Ойнайықта , ойлайық сәбилер тобы

1. Ұйымдастыру кезеңі:

Балалар ән- күй залына марш ырғағымен кіреді, шеңберге тұрады,

Ән- күй жетекшісі: «Сәлем - сөздің анасы» демекші, келген қонақтармен амандасайық.

Балалар: Сәлеметсіздер ме !

Дауыс жаттығуын жасау. : Балалар бүгін бізде ерекше күн. Бүгінгі оқу іс - әрекетімізді ойынмен бастаймыз. Ол үшін біз шеңберге тұрамыз. Менің қолымда төртбұрыш бар. Осы төртбұрышты мен қозғалтып тұрамын ал сендер шеңбермен жүріп суретті дыбыс, қимыл қозғалыс арқылы көрсетесіңдер.

Ал, балалар, өте күшті қимылдадыңдар,жақсы дыбыс жасадыңдар, орынымызға жайғасайық.

Біздің бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «ойлайық та, ойнайық»

Ендеше барлығымыз тақтадағы суреттерге назар салайық

- Балалар, мына адамдарды өнердің қай саласынан көреміз? Бұлар кім /тақтада: Күләш, Шара, Құрманғазы /

Ендеше біз үш топқа бөлінейік: 1. Әншілер 2. Бишілер. 3. Күйшілер.

Мұғалімнің кіріспе сөзі:

- Балалар, біз бүгін қазақ халқының ұлттық ойыны «Теңге алу» ойынын ойнаймыз.

Атқа мініп, шауып барып, ақ шүберекке түйілген затты еңкейе іліп алып кетулерің керек. Бүгінгі біздің «Теңге алу » ойын жылдамдық пен алғырлықты талап ететін ойын.

Шарты:

Теңгелер - 5тг; 10тг; 20тг; Теңгенің құны өскен сайын сұрақтар да күрделене түседі. Дұрыс жауап бергені теңгені алады.

І бөлім: 5тг сұрақтар:

1. Құрманғазы кім?

2. Қобыз аспабында ойнаған күйшіні ата

3. Құрманғазының шәкірті.

Күйтабақтағы музыкаларды тыңдап оның мінездерін ажыратып беріңдер;

Тыңдап қараймыз ба балалар? Балалар: - ия, қане онда біріншісі (көңілді әуен), екіншісі (көңілсіз әуен ) балалар әуендерді дұрыс ажыратады.

Музыка жетекшісі: Балалар, дұрыс айтасыңдар!, ендеше балалар осы көңілді бір музыкаға барлығымыз қосылып, І бөлімнің қорытындысы ретінде «Би,билейік» әнін орындайық

ІІ бөлім: 10 тг сұрақтар:

1. Мынау қандай аспап (Қобыз, ысқыш арқылы ойналады)

2. Мынау қандай аспап (Домбыра, шертіп ойналады)

3. Мынау қандай аспап (Сыбызғы, Үрлеп ойналады)

СЕРГІТУ: барлығымыз би қимылдарын жасайық.

ІІІ бөлім: 20тг сұрақтар

1. Қобыз аспабының құрылымы.

2. Домбыра аспабының құрылымы

3. Сыбызғы неден жасалынады?

4. Қазақ халқының қандай ұлттық билерін білесің? халық биi «Қамажай», «Маусымжан», «Қаражорға», «Келiншек», «Айжан қыз»

5. Құрманғазының қандай күйін білесің

6. Сіздерге жұмбақ жасырылған. Оның жауабын тапсаңдар музыка тыңдайсыңдар.

Қар, мұз еріп, су көбейіп, Сай - салада ағады, Бүршік шашып, жапырақ ашып Жер гүл шашақ тағады. Бөбектерім, айтыңдаршы Бұл қай кезде болады?

Ендеше біз«Көктемгі дыбыстар» ойын ойнайық. Апайларың сендердің жинаған ұпайларыңды санай берсін. Мен сөйлем оқимын, ал сендер сол сөйлем мазмұнын түрлі - түрлі дыбыстармен көркемдейсіңдер.

