиятын яхшы белгән, һәрьяктан камил, милли горурлык хисләре үскән шәхес (гражданин) тәрбияләү.

Әлеге максатны тормышка ашыру өчен, түбәндәге бурычлар билгеләнде:

− Татарстан төбәгендә яшәп, җирле халык белән аралашкан укучыларны төбәкнең әдәби-мәдәни байлыгы белән якыннан таныштыру;

− татар әдәбияты турындагы мәгълүматларны төрле халык фольклоры, әдәбияты, мәдәнияте, милли образлары белән чагыштырма-типологик аспектта бирү;

− татар халык авыз иҗаты турында тулы күзаллау булдыру, аны баланың үз туган халыкының рухи җәүһәрләре белән чагыштырырга күнектерү;

− татар әдипләре, мәдәният әһелләре турында күзаллау булдыру, аларны танырга, аңларга, башка халык сүз сәнгатен үстерүчеләр белән чагыштырма планда бәяләргә өйрәтү;

− татар, рус, Россиядә яшәүче башка халыклар, бөтендөнья әдәбияты белеме казанышларының уртак нигезен аңлау, аларны үстерү һәм киңәйтү.

Әлеге максат һәм бурычларга ирешү өчен, түбәндәге принциплар истә тотылырга тиеш. Рус телендә сөйләшүче балалар өчен татар әдәбиятының асылын төшендерү укытучының сүз сәнгате серләрен яхшы белүен, иҗади эшләү күнекмәләре булуын таләп итә. Мәктәп баласына сүз сәнгатенең серләрен ачуда эстетик принцип (укытучының матурлыкны күрә алуы һәм башкаларны да күрергә өйрәтә алуы), эзлеклелек (укучы алган белемнең тулыланып, баеп баруы), әдәбиятны сүз сәнгате буларак өйрәнү (татар телендә язылган әсәрләрдә әдәби образларны ачу үзенчәлекләре, татар теленең матурлыгын күрергә өйрәтү), күләме ягыннан кечкенә булган әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт булдыру, ягъни психологик принцип (мәктәп баласының яшь үзенчәлекләрен, әдәби әзерлек дәрәҗәсен исәпкә алып эш итү) ярдәмгә килә. Аерым игътибар коммуникативлык принцибына бирелә. Бу принципның өстен чыгуы рус телендә сөйләшүче укучыларның әдәби әсәр аша татар теленең серләренә тирәнрәк төшенүләре, матур әдәбият әсәрен сорауларга нигезләнеп сөйли алуы, үз фикерләрен ачык әйтә алуы, әдәби әсәрнең аралашу чарасына әверелүе белән дә бәйле. Укучыларның әдәби әсәрне кабул итү һәм әдәби үсеш үзенчәлекләрен исәпкә алып, дифференциацияләү (аерым төркемнәргә аерып, бүлеп эшләү) һәм интеграцияләү (татар теле һәм рус әдәбияты дәресләрендә алынган теоретик белемнәрне һәм гамәли эш күнекмәләрен файдалану) дә үзәккә алына.

5 НЧЕ СЫЙНЫФ

I бүлек

Төп мәктәп уку-укыту системасында 5 нче сыйныф әһәмиятле урын алып тора. Бу сыйныф балаларының яшь һәм әдәби үсеш үзенчәлекләрен исәпкә алып төзелгән УМК үз эченә дәреслекне, укучы өчен мөстәкыйль эш дәфтәрен, укытучылар өчен методик әсбапны ала.

Дәреслек ике кисәктән тора. Укучыларның белем-күнекмәләрен бәяләп бару өчен, һәр кисәк тә дүртәр модульгә бүлеп төзелгән. Һәр модуль бөтен кисәкнең өлешләрен хәтерләтә. Модульгә салынган мәгълүмат та, дәреслек үзе дә хронологик нигезгә корыла. Шул ук вакытта модульләр эчендә тематик-хронологик принцип та саклана.

Һәр модуль укучыларның әдәби үсеш дәрәҗәсен үстерүне дә, эрудициясен киңәйтүне дә, әдәбиятны сәнгатьнең башка төрләре белән бәйләп баруны да, теоретик төшенчәләрне үзләштерүне дә, сорау-биремнәрне үтәгәндә файдалана алуны да күздә тотып урнаштырылган. Дәреслектә модульләр арасындагы бәйләнешләр сорау-биремнәр һәм контроль тестлар аша гамәлгә куела. Шулай итеп, дәреслекне әдәби-теоретик төшенчәләр сүзлекчәсе, фразеологик сүзлекчә кебек белешмәләр төгәлли.

Дәреслеккә салынган әдәби әсәрләрнең нигезен "Үрнәк программа"да күрсәтелгән (төзүчеләре: Ф.Х.Җәүһәрова, К.С.Фәтхуллова) әдәби әсәрләр минимумы (7 әсәр) тәшкил итә. Алар түбәндәгеләр:

К. Насыйри, "Патша белән карт";

Г. Тукай, "Су анасы";

М. Җәлил, "Алтынчәч" (либреттодан өзек);

Ф. Кәрим, "Кыр казы";

Ф. Хөсни, "Чыбыркы" (хикәясеннән өзек);

М. Әгъләм, "Матурлык минем белән";

Н. Дәүли, "Бәхет кайда була?".

II бүлек

5 нче сыйныф укучыларының әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр:

- әдәби әсәрләрне, сүзләрен дөрес әйтеп, йөгерек уку;

- авторның әйтергә теләгән фикерен аңлау, үз мөнәсәбәтен белдерү, өлешләргә бүлә һәм планын төзи белү;

- әдәби - теоретик төшенчәләрне рус әдәбият белеме белән тәңгәлләштерү;

- татар әдәбиятының дөнья культурасында тоткан урынын аңлау;

- авторларның тормыш юлы һәм иҗаты турында кыскача күзаллау;

- 8 − 10 татар, рус, чит ил язучысы, шагыйрьләре исемнәрен һәм алар язган әсәрләрне белү;

- 3 − 4 сәнгать әһеленең тормышы, иҗатын турында мәгълүматлы булу;

- Казан һәм Татарстан төбәгендәге мәдәният учаклары (музей, театр, һ. б.), балалар матбугаты турында белү;

- төрле халыкларның фольклор үрнәкләрен татар халык авыз иҗаты белән чагыштыру;

- 5 мәкаль, 5 әйтемне русча эквивалентлары белән истә калдыру;

- мәкаль белән әйтем, фантастика белән әкият арасындагы аерманы белү;

- төрле авторларның 2 − 3 шигырен яттан сөйли белү;

- сүзлекләр, энциклопедияләр, Интернет-ресурслардан файдаланып, кирәкле материалны таба белү;

- төрле темаларга проект эше яклау;

- әдәби әсәргә, тормыш белән бәйләп, үз гамәлләренә бәя бирү.

III бүлек

Курс темаларының эчтәлеге

Эчтәлек

Сәгать саны

Борын-борын заманда...

Әкият яздым - укыгыз...

Хыял канатларында.

Белем баскычлары...

Балачак - хәтерләрдә мәңге калачак...

Ватаным өчен!

Кояшлы ил - бәхет иле.

Кеше − табигать баласы.

Эш беткәч көлергә ярый.

Барысы:

Курс темаларының эчтәлеге

Кереш.

Язучылар китапның кеше тормышындагы роле турында. Китап бер буынның икенчесенә васыяте. Китапның төзелеше (тышы, титул, форзац битләре, астөшермәләр, бүлек исемнәре); китапны төзүчеләр (авторлары, рәссамы, редакторлары, корректоры, җыючылары, нәшрияты). Татар әдәбияты дәреслеге һәм аның белән эшләү үзенчәлекләре.

I. Борын-борын заманда.

Халык авыз иҗаты.

Фольклор - халыкның коллектив иҗат җимеше. Анда халыкның теләк-омтылышының чагылышы. Фольклорның вариантлы булуы. Фольклор әсәрләрен башкаручылар (әкият сөйләүчеләр, чичәннәр һ.б.). Фольклор әсәрләренең төрләре, жанрлары. Балалар фольклоры (бишек җырлары, табышмаклар, тизәйткечләр һ.б.).

Әдәбият теориясе. Фольклор. Халык авыз иҗаты.

Татар халык әкиятләре. Халык прозасының бер төре буларак әкиятләр. Әкиятләрнең хайваннар турында, тылсымлы, тормыш-көнкүреш төрләре булуы. Әкиятләргә салынган мәгънә, аларның әкият төзәтүгә юнәлдерелгән булуы, фәлсәфәсе.

«Ак бүре» (татар халык әкияте). Әкияттә яхшылык белән явызлык көрәше. Әкияттә халык морале, тылсым элементлары. Ак бүренең төрки халыкларның тотемы булуы. Әкияттәге традицион образлар. Тылсымлы әкиятләрнең поэтикасы. Тылсымлы әкияттә фантастика.

Татар халык әкияте «Абзар ясаучы төлке», «Өч кыз», «Башмак», «Куркак юлдаш», рус халык әкиятләре «Төлке белән Алёнушка», башкорт халык әкияте «Карга ни өчен исемен әйтеп бетерми?» Төрле халык әкиятләрендәге уртак һәм аермалы яклар. Әкиятләрдә халыкның яшәү рәвеше, менталитеты чагылышы. Әкият геройлары, аларга хас сыйфатлар.

Әдәбият теориясе. Әкият. Әкият төрләре. Әкиятләрнең теле. Гипербола, литота. Әкият формулалары. Чагыштыру.

II. Әкият яздым, укыгыз...

Халык әкиятләреннән үсеп чыккан автор әкиятләре турында мәгълүмат. Аларның уртак һәм аермалы яклары. Автор әкиятләрендә халык әкиятләренең мотивлары, образларының үстерелеше.

Каюм Насыйри. Тормыш юлы турында мәгълүмат.

«Патша белән карт» әкияте. Әкияттә ил белән идарә итүче образы. Халыкның бер вәкиле булган тапкыр карт образы, аның зирәклеге. Әкиятнең диалогка корылган булуы. «Күләгә» әкиятенә салынган мораль.

Габдулла Тукай. Әдип турында мәгълүмат.

«Су анасы» әкият-поэмасы. Әкият-поэмада кеше һәм табигать мөнәсәбәтләре. Су анасы мифик образы. Әсәрдә малай образының бирелеше, аңа салынган мәгънә. Г.Тукай әкиятләренә иллюстрацияләр авторы - Байназар Әлменов. Аның иҗаты, ачыш-табышлары.

Әдәбият теориясе. Әкият-поэма төшенчәсе.

Фәнис Яруллинның «Хәтерсез Күке» әкияте. Әкиятнең эчтәлеге. Күке образы. Авторның ачышы. Халык әкиятләре уртак яклары.

Владимир Дальның «Кар кызы» әкияте. Рус халык әкиятынең эчтәлеге. «Төлке белән Алёнушка» әкияте белән уртак яклары.

Ганс Христиан Андерсенның «Борчак өстендәге принцесса» әкияте. Әкиятләрдә төрле катлам халык вәкилләрен ачу үзенчәлеге. Әкияттә халык әкиятләренә хас үзенчәлекләр.

Туфан Миңнуллинның «Гафият турында әкият» әкият-пьесасы. Драматургиядә халык әкиятләренең мотивын куллану. Гафият исемле малай, әкиятче, мифик образлар, урман җәнлекләре образлары. Алар аша автор идеясенең ачылуы.

Әдәбият теориясе. Әкият-пьеса төшенчәсе.

