7


  • Учителю
  • 11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтары

11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтары

Автор публикации:
Дата публикации:
Краткое описание:
предварительный просмотр материала

1-вариант

БИОЛОГИЯ1. Қазақстанның Қызыл Кітабының шыққан жылы:

A) 1982.

B) 1981.

C) 1985.

D) 1983.

E) 1984.

2. Ағаштың қабығының қабаттары:

A) Өзек.

B) Тоз, тін, өң.

C) Камбий.

D) Сүрек.

E) Сүрек талшықтары.

3. Гүлдің жеміс түзуге қатысатын негізгі бөлігі:

A) Гүлтабан

B) Гүлсерігі

C) Тостағанша

D) Аналық

E) Күлте

4. Қосжарнақты µсiмдiктер -

A) К‰рiш.

B) Сәбiз.

C) Асб±ршақ.

D) Арпа.

E) С±лы.

5. Раушангүлділердің жемісі:

A) Бұршаққап.

B) Дәнек.

C) Көп сүйекті жаңғақ.

D) Тұқымша.

E) Бұршаққын.

6. Кепкенде түсі ағарып кететін мүк:

A) Көкек мүгі.

B) Плаун .

C) Шымтезек мүгі .

D) Ламинария .

E) Жасыл мүк .

7. Паразит саңырауқұлақтар

A) қи саңырауқұлағы.

B) қаракүйе.

C) түбіртек.

D) арышқұлақ.

E) қозығұйрық

8. Кебісшенің қозғалуы:

A) жалған аяқтарымен

B) жиырылғыш вакуольмен

C) кірпікшелерімен

D) талшықпен

E) ас қорыту вакуолі арқылы

9. Жынысты көбею процесіне қатысатын жасушалар:

A) аталық және аналық

B) атпа

C) ішкі қабаты

D) тек қана аналық

E) дене

10. Ақ сұламаның аналық безінің орналасқан жері:

A) Дененің артқы бөлігі.

B) Дененің бүйірінде.

C) Екі денешік ретінде дененің алдыңғы жағы.

D) Дененің ортаңғы бөлігі.

E) Дененің құйрық бөлімі.

11. Шаянтәрізділерге жататын:

A) ұлу

B) кәдімгі тоспаұлу

C) қоңыз

D) қара шыбын

E) дафния

12. Сұр кесірткенің тіршілік етуі:

A) өзенде

B) құрғақ, күн жақсы қыздыратын жерде

C) көлдерде

D) теңізді орындарда мекендейді

E) батпақты жерде

13. Адам жасушасының ядросындағы хромосом саны-

A) 46.

B) 16.

C) 36.

D) 6.

E) 8.

14. Ми бағанасынан тарайтын жүйке саны:

A) 6 жұп

B) 5 жұп

C) 12 жұп

D) 8 жұп

E) 10 жұп

15. Қаңқа бұлшық етінің құрылысы тұрады:

A) бірыңғай салалы бұлшық ет және жекеленген

көлденең жолақты бұлшық еттен

B) жекеленген көлденең жолақты бұлшық еттен

C) бірыңғай салалы бұлшық ет шоғырынан

D) көлденең жолақты бұлшық ет талшықтары шоғырынан

E) көлденең жолақты бұлшық ет талшықтары шоғыры

мен бірыңғай салалы бұлшық еттен

16. Жүректің кіші қанайналым

шеңбері басталатын бөлігі:

A) Сол жақ құлақша.

B) Оң жақ қарынша.

C) Сол жақ қарынша.

D) Оң жақ құлақша.

E) Қолқа.

17. Тыныс алуға жатпайтын мүше:

A) бауыр

B) аңқа

C) кеңірдек

D) көмей

E) кеңсірік

18. Үш түбірлі тістер:

A) Үстіңгі азу.

B) Астыңғы азу.

C) Иттіс.

D) Күректіс.

E) Ауру тістер.

19. Теріні түзетін ұлпа:

A) Жүйке.

B) Бұлшықет.

C) Шел.

D) Дәнекер.

E) Эпителий.