Күн жылына бастады, көктем келді (балалар қолды жоғары көтереді, өзіңе ыңғайлы бір дыбыс айтады)

Тау төбелерден бұлақ көзі ақты (тілді тез - тез жан жаққа қозғалтады)

Ұнатамын бетімнен өпкен желді («ш - ш - ш» дыбысты созады)

Күн жылына бастады, жаңбыр жауды (ауызды ашып жабады)

Қоңыздар шықты («ж - ж - ж» төмен регистрде)

Шыбындар ұшты («з - з - з» жоғары регистрде)

Әрбір жаққа ұшып кетті («тр - тр - тр» сыбырлап, түрлі биіктерде)

Жапырақтардың астында бірдеңе қозғалды («шұр - шұр - шұр»)

Ол кірпі екен (мұрынмен тез демалу, тыныс алу)

Келіп көктем құстары ән салды («қар - қар», «ку - ку» т. б).

Ой, балалар жарайсыңдар !

Ендеше бүгін біздің Бишілер, күйшілер, әншілер тобы өте жоғары деңгейде өздерін көрсетті.

Теңгені көп жинаған топтың ұпайы жарияланады.

Қорытынды:

- Сендерге музыка сабағы ұнады ма?

- Қандай ұлттық өнерлерді музыкамен байланыстырдық?

Бағалау.

Үйге тапсырма. Өткенді қайталау.

Мақсаты: Музыка дыбыстарын ажырату .

Міндеті:

1) Аспаптарды тембірлік үнінен ажырату.

2) Музыканың динамикалық және қарқындық өзгерістерін сезініп салыстырып, сәйкес қимылдар жасау.

3) Музыканың жоғары, орташа, төменділігін сезіне білу.

4) Әнді қуанышты екпінді орындауға, әнге сәйкес би қимылдарын үйлестіріп қозғалуға талпындыру.

Ұйымдастыру кезеңі :

Балалар ән- күй залына марш ырғағымен кіреді, шеңберге тұрады.

Ән- күй жетекшісі : Сәлеметсіздерме балалар!

Балалар:Сәлеметсіз бе!

Амандасқаннан кейін балалар орындыққ барып отырады.

Ән- күй жетекшісі :Сауболыңдар балалар!

Балалар :Сауболыңыз !

1.Шара Жиенқұлова 1912 жылдың 18 тамызында Алматы қаласында дүниеге келген

Күләш Бәйсейітова 1912жылы туған Туып-өскен жері - Қарағанды облысының Ақтоғай ауданы

Білім беру саласы: шығармашылық саласы;

Ұйымдастырылған оқу іс - әрекетінің түрі: музыка

Тақырыбы: Музыка әлеміне саяхат!

Мақсаты: Балалардың ноталарды тануын, музыкалық аспаптарға деген қызығушылығын ояту, оларды дыбысынан ажырата білуге және музыкаларды тыңдау арқылы эстетикалық талғамдарын, музыканы қабылдау деңгейін дамытуға, мінезіне қарай ажырата білуге үйрету.

Көрнекіліктер: Тақырып жазылған шарлар, музыкалық аспаптар, аспаптардың суреттері, ноталардың суреттері, музыка әлеміне саяхатқа баратын ноталардың суреттері салынған пойыз, ж. т. б.



Сабақтың барысы:

І. Мотивациялық қозғаушы күш.

Балалар «марш» екпінімен залға кіреді, ортаны айналып шығып шеңбер жасап тұрады, музыка жетекшісі балалармен амандасады және әуенге (басқа көңілді әуен қосылады) әртүрлі қимылдар жасап билеп алады. ( балалардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру мақсатында ) «Шаттық» шеңбері:

Күннің көзі ашылып,

Көкке шуақ шашылып,

Құтты қонақ келіпті,

Төрімізге еніпті.

Амандасу үлкенге,

Тәрбиенің басы ғой.

Ал, қанекей, бәріміз,

Сәлем дейік үлкенге,

Сәлеметсіздер ме, апайлар!

Музыка жетекшісі: - Балалар сендер қандай сабаққа келдіңдер?

