7


  • Учителю
  • 9 кл. Олимпиадные задания по хакасскому языку (школьный этап)

9 кл. Олимпиадные задания по хакасскому языку (школьный этап)

Автор публикации:
Дата публикации:
Краткое описание:
предварительный просмотр материала

Олимпиадные задания по хакасскому языку

  1. класс

  1. Грамматика саринаy чоохтага килiстiре чардых табыyар:

Чолга сыхчатса,

  1. прай ниме азынада тимненiп алuан.

  2. прай ниме азынада тимненiп алтыр.

  3. прай ниме азынада тимненiп алuан полтыр.

  4. прай ниме азынада тимненiп алыyар.

  1. Пeдiзiнеy пу хайдаu чоохтаu?

Сынап хозан олаyай ла кjнi чjрген полза, иртен аны сах андох, iзiнеy таап, аyxылар тудып аларxыхтар, че худай аuаа хортых хылых пир салuан, хортых хылыuы ла аны арачылап алча.

  1. тиyни палuалыстыu хадыл чоохтаu;

  2. теести палuалыстыu хадыл чоохтаuлар;

  3. аралыстыu хадыл чоохтаu;

  4. союз чох хадыл чоохтаu.

  1. Грамматика саринаy алxаас чох (орта) пудiрiлген чоохтаuны табыyар:

  1. Пiстiy пай кип-чоохха чирлер.

  2. Айра кип тiкчеy ус полча.

  3. Ипчi ол абахай позы.

  4. Таа айыстыu харах.

Тексттi хыuырып, 1-3 тоuыстарны толдырыyар.

  1. Сын тахпахчылар…(2) Андаuлар чонда арам урунадырлар. (3) Олар пасха даа кbзb тахпаuын кjглиргле кeстер. (4) Че оларныy талантыныy иy аарлыu, паалаxаа даа чох тузазы - мыныy алнында чон аразында пbр дее чох полuан, пeкeлеезbнеy нап-наа тахпахты, турбинаy, сах мындох, чон алнында, саuын таап алчатханы. (5) Ол тахпахтыy сjстерb ле, саuызы ла нимес, <�…> кjj дее хаxан даа истbлбеен наа кjг поладыр. (6) Аннаyар сын тахпахчы - ол олаyай ла сарынxы нимес, че поэт-импровизатор паза олох туста сарынuа килbстbре кjг пeдbрчеткен композитор полча.


1

Тексттiy jjн саuызын читiрчеткен iкi чоохтаuны таллап, оларныy номерлерiн пас салыyар.

  1. Сын тахпахчылар.

  2. Тахпахчыныy талантыныy иy аарлыu тузазы - нап-наа тахпахты, турбинаy, таап алчатханы.

  3. Ол тахпахтыy сjстерb дее, саuызы даа, кjj дее хаxан даа истbлбеен наа кjг поладыр.

  4. Сын тахпахчы - олаyай ла сарынxы нимес, че поэт-импровизатор паза композитор полча.


Нандырыu:


2

Пизbнxb чоохтаuда хайдаu сjс иртiрiл партыр? Аны сыuара пас салыyар.

Аннаyар

Тiзеy

Че

Андаu даа полза

Аныy eчeн


Нандырыu: __________________________________

3

СЫН сjстiy тузалары алтында пирiл парuан. Алтынxы (6) чоохтаuдаuы сын сjстiy тузазына килiсчеткен санны сыuара пас салыyар.

  1. правдивый, истинный, настоящий, верный

  2. правильный, справедливый, честный

  3. натуральный, неподдельный, качественный


Нандырыu: __________________________________


4

Алтында пирiлген сjстер аразына диалект сjзi кiр партыр. Аны сыuара пас салыyар.

Чоохтирuа

Тирге

Айтарuа

Искiрерге

Чарлирuа


Нандырыu: __________________________________


5

Алтында пирiлген сjс пbрbгbстерде саба тузаланылuан сjс пар. Аныy орнына орта сjс таап, аны нандырыuда пас салыyар.

Абахай ипчb

Кеен хыс

Сbлbг омалыu кbзb

Абахай чахайах

Нандырыu: __________________________________


6

Алтында пирiлген сjстер аразында саба формада тузаланылuан сjс пар. Аны тeзедiп, орта нандыриин пас салыyар.

УУXАНЫY торuы плады

УУXАНАY хада

УУXАДАY сурuан

УУXАНЫY чооuы

УУXАНАY пархазы


Нандырыu: __________________________________

7

Полuан на чоохтаuны алxаастарынаy килiстiре пiрiктiр салыyар; пастаuы столбецте алxаас идiлген чоохтаuлар пирiлче, iкiнxiзiнде - аны чарытчатхан алxаастар.


ЧООХТАUЛАР ГРАММАТИКА АЛXААСТАРЫ

А) Аныy кjгенек сbлbг кjрbнче. 1) падеж формазында алxаас

Б) Минby сjбbремнby танызып алыyар. 2) причастие кизегi саба пeдiрiлiк

В) Eгренxbлер ит салuаннар ибдегb тоuысты 3) идiлiс саба формада турча

Г) Ол хаxанох чидер. 4) сjстер изертiзi саба

Д) Алтыxа палалар ойнапча 5) тjjй членнер саба киректелче

6) тартылuы форма саба пирiлче

7) числительнай имянаy саба

палuалысча


А

Б

В

Г

Д


Нандырыu:

8

Iкi ии букванаy пазылчатхан узун гласнайлыu сjстi таап, аны «нандырыu»-зар орта иде пас салыyар.

Т..рлер

Ул..

Уз..рлар

Ойн..м

Сур..