20. Есту мүшесінің толтырылған

сұйықтық қуысы

A) Сыртқы құлақ қуысы.

B) Ортаңғы құлақ қуысы.

C) Самай сүйегіндегі қуыс.

D) Ішкі құлақ.

E) Құлақ қалқаны.

21. Жоғары температурада және қысымда:

A) Вирустар қырылады.

B) Зат алмасу процесі төмендейді.

C) Вирустар көбейеді.

D) Бактериялар көбейеді.

E) Лейкоциттер көбейеді.

22. Рибосоманың атқаратын қызметі:

A) Қоректік заттарды тасымалдайды

B) АТФ жасайды

C) Органикалық заттарды қорытады

D) Фотосинтезге қатысады

E) Ақуызды синтездейді

23. ДНҚ тізбегіндегі азотты негіз Аденинге

қарама қарсы нуклеотид:

A) аденин

B) тимин

C) уроцил

D) пуанин

E) цитозин

24. Кроссинговер дегеніміз:

A) жыныс жасушаларының пайда болуы

B) жасушаның айқас бөлінуі

C) гомологиялық хромосоманың бір-бірімен тығыз жанасуы

D) хромосоманың спиральды ширатылуы

E) гомологтық хромосомалардың бөліну кезінде айқасуы

25. Сыртқы және ішкі ортада байқалатын

хромосомадағы өзгергіштік:

A) Кроссинговер.

B) Реакция нормасы.

C) Өзгергіштік.

D) Мутация.

E) Модификация.

26. Физиологиялық критерийдің негізгі ерекшелігі:

A) Нақты түрге тән хромосомалар жиынтығы.

B) Ағзаның сыртқы белгілерінің жиынтығы.

C) Түрдің таралған белгілі бір аймағы.

D) Ағзалардың тіршілік әрекеттері мен қасиеттері.

E) Сыртқы орта факторларының жиынтығы.

27. Аналогиялық мүшелерге жататындар:

A) Көртышқан мен бақаның алдыңғы қолдары.

B) Егеуқұйрық пен бақаның алдыңғы қолдары.

C) Құс қанаты мен иттің табаны.

D) Бұршақтың мұртшасы мен кактустың тікенегі.

E) Құс қанаты мен көбелектің қанаты.

28. Неандертальдықтар -

A) Жартылай маймылдар.

B) Антропоидтар (адамтектес маймылдар).

C) Саналы адам.

D) Тік жүретін адам.

E) Ертедегі адамдар.

29. Қасқырдың бөкенге шабуылы:

A) Жыртқыштық.

B) Бәсекелестік.

C) Паразиттік.

D) Селбесу.

E) Арамтамақтық.

30. Қызыл кітапқа тіркелетіндер-

A) Барлық үй жануарлары.

B) Барлық жабайы жануарлар.

C) Мәдени өсімдіктердің барлық түрі.

D) Сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлар.

E) Жабайы өсімдіктердің барлық түрі.



2-вариант

БИОЛОГИЯ

1. Терек тұқымының таралу жолы:

A) Құстармен.

B) Желмен.

C) Өздігінен.

D) Бунақденелілермен.

E) Сумен.

2. Б‰ршіктер бµлінеді:

A) ¤ркенді

B) Жапырақты, сабақты

C) Жапырақты және г‰лді

D) Г‰лді, тамырлы

E) Тамырлы, сабақты

3. Бунақденелілер қоректенеді:

A) Аналық жыныс жасушасымен.

B) Аналық түйінімен.

C) Бүршікпен.

D) Гүл шірнесімен.

E) Гүл күлтесімен.

4. Дара жарнақты өсімдік:

A) Қияр.

B) Күнбағыс.

C) Үрмебұршақ.

D) Қарабидай.

E) Асқабақ.

5. Қызанның тұқымдасы:

A) Күрделігүлділер.

B) Лалагүл тұқымдасы.

C) Бұршақ тұқымдас.

D) Астық тұқымдас.

E) Алқа тұқымдас.

6. Шымтезек мүгінің құрылысы:

A) Ризоид, сабақ, жапырақ.

B) Ризоид, сабақ.