«Әкият» курчак театры турында мәгълүмат. Театрлар тарихында курчак театрларының урыны, әһәмияте. Казандагы «Әкият» курчак театрының бинасы, репертуары, җитәкчелеге, режессёрлары, актёрлары.

III. Хыял канатларында.

Адлер Тимергалин Адлер Тимергалин турында белешмә.

«Сәер планетада». Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү. Әсәрдәге фантастик алымнар.

Теоретик төшенчә. Фантастика. Фантастик элементлар.

Рудольф Эрих Распе.

«Сигез аяклы куян». Барон Мюнхгаузен маҗараларының берсен өйрәнү. Әсәрдәге чынбарлык белән фантастиканың нисбәте.

IV. Белем баскычлары.

Белемгә омтылу. «Мөхәммәдия» мәдрәсәсе турында мәгълүмат. Мәдрәсәнең 1882 нче елда Казанда ачылуы. Анда белем алучыларның шәкертләр дип аталуы.

Казанның Татар укытучылар мәктәбе турында мәгълүмат. Аның 1876 нчы елда ачылуы. Дүрт ел дәвамында белем алган укучыларның рус теле укытучысы булып китүе. Аларны Василй Радлов, Василий Богородицкий, Каюм Насыйри укытуы.

Казан университеты турында мәгълүмат. Аның 1804 нче елның 17 нче ноябрендә ачылуы. Анда Карл Фукс, Илья Березин, Николай Лобачевский эшләве. Анда белем алган атаклы кешеләр. Хәзер аның Казан (Идел буе) федераль университеты дип аталуы.

Гаяз Исхакый. Язучы турында мәгълүмат.

«Мөгаллим» пьесасы. Салих образы. Аңа салынган автор идеалы.

Дәрдемәнд. Дәрдемәнд турында мәгълүмат.

«Кил, өйрән...» шигыре. «Кил, өйрән...» шигыренә бәйләп телләр белүнең әһәмияте турында сөйләшү.

V. Балачак - хәтерләрдә мәңге калачак...

Габдулла Тукайның «Исемдә калганнар» әсәреннән өзек. Әсәрдә кечкенә Тукай образының бирелүе. Автобиографик әсәр герое белән Тукай арасында уртак һәм аермалы яклар. Кечкенә Габдулланың Хаҗиморат Казаковның «Бәләкәй Апуш» картинасында сурәтләнеше.

Рабит Батулла.

«Тукай-Апуш» әсәре. Кечкенә Апушка хас сыйфатлар. Аның иптәшләреннән аермалы ягы - сәләтле булуы.

Габдулла Тукайның Кырлайдагы музее. Музей урнашкан төбәк. Андагы истәлекле экспонатлар.

Теоретик мәгълүмат. Мемориаль комплекс.

Ибраһим Газның «Илдус» әсәре. Малайның үз-үзен тотышы. Лагерьда Илдус белән бәйле вакыйга турында сөйләшү.

«Салават күпере» журналы. Аның тарихы һәм бүгенгесе турында мәгълүмат.

VI бүлек. Ватаным өчен.

Гадел Кутуйның «Рөстәм маҗаралары» повестеннан «Әби әкияте», «Яз җиткәч», «Сихерле чәчәкләр», «Расад» бүлекләрен уку. Рөстәм образы турында сөйләшү. Малайга хас сыйфатларны табу. Хыял белән чынбарлык арасындагы аерманы табарга өйрәнү.

Муса Җәлил.

«Сагыну», «Соңгы җыр» шигырьләре. Аларга салынган хисне аңлау. «Алтынчәч»либреттосыннан өзек өйрәнү. Либреттоның әкияткә һәм дастанга нигезләнеп язылган булуы. Аның төп каһарманнары: Тугзак ана, Җик, Алтынчәч. Нәҗип Җиһановның либреттога музыка язуы. Композиторның иҗаты.

Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт академия опера һәм балет театры турында мәгълүмат.

Җырчы Мөнирә Булатова иҗаты. Ул башкарган арияләр. Язмышының опера сәнгате белән бәйле булуы.

Фатих Кәримнең «Кыр казы», «Ватаным өчен», «Сөйләр сүзләр бик күп алар...» шигырьләрен уку. Аларда Туган илне саклау, ярату хисләренең салынган булуы.

Лев Кассильнең «Мәңгелек хәтер». Мәскәү Кремле янындагы мәңгелек ут.1965 нче елда Мәскәүгә герой-шәһәр исеме бирелүе.

Фаил Шәфигуллин.

«Сугышчан бурыч» хикәясе. Әсәрдә Нәбир исемле малайның үз-үзен тотышы. Малай кылган гамәлләр.

Шәүкәт Галиев.

«Аталы-уллы солдатлар» балладасы. Илне басып алучыларга көрәштә халыкның фидәкарьлеге. Ил батырларына хөрмәт.

Әдәбият теориясе. Баллада.

VII. Кояшлы ил - бәхет иле.

Нәби Дәүлинең «Бәхет кайда була?» «Мин җирдә калам»шигырьләрендә бәхет эзләү һәм табу кебек фәлсәфи мәсьәләнең чишелеше. Лирик герой өчен бәхетнең үзе яшәгән җирдә булуы.

Теоретик төшенчә.Шигырь. Ритм. Рифма.

Мәдинә Маликованың «Оҗмах балалары». Пьесада кешенең үз илендә, туганнары янында гына бәхетле була алуы.

Фатих Хөсни. Автор турында белешмә.

«Чыбыркы» хикәясе . Хикәядә малайның үз эшләре өчен җавап бирүе. Авторның бала психологиясен ачу үзенчәлеге.

Әдәбият теориясе. Сюжет. Сюжет элементлары (экспозиция, төенләнеш, вакыйгалар үстерелеше, кульминация, чишелеш).

Фоат Садриевның «Көнбагыш чәчәге» хикәясе. Яхшылыкның нәтиҗәсе яхшылык булуын аңлау.

Әхмәт Рәшитов.

« Кояшлы ил - бәхет иле» шигыре. Туган ил кадерен белергә өйрәтү. Лирик геройның кичерешләрен ачу.

Мәгъсүм Хуҗин.

«Туган көн» хикәясе. Олыларга игътибарлы булырга өйрәтү. Кешеләрнең күңелен күтәрү - зур бәхет булуын ачыклау.

VIII. Кеше - табигать баласы.

Равил Фәйзуллинның «Табигать кочагында» шигыре. Шигырьдә табигатьне саклау, аны ярату хисләре өстенлек итүен ачыклау.

Мөдәррис Әгъләмовның «Матурлык минем белән» шигыре, «Җир-ана, кояш һәм башкалар» балладасы. Матурлыкны табигатьтән эзләү мотивы. Табигатьнең кешеләргә мәрхәмәтле булуы, аны сакларга кирәклеге.

Рәссам Иван Иванович Шишкин иҗаты. Аның Татарстан белән бәйле язмышы. Иҗаты.

Нури Арслановның «Ринат авылда» шигыре. Лирик геройның авыл табигате, мохите белән танышуы.

Гәбделхәй Сабитов.

«Чәчәк нигә боекты?» хикәясе. Кызчыкның әнисенә ярдәм итүе, табигатьне яратуы.

Борис Вайнерның «Искиткеч китап». Елның дүрт фасылы. Аларның һәрберсе үзенчә матур булуы.

IX. Эш беткәч көләргә ярый.

Ләбиб Леронның «Пирамида» хикәясе. Укучыларда белем алуга теләк тудыру. Укымыйча гына белемле булып булмавын ачыклау.

Теоретик төшенчә. Юмор.

Алмаз Гыймадиев.

«Зөлфия + ... мин» хикәясе. Яшүсмерләрне беренче мәхәббәт хисләренең сурәтләнеше. Язуда гына түгел, тормышта да хаталар җибәрергә ярамавын ачыклау.

Шәүкәт Галиев.

«Ул кем?» «Әлләкем», «Мәрзия мәсьәләсе» шигырьләре. Шагыйрьнең табышмак, юмористик шигырьләрендә бала хисләренең ачылышы.

Ятлау өчен тәкъдим ителә торган әсәрләр:

Дәрдемәнд, "Кил, өйрән...".

Ф.Кәрим, "Сөйләр сүзләр бик күп алар...".

Р.Фәйзуллин, "Табигать кочагында".

Дәрестән тыш (өстәмә) уку өчен тәкъдим ителгән әсәрләр

(укытучы сайлавы буенча):

Башмак (татар халык әкияте).

Төлке белән Алёнушка (рус халык әкияте).

Карга ни өчен исемен әйтеп бетерми? (башкорт халык әкияте).

Куркак юлдаш (татар халык әкияте).

Каюм Насыйри. Күләгә.

Фәнис Яруллин. Хәтерсез күке.

Владимир Даль. Кар кызы.

Ганс Христиан Андерсен. Борчак өстендәге принцесса.

Рудольф Эрих Распе. Сигез аяклы куян.

Тукай-Апуш. Рабит Батулладан.

Илдус. Ибраһим Газидан.

Мөнирә Булатова.

Фатих Кәрим. Ватаным өчен.

Мәңгелек хәтер. Лев Кассильдан.

Сугышчан бурыч. Фаил Шәфигуллиннан.

Оҗмах балалары. Мәдинә Маликовадан.

Көнбагыш чәчәге. Фоат Садриевтан.

Әхмәт Рәшитов. Кояшлы ил - бәхет иле.

Мәгъсүм Хуҗиннан. Туган көн.

Нури Арсланов. Ринат авылда.

Габделхәй Сабитов. Чәчәк нигә боекты?

Борис Вайнер. Искиткеч китап.

Шәүкәт Галиев. Мәрзия мәсьәләсе.

Мәгълүмат һәм белем бирү чыганаклары

Укыту методик комплекты (УМК)

Укытучы өчен методик әдәбият

Укучылар өчен әдәбият

1. Программалар: Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). 1 - 11 сыйныфлар / [басма өчен Ч. М. Харисова, К. С. Фәтхуллова, З. Н. Хәбибуллина җаваплы]. - Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2011. - 239 бит. Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы (1 - 11 нче сыйныфлар). Төзүче - авторлар:

Р. З. Хәйдәрова, Р. Л. Малафеева - Казан. 2014. 2. Дәреслек: Татар әдәбияты.Ә. Р. Мотыйгуллина, Р. Г.Ханнанов, Л. К. Хисмәтова. Рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен). Ике кисәктә. 1нче кисәк. Казан. "Мәгариф - Вакыт" нәшрияты, 2014. - 111 бит.

2 нче кисәк. Казан. "Мәгариф - Вакыт" нәшрияты, 2014. - 111 бит.

3. Татар әдәбияты: рус телендә төп гомуми белем бирү оешмаларында (татар телен өйрәнүче укучылар белән) эшләүче укытучылар өчен методик әсбап. 5 нче сыйныф / Ә. Р. Мотыйгуллина, Р. Г.Ханнанов, Л. К. Хисмәтова. Л. М. Гыйззәтуллина - Казан: "Мәгариф - Вакыт" нәшрияты, 2014. - 167 бит.

4. Татар әдәбияты: рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен эш дәфтәре (татар телен өйрәнүче укучыларга). 5 нче сыйныф / Ә. Р. Мотыйгуллина, Р. Г.Ханнанов, Л. К. Хисмәтова. - Казан: "Мәгариф - Вакыт" нәшрияты, 2014. - 55 бит.

5. Р. З. Хәйдәрова, Г. М. Әхмәтҗанова. Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы. Укытучылар өчен методик кулланма. Яр Чаллы, 2014.

