Программа курса дополнительного образования Школа олимпийского резерва

Программа

курса дополнительного образования

Школа олимпийского резерва

по казахскому языку

для учащихся 5Б класса

форма факультатив

количество часов 34 (1 час в неделю)

учитель Садихина А.Д.

Темиртау 2013 г.

Пояснительная записка

Курс казахского языка - один из основных в системе дисциплин, изучаемых в школах с русским языком обучения. Это определяется, во-первых, общеобразовательным значением знаний, умений и навыков по казахскому языку; во-вторых, практической значимостью приобретаемых знаний, умений и навыков.

В процессе изучения казахского языка учащиеся не казахской национальности получают систематические знания об изучаемом предмете. Выпускники средней школы с русским языком обучения должны получить определенный запас казахских слов, позволяющий понимать казахскую речь, устно и письменно излагать мысли. Вместе с тем насыщенность программы не позволяет совершенствовать знания, полученные при изучении грамматики казахского языка, и выработать умения и навыки использования их в различных речевых коммуникациях. Этим объясняется актуальность факультативного курса по подготовке учащихся гимназии к городским олимпиадам.

Цель курса: оказание необходимой методической помощи в углублении знаний по казахскому языку, в формировании речевых умений и навыков.

Задачи:

1. Систематизировать грамматический материал по школьной программе;

2. Укрепить орфографические и пунктуационные навыки учащихся.

3.Способствовать овладению всеми важнейшими лексическими, словообразовательными, грамматическими, стилистическими нормами.

4. Совершенствуя культуру связной речи, активизировать усвоенную по программе лексику на основе устной и письменной речи.

5. Расширять пассивный словарь учащихся на основе чтения художественной литературы.

6. Приобщать учащихся к истории, культуре, обычаям и традициям казахского народа.

Методы и приемы: практические, интерактивные.

Содержание курса:

Перечисленные задачи определили отбор материала, в частности, круг понятий, подлежащих изучению, последовательность расположения материала в программе.

В программу курса включены лексические темы, такие разделы, как состав слова, словообразование, морфология, синтаксис простого предложения.

Учащиеся школ с русским языком обучения, принимающие участие в олимпиадах различного уровня, должны правильно понимать предложения, сформулированные на казахском языке, самостоятельно грамотно выражать свои мысли на знакомую и незнакомую тему, выразительно читать поэтические и прозаические произведения, грамотно писать связные тексты в соответствии с нормами казахской орфографии, читать, соблюдая орфоэпические правила.

Ожидаемые результаты:

Знать: состав слова в казахском языке, виды окончаний, суффиксов, способы словообразования, самостоятельные и служебные части речи, типы простых предложений, способы выражения вопроса в казахском языке, порядок слов в предложении, внепрограммные произведения, пословицы и поговорки.

Уметь: определять состав слова, характер его основы, морфологические признаки и синтаксическую роль самостоятельных и служебных частей речи, составлять вопросительные предложения с учетом способа выражения вопроса, связные тексты по пословицам и поговоркам, устно и письменно пересказывать текст, выразительно читать наизусть стихотворение или отрывок из прозаического произведения.

Структура факультативного курса

Курс казахского языка для школы олимпийского резерва предназначен для учащихся 5 класса. На изучение курса отводится по 1 часу в неделю.

Общее количество часов - 34 часа.

Программа построена по тематическому принципу.

Бағдарламаның мазмұны

Тақырып1. Танысу(1сағат)

Тәуелдік жалғау. Зат есімнің көптік жалғауы. Зат есімді тәуелдеу. Жіктеу есімдігін тәуелдей отыра, сөзден сөз тіркесін, сөйлем құрау. Дауысты дыбыстардың классификациясын білу.

Практикалық жұмыс: Жіктеу есімдіктерін жекеше, көпше түрде тәуелдеу. Жіктеу есімдіктерін көп нүктенің орнына қойып, сөйлемді толықтыру.Дауысты дыбыстардың еріннің, жақтың, тілдің қатысына қарай бөлінетінін түсіндіріп, фонетикалық жұмыс жүргізу. Диалогты толықтыру тапсырмасын жүргізу.

