Планирование по биологии на тему 'Лейкоциттер. Тромбоциттер. '

Сабақтың тақырыбы: Лейкоциттер.Тромбоциттер.Қанның ұюы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Лейкоциттердің құрылысы ,түрлері мен қызметтерінің ерекшеліктері,

И.И.Мечниковтың фагоцитоз теориясының мәнін айқындай отырып

тромбоциттердің қан ұюдағы ролі туралы негізгі түсініктер беру.

Міндеттері: - Лейкоцит құрылысының ерекшеліктері

• Түйіршікті,түйіршіксіз лейкоциттер

• Фагоцитоз процесінің маңызы

• Тромбоциттер құрылысының ерекшеліктері

• Қанның ұю процесі

• Гемофилия ауруының себептері туралы білім беру

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін ұштап,белсенділігін арттырып,өз бетінше

ізденіп,әрекет жасауға дағдыландыра отырып білім-біліктілігін дамыту.

Тәрбиелілік: Санитарлық-гигиеналық тәрбие бере отырып, ғылыми танымға баулу.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың типі: Жаңа сабақ

Сабақ әдісі: « Оқу мен Жазу арқылы Сын Тұрғысынан Ойлауды Дамыту жобасы» негізінде және тірек-сызбалар арқылы.

Сабаққа қолданылатын құрал-жабдықтар: Электрондық оқулық ,тірек сызбалыры,бейнебаян материалдары,қан.

Пән аралық байланыс: математика,химия,экология

Сабақтың барысы

І.Сыныпты ұйымдастыру

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау

Тақырыбы: Қанның құрамы,қан жасушалары.Эритроциттер.

*Ой қозғау*

1. Қандай сұйықтықтар ағзаның ішкі ортасын құрайды?

2.Адам ағзасында қанның атқаратын қызметін түсіндір.

3. Қанның тасымалдау,температураны реттеу,қорғаныштық,гуморальдық қызметі?

*Сәйкестігін тап*

1.Эритроциттер В-Қанның пластинкалары 1- А

2. Гемоглобин С-Қанның түссіз жасушалары 2- Е

3. Лейкоциттер А- Қанның қызыл жасушалары 3- С

4. Карбоксогемоглобин Д-Оттекпен қаныққан гемоглобин 4 -Г

5. Тромбоциттер Е- Қанның қызыл түсті пигменті 5- В

6. Оксигемоглобин Г- Көмір қышқыл газына қаныққан 6- Д

Гемоглобин

*Тірек-сызба* Қанның құрамы

Қанның құрамы

Қан жасушалары - 45 %

Қан плазмасы -55%

Глюкоза- 0,12%

Тромбоциттер

Лейкоциттер

Эритроциттер

Фибриногендер -0,4%

Глобулиндер-1,7-3,5%

Альбуминдер -4,5%

Май

Нәруыз-8-9%

Минералды

тұздар-0,9%

Органикалық

заттар

Су -92%

Есептер шығару «Жұппен жұмыс»

Салмағы 62,40,85 кг болатын адамдардың ағзасында неше литр қан болатыны анықтау

-Қанның мөлшері дене салмағының 7-8% сай келеді,қанның меншікті салмағы 1,06 г/см³-қа тең

1. 62 - 100%

Х = 7

62х7

Х= = 4,34 х 1,06 = 4,600

100

Жауабы: 62 кг адам ағзасында 4 литр 600 мл қан болады

40 кг (8 сынып оқушысы) 2литр 968 мл (3 литр)

85 кг адам ағзасында 6 литр 307 мл қан болады

*Сандар сыры* Перде арқылы,квадратный прожектор

4,5,-,5 литр Ағзада болатын қан мөлшері

55 % Қан құрамындағы плазма мөлшері

90-92 % Плазма құрамындағы су мөлшері

45 % Қан құрамындағы қан жасушаларының мөлшері

7-8% Плазма құрамындағы нәруыз мөлшері

0,12 % Плазма құрамындағы глюкоза мөлшері

0,7-0,8 % Плазма құрамындағы май мөлшері

0,9 % Плазма құрамындағы минералды тұздар мөлшері

4,5 % Альбуминдер мөлшері

1,7-3,5 % Глобулиндер мөлшері

0,4 % Фибриногендер мөлшері

Видео «Эритроциттер»..... көрсете отырып «Топтастыру » стратегиясы арқылы «Эритроциттерді » талдау

Эритроциттер:

1.Бұл-қанның қызыл түсті,ядросыз жасушалары

2.Пішіні:ортасы қысыңқы табақша тәрізді,жиегі қалың,ортасы жұқарған тиынға ұқсас

3. Диаметрі-7,5 мкм,қалыңдығы-1-2 мкм

4. Құрамы: гемоглобин бар,ол қанның қызыл түсті пигменті,100 мл қанда 15 г болады

5. Қандағы мөлшері: 1 мм³ қанда-4,5-5 млн

6. Түзіледі: сүйек кемігінде

7. Қызметі: газдарды тасымалдайды

8. Тіршілік ету ұзақтығы: 120-127 күн,4 ай

9. Жойылады: бауыр мен көкбауырда

10. Анемия (қаназдық)- эритроциттер саны мен гемоглобин мөлшері кемуінен

Қаназдық ауруының алдын-алу үшін:

-құнарлы,дәрумені мол тағам,таза ауа,салауатты өмір салтын қалыптастыру қажет

Кітапханамен жұмыс

«Сөз төркіні».. Термин сөздермен жұмыс

1.Плазма-қан сарысуы,қанның сарғыштау түсті сұйық бөлімі

2. Альбуминдер-плазма құрамындағы нәруыздар,плазмадағы су мөлшерін реттейді

3.Фибриногендер- плазма құрамындағы нәруыз,қанның ұюына қатысады

4. Глобулиндер-плпзма құрамындағы нәруыз,бактериялардан қорғайды

5. Глюкоза-плазма құрамындағы көмірсу,жасуша үшін қуат көзі

Үй тапсырмасын қорыту «Ия»,«Жоқ» конкурсы.Перде арқылы.

Р/с

Сұрақтар мазмұны

Ия +

Жоқ -

1.

Ыдысқа құйылған қанның ең жоғарғы үстіңгі сарғыш мөлдірлеу қабаты плазма

+

2.

Қан тасымалдау қызметін атқарады

+

3.

Тромбоциттер қанның түссіз жасушалары

-

4.

Фибриноген нәруызы қанның ұюына қатысады

+

5.

Эритроциттер өздігінен қозғалады

-

6.

Эритроциттер оттекті ұлпалардан өкпеге жеткізеді

-

7.

Лейкоциттер қанның түссіз жасушалары

+

Жаңа сабақ

Лейкоциттер:

1.Бұл-қанның түссіз жасушалары ядросы бар

2. Пішіні - амеба тәрізді,қозғалғыш жасушалары

3. Қандағы мөлшері- 1мм ³ қанда 4-9 мың

4.Түзіледі-сүйек кемігінде,лимфа түйінінде,айырша безде,көкбауырда

5. Қызметі-қорғаныштық (фагоцитоз),иммунитет .

Видео «Лейкоциттердің бактерияларды сіңіруі»

Видео «Фагоцитоз» - 2

6.Тіршілік ету ұзақтығы-5-9 тәулі,кейбірі бірнеше жылға дейін

7. Бұзылады-бауыр мен көкбауырда

8.Лейкоциттердің уақытша кюбеюі-лейкоцитоз,азаюы-лейкопения

9. Лейкоциттердің топтары:

А) Түйіршікті Б) Түйіршіксіз

- Нейтрофильдер-60-70 -Лимфоциттер-25-30

- Эозинофильдер-1-4 - Моноциттер -5-10

-Базофильдер-0,5

«Оқушы ізденісі»

Гранулоциттер мен агранулоциттер

Тромбоциттер:

1.Бұл-қан пластинкалары

2. Пішіні: домалақ немесе сапақша,ядросыз

3. Қандағы мөлшері: 1 мм³ қанда 250-400 мың

4. Диаметрі: 2-5 мкм

5. Түзіледі: сүйек кемігінде

6. Қызметі: қанды ұйытады Видео «Тромбоциттер қызметі»

7. Тіршілік ету уақыты: 7-10 тәулік

8. Бұзылады: көкбауыр мен өкпеде

9. Гемофилия-қан ұйымайтын ауру

Қанның ұюы дегеніміз-еріген нәруыз фибриногеннің ерімейтін нәруыз фибринге айналуы

Қанның ұюына қатысады:

1.Тромбопластин - тромбоциттер бұзылған кезде түзілетін нәруыз фермент

2.Са тұзы,К дәрумені,протромбин нәруызы,фибриноген,фибрин

Видео «Гемофилия» Хабар жаңалықтары

Зертханалық жұмыс № 8

Мақсаты:Қанның құрамы және жасушаларының құрылысымен танысу

Құрал-жабдықтар: Нағыз қан,микропрепарат,микроскоп,суретті кестелер

Не байқадың?

Қорытынды

1.Ыдысқа тұндырылған қанның плазмасы мен жасушаларының қабаттарын айқындау.

Ыдысқа тұндырылған қан 2 қабаттан тұрады:

үстіңгі-сарғыштау түсті сұйық бөлімі плазма

қан жасушалары:лейкоциттер,

тромбоциттер

эритроциттер

2.Қан жасушаларының пішіні мен түсін

ажырату

Лейкоциттер...

Тромбоциттер...

Эритроциттер...

3.Тромбоциттердің басқа қан жасушаларынан айырмашылықтарын табу

Тромбоциттерге сипаттама беру...

Сабақты қорыту.Семантикалық карта

^Жасуша

^Түсі

^Пішіні

Қызметі

Тіршілік

ұзақтығы

^түссіз

^қызыл

^{домалақ}

^{табақша}

тұрақсыз

қорған

тасым

ұйыту

7-10 күн

4 ай

5-9,

^Эритро

⁺

⁺

+

+

^Лейкоц

⁺

+

+

+

^Тромбо

⁺

⁺

+

+

Білімді бағалау

Үйге тапсырма беру