6. 2014/2015 нче уку елында татар телен укыту үзенчәлекләре: методик тәкъдимнәр/ төзүче Д. Ш. Гыйльманов. - Казан: Татарстан Республикасы Мәгарифне үстерү институты, 2014. - 52 бит.

1. Харисов Ф. Ф. Татар телен чит тел буларак өйрәтүнең фәнни - методик нигезләре. - Казан: Мәгариф, 2002. -367 бит.

2. Нуриев Г. С., Кашапова М. Ф. Сөйли белгән морадына ирешкән: укыту-методик ярдәмлек. - Казан: ТДГПУ, 2010. - 204 бит.

4. Харисов Ф. Ф. Татар телен чит тел буларак өйрәтүнең фәнни - методик нигезләре. - Казан: Мәгариф, 2002. -367 бит.

5. Нуриев Г. С., Кашапова М. Ф. Сөйли белгән морадына ирешкән: укыту-методик ярдәмлек. - Казан: ТДГПУ, 2010. - 204 бит.

6. Р. З. Хайдарова "Сборник ситуативных упражнений по татарскому языку для русскоязычных учащихся". Набережные Челны, 2012.

7. "Фән һәм мәктәп", "Мәгариф", "Мәйдан", "Сөембикә" журналлары, "Мәгърифәт", "Ачык дәрес" газеталары.

8. З.Хайдарова, Н. Г. Галиева,

Л. Ә. Гыйниятуллина Диск"Татар телен өйрәнәбез", "Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укыту" - Казан, "Татармультфильм" 2012.

9. Электрон чыганаклар:

1. Дәреслек: Татар әдәбияты. Ә.Р. Мотыйгуллина, Р. Г.Ханнанов,

Л. К. Хисмәтова. Рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен). Ике кисәктә. 1нче кисәк. Казан. "Мәгариф-Вакыт" нәшрияты, 2014. - 111 бит. 2 нче кисәк. Казан. "Мәгариф-Вакыт" нәшрияты, 2014. - 111 бит.

2. Татар әдәбияты: рус телендә төп гомуми белем бирү оешмалары өчен эш дәфтәре (татар телен өйрәнүче укучыларга). 5 нче сыйныф / Ә.Р. Мотыйгуллина, Р. Г.Ханнанов, Л. К. Хисмәтова. - Казан: "Мәгариф-Вакыт" нәшрияты, 2014. - 55 бит.

3. Ф. С. Сафиуллина "Базовый татарско - русский и русско - татарский словарь для школьников" - Казань, ТаРИХ, 2007.

№п/п

Дәрес темасы

Сәг. са-ны

Дәрес тибы/төре

Төп эчтәлек

Көтелгән нәтиҗә

Укучылар эшчәнлеге төрләре

Кон-

троль төре

Үткәрү вакыты

метапредмет

предмет

шәхси

План буенча

Фактта

I. Тема: "Борын-борын заманда…" ( 8 сәг.)

Акыллы сүзгә ни җитә!

Кереш дәрес.

Халык авыз иҗатына гомуми күзаллау булдыру.

Халык авыз иҗатын тарих белән бәйләп өйрәнү.

Халык авыз иҗатына гомуми күзаллау ясау.

Укучыларда үткәнебезгә, тарихыбызга карата игътибар тәрбияләү.

«Халык авыз иҗаты» схемасы белән эш, дәреслектә, эш дәфтәрендә биремнәр, рус халык авыз иҗаты белән чагыштырып, мисаллар китерү.

03. 09

Белмәгәнгә - әкият, белгәнгә - чын.

Яңа материалны өйрәнү.

Халык авыз иҗатына гомуми күзаллау булдыру, әкият турында белем бирү.

Татар һәм рус әкиятләрен чагышты-рып өйрәнү.

Халык авыз иҗатына гомуми күзаллау ясау, әкият турында белем алу.

Укучыларда үткәнебезгә, тарихыбызга карата игътибар тәрбияләү.

«Әкиятләр» схемасы белән эш, дәреслек, эш дәфтәрендә биремнәр эшләү, чылбыр буенча уку, чылбыр буенча сөйләү, җөмләләр төзү.

05. 09

Яхшылыкка каршы - яхшылык.

Яңа белем һәм күнекмәләрне формалаштыру

"Ак бүре" әкияте белән танышу. 1 нче бүлекне уку.

Укыган буенча кирәкле мәгълүмат-ны аерып ала белү.

Ак бүре» әкиятен укып үзләштерү, аның кайсы төргә керүен билгеләү.

Балаларда табигатькә карата сакчыл караш тәрбияләү, табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен ныгыту, яхшылык эшләргә өндәү.

Әкиятне укып чыгу һәм терәк сораулар буенча анализлау, гомумиләштереп, нәтиҗәләр чыгару.

07. 09

"Ак бүре" әкиятендә Ак бүре образы.

Әңгәмә.

"Ак бүре" әкияте белән танышуны дәвам итү. 2 нче бүлекне уку.

Укыган буенча кирәкле мәгълүмат-ны аерып ала белү.

Ак бүре» әкиятен укып үзләштерү, аның кайсы төргә керүен билгеләү.

Әкиятне укып чыгу һәм терәк сораулар буенча анализлау, гомумиләштереп, нәтиҗәләр чыгару.

12. 09

"Ак бүре " әкиятендә Дүртенче малай образы.

Катнаш.

"Ак бүре" әкияте белән танышуны дәвам итү. 3 нче бүлекне уку.

Укыган буенча кирәкле мәгълүмат-ны аерып ала белү.

"Ак бүре" әкиятен укып үзләштерү, аның кайсы төргә керүен билгеләү.

Әкиятне укып чыгу һәм терәк сораулар буенча анализлау, гомумиләштереп, нәтиҗәләр чыгару.

14. 09

Булма син төлке, булырсың көлке. "Абзар ясаучы Төлке" татар халык әкияте.

Уку осталыгын арттыру.

«Абзар ясаучы Төлке» татар халык әкиятен өйрәнү.

Уңай һәм тискәре сыйфатлар-ны билгели алу, чагышты-рып нәтиҗә ясый белү.

«Абзар ясаучы Төлке» татар халык әкиятен өйрәнү.

Балаларда намуслылык, гаделлек сыйфатлары-на карата хөрмәт тәрбияләү.

Әкияттәге уңай һәм тискәре образларны табу, аларга хас сыйфатларны билгели белү.

19. 09

Ана дигән хәзинә. "Өч кыз" татар халык әкияте.

Дискуссия, диспут дәресе.

«Өч кыз» татар халык әкиятен өйрәнү, эчтәлеген үзләштерү.

Кирәкле мәгълүмат-ны аерып алып, чагышты-рып нәтиҗә ясый белү, эчтәлеген үзләштерү.

«Өч кыз» татар халык әкиятен өйрәнү, эчтәлеген үзләштерү, кызларга сыйфатнамә бирү.

Балаларда ата-анага, олыларга карата хөрмәт тәрбияләү.

Дәреслектә, эш дәфтәрендә биремнәр эшләп, әкиятнең эчтәлегенә төшенү,

геройларга бәяләмә бирү.

21. 09

Борын - борын заманда... (Кабатлау дәресе).

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту һәм гомумиләште-рү дәресе.

Халык әкиятләрен гомумиләш-тереп кабатлау, аларның төрләргә бүленешен искә төшерү.

Халык иҗатының бай мирасын өйрәнү, әхлак һәм эстетик тәрбия бирү.

Әкият жанрын кабатлау, аның төрләргә бүленешенең принципла-рын истә калдыру.

Укучыларда әкиятләргә мәхәббәт тәрбияләү, сөйләм культурасын үстерү.

Бәйләнешле сөйләм

телен үстерү, белемнәрне тикшерү.

Тест.

26. 09

II. Тема: "Әкият яздым укыгыз..." ( 5 сәг.)

Яшәгән, ди, булган, ди... Каюм Насыйриның тормыш юлы һәм иҗаты "Патша белән карт" әсәре.

Катнаш.

Каюм Насыйриның тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү. "Патша белән карт" әсәрен өйрәнү; "автор әкияте", "әдәби герой" төшенчәлә-рен аңлату.

Билгеле күрсәтмә нигезендә эшли белү, нәтиҗә ясау.

Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Патша белән карт» әкиятен өйрәнү;

«автор әкияте», «әдәби герой» төшенчәләрен аңлату.

Балаларда кешелеклелек, намуслылык, гаделлек сыйфатлары-на карата хөрмәт тәрбияләү.

Әңгәмә, сәнгатьле уку. Бирелгән билгеләмәләргә нигезләнеп, нәтиҗә ясау. Үз фикереңне әйтә белергә өйрәнү.

28. 09

10.

"Юк" дип әйтмә, бардыр ул... "Су анасы" әкияте.

Катнаш дәрес.

Габдулла Тукайның тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, "Су анасы" әкиятен өйрәнү; "шигъри әсәр", "әкият - поэма" төшенчәлә-рен аңлату.

Рус әдәбияты белән чагышты-рып, мифик образлар сурәтләнгән әсәрләрне анализлау.

Габдулла Тукайның тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү,

«Су анасы» әкиятен өйрәнү;

«шигъри әсәр», «әкият-поэма» төшенчәләрен аңлату.

Укучыларга, әсәрдән чыгып, кеше әйберен сораусыз алырга ярамаганлык-ны аңлату.

Әкиятне уку, дәреслек, эш дәфтәрендә биремнәр эшләү, әкият - поэмада әкияткә хас

сыйфатларны табу.

03. 10

11.

Байназар Әлменов. "Су анасы" картинасы.

Яңа белем һәм күнекмәләрне формалаштыру

Рәссам Байназар Әлменовның тормыш юлы һәм иҗаты турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу; рәсем сәнгате турында сөйләү.

Укучыларда рәсем сәнгате аша эстетик зәвык тәрбияләү.

Рәссам Байназар Әлменовның тормыш юлы һәм иҗаты белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу; рәсем сәнгате турында сөйләү.

Балаларда табигатьнең матурлыгына соклану, рәсем сәнгатенә карата кызыксыну уяту.

Рәсемне аңлау, төп детальләргә игътибар итеп, аның эчтәлеген сөйләтү, нәтиҗә ясау.

05. 10

12.

Әкиятче бездә кунакта. Туфан Миңнуллин-ның тормыш юлы һәм иҗаты. "Гафият турында әкият".

Яңа белем һәм күнекмәләрне формалаштыру

Туфан Миңнуллинның тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү. "Драма әсәре" төшенчәсен аңлату. "Гафият турында әкият" әсәрен өйрәнү.

Укучыларда театр сәнгате аша әкиятләр укуга кызыксыну уяту.

Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Гафият турында әкият» әсәрен өйрәнү, «әкият-пьеса», «драма әсәре» төшенчәсен аңлату.

Балаларда үз-үзләренә карата җаваплылык, олыларны хөрмәт итү хисе тәрбияләү.

Әкият - пьесаны сәнгатьле итеп уку, аңлаганны сораулар ярдәмендә тикшерү, анализлау.

10. 10

13.

Әкияттә кунакта. "Әкият" курчак театры.

Яңа белем һәм күнекмәләр.

"Әкият" курчак театры белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү.

«Әкият» курчак театры турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Балаларда театр сәнгатенә карата кызыксыну, ихтирам уяту.

Яңа материал белән танышу, укытучының кереш сүзе, укылган текст буенча фикер алышу.

12. 10

III. Тема: "Хыял канатларында". ( 5 сәг.)

14.

Әкият тә түгел, чын да түгел... Адлер Тимергалинның тормыш юлы һәм иҗаты. "Сәер планетада" әсәре. 1 нче кисәк.