Балалар: - Музыка сабағына.

Музыка жетекшісі: - Музыка сабағында біз не үйренеміз?

Балалар: - Ән айтуды, би билеуді үйренеміз.

Музыка жетекшісі: - Жарайсыңдар!



ІІ. Іздену - ұйымдастырушы кезең.

Музыка жетекшісі: Балалар, айтыңдаршы музыка шығару үшін ең алдымен бізге не керек еді сендер онымен таныссыңдар?

Балалар: Ноталар керек.

Музыка жетекшісі: Ия, дұрыс айтасыңдар! олай болса балалар ноталардың атын айтып көрейікші, қане:

бәрі бірге: Домбырада - до, мерекеде - ре, Мираста - ми, фабрикада - фа, Галяда - ля,

Балалар ноталарды жазылған нотаның үстіне апарып жабыстарды.

Музыка жетекшісі: Ендеше, балалар бәріміз бірге айтып көрейікші:

бәрі бірге: до, ре, ми, фа, соль, ля, си.

Балалар, бізде барлық нота толық болдыма?

Балалар: Жоооқ, бір нота түсіп қалған.

Музыка жетекшісі: Жарайсыңдар! Соль және си ноталары түсіп қалыпты, қәне соль, си ноталарын апарып үстіне жабыстырайық. Қәнекей, енді өзіміз нота боламыз (балалар бастарына ноталар салынған маскалар киеді)

Музыка жетекшісі: Ендеше, ноталардың алдында не тұруы керек балалар?

Балалар: Скрипка кілті тұруы керек.

Музыка жетекшісі: Жарайсыңдар, балалар, мінекей скрипка кілті де өз орнына келді.

Музыка жетекшісі: Жақсы балалар, ендеше ноталарымызды жабыстарған пойызға мініп саяхатқа шығайық. (әуенмен жүріп, залды бір айланады) **бірінші аялдамаға**келіп тоқтайды. (Аялдамада хат жатады)



ІІІ. Негізгі бөлім. Музыка жетекшісі: Балалар қараңдаршы мына жерде хат бар екен, оқып қарайықшы (Музыка жетекшісі хатты оқиды.)

Сәлеметсіңдер ме, балалар? Мен, музыка әлемінің Ханшайымымын. Менің әлеміме жету үшін сендерге 3 аялдамада 3 түрлі тапсырмаларым бар. Бірінші тапсырмам: мына күйтабақтағы әуенді тыңдаң да оның сөзімен қосып айтып беріңіздерші;- депті. (Балабақшада әні)

Музыка жетекшісі: жарайсыңдар, балалар дұрыс, жақсы айттыңдар. Ендеше тағы да пойызға отырайық, (музыка ойнап тұрады.) **екінші аялдамаға** келеді. Бұл жерде қандай тапсырма бар екенін хаттан оқып білейік:

Музыка тыңдау: Балалар сол күйтабақтағы музыкаларды тыңдап оның мінездерін ажыратып беріңдер; - депті. Тыңдап қараймыз ба балалар? Балалар: - ия, қане онда біріншісі (көңілді әуен), екіншісі (көңілсіз әуен ) балалар әуендерді дұрыс ажыратады.

Музыка жетекшісі: Балалар, дұрыс айтасыңдар!, ендеше балалар осы көңілді бір музыкаға біздің Ақтолқын билеп бермекші, қараймыз ба? - ия, жарайсың Ақтолқын! (Көңілді әуенге билеп береді, бәрі қол соғып көңілденеді )

Музыка жетекшісі:

Балалар, осындай тамаша көңіл - күймен соңғы аялдамаға жетейік,

Ханшайымның тапсырмасын шешейік.

(музыка ойнап тұрады, үшінші аялдамаға келіп жетеді)

Үшінші аялдама: Бұл аялдамада қандай тапсырма бар екен хатты оқып көрейік: Балалар, бұл аялдамада бір қорапша бар, қорапшаның ішінде заттар бар, сол заттарға байланысты сұрақтарға жауап берсеңдер мен сендердің жаныңыздан табыламын; - деген. Балалар бәріміз қорапшаны іздеп көрейік (іздейді)

Мінекей, таптым апай;- деп, бір бала тауып алып келеді, ішін ашып сұрақтарды оқиды:

- Мынау қандай аспап? (Сазсырнай)

- Сазсырнай қалай шертіледі? (Үрлеп)

Музыка жетекшісі сазсырнайды үрлеп шертіп көрсетіп береді.