Тақырып 2. Өзім туралы(1 сағат)

Дауысты дыбыстардың ішінде ашық, қысаң, еріндік, езулік, жуан, жіңішке түрлерін білгізу.

Практикалық жұмыс: Дауысты дыбыстардың еріндік, езулік,ашық, қысаң, жуан,жіңішке түрлерін фонетикалық талдау барысында көрсету. Өздері туралы айта алу. Сұрақ қоя білу. Диалог құрастырып, мақал-мәтел жаттату. Отбасына байланысты мәтін құрастырып,грамматикалық тапсырмалар орындау.

Тақырып 3. Мазмұндама (2сағат)

Практические работы: сөздік жұмыс жүргізе отыра, мәтінді дауыстап оқу. Мәтінге ат қойғызып, оның көтеріп отырған тақырыбын ашу. Мәтінді өз ойымен байланыстырып, жазғызу.

Тақырып 4.Менің отбасым. Туыстарының аты-жөні, олардың жасы және айналысатын істері. (2 сағат)

Зат есімнің жекеше және көпше түрі. Көптік жалғаулар.

Практикалық жұмыс: Зат есімнің жекеше және көпше түрде жіктелуін білу, отбасы туралы мақал-мәтелдерді қолдана отыра монолог құру, отбасы тәрбиесінің алатын орны, осыған байланысты мәтіндерді құрастыру және грамматикалық тапсырмаларды орындау.

Тақырып 5. Салауатты өмір салты.(1 сағат)

Тәуелдік жалғау. Ілік септікте тұрған иелік форманы жасау.

Практикалық жұмыс: жалғаулар мен жұрнақ арқылы тәуелдік форманы жасау, жыл мезгілдері, күз мезгілі, еңбек туралы мақал-мәтелдерді қолданып мітін құрастырып, оларға грамматикалық тапсырмалар орындау.

Тақырып 6. Өлеңдерді немесе шығармалардан үзінділерді мәнерлеп оқытуды үйрету. (2 сағат)

Практикалық жұмыс: прозалық шығармалардан үзінді мәнерлеп оқыту немесе тақпақтарды жатқа оқыту, таңдаған шығарма авторы жайлы, тақырыбы бойынша,басты кейіпкерлері жайлы монолог құру.

Тақырып 7. Ас дәмді болсын.(1 сағат)

Зат есімнің септік жалғауларын түсіндіру.

Практикалық жұмыс: Зат есімдерді септеу. Ас туралы мақал-мәтелдерді қолдана отыра,монолог құру, осы байланысты диалог, монолог құрастыру және грамматикалық тапсырмаларды орындау.

Тақырып 8. Таңғы,түскі,кешкі ас. (2 сағат)

Етістіктің осы шағы.

Практикалық жұмыс: Етістікті диалог монолог барысында қолдана білу. Осы шақ формасында сөйлем құрай білу, осыған байланысты мәтін құрастыра алу және оларға байланысты грамматикалық тапсырмалар жүргізу.

Тақырып 9. Мамұндама (2 сағат)

Практикалық жұмыс: сөздік жұмыс, өз беттерінше таныс емес мәтінді оқыту.Оқылған мәтіннің тақырыбын, идеясын ашу. Ойтолғаныс арқылы мазмұндама жазғызу.

Тақырып 10. «Менің елім-Қазақстан».Қазақстанның ел ордасы-Астана қаласы. (1 сағат)

Ілік септігі.Барыс септігі.

Практикалық жұмыс: Зат есімдерді септеу. Барыс ,ілік септігіне қоя отыра, диалог құрастыру,Отан, туған жер туралы мақал-мәтелдерді қолдана отыра,монолог құру, осыған байланысты мәтіндердің түсінгенін айтып, олармен грамматикалық тапсырмалар орындау.

Тақырып11. Алматы-мәдени орталық (1 час)

Септеулік шылау.

Практикалық жұмыс: септеулік шылауды қолдана отыра,атау, барыс, шығыс, көмектес септіктермен зат есімдерді байланыстыратын сөз тіркесін, сөйлем құрастыру, мәтінмен жұмыс жүргізе отыра, грамматикалық тапсырмаларды орындау.