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту һәм гомумиләште-рү.

Адлер Тимергалинның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу.

Укучыларда галәмне өйрәнүгә, астрономия фәненә кызыксыну уяту.

Адлер Тимергалин-ның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу,

«Сәер планетада» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Хикәяне уку, сүзләрне аңлату, сораулар буенча төп фикерне табу, нәтиҗә ясау.

17. 10

15.

Адлер Тимергалинның "Сәер планетада" әсәре. 2 - 3 нче кисәкләр.

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту һәм гомумиләште-рү дәресе.

Адлер Тимергалинның "Сәер планетада" әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү, укучыларда космос, галәм, космик корабльләр белән кызыксыну-га омтылыш уяту.

Укучыларда галәмне өйрәнүгә, астрономия фәненә кызыксыну уяту.

Адлер Тимергалин-ның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу,

«Сәер планетада» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Хикәяне уку, сүзләрне аңлату, сораулар буенча төп фикерне табу, нәтиҗә ясау.

19. 10

16.

Адлер Тимергалинның "Сәер планетада" әсәре.

4 - 5 нче өлешләр.

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту һәм гомумиләште-рү дәресе.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Укучыларда галәмне өйрәнүгә, астрономия фәненә кызыксыну уяту.

Адлер Тимергалин-ның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу,

«Сәер планетада» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Хикәяне уку, сүзләрне аңлату, сораулар буенча төп фикерне табу, нәтиҗә ясау.

24. 10

17.

Хыял дөньясында. (Кабатлау дәресе).

Кабатлау - йомгаклау дәресе.

Әкият һәм фантастика темаларын гомумиләш-тереп кабатлау, әкият белән фантастика-ны аера белү күнекмәләре булдыру.

Укыганны гомумиләш-терә, нәтиҗә ясый, иң

мөһим мәгълүмат-ны аерып ала белү.

Әкият жанрын фантастика-дан аеру күнекмәләрен булдыру.

Укучыларда әкиятләргә мәхәббәт тәрбияләү, сөйләм культурасын үстерү.

Сайлап алып уку, укыганны анализлый белү, үз фикереңне тексттан дәлилләр табып исбатларга өйрәнү, белемнәрне тикшерү.

Тест.

26. 10

18.

Дәрес - проект. БСҮ.

Дәрес - тикшеренү.

Укучылар-ның бәйләнешле сөйләм телен үстерү. Әкият һәм фантастика темаларын гомумиләш-тереп кабатлау, әкият белән фантастика-ны аера белү күнекмәләре булдыру.

Үз куллары белән китапчыклар ясау, команда белән эшләү күнекмәлә-рен булдыру.

Әкият жанрын фантастика-дан аеру күнекмәләрен булдыру.

Укучыларда хезмәткә мәхәббәт, үз эшең белән горурлану хисләрен үстерү, дөрес бәяләү күнекмәләре булдыру.

Укучылар үзләре уйлап язган яки башка авторларныкы булган, тәрҗемә иткән әкият һәм фантастик әсәрләрне китапчык итеп, рәсемнәр белән бизәп, сыйныфташлары-на тәкъдим итәләр.

31. 10

IV. Тема: "Белем баскычлары..." ( 7 сәг.)

19.

Белем - бәхет ачкычы. "Белемгә омтылу" белешмәсе.

Интеграль дәрес.

"Мәгърифәтчелек хәрәкәте" төшенчәсен аңлау. "Белемгә омтылу" белешмәсен уку; татар халкының белемле булуы турында сөйләшү, белем алу, укымышлы булу турында фикер алышу, белемгә омтылыш тәрбияләү.

Татар әдәбияты-ның үсешен тарих белән бәйләп өйрәнү.

«Белемгә омтылу» белешмәсен уку; татар халкының

белемле булуы

турында сөйләшү, «мәгърифәтчелек хәрәкәте» төшенчәсен аңлату.

Балаларда белемгә омтылыш тәрбияләү.

Уку, эчтәлеге буенча фикер алышу, мәкальләр уку, рәсемнәр күзәтү. Төрле биремнәр эшләү.

09. 11

20.

Белем укудан башлана. "Мөхәммә-дия" мәдрәсәсе.

Лекция дәрес.

"Мөхәммә-дия" мәдрәсәсе турында мәгълүмат-лы булу; татар халкының белемле булуы турында сөйләшү, белем алу, укымышлы-лык турында фикер алышу, белемгә омтылыш тәрбияләү.

Укыган

текстны аңлап, тарихи күзәтү ясый белү.

"Мөхәммә-дия" мәдрәсәсе турында уку; татар халкының белемле булуы турында сөйләшү.

Балаларда белемгә омтылыш тәрбияләү.

Китаптагы текст белән танышу, уку, укытучының истәлекләр белән таныштыруы.

14. 11

21.

Укытучылар мәктәбе.

Интернет - сәяхәт дәрес.

Казанның Татар укытучылар мәктәбе турында уку; татар халкының белемле булуы турында сөйләшү, белем алу, укымышлы булу турында фикер алышу, белемгә омтылыш тәрбияләү.

Укучыларда белем алуга, укымышлы булуга кызыксыну уяту.

Казанның Татар укытучылар мәктәбе турында уку; татар халкының белемле булуы турында сөйләшү.

Балаларда белемгә омтылыш, укытучы һөнәренә ихтирам тәрбияләү.

Тема буенча укытучының кереш сүзе, текстны укып, әңгәмә оештыру.

16. 11

22.

Казан университе-ты.

Интернет - сәяхәт дәрес.

Казан университе-ты турында уку; татар халкының белемле булуы турында сөйләшү, белем алу, укымышлы-лык турында фикер алышу, белемгә омтылыш тәрбияләү.

Казан университе-ты тарихы белән таныштыру.

Казан университеты турында уку; татар халкының белемле булуы турында сөйләшү.

Балаларда белемгә омтылыш тәрбияләү.

Текст җөмләләрен кыскартып әйтү, анализ ясау.

21. 11

23.

Галим кеше хөрмәткә лаек! Гаяз Исхакый "Мөгаллим" әсәре.

Лекция дәрес.

Гаяз Исхакыйның "Мөгаллим" әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү; укучыларда белемгә омтылыш уяту, укытучы хезмәтенә ихтирам тәрбияләү.

Укыган әсәрне бүгенге көн, көндәлек тормыш белән бәйләнештә күзаллый белү.

Гаяз Исхакыйның «Мөгаллим» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү.

Балаларда укытучы хезмәтенә ихтирам тәрбияләү.

Әсәрне аңлату, сөйләү, әңгәмә, сорау кую, нәтиҗәләр чыгару.

23. 11

24.

Кил, өйрән... Дәрдемәнд-нең тормыш юлы һәм иҗаты. "Кил, өйрән" шигыре.

Яңа белем һәм күнекмәләрне формалаштыру

Дәрдемәнд-нең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, Кил, өйрән..." шигырен өйрәнү.

Шигъри әсәрне җиңел истә калдыру ысулларын белү.

Дәрдемәнд-нең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Кил, өйрән…» шигырен өйрәнү.

Укучыларда телләр өйрәнүгә кызыксыну тудыру.

Текстның эчтәлеген аңлап, үз фикереңне әйтә белү.

28. 11

25.

Укысаң - белерсең...

Катнаш дәрес.

Мәгърифәт-челек чоры әдәбиятын кабатлау.

Укыганны гомумиләш-

терә, нәтиҗә ясый, иң

мөһим мәгъ-лүматны аерып ала белү.

Мәгърифәтче-лек чоры һәм әдәбияты белән танышуны гомумиләште-

реп кабатлау.

Балаларда белемгә омтылыш тәрбияләү.

тест.

30. 11

V. Тема: "Балачак - хәтерләрдә мәңге калачак...". ( 9 сәг.)

26.

Исемдә калганнар. Габдулла Тукайның "Исемдә калганнар" автобиогра-фик әсәре.

Яңа материалны үзләштерү дәресе.

Габдулла Тукайның "Исемдә калганнар" автобиогра-фик әсәре аша укучыларны аның балачагы белән таныштыру; әти - әниләргә карата ихтирам тәрбияләү.

Шагыйрьнең авыр тормышта үсүен укучыларга аңлату.

Габдулла Тукайның «Исемдә калганнар» автобиогра-фик әсәре аша укучыларны аның балачагы белән таныштыру.

Укучыларда әти - әниләргә карата

ихтирам тәрбияләү.

Әңгәмә, сөйләү, образларга бәяләмә, сүзлек эше, анализ, биремнәр эшләү.

05. 12

27.

Габдулла Тукайның "Исемдә калганнар" автобиогра-фик әсәрендә шагыйрьнең авыр тормышы сурәтләнеше.

Яңа белем һәм күнекмәләрне формалаштыру

Шагыйрьнең авыр балачагы белән таныштыру. Әти-әниләргә карата ихтирам тәрбияләү.

Шагыйрьнең авыр тормышта үсүен укучыларга аңлату.

Габдулла Тукайның «Исемдә калганнар» автобиогра-фик әсәре аша укучыларны аның балачагы белән таныштыру.

Укучыларда әти - әниләргә карата

ихтирам тәрбияләү.

Әңгәмә, сөйләү, образларга бәяләмә, сүзлек эше, анализ, биремнәр эшләү.

07. 12

28.

Габдулла Тукайның "Исемдә калганнар" автобиогра-фик әсәре белән танышуны дәвам итү.

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту һәм гомумиләште-рү дәресе.

Бәхетле балачакларының кадерен белергә өйрәтү. Авыр ситуацияләрдән чыгу юллары.

Шагыйрьнең авыр тормышта үсүен укучыларга аңлату.

Габдулла Тукайның «Исемдә калганнар» автобиогра-фик әсәре аша укучыларны аның балачагы белән таныштыру.

Укучыларда әти - әниләргә карата

ихтирам тәрбияләү.

Әңгәмә, сөйләү, образларга бәяләмә, сүзлек эше, анализ, биремнәр эшләү.

12. 12

29.

Габдулла Тукайның "Исемдә калганнар" автобиогра-фик әсәрен өйрәнүне төгәлләү.

Катнаш дәрес.

Укылган әсәрдән чыгып нәтиҗәләр ясау. Ятим балаларга мәрхәмәтле мөнәсәбәт тәрбияләү.

Шагыйрьнең авыр тормышта үсүен укучыларга аңлату.

Габдулла Тукайның «Исемдә калганнар» автобиогра-фик әсәре аша укучыларны аның балачагы белән таныштыру.

Укучыларда әти - әниләргә карата

ихтирам тәрбияләү.

Әңгәмә, сөйләү, образларга бәяләмә, сүзлек эше, анализ, биремнәр эшләү.

14. 12

30.

Бөек Тукай һәм Бәләкәй Апуш. Рәссам Хаҗиморат Казаковның тормыш юлы һәм иҗаты.

Катнаш дәрес.

Рәссам Хаҗиморат Казаковның тормыш юлы һәм иҗаты турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү. Рәсем сәнгате турында сөйләү.

Рәссам

Хаҗиморат Казаковның тормыш юлы һәм иҗаты турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу; рәсем сәнгате турында сөйләү.

Балаларда Габдулла Тукайның балачагына, рәсем сәнгатенә карата кызыксыну уяту.

Рәсемне аңлау, төп детальләргә игътибар итеп, аның эчтәлеген сөйләтү, нәтиҗә ясау.

19. 12

31.

Музейларда - хәтер. Габдулла Тукайның Кырлайдагы музее.

Интернет - сәяхәт дәрес.

