5-6-сынып

Құрастырған:

Ақтоғай ауданы ББ әдіскері Маней Р.

Кіріспе

Бағдарламаның мақсат, міндеттері:

• Ұлы ақын Абай Құ нанбайұлының саналы өмірі мен ақындық жолы туралы тарихи шындықты және сан салалы рухани құнды мұрасын өскелең ұрпаққа жүйелі түрде меңгерту;

• Абай айтқан өсиеттерді жастардың жадында жаттатып, зерделі, парасатты, "ыстық қайрат, жылы жүрек нұрлы ақылды" азамат тәрбиелеу

• ғалымдардың бүгінге дейінгі ғылыми зерттеу, тұжырымдарына сүйене отырып, Абайдың әдеби, данышпандық, музыкалық, педагогика-психологиялық және дидактикалық т.б. шығармаларын жас зерттеуші /оқушы/ тұрғысынан оқып-білу, мән-мағынасын жете түсіну, өз бетімен талдау, ой қорыту, ізденіс жұмыстарымен шұғылдануға жол ашу;

• сөйтіп болашақ абайтанушы баулу, дарынды оқушыларды ғылыми зерттеу жолына жетелеу;

• оқушыларды Абай туындыларына деген сүйіспеншілікке баулу.

Ғұлама ғалым, кемеңгер ойшыл, ұлы ақын Абайдың ғұмырнамасын, адамгершілік-имандылық пен биік парасаттылықтың асыл қазынасы болған бай мұраларын оқып-үйрену, мән-маңызын зерделеу, қыры мен сырын талдап зерттеу, "болмаса да ұқсап бағу", "қалың елі қазақтың " -"қалың елі қазақтың", тіпті күллі адамзаттың абзал борышы.

Жас ұрпақың бойына дарытып, "атаның баласы емес, адамның баласы" етіп саналы ойлы, сапалы білімді азамат етіп тәрбиелеу үшін "баланы жастан" жетелейтініміз де хақ.

Абай әлемі -баршаға сембес азық, сөнбес жарық, мәңгілік жасай беретін әлем. Кемелденуіміздің темірқазығы, келешек ұрпақтың парызы.

Атақты ақын атртына сарқылмас мұра ғана қалдырған емес, болашақ ұрпаққа аманат қалдырған. Сол үміт арманына адал, ақтай білу.

Мақсат, әр ұрпақты Абайға жақындату, әркімнің "көңілін қойып, көзін ашу". "Жүрегінің түбіне терең бойлап" ұлы ойшылға үңіле оқып, түйсініп, сезініп, білім-ғылымның кілтін табу.

І. Абайтану -аса бай рухани әлем көмбесі -3 сағат

І.1.Абайтану ғылымы, негізін салушылар

І.2 М.Әуезов -абайтанудың бірегей зерттеушісі

ІІ. Абайдың өмірбаяны - абайтанудың маңызды саласы -5 сағат

2.1. а. Ата тегі, туысы, тұқым-тұяғы

ә. Абай өмір сүрген дәуір

2.2. Абайдың өмірбаяны

ІІІ. Абай мұрасы -алып бәйтерек - 22 сағат

3.1. Абай мұрасының рухани бастаулары - 4 сағат

а. Абай және қазақ халық ауыз әдебиеті

/Абай шығармалары ауыз әдебиетінің озық үлгілерінің жалғасы екендігі, ауыз әдебиеті үлгілерімен үндестігі: мазмұны, тақырыбы, тілі, ұйқасы, өлең құрылысы т.б. /

ә. Абай және қазақ ақын-жыраулар әдебиеті

/жыраулармен, Абайға дейінгі және тұстас ақын-әншілер -Шортанбай, Дулат /Барлас/, Байкөкше, Шөже, Балта, Әріп, Қадырбай /Садырбай/, оның ақын қызы Қуандық, Садақ /Жанақ/, Шүмек /Түбек/, Біржандармен Абайдың шығармашылық байланысы/

б. Абай және шығыс әдебиеті

в. Абай және орыс, Еуропа әдебиеті

3.2. Абайдың қазақ әдебиетіне енгізген жаңалығы -5 сағ.

/Абай шығармаларын талдау/

Абайдың -ақын, қарасөз шебері, аудармашы, мысалшы, қазақтың жаңа жазба әдебиетінің негізін салушы, әнші, сазгерлігі хақында.

ІҮ. Абайдың ақындық мектебі -4 сағат

4.1.Абай және Көкбай

4.2. Абайдың ақын балаларының шығармашылығы

4.3. Шәкәрім шығармашылығы -Абай дәстүрінің жалғасы

4.4. Абай мектебінің кейінгі шәкірттері

І тоқсан 9 сағат

№

Білім мазмұны

Сағ.

сан

сабақтың түрі

І.

1.1.

Абайтану -аса бай рухани әлем көмбесі

Абайтану ғылымы, негізін салушылар

1

дәріс, әңгіме

1.2.

