7


  • Учителю
  • Консультация для родителей:Адалар деп кымнарыл?

Консультация для родителей:Адалар деп кымнарыл?

Автор публикации:
Дата публикации:
Краткое описание:
предварительный просмотр материала

Эр кижи - ог-буленин ээзи

Эр кижинин дыжы ээн черде.

Хана баарынга торуттунер.

Хая баарынга олур.

Эки аътка ойга-чикке олур.

Эки эр орукка олур.

Эр, ада кижи чугле ог-булезинин амыдырал ажыл-ижи-биле кызыгаарлаттынмас. Херек таварылгада ол чер- чурттун камгалаары-биле дайын-чааже-даа аъттаныптар. Херек болза, торе херээн-даа удуртуп баштап болур. Тыва улус манаа хамаарыштыр: «Эрик бузулбас болза, тей-даа болур,

«Эр кижи эндевес болза, эжен-даа болур», деп чугаалажыр.

Эр кижинин будуш мозулуу оон мерген угааныында, коргуш чок эрес-дидим болгаш шыдамык, тура-соруктуг чоруунда.

Эр, ада кижи ог-буленизинге, ажы-толунге эргим болгаш хайыралыг.

Тараалыг кижи тодуг,

Адалыг кижи чоргаар.

Ада чокта эш чок дээр,

Аъды чокта бут чок дээр.

Оон-биле кады ада кижээ ажы-толу эрге-чассыг, эргим болур.

Адазынга кызы ынак,

Авазынга анай ынак.

Ада кижи оглун сактыр,

Алдын доос кудуруун сактыр.

Ог-буле кижизидилгезинге ада кижинин ролю бедик. Ажы-толду ажыл-ишке, билиг мергежилге ооредирде, ол холчек салдарлыг болур. Ылангыя оол уруглар бичиизинден эгелээш-ле, колкезиинде адазын эдерип, оон эр кижинин хулээлгелерин танып билип ап, янзы-буру ажылдарга ооренир. Аданын эрес-кежээзин, чон аразынга толептии уруг-дарыынга улуг улегер болур.

Ада турда чон таныыр,

Аът турда чер коор.

Ажы-толдуг ада угаан-сарыылдыг, чараш чаагай сеткилдиг, кара сагыш, чоптуг эвес, мегечи база кортук чорукка хонну чок. Торээн черин, торел чонун сагыызын дег ыдыктап коор. Эгелеп каан ажылын албан доозар, кылган ажыл-ижинге мергежээнин, шимченгир тудунгурун коргузер. Ажы-толу ачазынын адын эдилеп, ада-ызыгуурун уламчылаар болганда, ада кижи эр соруун салбас, ат-алдарын бедик тудар ужурлуг. Ада кижинин кижизидилгезин албаан, ачазынын хайгааралындан унген оолдар кем-херек уулгедикчилери аппарын утпас. Ада кижи ырак сактыр, ындын бодаар дээр болгай.

Езулуг эр-соруктуг ада кижи уе-шагнын бергезинге сылдавас, янзы-буру социал чылдагааннар чугаалап, харыысалгадан чайлаарын оралдашпас. Ог-булезинин, ажы-толунун чуртталгазын экижидер дээш кызар, ол дээш туржур апаар. Ада кижи толунун мозу-шынар талазы-биле хевирлээр дээрзин утпаалынар!

Ада кижинин кижизидилгеге ролю.

Эр кижи шагдан бээр ханы уганныг, тура соруктуг, куштуг, ог-булезинин азыракчызы, камгалакчызы болгаш чоленгиижи.

Ада кижи оглунга улегер. Огнун эр кижи кылыр ажылынга оолдарын киириштирер, анаа ооредир. Оларны бойдусче, тореледринче эдертип, эш-оору-биле эдериштирер. Иезин, херээжен кижини хундулээр, оларга эптиг-эвилен болурунга кижизидер.

Республиканын чамдык школаларынын элээди назылыг уругларындан: «Кандыг кижини ёзулуг эр кижи деп санаар силер?» - деп айтырыгны салырга, дараазында эр кижинин овур-хевири чуруттунуп келген: «Бугу-ле мурнунга тургустунуп келген береглерден унуп шыдаар, угаанныг, шыдамык, шынчы, авазын, кыс дунмазын, угбазын, кыс улусту хундулээр, улугну улуг деп, бичени биче деп билир, кежээ, кашпагай, будуштуг, эр улустун кылып билир ажылдарын шуптузун кылыр, кыстарга хол дегбес, бодунун нациязынга чоргаарланыр, арыг-силиг, улус аразынга бодун алдынып билир»-дээш оон-даа оске талаларын бижээн. А кол-ла четпестеринге: кужун догээр, хоректенир, багай состер чугаалаар, хирлиг, бичиилерни эттей бээр, уругларны хундулевес арагага сундулуг дээн талаларын айытканнар.

Ам ёзулуг эр кижи дугайында чончу кандыг эчис бодалдар илереттингенил, корээлинер.

Эр кижинин кузел чедип

Эртер оруу ажык эвес-

Чалым унер, дожан кырлаар,

Чалбыыш оттур шургуп унер.

Мужчина - тот, кто спешит делать добрые дела.

Каждый день и каждый час у настоящего мужчины - добрые, умелые, трудолюбивые руки.

Эр кижи болдалдыг чоруур

Эки бакты ылгап чоруур.

Чтобы стать мужчиной, мало им, родиться

Чтобы стать железом, мало быть рудой.

Кандыг-даа чоннар ёзулуг эр кижи дугайында дээди чырык бодалдарны бурунгу уеден-не эгелээш илередип келгеннер.

Тыва улустун «эрнин эрезин» тоолчургу маадырларда мынчаар коргускен: азыраан малы бажын ашкан, эдилээн эди эктин ашкан, угаанныгларнын угаанныы, эгинниг чарынныг амытан тутчуп корбээн, эргектиг-дыргактыг амытан атчып-даа болбас, чаактыгга чаргызын алзып корбээн, чонунун аразынга чоргаар, оран-чуртунун хурээзин тудар, сагыштыг сагыжынга чедип алыр, эки адазынын, эки иезинин чагыг-чозун дыннап чоруур экер-эрес эр.

Адалыг оол томааныг, иелиг кыс шевер, ада созун ажырып болбас, ие созун ижип болбас дээн улугер домактарда ханы утка-ла бар. Ынчангаш, хундулуг адалар! Бо угаадыгларны, огбелеривистин чугаалап каан ондур сусуктуг бодалдарын уенин аайы - биле улам хогжудуп, бодувустун амыдырал-чуртталгавыска удуртулга болдуруп оолдарывысты «ёзулуг эр» кижилер кылдыр, уругларывысты Тывавыстын толептиг херээжен чону кылдыр кижизидеринче бугу-ле кужувусту ундурээлинер!

Консультация для родителей:Адалар деп кымнарыл?



 
 
X

Чтобы скачать данный файл, порекомендуйте его своим друзьям в любой соц. сети.

После этого кнопка ЗАГРУЗКИ станет активной!

Кнопки рекомендации:

загрузить материал