Габдулла Тукайның Кырлайдагы музее белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү.

Габдулла Тукайның Кырлайдагы музее белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Балаларда Габдулла Тукай белән бәйле истәлекләргә карата кызыксыну, ихтирам уяту.

Тукай музее белән танышу. Видео, презентацияләр карау.

21. 12

32.

Ямьле балачак. (Кабатлау дәресе).

Белем һәм күнекмәләрне ныгыту һәм гомумиләште-рү дәресе.

Укыганнар-ны гомуми-ләштереп кабатлау, белемнәрне тикшерү.

Укыганны гомумиләш-терә, нәтиҗә ясый, иң

мөһим мәгъ-лүматны

аерып ала белү.

Укыганнарны гомумиләште-реп кабатлау.

Балаларда һәр мизгелнең кадерен белеп яшәүне тәрбияләү.

Укыганнарны искә төшереп, гомумиләштереп кабатлау. Тексттан мисаллар китереп, теорияне искә төшерү. Белемнәрне тикшерү.

Тест.

26. 12

33.

"Салават күпере" журналы.

Яңа белем һәм күнекмәләрне формалаштыру

"Салават күпере" журналы турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу. Журналга карата кызыксыну уяту.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү.

«Салават күпере» журналы белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Балаларда «Салават күпере» журналына карата кызыксыну уяту.

Хикәя төзү, диалогик сөйләм күнекмәләрен үстерү.

28. 12

34.

"Салават күпере" - дуслык күпере.

Катнаш дәрес.

Укучылар "Салават күпере" журналы белән танышып, аның турында сөйләргә өйрәнәләр. Үз эшеңне тәкъдим итү күнекмәлә-рен булдыру. Сөйләм телен үстерү.

Командада эшләргә, проект эше башкарырга өйрәнү.

«Салават күпере» журналы белән таныштыру, сөйләм телен үстерү.

Татар телен өйрәнүгә кызыксыну булдыру, үзара сөйләшеп, күмәк эшләргә өйрәтү.

Командалап эшләү, рубрикаларны укып, фикер алышу, булган материалдан кирәклесен сайлап алып эшкәртү, эшне аудиториягә тәкъдим итү.

11. 01

VI. Тема: "Ватаным өчен!" ( 15 сәг.)

35.

"Әгәр мин тылсымчы булсам..."

Гадел Кутуй "Рөстәм маҗарала-ры" әсәре белән таныша башлау.

Яңа белем һәм күнекмәләрне формалаштыру

Гадел Кутуйның тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, "Рөстәм маҗарала-ры" әсәрен өйрәнү; "чагышты-ру" төшенчәсен аңлату.

Укучыларга әсәрнең фантастик маҗара стилендә бирелешен аңлату.

Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Рөстәм маҗаралары» әсәрен өйрәнү; «чагыштыру» төшенчәсен аңлату.

Укучыларны тормышта уяу булырга, әти-әни сүзен тыңларга, олыларны хөрмәт итәргә өйрәтү.

Фантастик хикәяләүне аңлап, әсәрне аңлау, сугыш чоры, партизаннар турында белү, сүзләрне тәрҗемә итеп, мәгънәләренә төшенү.

16. 01

36.

"Әгәр мин тылсымчы булсам..." Гадел Кутуйның "Рөстәм маҗарала-ры" әсәре белән танышуны дәвам итү.

Катнаш дәрес.

"Рөстәм маҗарала-ры" әсәрен өйрәнү, "чагышты-ру" төшенчәсен аңлату.

Укучыларга әсәрнең фантастик маҗара стилендә бирелешен аңлату.

Укучыларны тормышта уяу булырга, әти-әни сүзен тыңларга, олыларны хөрмәт итәргә өйрәтү.

18. 01

37.

Гадел Кутуйның "Рөстәм маҗарала-ры" әсәрендә Рөстәм образы.

Катнаш дәрес.

БСҮ. Монологлар төзү.

Укучыларга әсәрнең фантастик маҗара стилендә бирелешен аңлату.

Укучыларны тормышта уяу булырга, әти-әни сүзен тыңларга, олыларны хөрмәт итәргә өйрәтү.

23. 01

38.

"Әгәр Рөстәм урынында мин булсам..."

Иҗади эзләнүләр дәресе.

"Әгәр Рөстәм урынында мин булсам..." темасына әңгәмә аша балаларның сөйләм телен үстерү.

Укучыларга әсәрнең фантастик маҗара стилендә бирелешен аңлату.

Укучыларны тормышта уяу булырга, әти-әни сүзен тыңларга, олыларны хөрмәт итәргә өйрәтү.

25. 01

39.

Мин сине шундый сагындым... Муса Җәлил "Сагыну" шигыре.

Яңа белем һәм күнекмәләрне формалаштыру

Муса Җәлилнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, "Сагыну" шигырен өйрәнү, язучының патриот шагыйрь икәнлеген, каһарман сугышчы булуын аңлату.

Балаларга язучының патриот шагыйрь икәнлеген, каһарман сугышчы булуын аңлату.

Муса Җәлилнең

«Сагыну»

шигырен өйрәнү, язучының патриот шагыйрь икәнлеген, каһарман сугышчы булуын аңлату.

Балаларда азатлык өчен көрәшүче сугышчылар-га карата ихтирам тәрбияләү.

Язучы иҗаты белән танышу, әсәрне укып, укытучы җитәкчелегендә бергәләп анализлау, нәтиҗә ясау.

30. 01

40.

Гомере аның моңлы бер җыр иде...

Дискуссия, диспут дәрес.

Герой - шагыйрь Муса Җәлилнең тормыш юлы һәм иҗаты буенча белемнәрен ныгыту, "Соңгы җыр" шигырен өйрәнү, сугышчыларның батырлыгы-на ихтирам, фашизмга карата тарих аша нәфрәт хисе тәрбияләү.

Сугышчы-ларның батырлыгы-на ихтирам фашизмга

карата нәфрәт хисе тәрбияләү.

Герой - шагыйрь Муса Җәлилнең тормыш юлы һәм иҗаты буенча белемнәрне ныгыту, «Соңгы җыр» шигырен өйрәнү.

Балаларга язучының үлем куркынычы астында да туган илгә, халкыбызга тугрылык саклап калган шагыйрь икәнлеген аңлату.

Шигырьне уку, сорау-биремнәргә җавап эзләү.

01. 02

41.

"Алтынчәч" әсәре.

Яңа белем һәм күнекмәләрне формалаштыру

Муса Җәлилнең "Алтынчәч" әсәрен өйрәнү, "опера", "либретто" төшенчәлә-рен аңлату, балаларда татар халкының тарихына карата кызыксыну уяту.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү; Муса Җәлилнең татар театр сәнгатен үстерүдәге эшчәнлеген аңлату.

Муса Җәлилнең «Алтынчәч» әсәрен өйрәнү.

Укучыларда татар халкының тарихына карата кызыксыну уяту.

Эчтәлек белән танышу, әсәрнең төп фикерен аңлату, эш дәфтәрендә биремнәр эшләү, чылбыр буенча уку.

06. 02

42.

Муса Җәлилнең татар театр сәнгатен үстерүдәге өлеше.

Эзләнү дәресе.

Балаларда татар халкының тарихына карата кызыксыну уяту.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү; Муса Җәлилнең татар театр сәнгатен үстерүдәге эшчәнлеген аңлату.

Муса Җәлилнең «Алтынчәч» әсәрен өйрәнү.

Укучыларда татар халкының тарихына карата кызыксыну уяту.

Эчтәлек белән танышу, әсәрнең төп фикерен аңлату, эш дәфтәрендә биремнәр эшләү, чылбыр буенча уку.

08. 02

43.

Опера ничек туа? Композитор Нәҗип Җиһанов.

Эзләнү дәресе.

Композитор Нәҗип Җиһанов-ның тормыш юлы һәм иҗаты турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү.

Композитор Нәҗип Җиһановның тормыш юлы һәм иҗаты турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Балаларда татар музыкасына карата кызыксыну уяту.

Тема белән кызыксынып, уйны ачык итеп әйтү.

13. 02

44.

Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт академия опера һәм балет театры.

Интернет-сәяхәт дәрес.

Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт академия опера һәм балет театры турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу. Театр, балет, опера сәнгате белән әдәбиятны бәйләп өйрәнү.

Театр, балет, опера сәнгате белән әдәбиятны бәйләп өйрәнү.

Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт академия опера һәм балет театры турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Балаларда татар музыкасына карата кызыксыну, ихтирам уяту.

Эчтәлек белән танышу, әсәрнең төп фикерен аңлату, эш дәфтәрендә биремнәр, чылбыр буенча уку, диалогик сөйләм үстерү.

15. 02

45.

"Кыр казы" шигыре. Фатих Кәримнең тормыш юлы һәм иҗаты.

Катнаш дәрес.

Фатих Кәримнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү; Фатих Кәримнең «Кыр казы» шигырен өйрәнү. Сугыш кырларында илебезнең азатлыгы өчен кан коелуның мәгънәсен укучыларга аңлату. "Кыр казы" шигырен өйрәнү.

Сугыш кырларында илебезнең азатлыгы өчен кан коелуның мәгънәсен укучыларга аңлату.

Фатих Кәримнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, Фатих Кәримнең «Кыр казы» шигырен өйрәнү.

Укучыларда азатлык өчен көрәшкән сугышчылар-га карата ихтирам тәрбияләү.

Сәнгатьле уку, дәреслек, эш дәфтәрендә биремнәр аша лирик әсәрне анализлау.

20. 02

46.

Сөйләр сүзләр бик күп алар... Фатих Кәрим иҗаты.

Катнаш дәрес.

Фатих Кәрим иҗатын өйрәнүне дәвам итү, "Сөйләр сүзләр бик күп алар" шигырен сәнгатьле итеп уку; туган илгә карата мәхәббәт тәрбияләү.

Шигъри әсәрне җиңел истә калдыру ысулларын өйрәнү.

Фатих Кәрим иҗатын өйрәнүне дәвам итү, «Сөйләр сүзләр бик күп алар» шигырен сәнгатьле итеп уку.

Укучыларда азатлык өчен көрәшкән сугышчылар-га карата ихтирам тәрбияләү.

Сәнгатьле уку өстендә эшләү, әңгәмә, сорауларга җавап бирү.

27. 02

47.

Аталы-уллы солдатлар. Шәүкәт Галиевнең тормыш юлы һәм иҗаты.

Яңа материалны үзләштерү.

Шәүкәт Галиевнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, шагыйрьнең "Аталы-уллы солдатлар" балладасын өйрәнү; "баллада" төшенчәсен аңлау.

Укыганны гомумиләш-

терә, нәтиҗә ясый, иң

мөһим мәгълүмат-ны аерып ала белү.

Укучыларда илебез халкының фашистларга каршы гомерләрен дә кызганмыйча көрәш алып барулары турында фикер алышу, ветераннарга багышланган истәлекләргә сакчыл караш тәрбияләү.

Уку, рәсемнәр буенча әсәрнең эчтәлеген сөйләү, фикерне ачу.

29. 02

48.

Сугыш кайтавазы. (Кабатлау дәресе).

Катнаш дәрес.

Бу бүлектә өйрәнелгән материалны гомумиләш-тереп кабатлау, белемнәрне тикшерү. Укыганны гомумиләш-терә, нәтиҗә ясый, иң мөһим мәгълүмат-ны аерып ала белү.

Укыганны гомумиләш-терә, нәтиҗә ясый, иң мө-

һим мәгълү-

матны аерып

ала белү.

