«Масақ» украин халық ертегісі

Білім беру саласы: Қатынас

Бөлімдері: Тіл дамыту

Тақырыбы: «Масақ» украин халық ертегісі.

Мақсаты: Балаларды оқылған шағын ертегі желісі бойынша ертегі мазмұнын айтып бере

білуге үйрету, өз ойларымен бөлісе білуге талпындыру.

Ертегі кейіпкерлерінің қимылын, дыбысын салыстырып, кейіпкерлер бейнесін

сомдау қабілеттерін дамыту.

Еңбекқорлыққа тәрбиелеу, жаулыққа бой алдырмауға баулу.

Көрнекі құралдар: Демонстрациялық суреттер: бидайдың масағы, диірмен, қапта тұрған ұн, пеш,

бәліштер. Ертегі кейіпкерлердің бейнелі суреттері: екі тышқан, әтеш.

Сөздік жұмысы: Масақ, диірмен, үгіту.

Іс-әрекет түрлері

Тәрбиешінің іс-әрекеті

Балалардың іс-әрекеті

Ынталандыру

бағдар беру

Ұйымдасқан ізденушілік

Сергіту сәті

Кері байланыс

және түтету

Кел, балалар, күлейік,

Күлкіменен түлейік!

Қабақ түйген не керек,

Көңілді боп жүрейік!

-Балалар, бізге бүгін қонақтар келіп отыр. Олар бізге ертегілер елінен келіпті. Бұлардың барлығы «Масақ» ертегісінің кейіпкерлері екен.

Жаңа сөздермен түсінік жүргізу:

Демонстрациялық суреттердегі бидайдың масағы, диірмен, қапта тұрған ұн, пеш, бәліштің суретін балаларға көрсетіп, оларға түсінік беру.

Қуыршақ театрының қойылымы:

Ертеде екі Тышқан және дауысы әдемі бір Әтеш өмір сүріпті. Екі тышқанның біреуінің аты Круть, екіншісінің аты Верть екен.

Тышқандар күніге тек ойнауды, өлең айтып, билеуді ғана біліпті. Ал Әтеш таң атысымен барлығын өзінің әсем даусымен оятып, бірден жұмысқа кіріседі екен. Сөйтіп, бір күні ауланы сыпырып жүргенде жерден бидайдың масағын тауып алады.

Әтеш Круть пен Вертьті шақырып, былай депті: -Қараңдаршы, мен нені таптым?

Тышқандар тезірек жүгіріп келіп, былай деді: О, оны үгіту керек.

Әтеш: Ал оны кім үгітеді?

Круть: Мен емес, - деді.

Верть: Мен де емес, -деп айқайлайды.

Әтеш: Жарайды ендеше онда мен үгітейін.

Сөйтіп, Әтеш жұмысқа кірісті. Ал тышқандар болса, ойнап, би билеп жүрді.Біраздан соң әтеш жұмысын бітіріп, екі тышқанды шақырады.

Әтеш: Круть, Верть қараңдаршы мен қаншама дән үгіттім.

Тышқандар жүгіріп келіп, екеуі бірдей шиқылдады.

Круть, Верть: Енді дәнді диірменге салып, ұн етіп үгіту керек.

Әтеш: Ал кім көтереді?

Круть: Мен емес, - деді.

Верть: Мен де емес, -дейді.

Әтеш: Жарайды, ендеше мен дәнді диірменге салайын.

Сөйтіп, иығына қапты салып Әтеш кетті. Ал Тышқандар сол уақытта бір-біріне секіріп ойнайды.

Әтеш қайтадан диірменнен оралып, Тышқандарды шақырып:

-Мен ұн әкелдім,-деді.

Ал Тышқандар:

-Ай, жарайсың, Әтеш. Енді осы ұнды илеп, пешке салып, бәліш пісіру керек.

Сонда Әтеш: Кім енді илейді?-дейді. Ал Тышқандар болса баяғыша жауап береді.

Тышқандар: Мен емес, мен де емес,-дейді.

Әтеш: Қайтадан өзім жасайтын секілдімін.

Сөйтіп, Әтеш ұнды илейді, отынды әкеледі, пешті жақты. Пеш қызып, оған бәлішті салды. Ал Тышқандар сол уақытта уақыттарын жоғалтқан жоқ. Өлеңдерін айтты, билеп жүреді. Міне, бәліште пісті, Әтеш бәлішті үстел үстіне қойды, ал тышқандар болса бірден үстел басына жетіп келді.

