Разработка урока ко Дню Языков 'Тілдің мерейі - Елдің мерейі' (8 класс)

«Тілдің мерейі -елдің мерейі». Ашық сынып сағаты

«Тілдің мерейі -елдің мерейі»

Тақырыбы: Т ілдің мерейі- елдің мерей.

Мақсаты: Окушылардың тіл туралы білімдерін жетілдіру, өз тіліне, туған жеріне құрмет көрсетуге баулу.

Көрнекілігі: плакаттар «Жасай бер, ана тілім-қазақ тілі!», «Қазақ тілі- ұлт тілі»

Барысы:Ұйымдастыру

1 бөлім. Көрініс

1-оқушы: Қуан далам! Қуанатын күн бүгін,

Тіл туралы заңым енді күніне

Қуан халқым!күніне енді тіл заңы,

«Сүйінші!»- деп ақын ұлың жырласын.

2-оқушы: Сәлем достым !

1-оқушы: Сәлем! Қалың қалай?

2-оқушы : Жақсы! Достым бүгін не үшін жиналғанымызды білесің бе?

1-оқушы: Ия, бүгін «Тілдің мерейі-елдің мерейі»-атты сынып сағаты болады.

2-оқушы:- Осы тіл не үшін керек?

1-оқушы:-Досым-ау, тіл бір-бірімізбен сөйлесу, түсіндіру үшін қажет қой.Мұғалім «Тіл-қарым-қатынас құралы» деп түсіндірді емес пе?»

2-оқушы: Жарайды, тіл қарым қатынас құралы-ақ болсын, онда адамдардың бәрі бір тілде сөйлеп, түсіне бермей ме?Ана тілі деп бөлгені несі?

3-оқушы: Ой-ой,тапқышбегім-ай!Кез келген адамның өз анасы болатыны сияқты дүние жүзіндегі халықтардың да өз анасы, өз тілі,өз Отаны бар емес пе?

4- оқушы: Ана тілі дегеніміз- ананың ақ сүтімен бойға дарыған өз анамыздың тілі ғой.Ал ана деген- бәрінен қастерлі,аяулы асыл жан.

5-оқушы: Мен сендерге С.Мәуленовтың бір өлеңін оқып берейін,

Сол тілммен дүниені атадым,

Таптым бүкіл тіршіліктің атауын.

Жатты онда уыз сүті ананың,

Жатты онда аманаты атаның.

Сол тіліммен махабатқа тіл қаттым,

Сол тіліммен талай гүлді жинап тым

Сол тіліммен сәбилерді сөйлеттім,

Сол тіліммен көз жастарын құрғаттым.

Сол тіліммен аспан көрдім, жер көрдім.

Сол тіліммен көгергенше жер бердім.

Сол тіліммен дүниеден кетемін,

Сол тіліммен дүниеге мен келдім.

6-оқушы: Керемет екен. Ал Әбділда Тәжібаев атамыздың мына өлеңі естеріңізде ме?

Туған тілім -тірлігімнің айғағы,

Тілім барда айтылар сөз ойдагы.

Өссе тілім-мен де бірге өсмін,

Өшсе тілім мен бірге өшемін.

7-оқушы: Ана тілім-бәрің сөйлер шежірем,

Тілсіз нені білдіре алам,не білем?

Тілім барда ғанамынау ғаламның,

Кілтін табар саналысы сезінем.

О,адамдар,қадіріне жетіңдер,

Ана тілін-анаң, сыйлап өтіңдер!

8-оқушы: Дұрыс-ақ, бірақ кейде өзінің ана тілін сыйламайтын,білгісі келмейтіндер де кездесіп қалады.Олар туралы не айтар едіңдер?

9-оқушы: Әрине, адамның бәрі бірдей емес,түсінігі төмен,білімі таяз кейбір мәңгүрт жандар болатыны рас,ондайлар жайлы қыргыз ақыны Сарноғаев былай деген:

Ана тілін білмеген,

Ақылы жоқ желік бас.

Ана тілін сүймеген-

Халқын сүйіп жарытпас.

10- оқушы: Ал халқымыздың кемеңгер жазушысы Ғ.Мүсірепов атамыз: «Ана тілін ұмытқан адам өз халқының өткенінен де,болашағынан да қол үзеді.Ана тілін өгей ұлдар ғана менсінбейді»деген,сондықтан өз тілімізге, өз ұлтымызға өгей болмайық, достар!

11-оқушы: Біздің ана тіліміз-қазақ тілі.Ол тек отбасы,ошақ қасының тілі емес,мемлекеттік тіл ғой.