Укыганнарны гомумиләштереп кабатлау.

Укучылар белән тынычлык өчен көрәш алып баручылар турында фикер алышу, аларга багышланган истәлекләргә сакчыл караш тәрбияләү.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү, нәтиҗәләр чыгару, анализ ясау, белемнәрне тикшерү.

Тест.

05. 03

49.

Дәрес - проект "Беркем дә, бернәрсә дә онытылмый...".

Дәрес - тикшеренү.

Сугыш елларының әдәбиятта сурәтләнүен аңлау, аны бүгенге күзлектән тасвирлау. Әдәбиятта сугыш сурәтләне-шен бәяләү.

Команда белән эшләү күнекмәлә-рен булдыру.

Әдәбиятта сугыш сурәтләнешен бәяләү.

Укучыларда көрәшчеләргә ихтирам, үз эшең белән горурлану хисләрен үстерү, дөрес бәяләү күнекмәләре булдыру.

Командалап эшләү, китапчыклар, буклетлар яки плакатлар ясау, аларны тәкъдим итү.

12. 03

VII. Тема: "Кояшлы ил - бәхет иле". ( 9 сәг.)

50.

Нәби Дәүлинең "Бәхет кайда була?" шигыре.

Яңа теманы өйрәнү дәресе.

Нәби Дәүлинең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, "Бәхет кайда була?" шигырен өйрәнү.

Укучыларга хезмәтнең, тырышлык-

ның бәхет чыганагы икәнлеген аңлату.

Шагыйрь Нәби Дәүлинең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Бәхет кайда була?» шигырен өйрәнү.

Балаларда хезмәткә, хезмәт кешесенә ихтирам тәрбияләү.

Язучы иҗатына күзәтү ясау, әсәрен укып, ярдәмче сорауларга нигезләнеп, аңа бәя бирү.

14. 03

51.

Хезмәт - бәхет чыганагы.

Дискуссия, диспут дәресләр.

Нәби Дәүлинең "Бәхет кайда була?" шигырен укыганнан соң, укучыларга хезмәтнең, тырышлык-ның бәхет чыганагы икәнлеген аңлату.

Укучыларга хезмәтнең, тырышлык-

ның бәхет чыганагы икәнлеген аңлату.

Шагыйрь Нәби Дәүлинең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Бәхет кайда була?» шигырен өйрәнү.

Балаларда хезмәткә, хезмәт кешесенә ихтирам тәрбияләү.

Язучы иҗатына күзәтү ясау, әсәрен укып, ярдәмче сорауларга нигезләнеп, аңа бәя бирү.

19. 03

52.

Туган җирдә минем бәхетем.

Яңа теманы өйрәнү дәресе.

"Мин җирдә калам" әсәрен өйрәнү, шигырьне сәнгатле итеп уку; бәхет, хезмәт турында фикер алышу, хезмәткә ихтирам тәрбияләү. Әдәби әсәр аша туган илнең кадерен төшендерү.

Укучыларга әдәби әсәр аша туган илнең кадерен төшендерү.

«Мин җирдә калам» әсәрен өйрәнү, шигырьне сәнгатьле итеп уку.

Балаларда туган якка, табигатькә ихтирам тәрбияләү.

Уку, сораулар, биремнәр ярдәмендә эчтәлеген аңлау, әсәр буенча фикер алышу.

02. 04

53.

Фатих Хөснинең тормышы һәм иҗаты белән танышу. "Чыбыркы" әсәре. 1 нче бүлеге.

Яңа белем һәм күнекмәләрне формалаштыру

Презентация ярдәмендә Фатих Хөснинең тормышы һәм иҗаты белән танышу. Фатих Хөснинең "Чыбыркы" әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү; сюжет элементла-рын өйрәнү; укучыларда белемгә омтылыш уяту, җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Укылганнардан нәтиҗә ясап, тормышта куллану.

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү, сюжет элементларын өйрәнү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Әсәрне өлешләргә бүлү. Эчтәлекнең идеясен таба белү. Исем табу - тема - идея - эчтәлек бәйләнешләрен табу, анализлау.

04. 04

54.

Минем холкым - минем язмышым. Фатих Хөснинең "Чыбыркы" әсәре. 2 нче бүлек.

Яңа белем һәм күнекмәләрне формалаштыру

Сюжет элементла-рын өйрәнү; укучыларда белемгә омтылыш уяту, җаваплылык хисләре тәрияләү.

Укылганнардан нәтиҗә ясап, тормышта куллану.

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү, сюжет элементларын өйрәнү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

09. 04

55.

Минем холкым - минем язмышым. "Чыбыркы" әсәре. 3 нче бүлек.

Катнаш дәрес.

Аңлап уку һәм бүлеккә исем кую.

Укылганнардан нәтиҗә ясап, тормышта куллану.

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү, сюжет элементларын өйрәнү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

09. 04

56.

Фатих Хөснинең "Чыбыркы" әсәре. 4 нче бүлек.

Катнаш дәрес.

Аңлап уку, сорауларга җаваплар бирү, планын төзү.

Укылганнардан нәтиҗә ясап, тормышта куллану.

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү, сюжет элементларын өйрәнү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

11. 04

57.

Фатих Хөснинең "Чыбыркы" әсәре. 5 нче бүлек.

Катнаш дәрес.

Дәреслектә бирелгән 7-8 сорауларга мөстәкыйль җавап бирү.

Укылганнардан нәтиҗә ясап, тормышта куллану.

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү, сюжет элементларын өйрәнү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

16. 04

58.

Кояшлы ил-бәхет иле. (Кабатлау дәресе).

Өйрәнелгән материалны гомумиләште-реп кабатлау.

Өйрәнелгән материалны гомумиләш-тереп кабатлау, белемнәрне ныгыту, кабатлау, белемнәрне тикшерү. "Кояшлы ил-бәхет иле" шигырен укып, җырын өйрәнү. Укыганнар-ны гомумиләш-тереп кабатлау. "Кояшлы ил-бәхет иле" шигыре өйрәнү.

Укыганны гомумиләш-

терә, нәтиҗә ясый, иң

мөһим мәгъ-лүматны аерып ала белү.

Укыганнарны гомумиләш-тереп кабатлау.

Балаларда бәхетнең кадерен белеп яшәү хисләрен тәрбияләү.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү, нәтиҗәләр чыгару, анализ ясау, җыр өйрәнү, белемнәрне тикшерү.

Тест.

18. 04

VIII. Тема: "Кеше − табигать баласы". ( 7 сәг.)

59.

Табигать кочагында. Равил Фәйзуллин-ның "Табигать кочагында" әсәре.

Катнаш дәрес.

Равил Фәйзуллин-ның тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, "Табигать кочагында" әсәрен өйрәнү. Укучыларга экологик тәрбия бирү.

Укучыларга экологик тәрбия бирү.

Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, "Табигать кочагында" әсәрен өйрәнү.

Балаларда табигатькә карата сакчыл караш тәрбияләү, табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен ныгыту.

Уку, әңгәмә, биремнәрне үтәү, рәсем ясау.

23. 04

60.

Матурлык минем белән. Мөдәррис Әгъләмнең тормыш юлы һәм иҗаты.

Катнаш дәрес.

Мөдәррис Әгъләмнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, "Матурлык минем белән" әсәрен өйрәнү.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү.

Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу; "Матурлык минем белән" әсәрен өйрәнү.

Укучыларда табигатьнең матурлыгына соклану, туган илгә карата мәхәббәт тәрбияләү.

Уку, сорауларга җавап бирү. Хикәя буенча фикер алышу.

25. 04

61.

Мөдәррис Әгъләмнең "Матурлык минем белән" әсәре.

Катнаш дәрес.

Укучыларда табигатьнең матурлыгы-на соклану, туган илгә карата мәхәббәт тәрбияләү, "Матурлык минем белән" әсәрен өйрәнү.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү.

Укучыларда табигатьнең матурлыгына соклану, туган илгә карата мәхәббәт тәрбияләү.

Уку, сорауларга җавап бирү. Хикәя буенча фикер алышу.

25. 04

62.

Җир - ана, кояш һәм башкалар.

Дискуссия, диспут дәресләр.

Мөдәррис Әгъләмнең "Җир - ана, кояш һәм башкалар" әсәрен өйрәнү, "баллада" төшенчәсен кабатлау.

Экологик тәрбия бирү.

Мөдәррис Әгъләмнең "Җир - ана, кояш һәм башкалар" әсәрен өйрәнү, "баллада" төшенчәсен кабатлау.

Укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү.

Сүзлек өстендә эш, эчтәлек буенча фикер алышу.

30. 04

63.

Җир-анабыз - рәсемнәрдә. Рәссам Иван Иванович Шишкин-ның тормышы һәм иҗаты.

Интернет-сәяхәт дәрес.

Рәссам Иван Иванович Шишкин-ның тормыш юлы һәм иҗаты белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу. Рәсем сәнгатенә карата кызыксыну уяту.

Рәсем сәнгатенә карата кызыксыну уяту.

Рәссам Иван Иванович Шишкинның тормыш юлы һәм иҗаты белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу; рәсем сәнгате турында сөйләү.

Балаларда табигатьнең матурлыгына соклану, рәсем сәнгатенә карата

кызыксыну уяту.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү, нәтиҗәләр чыгару, анализ ясау.

30. 04

64.

Туган илем - иркә гөлем. (Кабатлау дәресе).

Белемнәрне ныгыту, кабатлау дәресе.

Өйрәнелгән материалны гомумиләш-тереп кабатлау, алынган белемнәрне системалаш-тыру, белемнәрне тикшерү.

Укыганны гомумиләш-терә, нәтиҗә ясый, иң мөһим мәгълүмат-ны аерып ала белү.

Укыганнарны гомумиләш-

тереп кабатлау.

Табигатькә мәхәббәт тәрбияләү.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү, нәтиҗәләр чыгару, анализ ясау, белемнәрне тикшерү.

Тест.

07. 05

65.

Дәрес - проект. "Гүзәл табигатьле туган җирем".

Дәрес - тикшеренү.

Әдәбият белән сәнгатьне бәйләп күзаллау. Картина аша әйтергә теләгән фикерләрне сүз белән әйтергә өйрәтү.

Команда белән эшләү күнекмәлә-рен булдыру.

Әдәбият белән сәнгатьне бәйләп күзаллау. Картина аша әйтергә теләгән фикерләрне сүз белән әйтергә өйрәтү.

Табигатькә мәхәббәт тәрбияләү.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү, нәтиҗәләр чыгару, анализ ясау.

14. 05

XI. Тема: "Эш беткәч көлергә ярый". ( 5 сәг.)

66.

Белем - нур, белмәү - хур. Ләбиб Леронның "Пирамида" әсәре.

Яңа теманы өйрәнү дәресе.

Ләбиб Леронның тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, "Пирамида" әсәрен өйрәнү, "юмор" төшенчәсен аңлату.

Укучыларда укуга, фәннәргә карата кызыксыну уяту.

Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, "Пирамида" әсәрен өйрәнү, "юмор" төшенчәсен аңлату.

Балаларда үз-үзләренә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлы-лык хисе тәрбияләү.

Текстны уку, сүзлек эше, рәсем буенча сөйләшү, биремнәр эшләү, сорауларга җавап бирү.

16. 05

67.

Беренче хисләр... Алмаз Гыймадиевның "Зөлфия +... мин" әсәре.

Яңа теманы өйрәнү дәресе.

Алмаз Гыймадиевның тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, "Зөлфия +... мин" әсәрен өйрәнү.