Круть: Ой, менің қарным ашты.

Верть: Ох, менің жегім келіп тұр.

Сөйтіп, үстелге отырып алды.

Сонда Әтеш: Тоқтай тұрыңдар, тоқтай тұрыңдар. Алдымен сендер маған масақты кім тапты соны айтыңдаршы?

Тышқандар: Сен таптың, - деп айғайлады.

Әтеш: Ал оны кім үгітті?

Тышқандар: Сен үгіттің.

Әтеш: Ал кім дәнді диірменге тартты?

Тышқандар: Тағы да сен, -ақырын айтты.

Әтеш: Ал кім иледі? Отынды кім әкелді? Пешті кім жақты? Бәлішті кім пісірді?

Тышқандар: Бәрін де сен, бәрін де сен! -деп ақырын айтты.

Әтеш: Ал сендер не істедіңдер, сонда?

Не деп айтатындарын білмей, айтатын жауаптары болмады. Сонымен Круть пен Верть үстелден тұрып кете берді. Ал Әтеш болса оларды ұстамады. Себебі: мұндай еріншек пен жалқауларға бәліш берудің де қажеті жоқ деп түсінді.

Сұрақ - жауап:

-Балалар сендерге кейіпкер соңынан сөздерін қайталап отырған ұнады ма?

-Ал сендер не түсіндіңдер?

Ендеше мақал-мәтелді қайталайық:

Жалқаудың жаны тәтті,

Еңбектің наны тәтті.

-Әрине, балалар, еңбекпен табылған нан тәтті.

Қанат жаям жалма-жан

Талпынғандай ұшуға.

Иіліп келіп, қол созам,

Аяғымның ұшына.

Дидактикалық ойын:

«Қайсысы ірімшікті жақсы көреді?» Мақсаты: балалардың ойлау қабілеттерін дамыту.

Шарты: суреттегі бейнелердің қайсысы ірімшікті жақсы көреді соны қоршап белгілейді.

-Ертегінің аты қандай екен?

-Қандай кейіпкерлер бар екен?

-Масақ деген не?

-Диірмен деген не, неге қажет екен?

-Үгіту дегенді қалай түсінесіңдер?

-Тышқандар сияқты болмаңдар, балалар!

Белсенді қатысқан балаларды мақтау.

Балалар қуанып, әр кейіпкердің сөзін қайталап отырады.

Ал оны кім үгітеді?

Мен емес, - деді.

Мен де емес, -деп айқайлайды.

Жарайды ендеше онда мен үгітейін.

Енді дәнді диірменге салып, ұн етіп үгіту керек.

Ал кім көтереді?

Мен емес, - деді.

Мен де емес, -дейді.

Жарайды, ендеше мен дәнді диірменге салайын.

Ай, жарайсың, Әтеш. Енді осы ұнды илеп, пешке салып, бәліш пісіру керек.

Кім енді илейді?

Мен емес, мен де емес,-дейді.

Қайтадан өзім жасайтын секілдімін.

Ой, менің қарным ашты.

Ох, менің жегім келіп тұр

Тоқтай тұрыңдар, тоқтай тұрыңдар. Алдымен сендер маған масақты кім тапты соны айтыңдаршы?

Сен таптың

Ал оны кім үгітті?

Сен үгіттің.

Ал кім дәнді диірменге тартты?

Тағы да сен,

Ал кім иледі? Отынды кім әкелді? Пешті кім жақты? Бәлішті кім пісірді?

Бәрін де сен, бәрін де сен!

Ал сендер не істедіңдер, сонда?

Әрине ұнады.

Ертегінің қысқаша мазмұнын айтып шығады.

«Жалқаудың жаны тәтті,

Еңбектің наны тәтті.»

Балалар сергіп жаттығу жасайды

Тапсырманы орындайды.

«Масақ»

Әтеш, Круть және Верть атты тышқандар.

Бидайдың дәні толған басы

Дәннен ұн жасайды.

Түсіру, уату,т.б.

Болмаймыз

Күтілетін нәтижелер:

Біледі: Еңбекқор сөзімен жалқау сөздер айырмашылығын біледі.

Игереді: Кейіпкерлер дауысын айнытпай салуды игереді.

Меңгереді: Бәліштің қалай жасай алатындығын біледі.