C) Тамыр, сабақ, жапырақ.

D) Сабақ, жапырақ.

E) Гүл, жеміс, тұқым.

7. Тек қана тірі ағзалардың денесіндегі органикалық

заттармен қоректенетін бактериялар-

A) Сүтқышқылы бактериялар.

B) Түйнек бактериялары.

C) Сапрофиттер.

D) Паразиттер.

E) Топырақ бактериялары.

8. Паразитті қарапайымдыларға жататын-

A) сәулелілер.

B) дизентерия (қантышқақ) амебасы.

C) кірпікшелі кебісше.

D) қабыршақты тамыраяқ.

E) кәдімгі амеба.

9. Гидра тыныс алады:

A) Өкпе қапшығымен.

B) Желбезекпен.

C) Өкпемен.

D) Демтүтікпен.

E) Бүкіл денесімен.

10. Қылқұрттың қауіптілігі:

A) Дернәсілі бунақденелілердің паразиті

B) Адамға ауру туғызады

C) Суда жұмыртқаламайды

D) Адамның бұлшықетін зақымдайды

E) Миды зақымдайды

11. Киімдерге дернәсілдері зиян келтіретін бунақдене:

A) Өлібас.

B) Қантамшы.

C) Маса.

D) Тұткөбелек.

E) Қаракүйе.

12. Қабыршақты жорғалаушыларға жататын:

A) крокодилдер

B) саламандралар

C) жыландар

D) тасбақалар

E) тритондар

13. Адамның құрсақ қуысында орналасатын мүше:

A) Жүрек.

B) Жұтқыншақ.

C) Өкпе.

D) Өңеш.

E) Бүйрек.

14. Бас ми бағанының құрамына кірмейтін:

A) аралық ми

B) ми көпіршесі

C) сопақша ми

D) үлкен ми сыңарлары

E) ортаңғы ми

15. Кез келген бұлшық еттердің жиырылуы

байланысты:

A) Қозуға.

B) Көмірқышқыл газын пайдалануға.

C) Энергияны пайдалануға.

D) Оттегін пайдалануға.

E) Тежелуге.

16. Оң жақ қарыншадан шығатын қантамыр:

A) Көктамыр.

B) Өкпе салатамыры.

C) Қолқа.

D) Өкпе көктамыры.

E) Қылтамыр.

17. Адам тыныс алуына қажетті газ:

A) оттегі

B) азот (IV) оксиді

C) азот

D) азот (II) оксиді

E) көмірқышқыл газы

18. Ас қорыту жүйесінің ішкі қабырғасы ... тұрады:

A) эпителий ұлпасынан

B) көлденең жолақты бұлшық ет ұлпасынан

C) бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпасынан

D) дәнекер ұлпадан

E) жүйке ұлпасынан

19. Дәрумендер (витаминдер) ... түзілуіне қатысады.

A) көмірсулардың

B) майлардың

C) гормондардың

D) ферменттердің

E) тұздардың

20. Физикалық жұмыс кезінде жылудың

теріден сыртқа шығарылу себебі:

A) Бауырдың күшті жұмысынан.

B) Қанда қанттың көбеюінен.

C) Тердің булануынан.

D) Лүпілдің баяулауынан.

E) Лүпілдің артуынан.

21. Көздің бұзылуы ағзада мына дәруменнің (витаминнің)

жетіспеуінен

A) Д.

B) В1.

C) А.

D) В2.

E) С.

22. Автотрофты қоректенетін ағзалар:

A) Адам.

B) Өсімдіктер.

C) Саңырауқұлақтар.

D) Вирустар.

E) Жануарлар.

23. Нуклеин қышқылының ақпарат беретін заты:

A) Көмірсулар.

B) Тұздар.

C) Ақуыздар (нәруыз).

D) Майлар.

E) Жарғақша.

24. Мейоздық жолмен бөлінетіндер:

A) қуық бұлшық еті,эпителий ұлпасы

B) жыныс жасушалары

C) зақымдалған ұлпалар

D) прокариоттар

E) эмбриондық ұлпалар

25. Дигибридті будандастырудағы F2 ұрпақта

фенотипі төрт түрлі генотипті көрініс береді:

A) 1:2:1

B) 1:1

C) 3:2:1

D) 3:1

E) 9:3:3:1

26. Қолдан сұрыптауда-

A) Қол тұқым мен іріктемелер алынады.