Әдәби әсәрләрдә укыганнар-дан нәтиҗә ясап, тормышта куллана белү.

Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, "Зөлфия + ...мин" әсәрен өйрәнү.

Укучыларда бер-берләренә карата ихтирам, дуслык хисләре тәрбияләү, әдәплелек кагыйдәләрен төшендерү.

Дәреслек, эш дәфтәрендә биремнәрне эшләп, хикәянең эчтәлегенә төшенү, геройларга бәяләмә бирү.

21. 05

68.

Арада йомгаклау контроль эше (тест).

Котроль.

Тест.

23. 05

69.

Шәвәли шуклыгы. Шәүкәт Галиевнең "Ул кем?", "Әлләкем" шигырьләре.

Катнаш дәрес.

Шәүкәт Галиевнең "Ул кем?", "Әлләкем" шигырьлә-рен өйрәнү.

Укучыларга эстетик тәрбия бирү.

Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты турында искә төшерү, "Әлләкем" шигырен өйрәнү.

Укучыларның хайваннарга карата игътибарла-рын, күзәтүчәнлек-ләрен, күзаллаула-рын үстерү, матурлыкка омтылыш тәрбияләү.

Шигырьне укып, сораулар буенча анализлау, нәтиҗәләр ясау.

28. 05

70.

Уйныйк та көлик! Йомгаклау дәресе.

Белемнәрне ныгыту, кабатлау.

Өйрәнелгән материалны гомумиләш-тереп кабатлау, нәтиҗә ясый белү, белемнәрне тикшерү.

Укыганны гомумиләш-терә, нәтиҗә ясый, иң мөһим мәгълүмат-ны аерып ала белү.

Укыганнарны гомумиләш-тереп кабатлау.

Балаларда һәр мизгелнең кадерен белеп яшәү сыйфатын тәрбияләү.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү, нәтиҗәләр чыгару, анализ ясау, белемнәрне тикшерү.

30. 05

1 нче тест. Тема: "Борын - борын заманда".

I вариант

1. Фольклор - сүзе ... дигәнне аңлата.

1) хикәяне; 2) әкият; 3) халык иҗаты.

2. Әкиятләр ничә төргә бүленә?

1) 3; 2) 5; 3) 7.

3. "Ак бүре" әкиятендә патшаның ничә улы була?

1) 3; 2) 4; 3) 5.

4. "Ак бүре" әкиятендә Бүре

1) төпчек улны ташка әверелдерә;

2) төпчек ул белән дуслаша;

3) төпчек улны ашый.

5. "Абзар ясаучы Төлке" әкиятенең геройлары

1) арыслан, төлке;

2) юлбарыс, төлке;

3) арыслан, эт.

6. "Өч кыз" әкиятендә кызларның әнисе

1) кунакка китә;

2) үлә;

3) авырый.

7. "Өч кыз" әкиятендә олы кыз нәрсәгә әверелә?

1) Гөберле бакага;

2) үрмәкүчкә;

3) тиенгә.

8. Бу бүлектә иң ошаган әсәрегез турында языгыз.

1 нче тест. Тема: "Борын - борын заманда".

II вариант

1. Халык авыз иҗаты дип ... әйтәләр.

1) шигырьне; 2) әкиятне; 3) фольклорның бер өлешен.

2. Нинди әкиятләр булмый?

1) Тылсымлы; 2) фантастик; 3) хайваннар турында.

3. "Ак бүре" әкиятендә нинди герой юк?

1) Ак бүре; 2) эт; 3) патша.

4. "Ак бүре" әкиятендә Бүре

1) олы улларны ашый;

2) олы улларны ташка әверелдерә;

3) олы уллар белән дуслаша;

5. Төлке" нәрсәгә өй ясый?

1) арысланга;

2) үзенә;

3) тавыкларга.

6. "Өч кыз" әкиятендә әнинең ничә кызы була?

1) 1; 2) 3; 3) 5.

7. "Өч кыз" әкиятендә уртанчы кыз нәрсәгә әверелә?

1) Гөберле бакага;

2) үрмәкүчкә;

3) тиенгә.

8. Бу бүлектә иң ошаган әсәрегез турында языгыз.

2 нче тест. Тема: "Әкият яздым укыгыз...".

I вариант

1. Каюм Насыйри ... булган.

1) язучы, педагог, галим;

2) язучы, төзүче, сатучы;

3) язучы, тегүче, рәссам.

2. Автор әкиятләренең авторы

1) халык;

2) аерым бер кеше;

3) билгеле түгел.

3. Әдәби геройлар нинди ике төркемгә бүленә?

1) Әйбәтләр һәм начарлар;

2) батырлар һәм куркаклар;

3) төп һәм ярдәмче.

4. Габдулла Тукай язган әсәрне билгеләгез.

1) "Су анасы"; 2) "Патша белән карт"; 3) "Гафият турында әкият".

5. Байназар Әлменов -

1) рәссам; 2) шагыйрь; 3) галим.

6. Әкияткә нигезләнеп, драма әсәре формасында язылган арадаш (смешанный) жанр төре -

1) әкият - поэма; 2) әкият - пьеса; 3) чәчмә әсәр.

7. Адлер Тимергалинның "Сәер планетада" әсәре -

1) автор әкияте; 2) фантастика; 3) әкият.

8. Бу бүлектә иң ошаган әсәрегез турында языгыз.

2 нче тест. Тема: "Әкият яздым укыгыз...".

II вариант

1. "Патша белән карт" әкияте кем турында?

1) Патша белән карт;

2) патша белән вәзирләр;

3) патша белән кешеләр.

2. Автор әкиятләрен

1) халык яза;

2) аерым бер автор яза;

3) билгесез кеше яза.

3. Әдәби герой -

1) әсәрләр язган кеше;

2) әсәрдә сурәтләнгән кеше образы;

3) бөтенесен җиңгән батыр кеше.

4. Туфан Миңнуллин язган әсәрне билгеләгез.

1) "Су анасы"; 2) "Патша белән карт"; 3) "Гафият турында әкият".

5. Байназар Әлменов -

1) картиналар ясаган;

2) әкиятләр язган;

3) фәнни хезмәтләр язган.

6. Әкият нигезендә, лиро - эпик әсәр (поэма) формасында язылган арадаш (смешанный) жанр төре -

1) әкият - поэма; 2) әкият - пьеса; 3) чәчмә әсәр.

7. Адлер Тимергалинның "Сәер планетада" әсәренең төп герое -

1) Мюнхгаузен; 2) Рей Фридман; 3) Гафият.

8. Бу бүлектә иң ошаган әсәрегез турында языгыз.

3 нче тест. Тема: "Белем баскычлары".

I вариант

1. Мәдрәсәләрдәге укучыларны

1) шәкертләр дип атыйлар;

2) школьниклар дип атыйлар;

3) укучылар дип атыйлар.

2. Казанның татар укытучылар мәктәбендә

1) бер ел укыйлар;

2) дүрт ел укыйлар;

3) ун ел укыйлар.

3. Бу әдипләрнең кайсы Казанның татар укытучылар мәктәбендә укыта?

1) Адлер Тимергалин;

2) Туфан Миңнуллин;

3) Каюм Насыйри.

4. Казан университеты -

1) Россиядәге иң беренче университеты;

2) Россиядәге иң борынгы университетларның берсе;

3) Россиядәге иң яшь университетларның берсе.

5. Гаяз Исхакый -

1) язучы, драматург;

2) язучы, рәссам;

3) язучы, сәүдәгәр.

6. Гаяз Исхакыйның "Мөгаллим" әсәре

1) укучылар һәм укытучы турында;

2) балалар һәм әниләре турында;

3) байлык һәм сатучылар турында.

7. Дәрдемәнд шигыреннән дөрес булган юлны табыгыз.

1) Бүтән һөнәр белү - яхшы һөнәрдер;

2) Бүтән шигырь белү - яхшы һөнәрдер;

3) Бүтән телләр белү - яхшы һөнәрдер.

8. Бу бүлектә танышкан өч уку йортының берсе турында языгыз.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3 нче тест. Тема: "Белем баскычлары".

I I вариант

1. Мәдрәсәләрдәге укучыларны

1) җырларга өйрәтәләр;

2) укырга өйрәтәләр;

3) рәсем ясарга өйрәтәләр.

2. Казанның татар укытучылар мәктәбендә

1) укытучылар әзерлиләр;

2) язучылар әзерлиләр;

3) шәкертләр әзерлиләр.

3. Бу әдипләрнең кайсы Казанның татар укытучылар мәктәбендә укый?

1) Дәрдемәнд;

2) Гаяз Исхакый;

3) Габдулла Тукай.

4. Казан университеты -

1) 1804 нче елда Казанда ачыла;

2) 1804 нче елда Мәскәүдә ачыла;

3) 1904 нче елда Казанда ачыла.

5. Гаяз Исхакый ...

1) балалар укыта;

2) алтын приискалары тота;

3) әсәрләр яза, газета - журналлар чыгара.

6. "Мөгаллим" әсәреннән алынган өзектә кемнәр катнаша?

1) Салих һәм малайлар;

2) Гаяз һәм шәкертләр;

3) Исхакый һәм Салих.

7. Дәрдемәнд шигыреннән дөрес булмаган юлны табыгыз.

1) Кил, өйрән, и туган, бер башка әсәрне...

2) Кил, өйрән, и туган, бер башка телне...

3) Кил, өйрән, и туган, бер башка сүзне...

8. Бу бүлектә танышкан өч уку йортының берсе турында языгыз.

4 нче тест. Тема: "Балачак - хәтерләрдә мәңге калачак".

I вариант

1. Автобиографик әсәр -

1) сөйләп бирүгә, хикәяләүгә нигезләнгән, вакыйгага корылган әдәби әсәр;

2) язучының үз тормышы, үткәне турында язган әсәре;

3) әкият нигезендә, лиро - эпик әсәр (поэма) формасында язылган арадаш (смешанный) жанр төре.

2. "Исемдә калганнар" әсәренең төп герое кем?

1) Габдуллаҗан;

2) Габидулла;

3) Габдулла.

3. Габдулла Тукай "Исемдә калганнар" әсәрендә кем турында яза?

1) Апасы турында;

2) абыйсы турында;

3) үзе турында.

4. Сәгъди абзый Габдулланы кайсы авылга алып кайта?

1) Кушлавыч;

2) Кырлай;

3) Өчиле.

5. Хаҗиморат Казаков -

1) рәссам;

2) галим;

3) язучы.

6. "Бәләкәй Апуш" картинасы

1) "Исемдә калганнар" әсәре буенча ясалган;

2) "Туган тел" шигыре буенча ясалган;

3) Тукайның балачагын күреп ясалган.

7. Габдулла Тукайның Кырлайдагы музее

1) Татарстанның Саба районында урнашкан;

2) Казан шәһәрендә урнашкан;

3) Татарстанның Арча районында урнашкан.

8. "Салават күпере" журналы турында языгыз.

4 нче тест. Тема: "Балачак - хәтерләрдә мәңге калачак".

I I вариант

1. Автобиографик әсәр -

1) язучының үз тормышы, үткәне турында язган әсәре;

2) әкияткә нигезләнеп, драма әсәре формасында язылган арадаш (смешанный) жанр төре;

3) сөйләп бирүгә, хикәяләүгә нигезләнгән, вакыйгага корылган әдәби әсәр.

2. "Исемдә калганнар" әсәренең төп герое кем?

1) Габдулла;

2) Габидулла;

3) Габдуллаҗан.

3. Габдулла Тукай "Исемдә калганнар" әсәрендә кем турында яза?