12-оқушы: Иә,иә, оның рас.1995 жылы 30 тамызда қабылдынған жаңа Конституцияда қазақ тілі Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тілі болып бекітілді.Ал1997 жылы 11 шілдеде «Тіл туралы» Заң қабылданап, оның 4-бабында «Қазақстан Республикасының Мемлекетттік тілі-қазақ тілі» екені жазалды.

13-оқушы: Олай болса, қазақ тілін жете білу арқылы біздер өнер мен білімнің, мәдениет пен ғылымның биігіне жетіп, өз халқымыздың өткен-кеткенін зерделеп, оны жете таныта аламыз.Өз тілімізді құрметтеу арқылы басқа тілді де үйреніп,мәдениетін қадірлей аламыз.

14-оқушы:-Мен сендерге «Ананың тілі» әнін орындап берейін.

ІІ-бөлім.

Мұғалімнің сөзі

-Бәрекелді,балалар, тіл туралы қаншама пікірталаптар,әңгіме жүргізіп жатсыңдар оларың дұрыс екен.

-Ал мен сендерге тіл туралы жалпы түсінік бере кетейін.

-Дүние жүзінде халық та, тіл де көп,ұлттарды бір-бірімен ажыратып бөлетін де жақындаттырып туыс ететін де басты белгісі оның тілі.

Тіл әр ұлттың ұлт ретінде сақталуының кепілі.

Сұрақ:

-Қандай тілдерді білесіңдер?

-Біздің президентіміз Нұрсұлтан Ә.Н., үш тілді бірдей меңгер-дейді:-ол қандай тілдер? Қазақ,орыс,ағылшын.

-Бірақ Қадыр Мырзаәлі былай дейді «Өзге тілдің бәрін біл өз тіліңді құрметте».

Біздің ата жазушыларымыз, данышпандарымыз Әл-Фараби, Олжас Сүлейменов, Ш.Уалиханов, Мұхтар Әуезов бірнеше тілді меңгерген.Барлық мемлекеттердің президенттері негізгі 7 тілде бір-бірімен қарым-қатынас жүргізеді: Орыс , ағылшын ,араб,қытай ,француз ,япон,испан тілі.

Сұрақтар:

1.Біздің Республикамыз қалай аталады?

2.Біздің ел ордамыз қалай аталады?

3.Өте жақсы оқитын оқушыны басқаша қалай атаймыз?

4.Ең алғаш мектеп ашқан адамның аты?

5.Бізге көрші мемлекеттердің бірі?

6.Әкеміздің әкесін кім деп атаймыз?

7.Мектепке не алу үшін келеміз?

8.Бізге жақын орналасқан кең орны?

9.Біздің Ақмола облысы қандай шаруашылықпен айналысады?

-Біздің мемлекеттік тіліміз-қазақ тілі.

Қазақ тілі әлемдегі тілдер арасынан көркемдігі мен бейнелігі,тазалығы мен сөздік құрамының молдығы жөнінен ойып орын алған тілдердің бірі.

Қазақ тілі қазақ халқының тілі ретінде таным,дәстүр,рухани құндылықтарды сақтаушы,ұрпақтан ұрпаққа жеткізуші қызметін де атқарып келеді.Кез келген ұлт,халық ең бірінші рухани өресімен,жан байлығымен өлшенеді.Ал халықтың өнері мәдениеті-тілінде. Біздің мақсатымыз-ата баба аманат еткен тілді қадірлей білу көркемдігі мен байлығын сақтап келесі ұрпаққа жеткізу.

Ребус шешу

4-1 , 1-2,6-2,1-1,У,6-4,10-2,5-3,6-4,8-5,9-2, Й,4-1,3-1,П,8-1,1-2,8-5.

«Мақал-мәтел» сайысы

14-оқушы: Тілім менің-тірлігім мол мұрамсың,

Ата рухын жаныма қондырасың.

Өзіңменен таныдым тарихымды,

Кемелденген өзіңмен толды жасым.

Тілім менің сарқылмас қазынасың,

Бір сенімен болмыстың назы басым.

Көне тарих сөйлейді өзің болып,

Жыр-ғұмырбоп бүгінде жазыласың.

15-оқушы: Отан-тарих,

Отан-тіл.

Жасаған елім,ер халқым,

Отан-өлең,Отан-жыр,

Көтерген көкке ел даңқын.

16-оқушы: Ана тілің- арың бұл,

Ұятың боп тұр бетте.

Өзге тілдің бәрін біл,

Өз тіліңді құрметте!

Ән орындалады: «Анамның тілі-аяулы үн»