Тақырып 12. Қазақстан қалалары. (2сағат)

Зат есімнің көптелуі мен тәуелденуі.

Практикалық жұмыс: Зат есімнің көптелуі мен тәуелденуін жүргізу. Қалалар жайлы диалог, монолог, түсінгенін айту жұмыстарын жүргізу, олармен грамматикалық жұмыстар жүргізу.

Тақырып 13.Досыма е-mail жіберемін. Достық туралы. Менің досым қандай болу керек? Менің сыныптас және басқа да достарым. (2 сағат)

Сан есім. Реттік сан есім.

Практикалық жұмыс: есептік сан есімдерден реттік сан есімді жасау, дос туралы диалог талқылау, монолог, мәтін жұмыстарын жүргізе отыра пікір алмасу,мақал мәтелдер жинастыру, грамматикалық жұмыс түрлерін жүргізу.

Тақырып:14. «Мектепте жаңа жылды тойлаймыз».(1сағат)

Етістік.Жіктелуі,көпше түрі. Жатыс, барыс септік.

Практикалық жұмыс: Етістікті көпше түрде жіктеу. Жаңа жылға байланысты сөздерден сөз тіркесін, сөйлем құрастыру.тақырыпқа байланысты диалогтік қатысымға түсу,мәтінді дауыс ырғағын дұрыс қойып, оқу, монологтік сөйлесім,жаңа жылды қалай қарсы алатындарын баяндау, жаңа жылды қалай қаорсы алатындарын 5-6 сөйлеммен жазу, бірін-бірі құттықтау.

Тақырып 15. «Спортпен айналысамыз» (1сағат)

Есімдіктер.Болымсыз етістіктің.

Практикалық жұмыс: етістіктерді болымсыз етістікке айналдыру, етістіктің болымсыз түріне сйлем құрастыру, мақал-мәтелдерді пайдаланып сөйлем, диалог, монолог құрастыру, спортқа байланысты мәтіндер бойынша граммматикалық жұмыс түрлерін жүргізу.

Тема 16. Салауатты өмір салтына байланысты мақал-мәтелдер. (1 сағат)

Сан есім.Дара, күрделі сан есімдер. Жинақтау, реттік сан есімдер.

Практикалық жұмыс: дара және күрделі сан есімдермен сөйлем құрау, реттік және жинақтық сан есімдерді жасау, сан есімдерге морфологиялық талдау жасау,таныс мақал -мәтелдерді қолдана отыра монолог құрастыру, байланысты мәтіндердәң түсінгенін айту, оларға грамматикалық тапсырмалар орындау, «Сан есім» тақырыбына тест жұмысын жүргізу.

Тақырып17. Менің мектебім. (1)

Сын есім. Сын есімнің шырайлары

Практикалық жұмыс: Сын есімдерден шырай категориясын құрау, сөз тіркесін, сөйлем құрастыру, өз мектебін сипаттайтын5-6 сөйлем құрастыру,өз мектептері туралы айта білу, грамматикалық тапсырмалар орындау.

Тақырып 18. Мазмұндама (2 сағат)

Практикалық жұмыс: сөздік жұмыс, өз беттерінше таныс емес мәтінді оқыту.Оқылған мәтіннің тақырыбын, идеясын ашу. Ойтолғаныс арқылы мазмұндама жазғызу.

Тақырып 19. Наурыз мейрамы. Қазақ халқының салт-дәстүрлері (1 сағат)

Етістік.Етістіктің болымды, болымсыз түрлері. Болымсыз етістікті жасау жолдары.

Практикалық жұмыс: : етістіктің болымсыз түрін жасау, олармен сөйлем құрастыру, етістіктерге морфологиялық талдау жасау, тәрбие туралы мақал-мәтелдерді қолданып монолог құрастыру, осы тақырыпқа байланысты мәтіндердің түсінгенін айту, олармен грамматикалық тапсырмалар жүргізу.

Тақырып 20. Жыл мезгілдері. Көктем (1сағат)

Көмекші етістіктер.Етістіктің шақтары.Осы шақ, өткен,келер шақ түрлері. Олардың жасалу жолдары.

