Ирон æвзаджы урочы пълан 6 къласæн. Урок бацæттæ кодта Остъаты Татьяна.

Ирон æвзаджы урочы пълан 6 къласæн.

Урок бацæттæ кодта Остъаты Татьяна.

Темæ: Миногон. Фæлхат кæныны урок.

Урочы хæс: 1) миногоны тыххæй нæ зонындзинæдтæ ныффидар кæнын;

2) миногонты арæзт; миногонты хуызтæ ратгæйæ

3) ныхасы рæзтыл куыст

Салам раттын уазджытæн, кæрæдзийæн. Афтæ зæрдæрухсæй бакусæм.

Мотивации: - Сывæллæттæ, æрбакæсут фæйнæгмæ.

- Цы уынут фæйнæгыл? - Тырыса Ирыстоны. (фæйнæг)

- Цавæр хуызтæ ис нæ тырысайæн?

- Урс, сырх, бур! - Цы у? Миниуæг

- Алы хуыз дæр цы нысан кæны, уый

Мах зонæм, фæлæ цавæр ныхасы хай ахуыр кæны предм миниуджытæ? - Миногон.

- Уæдæ абон дæр мах хæс у бакусын миногоныл

Хъусæм лæмбынæг æмæ кусæм рæвдз

- Нæ куыст райдайæм дзырдуатон - орфографион куыстæй.

Ным., къ. куыст, темæ Миногон

Дз. - орф. куыст : ( Λ аг, -æг, -ын, -ыккон, - джын, - гомау)

- Цавæр афæдзы афон у? - Зымæг… - Саразæм дзы миногон Λ руаджы.

- Зымæджы кæцы мæй у? - Цыппурсы мæй.

- Цавæр орфограммæ дзы ис? Цы нысан кæны Цыппурс? - чырыстон бæрæгбон, куыд конд у дзырд бæрæгбон. Цавæр бæрæгбон ма ис Цыппурсы мæй (Н.аз).

- Цы вæййы зымæджы? - Æрдзы ивддзинæдтæ,

Цы у дзинад, рæсугъд куыд фыссæм, хохаг лæг, кусаг лæппу, хъæддаг, æнусон цъититæ, хъызт бон, рæсугъд цад, дур. хæдзар, хъис фæндыр, фæсмын цъындатæ, фыдæлтыккон хæзна, цыбыр къаба, рагон æгъдæуттæ, кадджын хистæртæ - ссарын синонимтæ, ант. - æгад (→ к →г цæмæн раивта)

Мах зонæм: æ, æм - ы фæстæ, стæй дæл, уæл, фæс æзыланг - зыл раивы.

Цавæр Λ руаджы сарæзтам миногонтæ: ( аг, -æг, -ын, джын, ыккон, -гомау).

Нæ зæрдыл æрлæуын кæнæм: -Цы у миногон?

- Цавæр миниуджытæ зонæм?

- Ас, ад, кар, хуыз, хъæд?

- Æрхæссæм сæм дæнцæгтæ?

- Ацы миниуджытæй кæд фæпайда кæнæм?

- Исты предметы тыххæй куы фæдзурæм уæд.

- Грамматикæйы та цыдæриддæр уынæм, æнкъарæм, уыдон иууылдæр сты предметтæ. Предметы тыххæй та æнæ миногонæй радзурæн нæй, уымæн æмæ алы предметæн дæр ис йæхи сæрмагонд миниуæг.

- Хæдзармæ лæвæрд уыд ахъуыды кæнын æмæ ныффыссын дз., дз.б., рæсугшъд хъуыд зымæджы тыххæй. Скодтат ма ноджы презентации. Лæппутæ ма йæм бафтыдтой классикон музыкæ Вивальди « Аф. Аф». Цыппурсы мæй.

- Фенæм æй, бакæсæм презентаци.

- Мах федтам през., байхъ. муз., нæ дз. Куысты дæр ис цалдæр зымæгон дзырды, хæдз. дæр хъуамæ ныффыстаиккат зымæг дз. - Цæмæн?

- Цы нывтæ фенæм, уыдоныл рæдз. саразæм.

- Мах ацы куыстытæ бакодтам æмæ нæм цавæрдæр æнкъарæнтæ фæзынд зымæджы тыххæй. Цæмæй не^' нкъарæнтæ равдисæм, зымæг нын рæсугъдæр уа, уый тыххæй спайда кæнæм миногонтæй. Зымæгон æрдзыл нæ поэттæ, нывгæнджытæ æмæ композитортæ ныффыс диссаджы уацмыстæ, мах та 5-6 хъуыд. (8 мин)

- Хорз. Радз. сты аив. Иннæ радз. уын уæ тетр. сбæрæг кæндзынæн.

- Уæ куыстыты уыдис алыхуызон миногонтæ.

- Нæ зæрдыл æрлæууын кæнæм миногоны хуызтæ сæ нысаниуæгмæ гæсгæ.

- М.з., миниуæгæвдисæг æмæ ахастæвдисæг

- Миниуæг æвдисæг цавæр сты? Миниуæг æвдисæг миногонтæ æвдисынц предметы ахæм миниуæг, кæцы вæййы фылдæр кæнæ къаддæр бæрцы 3-æм хорз - хуыздæр (…)

- Уымæ гæсгæ миниуæг фылдæр кæнæ къаддæр бæрцы кæй вæййы, миниуæгæвдисæг миногонтæн ис бæрцбарæнтæ.