Од..наy


Нандырыu: __________________________________


9

Хайдаu рядта хозымнарныy тузалары килiспинчеткен сjстер пар? Оларны сыuара пазып алыyар.

хоосчы-лар, кeн-нер

чолы-быс, турча-быс

тура-ныy, чыл-ныy

от-тыu, кибbр-лbг

ит-че, пас-ча


Нандырыu: _________________________________________


10

Хайдаu сjсте согласнай буква алысчатханын таап, аны «нандырыu»-зар орта иде пас салыyар

хама(х)ы

кро(сс)ы

и(т)b

ма(л)ы

кире(к)b


Нандырыu: ________________________________________________


11

«E» буква хайдаu сjстерде пазылча, аны сыuара пазыyар.

Кeл..к

Пeд..р

Чeг..р

Тeкт..г

Eлeк..н


Нандырыu: __________________________________


12

Дефис чох пазылчатхан сjстернi сыuара пазыyар.

Махачы чааxы Ада ЧИР..СУУБЫС орденbнеy паза медальларынаy сыйыхтатхан. Нымах, сарын ол тигbрдеy тeскен, КЕМ..ДЕ саuынып алuан ниме нимес. Тайuадаy кeн АМ..ДАА сыххалах. Ол чыл ХЫРИ..ПАЗЫ чох хыраларда ас маyат сыххан полuан. Eр ниместеyjк Миша ХАЙ..ПBРЕЕ арuыстарынаy хада Асхыссар eгренерге парыбысханнар.


Нандырыu: __________________________________


13

Дефис пастыра пазылчатхан хадыл сjстернb сыuара пазыyар.

Пbстby КИП..АЗААБЫС чарых, сbлbг. Хармахха АЛА..ПУUА алай пыра палыхтар чахсы хаапча. Ап-арыuлар, ТОЗЫН..ТОБЫРАХ тeспеен. Прай чирде КEН..ХАРАUЫ чайылча. Чbтчеткен паза арам учурапчатхан АY..ХУСТАРНЫY паза jзbмнернby аттары ХЫЗЫЛ..КНИГАА кирbл парuаннар. Хустардаy - улаар, ХАРА..ТУРНА, АХ..ТУРНА, ЧАЗЫ ХАЗЫ паза даа пасхалары. Че тeрчедеy ол АТ..СОЛАЛЫU пол парuан.


Нандырыu: __________________________________


14

B буква пазылчатхан саннарны прай сыuара пазыyар.

Арыuда час киинb прай кjксbyн(1)y кире тынчазыy. Аuастар чиит пeрлерн(2)y чабынuаннар. Хоортай апсах аyмар хыриндаuы хойыu киндbрлер аразында полuан, хаxан аyмарда ипчb сыытнаy bзbктb bстbн(3)y тохлатчатханда. Аал bстbнде jy-пазы чоохтар пbрсb пbрсbн(4)y табырах тарас сыхханнар. Ииргb кeн хыныu чылытхан, ибн(5)y bзbп парuан талазы Сабист(6)y чарнын jртеен.


Нандырыu: __________________________________


15

Таныuлар турuыс салыyар. ПIР запятойлыu iкi чоохтаuны таап, оларныy номерлерiн пас салыyар.

  1. Анаy на кjрзе аба пу сиилbп одыр.

  2. Аныy уйазы хазаа кистbндегb хырада полuан.

  3. Оларныy кjк пeрлерb чарых одыxах чbли чарыпчалар хызарчалар.

  4. Порсых позыныy bнbн арыuлапча наа тjзек тjзепче jзbмнер тамырын хысхызына пилетепче.

  5. Мин хынчам чалuызан аuастар аразынxа пастыр чjрерге аныy сbлиин кjрерге паза суулазын истерге.


Нандырыu:


16

Таныuлар турuыс салыyар: запятой турxаy прай саннарны сыuара пазыyар.

Хайдаu-да хайхастыu хоосчы (1) сырларын пулuастырып (2) кjйчеткен от осхас jнерbнеy тигbр тjзbн хубулдырча. Bди хар тыy чаапчатханда (3) хости даа туралар тыy кjрbнминчеткен. Сын нанxымны хуxахтап (4) иркелеткем (5) паза кbзbнby не алнында чbли пыросынuам.


Нандырыu: __________________________________


17

Таныuлар турuыс салыyар: запятой турxаy прай саннарны сыuара пазыyар.

Школаныy улуu нимес залында кjк сыбыxах (1) тайuадаy ааллап килbп (2) пeкeлее чазаuлыu (3) абахай тур салтыр.


Нандырыu: __________________________________


18

Таныuлар турuыс салыyар: запятой турxаy прай саннарны сыuара пазыyар.

Минby кjрbзbм хоостыра (1) мында bкb пbлдbрbг. Ол ниме олаyай ла идbлбеxеy (2) аныy хыринда кjп кbзb имненbп алxаy полтыр. Bди нымахха (3) кjге jстbг хызылларныy иy саблыu устарын истерге eлeс тeскен С.П. Кадышевке. Оларныy сылтаанда (3) Семен Прокопьевичтby чeреенде чон ис-пайына хаxан даа успас кjjленbс тамылuан.


Нандырыu: __________________________________


19

Таныuлар турuыс салыyар: запятой турxаy прай саннарны сыuара пазыyар.

Пbске оларны (1) bxелернb (2) аарлирuа (3) улуuлирuа кирек (4) че пbстby чeреебbс чылии удаа оларuа читпин парча.


Нандырыu: __________________________________




 
 
X

Чтобы скачать данный файл, порекомендуйте его своим друзьям в любой соц. сети.

После этого кнопка ЗАГРУЗКИ станет активной!

Кнопки рекомендации:

загрузить материал