1) Апасы турында;

2) үзе турында;

3) әнисе турында.

4. Габдулланы Кырлайга кем алып кайта?

1) Бабасы;

2) Сәгъди абзый;

3) әбисе.

5. Хаҗиморат Казаков -

1) язучы;

2) рәссам;

3) галим.

6. Хаҗиморат Казаковның

1) шүрәлеләргә бәйле иллюстрацияләре күп;

2) су аналарына бәйле иллюстрацияләре күп ;

3) балаларга бәйле иллюстрацияләре күп .

7. Габдулла Тукайның Кырлайдагы музее

1) Казан шәһәрендә урнашкан;

2) Татарстанның Арча районында урнашкан;

3) Татарстанның Саба районында урнашкан.

8. "Салават күпере" журналы турында языгыз.

5 нче тест. Тема: "Ватаным өчен".

I вариант

1. "Рөстәм маҗаралары" әсәрен

1) Муса Җәлил язган;

2) Гадел Кутуй язган;

3) Шәүкәт Галиев язган.

2. "Рөстәм маҗаралары" әсәре

1) туган илеңне, туган халкыңны ярату, сагыну турында;

2) Рөстәм әбисе турында;

3) абага чәчәге турында.

3. Әсәрләрне һәм авторны туры китерегез.

а) Муса Җәлил 1) "Кыр казы"

ә) Шәүкәт Галиев 2) "Аталы - уллы солдатлар"

б) Фатих Кәрим 3) "Сагыну"

4. Опера -

1) зур күләмле вокаль әсәрнең шигъри юллар белән язылган тексты;

2) музыкаль - драматик сәнгать жанры. Аның әдәби нигезендә либретто ята;

3) әкият нигезендә, лиро - эпик әсәр (поэма) формасында язылган арадаш (смешанный) жанр төре.

5. "Алтынчәч" әсәрендә кызны кем коткара?

1) Җик;

2) Урмай;

3) хан.

6. Баллада ул -

1) драма әсәре;

2) шигъри әсәр;

3) лиро - эпик әсәр.

7. "Аталы - уллы солдатлар" балладасында һәйкәл кемгә куелган?

1) Әтинең улына;

2) Муса Җәлилгә;

3) әти кешегә.

8. Туган илебез турында языгыз.

5 нче тест. Тема: "Ватаным өчен".

I I вариант

1. "Рөстәм маҗаралары" әсәрен

1) Гадел Кутуй язган;

2) Шәүкәт Галиев язган;

3) Муса Җәлил язган.

2. Рөстәмнең кем буласы килә?

1) Космонавт буласы килә;

2) абага чәчәген өзеп алырлык батыр буласы килә;

3) язучы буласы килә.

3. Әсәрләрне һәм авторны туры китерегез.

а) Муса Җәлил 1) "Сөйләр сүзләр бик күп алар"

ә) Гадел Кутуй 2) "Соңгы җыр"

б) Фатих Кәрим 3) "Рөстәм маҗаралары"

4. Либретто -

1) әкият нигезендә, лиро - эпик әсәр (поэма) формасында язылган арадаш (смешанный) жанр төре;

2) музыкаль - драматик сәнгать жанры;

3) зур күләмле вокаль әсәрнең шигъри юллар белән язылган тексты.

5. "Алтынчәч" әсәрендә кыз кемнәрдән кача?

1) Урмайдан;

2) Җиктән;

3) кыргый хайваннардан.

6. Баллада ул -

1) чәчмә әсәр;

2) лиро - эпик әсәр;

3) шигъри әсәр.

7. "Аталы - уллы солдатлар" балладасында һәйкәл янына кем килә?

1) Әти кеше;

2) Муса Җәлил;

3) солдат.

8. Туган илебез турында языгыз.

6 нчы тест. Тема: "Кояшлы ил - бәхет иле".

I вариант

1. "Бәхет кайда була?" соравына кем җавап бирә?

1) Бабай;

2) Галимҗан белән Илдус;

3) автор.

2. Шигъри әсәр строфаларында сүзләрнең яки иҗекләрнең охшашлыгы

1) ритм була;

2) рифма була;

3) шигырь булла.

3. Нәби Дәүли язмаган әсәрне билгеләгез.

1) "Бәхет кайда була?";

2) "Мин җирдә калам";

3) "Чыбыркы".

4. "Мин җирдә калам" шигырендә лирик геройга кая очарга әйтәләр?

1) Кояшка;

2) Айга;

3) Марс планетасына.

5. "Чыбыркы" әсәренең төп героеның исеме ничек?

1) Рәшит;

2) Илдус;

3) Кәрим.

6. Сюжетның ничә элементы була?

1) 3;

2) 5;

3) 7.

7. Әдәби әсәр сюжетында вакыйгаларның башланып китүе -

1) чишелеш;

2) төенләнеш;

3) вакыйгалар үстерелеше.

8. "Чыбыркы" әсәрен үзегезчә дәвам итеп, 3 - 5 җөмлә языгыз.

6 нчы тест. Тема: "Кояшлы ил - бәхет иле".

I I вариант

1. "Бәхет кайда була?" шигырендә бәхет кайда була?

1) Хезмәттә;

2) бакчада;

3) алмагачта.

2. Сөйләм берәмлегенең кабатланып, чиратлашып торуы

1) ритм була;

2) рифма була;

3) шигырь булла.

3. Нәби Дәүли язган әсәрне билгеләгез.

1) "Кояшлы ил - бәхет иле";

2) "Чыбыркы";

3) "Бәхет кайда була?".

4. "Мин җирдә калам" шигырендә лирик герой нишли?

1) Җирдә кала;

2) Айга очып китә;

3) кеше булмаган утрауга (необитаемый остров) китә.

5. "Чыбыркы" әсәренең төп герое кая бара?

1) Авылга кайта;

2) шәһәргә китә;

3) Төркиягә оча.

6. Сюжетның ничә элементы була?

1) 7;

2) 3;

3) 5.

7. Язучының әсәрдә катнашачак кешеләр, аларның тормышы, вакыйга барачак урын - хәл белән таныштыручы -

1) төенләнеш;

2) чишелеш;

3) экспозиция.

8. "Чыбыркы" әсәрен үзегезчә дәвам итеп, 3 - 5 җөмлә языгыз.

7 нче тест. Тема: "Кеше - табигать баласы".

I вариант

1. Равил Фәйзуллин әсәрен билгеләгез.

1) "Табигать кочагында";

2) "Матурлык минем белән";

3) "Җир - ана, кояш һәм башкалар".

2. "Табигать кочагында" шигырендә балалар кайда уйныйлар?

1) Су буенда;

2) урман аланында;

3) спортзалда.

3. Мөдәррис Әгъләмов язмаган әсәрне билгеләгез.

1) "Җир - ана, кояш һәм башкалар";

2) "Матурлык минем белән";

3) "Табигать кочагында".

4. "Матурлык минем белән" әсәре

1) матур табигать турында;

2) матур кызлар турында;

3) матур киемнәр турында.

5. Рәссам Иван Иванович Шишкин

1) Алабугада туа һәм яши;

2) Казанда туа һәм яши;

3) Мәскәүдә туа һәм яши.

6. "Җир - ана, кояш һәм башкалар" әсәре -

1) баллада;

2) шигырь;

3) җыр.

7. "Чәчәк нигә боекты" хикәясендә кайсы ел фасылы сурәтләнгән?

1) Кыш фасылы;

2) яз фасылы;

3) көз фасылы.

8. Туган җирегез табигате турында 5 - 7 җөмлә языгыз.

7 нче тест. Тема: "Кеше - табигать баласы".

I I вариант

1. Равил Фәйзуллин нәрсәләр иҗат итә?

1) Романнар;

2) шигырьләр;

3) пьесалар.

2. "Табигать кочагында" шигырендә балалар нишлиләр?

1) Уйныйлар - җырлыйлар;

2) су коеналар;

3) кошларны куркыталар.

3. "Җир - ана, кояш һәм башкалар" әсәренең авторы -

1) Равил Фәйзуллин;

2) Мөдәррис Әгъләмов;

3) Габдулла Тукай.

4. "Матурлык минем белән" әсәре

1) пьеса;

2) баллада;

3) шигырь.

5. Рәссам Иван Иванович Шишкин

1) пейзажлар ясарга ярата;

2) портретлар ясарга ярата;

3) натюрмортлар ясарга ярата.

6. "Җир - ана, кояш һәм башкалар" әсәрендә Җир - ана кемнәрне ярата?

1) Кешеләрне;

2) байларны;

3) беркемне дә яратмый.

7. "Чәчәк нигә боекты" хикәясендә кыз кемгә булыша?

1) Апасына;

2) сеңлесенә;

3) әнисенә.

8. Туган җирегез табигате турында 5 - 7 җөмлә языгыз.

8 нче тест. Тема: "Эш беткәч, көләргә ярый".

I вариант

1. Әсәрләрне һәм авторны туры китерегез.

а) Ләбиб Лерон 1) "Зөлфия + ... мин"

ә) Шәүкәт Галиев 2) "Пирамида"

б) Алмаз Гыймадиев 3) "Әлләкем"

2. "Пирамида" хикәясендә нинди дәрес турында сүз бара?

1) Татар теле;

2) геометрия;

3) тарих.

3. Юмор ул -

1) драма әсәре;

2) көлкеле сурәтләү;

3) әкият нигезендә, лиро - эпик әсәр (поэма) формасында язылган арадаш (смешанный) жанр төре.

4. "Зөлфия + ... мин" хикәясендә ничәнче сыйныф укучылары турында сүз бара?

1) Бишенче;

2) алтынчы;

3) җиденче.

5. "Зөлфия + ... мин" хикәясендә малайлар

1) кызның портретын ясыйлар;

2) мәхәббәт хаты язалар;

3) кызга бүләк әзерлиләр.

6. "Әлләкем" шигырендә малай

1) китап укый;

2) рәсем ясый;

3) телевизор карый.

7. "Әлләкем" шигырендә нинди хайваннар турында язылган?

1) Йорт хайваннары;

2) кыргый хайваннар;

3) зоопарк хайваннары.

8. Бу бүлектә иң ошаган әсәрегез турында языгыз.

8 нче тест. Тема: "Эш беткәч, көләргә ярый".

I I вариант

1. Әсәрләрне һәм андагы геройларны туры китерегез.

а) "Пирамида" 1) Шәвәли

ә) "Әлләкем" 2) Зөлфия

б) " Зөлфия + ...мин" 3) Мәсәлим

2. "Пирамида" хикәясендә малай нәрсәне белми?

1) Геометрик фигураларны;

2) геометрик мәсьәләне;

3) геометрик теореманы.

3. Юмор ул -

1) чәчмә әсәр;

2) музыкаль - драматик сәнгать жанры;

3) көлүнең бер формасы.

4. "Зөлфия + ... мин" хикәясендә төп герой кем белән киңәшләшә?

1) Дусты Фәнис белән;

2) абыйсы белән;

3) әтисе белән.

5. "Зөлфия + ... мин" хикәясендә вакыйга

1) геометрия дәресендә бара;

2) география дәресендә бара ;

3) татар теле дәресендә бара.

6. "Әлләкем" шигырендә малай нәрсә ясый?

1) Мәче рәсеме;

2) эт рәсеме;

3) әтәч рәсеме.

7. "Әлләкем" шигырендә нинди хайваннар турында язылган?

1) Мәче, кәҗә, эт;

2) мәче, сыер, сарык;

3) мәче, ат, эт.

8. Бу бүлектә иң ошаган әсәрегез турында языгыз.

⇧

⇩