B) Жаңа түрлер алынады.

C) Адамның қатысуынсыз жүреді.

D) Популяция пайдасына әсер етеді.

E) Органикалық дүниенің барлық тарихи дамуында жүреді.

27. Тас көмір түзуге қатысқан өсімдіктер:

A) гүлді өсімдіктер

B) мүктер

C) жалпақ жапырақтылар

D) балдырлар

E) шаңжапырақ тәрізділер (қырықжапырақ)

28. Еуропеоидтық нәсілге жататын түпкілікті

тұрғындардың отаны -

A) Африка.

B) Еуропа.

C) Индонезия.

D) Аустралия.

E) Шығыс Азия.

29. Мекендейтін иесінің қоректік заттарын

пайдаланып, тіршілік ету:

A) Паразиттік.

B) Селбесу.

C) Жыртқыштық.

D) Арамтамақтық.

E) Бәсекелестік.

30. Көміртегінің топырақта жинақталуы-

A) Органикалық қосылыстар түрінде.

B) Көмір түрінде.

C) Көмірқышқыл газы түрінде.

D) Шөгінді массалар түрінде.

E) Кальций карбонаты түрінде.























3-вариант

БИОЛОГИЯ1. Жасуша қабықшасындаѓы сањылау:

A) 3

B) Кµптеген

C) 1

D) 2

E) 4

2. Органикалық заттар топырақта:

A) Қалыптасады

B) Шоѓырланады

C) Кµбейеді

D) Ыдырайды

E) ¤згермейді

3. Г‰лдіњ негізгі бµлігі:

A) Тостаѓан жапырақша

B) Г‰лтабан және аналық

C) Тозањқап және аталық жіпше

D) Аталық және аналық

E) К‰лте жапырақша

4. Т±қымныњ қоректiк заттар жинайтын

жасушалары-

A) Т±қымбастама.

B) ¤зек.

C) Эндосперм.

D) Б‰ршiк.

E) Т‰йiн.

5. Суды көп мөлшерде қажет ететін дақыл:

A) Күріш.

B) Тары.

C) Сұлы.

D) Бидай.

E) Қарабидай.

6. Хламидомонада жасушасының сыртын қаптайтын:

A) Талшықтар.

B) Хроматофор.

C) Кірпікшелер.

D) Көзше.

E) Қабықша.

7. Жеуге жарамды саңырауқұлақтар

A) қаракүйе, қастауыш.

B) арышқұлақ, көктерек саңырауқұлағы,

қозықұйрық.

C) жалған түбіртек, боз арамқұлақ.

D) ақ зең, қи саңырауқұлағы.

E) пеницилл, ашытқы.

8. Безгек паразитінің көбеюі-

A) Тері арқылы.

B) Бауыр арқылы.

C) Адам өкпесі арқылы.

D) Ішектер арқылы.

E) Эритроциттер арқылы.

9. Ішекқуыстыларға тән тітіркену дегеніміз:

A) сыртқы орта жағдайына бейімделуі

B) жүйке жасушаның сыртқы әр түрлі

қимылдарға жауап беруі

C) қоректі ұстап алу

D) жауап беруі

E) тітіркендіргіш

10. Шұбалшаңға тән емес белгілер:

A) Паразиттік тіршілік етуі.

B) Буылтық денелі болуы.

C) Регенерация қасиетінің болуы.

D) Жауыннан кейін жер бетіне шығуы.

E) Сирекқылтандылығы.

11. Қауіпті бунақденемен табиғи жаулары

арқылы күресу әдістері:

A) табиғи сұрыптау

B) биологиялық

C) дезинфекциялау

D) механикалық

E) химиялық

12. Алдыңғы аяғы қанатқа айналған, денесі

қауырсынмен қапталған жануарлар:

A) Жарқанаттар.

B) Қосмекенділер.