Практикалық жұмыс: негізгі және көмекші етістіктермен сөйлем құрау,етістіктің шақтарын анықтау, мұғалімнің ұсынған мақал-мәтеліне монолог құрастыру,осы тақырыпқа байланысты мәтіндердің түсінгенін айту, олармен грамматикалық тапсырмалар жүргізу.

Тақырып 21. «Демалысты (каникулды) асыға күтеміз» (2 сағат)

Сын есім. Сын есімнің шырайлары

Практикалық жұмыс: Сын есімдерден шырай категориясын құрау, сөз тіркесін, сөйлем құрастыру, каникулды сипаттайтын5-6 сөйлем құрастыру,демалыс туралы айта білу, грамматикалық тапсырмалар орындау.

Тақырып 22. «Қазақ тілі сабағында біз не үйренеміз?» (2) сағат)

Жалғаулық шылаулар.Етістік. Осы шақ.

Практикалық жұмыс: Жалғаулық шылауларды қатыстырып, сөз тіркесін, сөйлем құрастыру, етістіктің осы шағын жасау,сабақта қолданатын лексиканы еске түсіріп 5-6 сөйлем құрастыру, сабақ жайлы таныс мәтіндерді айта білу, грамматикалық тапсырмалар орындау.

Тақырып 23. Мазмұндама (2 сағат)

Практикалық жұмыс: сөздік жұмыс, өз беттерінше таныс емес мәтінді оқыту.Оқылған мәтіннің тақырыбын, идеясын ашу. Ойтолғаныс арқылы мазмұндама жазу.

Қолданылатын әдебиеттер:

1. Государственные стандарты Республики Казахстан.

2. Тілдің ішкі құрылымы. Фонетика жөне фонология.

3. К.Бисенбаева. Қазірп қазақ тілінің фонетикасы. А., 1973.

4. І.Кеңесбаев, Ғ.Мүсабаев. Қазіргі қазак тілі. Лексика, фонетика. А., I басылуы,

162, II басылуы, 1975.

5. Фонетика казахского языка. А., 1969

6. Ж.А.Аралбаев. Вокализм казахского языка. А., 1970.

7. Вопросы казахской фонетики и фонологий. А., 1979.

8. К. Аханов. Тіл білімінің негіздері. А., 1993.

9. Ә.Хасенов. Тіл біліміне кірІспе. А.,1990.

10. Ә.Болғанбаев. Қазак тілінің лексикологиясы. А., 1988.

11. М.Белбаева. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы. А., 1978.

12. М.Оразов. Қазақ тілінің семантикасы. А., 1991.

Б.Хасанов Қазак тілінде сөздердің метафоралы колданылуы. А., 1964.

Оқушыларға арналған әдебиеттер:

1. Ә.Қайдаров, Ө.Айтбаев. Қазак терминологиясыныд калыптасу тарихы.

2. Х.Кәрімов. Қазақ диалектологиясы. А., 1980.

3. Қ.Жұбанов. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. А., 1999.

4. Ш.Сарыбаев. Қазак тіл білімі мәселелері. А., 2000.

5. Ә.Қайдаров. Қазак терминологиясына жацаша көзкарас. А., 1993.

6. Ә.Болғанбаев. Қазақ тілінің лексикологиясы. А., 1988.

7. А.Айғабылов. Қазақ тілінің лексикологиясы. А., 1995.

Күнтізбелік-тақырыптық жоспар

1.Танысу

Тәуелдік жалғау. Көптік жалғау. Жіктеу есімдігі. Дауысты дыбыстар.

1

Дауысты дыбыстардың еріннің, жақтың, тілдің қатысына қарай бөлінетінін түсіндіріп, фонетикалық жұмыс жүргізу. Диалогты толықтыру тапсырмасын жүргізу.

2.Өзім туралы

Дауысты дыбыстардың еріндік, езулік,ашық, қысаң, жуан,жіңішке түрлері.

1

Дауысты дыбыстардың еріндік, езулік,ашық, қысаң, жуан,жіңішке түрлерін фонетикалық талдау барысында көрсету. Берілген тақырыпты ашып, өз ойын тіл арқылы еркін жеткізе білу.