- Ол қандай топқа кіреді? (Үрмелі)

- Мынау қандай аспап? (Домбыра)

Музыка жетекшісі домбыраны шертіп көрсетіп береді

- Қай топқа жатады? (Ішекті)

- Мынау қандай аспап? (Шаңқобыз)

Музыка жетекшісі шаңқобызды шертіп көрсетіп береді. Балалар да қызығып ұстап, шертіп көреді.

Аспаптардың аттарын балалар тәрбиешімен бірге дұрыс табады. Тәрбиеші оларға аспаптарды танытырып, айтып өтеді. Балалар, тағы қарап көрейік басқа тапсырма барма екен.

(Осы уақытта залға Ханшайым кіріп келеді балаларға қарап)

Ханшайым: Сәлем, достар! Жарайсыңдар! Менің тапсырмаларымды өте жақсы орындадыңдар.

- Сол үшін мен сендерге әдейі дайындап келген сыйлығымды беремін (музыка жетекшісіне нотаның суреті бар қорапша береді)

Мына қорапшада менің балаларға арнаған сыйлықтарым бар, оны балабақшаңызға барғаннан соң беріңіз, сау болыңыздар, балалар, менің әлеміме келіп тұрыңыздар! ( шығып кетеді.)

Музыка жетекшісі: Ноталар, яғни балалар: Біздің де балабақшаға қайтатын уақытымыз болып қалды. Мінекей пойыз да келді, қанекей кеттік. (музыка ойнап тұрады, залды бір айланып шығады)



ІV. Қорытынды.

Музыка жетекшісі: Пойыздан түсіп, міне, балабақшаға келдік, балалар біз бүгін қайда бардық? (қайда барғанын, не көргендері туралы әңгімелеседі.) ендеше, музыка әлемі Ханшайымының берген қорапшасын ашып көрейік. (балаларға арналған сыйлықтарын бөлістіреді)

Балалар: Біз музыка әлемінде ән айтып, биледік және әртүрлі саз аспаптарымен таныстық. Музыка әлемі Ханшайымының сұрақтарына жауап беріп онымен жүздестік.

Музыка жетекшісі: - Дұрыс айтасыңдар, тапсырмалар орындадық. Балалар, ендеше бәріміз бірге «Кел, билейік!» әнін орындайық та тобымызға кетейік. Әнді орындап музыка жетекшісімен сау болыңыз!- деп, музыка ырғағымен сапқа тізіліп залдан шығып кетеді.

Күтілетін нәтиже:

Біледі: Балалар ноталардың аттарын атай біледі;

Игереді: Музыканың мінезін ажырата біледі, аспаптармен танысты;

Меңгереді: Балалардың музыка мәдениетіне деген көз - қарастарын қалыптастырады.

Кері қайту

Ілмек сөздер: Музыка әлеміне саяхат, музыка пәнінен ойын сабақ</</p>

Балалар музыкамен кіреді, музыкамен амандасады.

Музыка жетекшісі: Балалар бүгін бізде ерекше күн. Бүгінгі оқу іс - әрекетімізді ойынмен бастаймыз. Ол үшін біз шеңберге тұрамыз. Менің қолымда төртбұрыш бар. Осы төртбұрышты мен қозғалтып тұрамын ал сендер шеңбермен жүріп түскен суретті қимыл қозғалыс арқылы көрсетесіңдер.

Қимыл - қозғалысты ойын «Төртбұрыш»

Ал, балалар, өте күшті қимылдадыңдар, қараңдаршы енді бүгінгі іс - әрекетімізге күн де қонаққа келген. Бірақ күн біртүрлі мұңайып тұрған сияқты. Балалар күн неге мұңайып түр.