C) Бауырымен жорғалаушылар.

D) Балықтар.

E) Құстар.

13. Қанда глюкозаның үнемі болуын

реттейтін без

A) Гипофиз

B) Қалқанша без

C) Бүйрек үсті безі

D) Бауыр

E) Ұйқы безі

14. Жұлынның рефлекторлық қызметі-

A) Сезгіштікті қамтамасыз ету.

B) Бұлшық еттердің жұмысын күшейту.

C) Қаңқа жұмысын реттеу.

D) Қозғалысты басқару.

E) Асқорытуды тездету.

15. Бұлшықет сүйекке ... байланысады.

A) бұлшықет шоғы арқылы

B) сіңір арқылы

C) шеміршек арқылы

D) буын арқылы

E) эпителий ұлпасы арқылы

16. Лейкоциттер түзілетін жер:

A) бауырда

B) тек жілік кемігінде

C) көк бауырда, жілік кемігінде, лимфа түйінінде

D) тек лимфа түйінінде

E) лимфада

17. Қан ұю үшін керекті дәрумен:

A) D

B) B1

C) C

D) A

E) К

18. Бауыр өзегі ... ашылады:

A) ұлтабарға

B) қарынға

C) тоқ ішекке

D) ұйқы безіне

E) аш ішекке

19. 1 гр ақуыз ыдырағанда бөлінетін жылу мөлшері:

A) 16,8 кДж

B) 17,2 кДж

C) 17,6 кДж

D) 17,0 кДж

E) 16,0 кДж

20. Тері бездері арқылы сыртқа

шығарылатын заттар:

A) Дәрумендер.

B) Ақуыз (нәруыз).

C) Глюкоза.

D) Су мен тұз.

E) Майлар.

21. Тілдің ұшы … сезеді.

A) ащыны

B) қышқылды

C) тәттіні

D) күйдіретін ащыны

E) тұздылықты

22. Жасушаның «Қуат беретін станциясы».

A) Центриоль

B) Лизосома

C) Ядрошық

D) Хлоропластар

E) Митохондриялар

23. 1г. көмірсу ыдырағанда бөлінетін энергия:

A) 40 кДж

B) 0 кДж

C) 17,6 кДж

D) 15,2 кДж

E) 38,9 кДж

24. Гомологтық хромосоманың конъюгациялануының

жүретін фазасы:

A) Мейоздық телофазада.

B) Мейоздық анафазада.

C) Мейоздық метафазада.

D) Мейоздық профазада.

E) Мейоздық интерфазада.

25. Жануарлар селекциясында депрессияға

ұшырататын әдістер:

A) Жақын, туыстар арасындағы сұрыптау.

B) Тұқымаралық сұрыптау.

C) Әріден будандастыру.

D) Жаппай сұрыптау.

E) Жеке сұрыптау.

26. Жеке бір популяцияға біріккен даралардың

арасында өзара жүріп жататын ең негізгі факторлары:

A) Жыртқыштар саны.

B) Ортақ қорек.

C) Географиялық оқшаулану.

D) Еркін будандасуы.

E) Климат жағдайының біркелкілігі.

27. Эволюциялық өзгерістердің құрылым

деңгейлерінің күрделендіретін бейімділік:

A) Конвергенция.

B) Ароморфоз.

C) Идиоадаптация.

D) Дегенерация.

E) Жалпы дегенерация.

28. Синантроптың қаңқа қалдығы табылған жер -

A) Австралия.

B) Германия.

C) Пекин.

D) Европа.

E) Азия.

29. Тірі ағзада жүретін химиялық процесс ... байланысты.

A) сыртқы және ішкі температураға

B) ішкі температура мен ылғалдылыққа

C) сыртқы температураға, ылғалдыққа

D) айналадағы орта жиынтығына

E) ауа райының барлық жиынтығына

30. Қызыл кітаптың міндеттері-

A) Республика заңдарына сәйкес сирек түрлерді қорғау.

B) Жабайы өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.

C) Үй жануарларының барлық түрін сақтап қалу.

D) Жабайы жануарлардың барлық түрін сақтау.

E) Мәдени өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.