3.Жазбаша жұмыс - мазмұндама.

2

Тақырып мазмұнын терең түсініп, оны өз сөзімен дұрыс жеткізе білу

4.Менің отбасым. Туыстарының аты-жөні, олардың жасы және айналысатын істері.

Зат есімнің жекеше және көпше түрі. Көптік жалғаулар.

2

Зат есімнің жекеше және көпше түрде жіктелуін білу.Көптік жалғауларды дұрыс жалғай білу.

5. Салауатты өмір салты.

Тәуелдік жалғау. Ілік септікте тұрған иелік формасы.

1

Жалғаулар мен жұрнақ арқылы тәуелдік форманы жасау, жыл мезгілдері, күз мезгілі, еңбек туралы мақал-мәтелдерді қолданып мәтін құрастырып, оларға грамматикалық тапсырмалар орындау.

6.Өлеңді немесе прозалық шығармадан үзіндіні мәнерлеп жатқа айтуды үйрету.

2

Қалаған шығарманы мәнерлеп оқып, оның авторы, тақырыбы, негізгі ойы, басты кейіпкерлері туралы айта алу.

7.Ас дәмді болсын.

Зат есімнің септік жалғауларын түсіндіру.

1

Ас түрі мен ас ішуге байланысты өз ойын баяндап, сипаттап жазу. Берілген тірек сөздер бойынша мәтін құрап жазу;

8.Таңғы,түскі,кешкі ас.

Етістіктің осы шағы.

2

Ұсынылған тақырып бойынша диалог-сұхбат, диалог-пікірталас. Ас ішуге байланысты өз пікірін айту. Тамақтану мен денсаулықтың байланысы туралы достарымен пікір алмасу;

Берілген тақырыпты ашып, өз ойын тіл арқылы еркін

жеткізе білу.

9.Жазбаша жұмыс - мазмұндама.

2

Тақырып мазмұнын терең түсініп, оны өз сөзімен дұрыс жеткізе білу

10. «Біздің еліміз - Қазақстан. Қазақстанның ел ордасы-Астана қаласы.

Ілік септігі.Барыс септігі.

1

Зат есімдерді септеу. Барыс, ілік септігіне қоя отыра, диалог құрастыру,Отан, туған жер туралы мақал-мәтелдерді қолдана отыра,монолог құру, осыған байланысты мәтіндердің түсінгенін айтып, олармен грамматикалық тапсырмалар орындау.

11.Алматы-мәдени орталық

Септеулік шылау.

1

септеулік шылауды қолдана отыра,атау, барыс, шығыс, көмектес септіктермен зат есімдерді байланыстыратын сөз тіркесін, сөйлем құрастыру, мәтінмен жұмыс жүргізе отыра, грамматикалық тапсырмаларды орындау.

12.Қазақстан қалалары.

Зат есімнің көптелуі мен тәуелденуі.

2

Қалалар жайлы диалог, монолог, түсінгенін айту жұмыстарын жүргізу, олармен грамматикалық жұмыстар жүргізу. Берілген тірек сөздер бойынша мәтін құрап жазу. Сұрақтарға жауап жазу.

Берілген тақырыпты ашып, өз ойын тіл арқылы еркін жеткізе білу.

13.Досыма е-mail жіберемін. Достық туралы. Менің досым қандай болу керек? Менің сыныптас және басқа да достарым.

Сан есім. Реттік сан есім.

2

Есептік сан есімдерден реттік сан есімді жасау, дос туралы диалог талқылау, монолог, мәтін жұмыстарын жүргізе отыра пікір алмасу,мақал мәтелдер жинастыру, грамматикалық жұмыс түрлерін жүргізу.

14.«Мектепте жаңа жылды тойлаймыз»

Етістік.Жіктелуі,көпше түрі. Жатыс, барыс септік.

Етістік.Жіктелуі,көпше түрі. Жатыс, барыс септік.