-Цавæр бæрцбарæнтæ ис миногонæн? - Бындурон, барæн бæрц æмæ уæлахизон бæрц.

3-æм: бæрзонд хох, бæрзонддæр хох, тынг бæрзонд. (фæйнæгмæ)

- Цы зонæм бынд. бæрцы тыххæй? - Мах зонæм, бындурон бæрцы предметы миниуæг барст нæ фæцæуы æндæр ахæм миниуæгимæ. Миного вæййы йæ райд формæйы (н. х., иу. н).

- Цы зонæм барæн бæрцы тыххæй?

- Барæн бæрц æвдисы предметы миниуæг фылдæр кæнæ къаддæр кæйц вæййы æндæр ахæм предметы миниуæгимæ абаргæйæ. Арæзт у бындурон миногон æмæ ᴧ дæр-æй.

3-æм бæрзонддæр ( дæр фысгæ у миног. иумæ)

- Иу предм нывыл барæм иннæмæ? Цавæр у?

- Цы у уæлахизон бæрц?

Уæлахизон бæрц нысан кæны миниуæджы æппæты фылдæр бæрц. Арæзт у бындурон кæнæ барæн бæрцы миногон æмæ дзырдтæ: иттæг, тынг, ноджы, æппæты, иууыл, бынтон куы бафтауæм

3-æм тынг бæрзонд.

- Æз сбæрæг кодтон!

- Цал хохы цъупп дзы ис? Цы нысан кæнынц?

- Ацы ныв у герб ирон адæмы национ символ? Ныв куы ссардтой.

Дарддæр дæр æркæсæм миногонты растфыссынадмæ. Куыд фыст сты ацы миногонтæ: Урс - урсид, сырх - сырхид, бур - бурид ( ног рæнхъæй )

Цæмæн сæ афтæ фыссæм? - Уымæн æмæ хуызнысан гæнæн миногонтæ дæр аразынц уæлахизон бæрц, бындур дывæр кæны, фыссæм дефисæй хицæнгæнгæ.

Презентации

- Фæйнæгыл ис дз. б. Цавæр миногонтæ сты:

Ирон адæймаг ахастæвдисæг. - Цы сты ахастæвдисæг

Хохаг цыхт миногонтæ? - Æвдисынц предметмæ ахаст (к чему имеет отношение )

- Ссарут, скæнут бæрцбарæнтæ.

- Афтæ вæййы хатдзæг: ахастæвдисаг миногонтæн бæрцбарæнтæ нæй.

- Ацы æрмæгæй дæр нæм ис презентаци, фенæмæй.

- Кæд цы радзырдтам æмæ федтам, уый хорз бахъуыды кодтат, уæд скæнæм ахæм куыст.

Раф. ( цæджындзæй ) кæрæдзи бынмæ дз., ссарут ант.

2 къордыл адих кæнын

Уазал

Ног 1 къ саразæд бырæн бæрц

Сыгъдæг 2 къ уæлах бæрц мин.

Фæлмæн

Даргъ

Цыргъ

- Мин. цавæр сты? Миниу. æвд., ахастæвд бæрцбар нæй

- Хорз. Скæнæм æндæр куыст. Атасындз. кæн миног.

Н. цавæр? Рæсугъд чызг рæсугъд чызг

Г. цавæры?

Д. цавæрæн?

И. цавæрæй?

Æд.б. цавæрыл?

Ц - имæ

Х - цавæрау?

Скæнын хæтдзæйæ

- Цалынмæ фæйн. кус., уæдмæ мах дæр нæхи куыст бакæнæм. Фенæм раст бахахх кодтам миногонтæ хъуыдыйады.

1. Зондджын æдылыйы нæ фæзмы.

( Миногонæн ис номд. роль ).

2. Уалдзыгон бон фæхъармдæр вæййы ( амад зæгъинаг)

3. Фæззыгон куыст адæмы дары

Хатдзæг. Миногонтæ цавæр хъ уæнгтæ сты ( сæйрат, æххæстгæнæн, зæгъинаг, бæрæггæнæн).

- Миногонты руаджы не' взаг хъæздыгдæг æмæ рæсугъддæр кæны. Нæ адæмон сфæлдыстады дзы парахатæй пайда кæнæм. «Н. к., таурæгъты, аргъ, зардж., æмб. æмæ уыци-уыцитæ».

Æнæ миногонтæй къæйт. радзурæн нæй.

Фысджытæн та у æвзаджы аивгæнæн мадзал. Мах ахуыр кодтам лит. аивгæнæн мадзæлттæ.

- Цавæртæ сты фенæм сæ

( … ) + коммент.

- Æрмæг нæ зæрдыл куыд æрлæууын кодта, уый сбæрæг кæнæм тесты. ( …) 4 мин.

Рефлексия: - Ацы урок цымыдисон уыд?

- Уæ зæрдæмæ фæцыд?

- Цы базыдтам? ( Мин. бæрцбарæнтæ,

мин. дзырдарæст,

мин. тасындз

мин. синт. роль,

мин. аивгæн. мадз.)

- Цы нын уыд зын?

Бæрæггæнæнтæ: Д рæвдз куыста

хорз дзуапп лæвæрдта

хорз радзырд

раст дзуапп

раст хатдзæг

1 Тырыса

2 Дз. - орф. куыст + Λ-тæ