4-вариант

БИОЛОГИЯ1. Өлі табиғатқа жатады:

A) Өсімдік.

B) Тау жыныстары.

C) Жануар.

D) Бактериялар.

E) Адамдар.

2. Органикалық тыңайтқышқа жатпайды:

A) Микротыңайтқыш.

B) Қарашірік.

C) Көң

D) Шымтезек

E) Құс саңғырығы

3. Гүл дегеніміз:

A) Жыныс мүшелері бар өсімдік мүшесі.

B) Жасушалар жиынтығы.

C) Өсімді мүше.

D) Ағзаның ең кіші бөлігі.

E) Фотосинтезге қатысатын мүше.

4. Шөлге төзімді, суды көп қажет етпейтін өсімдік:

A) Мыңжапырақ.

B) Күріш.

C) Қияр.

D) Кактус.

E) Жүгері.

5. Раушангүлділерге жататын шөптесін өсімдік:

A) Алабота.

B) Көкнәр.

C) Жоңышқа.

D) Қазтабан.

E) Картоп.

6. Қырықбуыннан көктемде дамитыны-

A) Жасыл өркендер.

B) Масақшасы бар қоңыр өркендер.

C) Тамырсабақ.

D) Қосалқы тамырлар.

E) Сабақ.

7. Үш ағзаның селбесуінен құралған өсімдік:

A) Балдыр.

B) Қына.

C) Қалпақшалы саңырауқұлақ.

D) Түйнек бактерия.

E) Зең саңырауқұлағы.

8. Судың қалың қабатында жүзіп жүретін ішекқуыстылар-

A) риф түзуші маржандар.

B) актиниялар.

C) гидралар.

D) қызыл маржандар.

E) медузалар.

9. Бауырсорғышта кірпікше:

A) Ересек ағзада болады.

B) Дернәсілінде болады.

C) Дернәсілінде болмайды.

D) Ересек ағзада болмайды.

E) Болмайды.

10. Басаяқты бақалшақсыз ұлулардың сорғышы бар қармалауыштары-

A) Мантиясы (шапаншасы).

B) Бақалшағы.

C) Аяқтарының бөлігі.

D) Тұлғасы.

E) Басы.

11. Бунақденелілердегі майлы денелердің қызметі:

A) тамақтану

B) тыныс алу

C) көбею

D) қозғалыс

E) зәр шығару

12. Желбезек:

A) ас қорыту мүшесі

B) тыныс алу мүшесі

C) жүйке жүйесі

D) зәр шығару мүшесі

E) қан айналым мүшесі

13. Ішкі секреция бездерінің бөлетіні

A) Дәрумендер

B) Сілекей

C) Гормон

D) Фермент

E) Тер

14. Адамның қимыл-әрекетін реттеп дене тепе-теңдігін сақтайтын:

A) аралық ми

B) бас ми бағаны

C) мишық

D) алдыңғы ми

E) ортаңғы ми.

15. Сүйектің құрамындағы органикалық заттар:

A) Иілгіштік, серпімділік қасиет береді

B) Тез сынғыш қасиет береді

C) Сүйекті жұмсартады

D) Сүйекті қатайтады

E) Сүйекке мықтылық қасиет береді

16. Тамырдың лүпілінің сезілуі :

A) Өкпе қылтамырынан.

B) Лимфадан .

C) Қылтамырдан.

D) Көктамырдан.

E) Салатамырдан.

17. Өкпедегі ауа көпіршіктерінен тұратын ұлпа:

A) эпителий

B) сүйек

C) бұлшық ет

D) дәнекер

E) жүйке

18. Сілекей бөлінуін реттейтін орталық-

A) Ортаңғы ми.

B) Сопақша ми.

C) Үлкен ми сыңарлары.

D) Аралық ми.

E) Мишық.

19. Ас қорыту жүйесінде аминқышқылдарға дейін ыдырайтын органикалық қосылыс:

A) көмірсу

B) глюкоза

C) ақуыз (нәруыз)

D) крахмал

E) май

20. Ағзада бүйректің атқаратын қызметі:

A) Қанды оттегімен қанықтырыды.