1

Етістікті көпше түрде жіктеу. Жаңа жылға байланысты сөздерден сөз тіркесін, сөйлем құрастыру.тақырыпқа байланысты диалогтік қатысымға түсу,мәтінді дауыс ырғағын дұрыс қойып, оқу, монологтік сөйлесім,жаңа жылды қалай қарсы алатындарын баяндау, жаңа жылды қалай қаорсы алатындарын 5-6 сөйлеммен жазу, бірін-бірі құттықтау.

15.«Спортпен айналысамыз»

Есімдіктер.Болымсыз етістіктің түрі

1

Қазақстан спортшыларына қатысты айтылған ақпараттарды тыңдап түсіну. Тыңдалым мазмұны бойынша өз ойын айту;

сөз таптарына талдау жасай білу. Берілген тақырыпты ашып, өз ойын тіл арқылы еркін жеткізе білу.

16.Салауатты өмір салтына байланысты мақал-мәтелдер.

Сан есім.Дара, күрделі сан есімдер. Жинақтау, реттік сан есімдер.

1

Өзінің денсаулықты сақтауға қатысты ойын хабарлау, баяндау мәтіні түрінде жазу. Берілген тірек сөздер бойынша мәтін құрап жазу;

ұсынылған тақырып бойынша сөйлесу. Денсаулыққа қатысты мақал-мәтелдерді пайдаланып, достарымен пікірлесу. Берілген тақырыпты ашып, өз ойын тіл арқылы еркін жеткізе білу.

17.Менің мектебім.

Сын есім. Сын есімнің шырайлары

1

Сын есімдерден шырай категориясын құрау, сөз тіркесін, сөйлем құрастыру, өз мектебін сипаттайтын5-6 сөйлем құрастыру,өз мектептері туралы айта білу, грамматикалық тапсырмалар орындау.Берілген тақырыпты ашып, өз ойын тіл арқылы еркін жеткізе білу.

18.Жазбаша жұмыс - мазмұндама.

2

Тақырып мазмұнын терең түсініп, оны өз сөзімен дұрыс жеткізе білу

19.Наурыз мейрамы. Қазақ халқының салт-дәстүрлері

Етістік.Етістіктің болымды, болымсыз түрлері. Болымсыз етістікті жасау жолдары.

1

Мақал-мәтелдерді қолданып монолог құрастыру, осы тақырыпқа байланысты мәтіндердің түсінгенін айту, олармен грамматикалық тапсырмалар жүргізу. Берілген тақырыпты ашып, өз ойын тіл арқылы еркін жеткізе білу.

20.Жыл мезгілдері. Көктем

Көмекші етістіктер.Етістік-тің шақтары.Осы шақ, өткен,келер шақ түрлері. Олардың жасалу жолдары.

1

Берілген тақырыпты ашып, өз ойын тіл арқылы еркін жеткізе білу. Негізгі және көмекші етістіктермен сөйлем құрау,етістіктің шақтарын анықтау, мұғалімнің ұсынған мақал-мәтеліне монолог құрастыру,осы тақырыпқа байланысты мәтіндердің түсінгенін айту, олармен

грамматикалық тапсырмалар жүргізу.

21.«Демалысты (каникулды) асыға күтеміз»

Сын есім. Сын есімнің шырайлары

2

Сын есімдерден шырай категориясын құрау, сөз тіркесін, сөйлем құрастыру, каникулды сипаттайтын5-6 сөйлем құрастыру,демалыс туралы айта білу, грамматикалық тапсырмалар орындау.Берілген тақырыпты ашып, өз ойын тіл арқылы еркін жеткізе білу.

22. «Қазақ тілі сабағында біз не үйренеміз?»

Жалғаулық шылаулар.Етістік. Осы шақ.

2

Жалғаулық шылауларды қатыстырып, сөз тіркесін, сөйлем құрастыру, етістіктің осы шағын жасау,сабақта қолданатын лексиканы еске түсіріп 5-6 сөйлем құрастыру, сабақ жайлы таныс мәтіндерді айта білу, грамматикалық тапсырмалар орындау. Берілген тақырыпты ашып, өз ойын тіл арқылы еркін жеткізе білу.

23.Жазбаша жұмыс - мазмұндама.

2

Тақырып мазмұнын терең түсініп, оны өз сөзімен дұрыс жеткізе білу