М.Әуезов -абайтанудың бірегей зерттеушісі

1

семинар

1.3.

Абайтану салалары, зерттеу кезеңдері

1

тәжірибешілік

ІІ.

2.1.

Абайдың өмірбаяны - абайтанудың маңызды саласы

Ата тегі, туысы, тұқым-тұяғы

Абай өмір сүрген дәуір

1

ізденіс, зерттеу

2.2.

Абайдың өмірбаяны

1

1

семинар

"Асыл сөзді іздесең, Абайды оқы..."/болашақ абайтанушы баулу, шығармаларын зерттеу тақырыптарын беру/

1

тәжірибешілік

"Абай мұрасы ұрпақ жадында" /Абай шығармаларын жатқа көп білетіндер мен мәнерлеп орындаушылардың сайысын өткізу/

1

өнер сайысы

"Болмасаң да ұқсап бақ,

Бір ғалымды көрсеңіз ..."

Абайша жазу

1

тіл дамыту

ІІ тоқсан 7 сағат

№

Білім мазмұны

сағат

саны

сабақтың түрі

ІІІ.

3.1.

Абай мұрасы -алып бәйтерек

Абай мұрасының рухани бастаулары

Абай және қазақ халық ауыз әдебиеті

1

ізденіс, зерттеу

3.2.

Абай және қазақ ақын-жыраулар әдебиеті

1

ізденіс, зерттеу

3.3.

Абай және шығыс әдебиеті

1

ізденіс, зерттеу

3,4

Абай және орыс, Еуропа әдебиеті

1

дәріс, әңгіме, ізденіс

3.5

Абай өлеңдерін талдау

/өлеңдерінің жазылу себептері/

1

пікір қорғау

3.6

"Абай -өлең сөздің патшасы"

1

сайыс

3.7

Шығарма жазу

"Ғылым таппай мақтанба"

/Абайдың өнер, білім туралы ой толғаулары/

1

шығармашылық

шығармашылық тапсырма /саралап -деңгейлеп беру/

пайдаланылатын әдебиеттер

Сөз, практикалық,

1. М. Әуезов "Абай жолын"оқы

1. Р.Тоқтаров "Абайдың жұмбағын" оқы

2. Өлеңін жатта

Д.Омаров "Абайтану"

"Мектеп"-2002

практикалық,

логикалық,

3.реферат

4. "Абайдан соң"оқы

5. "Абай" пьесасын оқы

М. Әуезов шығармалары,

"Абайды білмек парыз ойлы жасқа"

Абай және әкесі /әке ықпалы/

ТҚП,

практикалық,

логикалық,

"Абай жолы"

Р.Тоқтаров "Абайдың жұмбағы"

Д.Досжанов "Абайдың айнасы"

ТҚП,

практикалық,

логикалық,

модульге салу, синхроникалық кесте

-

проблемалық іздендіру

-

Саяси-әлеуметтік тақырыбында жазылған өлеңдері мен қарасөздерінің үндестігі

Абай шығармаларында кездесетін қазақ мақалдары, афоризмдері, Абайдың нақылдары

-

практикалық

-

"Абай жолы" романындағы Абай бейнесі

"Алланың өзі де рас, сөзі де рас" /Абайдың жаратушы туралы көзқарасы/

бақылау, -бағалау -

Абай және дін

Абай -ойшыл

шығармашылық тапсырма /саралап -

пайдаланылатын әдебиеттер

зерттеу жұмысы

"Қазақ әдебиеті тарихының мәселелері және Абай поэзиясының тілі"

проблемалық іздендіру,

практикалық,

логикалық,

зерттеу жұмысы

"Көркемдік өрнектер" "Рауан"-1992

зерттеу жұмысы

проблемалық іздендіру,

практикалық,

логикалық,

зерттеу жұмысы

Д.Досжанов "Абайдың айнасы"

Абай энциклопедиясы

практикалық,

Шығармаға пікір дайындау

ІІІ тоқсан 10 сағат

№

білім мазмұны

сағ

сабақтың түрі

3.2.

а.

Абайдың қазақ әдебиетіне енгізген жаңалығы /шығармаларын талдау/

Абай -ақын /өлеңдері /,

/ музыкалық мұралары/

1

Тәжірибешілік

ә.

Поэмалары

1

Тәжірибешілік

Абай -қарасөз шебері

1

біріктірілген

б.

Абай -аудармашы, мысалшы

1

өздік жұмыстар

Абай -қазақтың жаңа жазба әдебиетінің негізін салушы

1

диспут

"Асыл сөзді іздесең, Абайды оқы..." зерттеу жұмыстарын қорғау

1

есеп беру

"Абай мұрасы ұрпақ жадында" /Абай шығармаларын жатқа көп білетіндер мен мәнерлеп орындаушылардың сайысын өткізу/

1

өнер сайысы

"Болмасаң да ұқсап бақ,

Бір ғалымды көрсеңіз ..."