Балалар: Күн сәулелері жоқ.

М. Ж: Дұрыс айтасыңдар, күнде күн сәулелері жоқ, сосын ол мұңайып тұр екен. Кәнеки біздер күнге көмектесейік. Қараңдаршы мына сәулелер тек әншейін сәулелер емес олар музыкалық сәулелер. Осы музыкалық сәулелерде неше түрлі ойындар бар. Осы ойындарды ойнап біз музыкалық сәулелерді күнге сыйлаймыз. Дайынсыңдар ма?

Б: Иә, дайынбыз.

М. Ж: Мына музыкалық сәуледе «Күншуақ» ойыны жасырылған екен. Қазір «Күншуақ» ойынды ойнаймыз. Сендер суреттегі күншуақтың мінез - құлқын ым арқылы көрсетесіңдер

«Күншуақ» ойыны. Музыка ойнайды. Балалар суреттегі күншуақтың күлімсіреп тұрғаны, ренжіп тұрғаны, қөңілсіз, қорқып кеткендегі, қуанып тұрғандағы және жылап тұрғандағысын салады.

М. Ж: Күнге бірінші музыкалық сәулесін сыйлайық. Екінші музыкалық сәуледе жұмбақ жасырылған. Оның жауабын тапсаңдар музыка тыңдайсыңдар.

Қар, мұз еріп, су көбейіп, Сай - салада ағады, Бүршік шашып, жапырақ ашып Жер гүл шашақ тағады. Бөбектерім, айтыңдаршы Бұл қай кезде болады?

Б: Көктемде.

М. Ж: Дұрыс, күн жылына бастады, көктем келді. Композитор Б. Ерзакович балаларға арнап музыкалық сюита шығарған. Сюита деген кішкене музыкалық шығарма. Сол сюитанын бір бөлігін қазір біздер тыңдаймыз. Ол «Көктем».

Музыка тыңдау «Көктем»

М. Ж: «Көктем» шығармада қандай дыбыстар естідіңдер?

Б: Құстардың дауысы, бұлақ аққан дыбысы.

М. Ж: Ал шығарманың көңіл - күйі қандай екен: мұңлы, аянышты немесе қуанышты, көңілді?

Б: Қуанышты, көңілді

М. Ж: Осы музыкалық шуақты да тыңдадық оны да күнге сыйлайық.

«Көктем» шығармада біздер құстың дауысын, бұлақ аққан дыбысын да естідік. Ендеше келесі музыкалық шуақ бізге «Көктемгі дыбыстар» ойын ойнатады. Мен сөйлем оқимын, ал сендер сол сөйлем мазмұның түрлі - түрлі дыбыстармен көркемдейсіңдер.

Фонопедиялық ойын «Көктемгі дыбыстар»

Күн жылына бастады, көктем келді (балалар қолды жоғары көтереді, өзіңе ыңғайлы бір дыбыс айтады)

Тау төбелерден бұлақ көзі ақты (тілді тез - тез жан жаққа қозғалтады)

Ұнатамын бетімнен өпкен желді («ш - ш - ш» дыбысты созады)

Күн жылына бастады, жаңбыр жауды (ауызды ашып жабады)

Қоңыздар шықты («ж - ж - ж» төмен регистрде)

Шыбындар ұшты («з - з - з» жоғары регистрде)

Әрбір жаққа ұшып кетті («тр - тр - тр» сыбырлап, түрлі биіктерде)

Жапырақтардың астында бірдеңе қозғалды («шұр - шұр - шұр»)

Ол кірпі екен (мұрынмен тез демалу, тыныс алу)

Келіп көктем құстары ән салды («қар - қар», «ку - ку» т. б).

М. Ж: Балалар айтыңдаршы торғай балаларын іздегенде қалай дыбыс береді

Б: «Шік - ші - рік, шік - ші - рік» (бірінші октава до нотамен әндетеді)

М. Ж: Ал торғай - балапандарышы

Б: «Шік - ші - рік, шік - ші - рік» (екінші октава до нотамен әндетеді)

М. Ж: Өте жақсы көктемгі дm