Абайша жазу

1

іскерлік ойын

Оқушы шығармашылығын талдау

1

пікірталас

Шығарма жазу

"Абай лирикасы"

1

тіл дамыту

ІІІ тоқсан

әдіс-тәсіл

шығармашылық тапсырма /саралап -деңгейлеп беру/

пайдаланылатын әдебиеттер

-

-

проблемалық іздендіру, практикалық

өлеңін талдау

реферат жазу

Абай және әлем әдебиеті

А.Байтұрсынов "Абай -қазақтың бас ақыны"

"Абайды білмек парыз ойлы жасқа"

Поэмаларындағы тарихи шындық

практикалық

Поэмаларының танымдық-тәрбиелік мәні

"Абай"журналы №2-10

-

-

проблемалық іздендіру

Абай аудармашылығының ерекшелігі

Абай және орыс ақындары

Д.Досжанов "Абайдың айнасы"

"Абай тағлымы" "Абай аудармалары және оның тілі" 1980

сценарии

практикалық

жаттау, мәнерлеп оқуға дайындалу

ой толғау

өлең, қарасөздерін жаттау

пікір жазу

өздік жұмыс

аудармаларынан үзінді жаттау

ІҮ тоқсан 9 сағат

№

білім мазмұны

Сағ

сабақтың түрі

ІҮ.

4.1.

Абайдың ақындық мектебі

Абай және Көкбай

1

дәріс, әңгіме

4.2.

Абайдың ақын балаларының шығармашылығы

1

1

семинар

4.3.

Шәкәрім шығармашылығы -Абай дәстүрінің жалғасы

1

ізденіс, зерттеу

4.4

"Өлді деуге сия ма, ойлаңдаршы, өлмейтұғын артына сөз қалдырған..."

1

ғылыми-теориялық конференция сабақ

4.5.

Абай мектебінің кейінгі шәкірттері /идея, тақырып, пікір,мазмұн, әдіс-тәсіл ұқсастығы және қоғамдық-саяси, эстетик., этик. көзқарастарының үндестігі/

1

ғажайып алаңы

4.6

Қазіргі ақындар

/идея, тақырып, пікір,мазмұн, әдіс-тәсіл ұқсастығы және қоғамдық-саяси, эстетик., этик. көзқарастарының үндестігі/

1

кездесу, сұхбат

4.7

Қайталау

1

саяхат

ІҮ тоқсан

әдіс-тәсіл

Шығар.тапс.

/саралап -деңгейлеп беру/

пайдаланылатын әдебиеттер

Альбом жасау

Д.Омаров "Абайтану"

"Мектеп"-2002

М. Әуезов "Абайды білмек парыз ойлы жасқа"

шығарма

"Абай" журналы

шығарма

"Абай" журналы №9

"Аайдың ақын шәкірттері"

Газет шығару

Буклет дайындау

Жергілікті газетке мақала дайындау

"Абайдың айнасы"

Ой толғау

сценарий

Газет шығару

Қолданылатын әдебиеттер:

А.Нұрқатов "Аайдың ақын шәкірттері" "Дәуір"-1993

М..Мырзахметов "Абайды оқы, таңырқа"

"Ана тілі"1993

"Абай" журналдары

"Абай" энциклопедиясы

Қ. Өмірәлиев "Абай афоризмі" "Қазақстан" 1993

М.Әуезовтің абайтану дәрістері мен шығармалары

М.Мырзахметовтың еңбектері

Д.Досжанов "Абайдың айнасы"

Д.Омаров "Абайтану" "Мектеп" 2002

.М. Әуезов "Абайды білмек парыз ойлы жасқа"

11.Қ.Жұмалиев "Қазақ әдебиеті тарихының мәселелері және Абай поэзиясының тілі" 12. Қ.Сыдиқов "Көркемдік өрнектер" "Рауан"-1992

М.Әуезов "Абай жолы"

Р.Тоқтаров "Абайдың жұмбағы"

Берілетін тапсырманың түрлері

Апталық тапсырма

Айлық тапсырма

Жылдық тапсырма

1. Өлең, әндерін жаттау

2. Қарасөздерін, аудармаларын жаттау

3. Поэмаларынан үзінді жаттау

4. Күйлерін үйрену

5. Зерттеу жұмыстарын жасау

6. Салыстыру, талдау, жинақтау, жүйелеу, сұрыптау

7. Шығарма, ой толғау, тезис, әңгіме, баяндама, реферат, хабарлама,

мақала, пікір, аннотация, сценарий, даярлама, пейзаж, портрет жазу

8. Оқырмандар конференциясына дайындалу /наурызда/ "Абай және Абай жолы"

9. "Абай жолын" оқы

10. "Абайдың жұмбағын" оқы

11. "Абай" журналдарын оқы

12. М.Әуезовтың Абай туралы жазылған түрлі шығармалары

мен лекцияларын , абайтанушылардың еңбектерін оқы