B) Инсулин гармонын түзуге қатысады.

C) Су мен улы қосылыстарды бөліп шығаруға қатысады.

D) Ақуызды ыдыратады.

E) Адреналин гармонын түзуге қатысады.

21. Жарық қабылдайтын жасушалардың орналасауы:

A) Көз бұршағында.

B) Шыны тәрізді денеде.

C) Қасаң қабықшада.

D) Тор қабықша ішіндегі таяқшалар.

E) Тамырлы қабықшада.

22. Нуклеин қышқылдарының түзілетін орны-

A) Ядро.

B) Клетка орталығы.

C) Эндоплазмалық тор.

D) Цитоплазма.

E) Рибосома.

23. ДНҚ-молекуласында азотты негіздердің жетіспейтін түрі:

A) Аденин.

B) Цитозин.

C) Гуанин.

D) Тимин.

E) Урацил.

24. Аналық жыныс жасуша түйінінде гүлді өсімдіктердің сперма саны:

A) бес

B) үш

C) бір

D) төрт

E) екі

25. Түрдің генотипі ААВв болатын гаметалары:

A) АВ

B) ААВ

C) Аав

D) АА, Вв

E) АВ, Ав

26. Әрбір түр критерийлерін хромосомалар жиынтығы мен саны, пішіні, көлемі бойынша анықтау критерийі:

A) Морфологиялық.

B) Физиологиялық.

C) Географиялық.

D) Генетикалық.

E) Экологиялық.

27. Жануарлардың құрлыққа шығу дәуірі:

A) Кайназой.

B) Архей.

C) Протерозой.

D) Палеозой.

E) Мезозой.

28. Адамдағы атавизм белгілері-

A) Адам қаңқасындағы құймышақ.

B) Құлақ қалқаны.

C) Соқыр ішек өскіні.

D) Қалың түктілігі.

E) Үшінші қабақ.

29. Организмдердің күн мен түннің ұзақтығына жауап қайтарып анықтай білу қабілеті -

A) Физиологиялық бейімделу.

B) Фотопериодизм.

C) Биологиялық сағат.

D) Маусымдық өзгерістерге бейімделу.

E) Биологиялық ырғақ.

30. Өсімдіктің азот жинақтаушы-түйнек бактериялары орналасқан орны:

A) Сабақта.

B) Тамырда.

C) Жапырақта.

D) Жемісте.

E) Тұқымда.





















5-вариант

БИОЛОГИЯ1. Өсімдіктің генеративті мүшелері:

A) Гүл, тұқым, жеміс.

B) Тамыр, жеміс.

C) Сабақ, гүл.

D) Тамыр, сабақ, жапырақ.

E) Жапырақ, тұқым.

2. ‡степ қоректендіру:

A) Топыраққа қ±м қосу

B) Топыраққа су жіберу

C) Топырақты қопсыту

D) Топыраққа тыњайтқыш шашу

E) Жоњышқа егу

3. Вегетативті жолмен көбею:

A) Жыныс жасушалары арқылы.

B) Жеміс арқылы.

C) Ұрық арқылы.

D) Өсімді мүшелер арқылы.

E) Тұқым арқылы.

4. Тұқым себетін топырақ:

A) Тығыз болу қажет.

B) Өте құрғақ болған тиімді.

C) Ауа еркін өтетін болу қажет.

D) Өте дымқыл болуы қажет.

E) Батпақты болу қажет.

5. Астық тұқымдас емес өсімдік:

A) Бидай.

B) Сұлы.

C) Жүгері.

D) Картоп.

E) Қарабидай.

6. Йод алынатын өсімдік.

A) Балдыр

B) Плаун.

C) Бактерия.

D) Саңырауқұлақ.

E) Шаңжапырақ (қырықжапырақ).

7. Қалпақшалы улы саңырауқұлақ -

A) Майқұлақ.

B) Түлкіжем.

C) Ақ саңырауқұлақ.

D) Жалған түбіртек.

E) Арышқұлақ.

8. Гидраның ауыз қуысының айналасындағы қармалауыштарының саны:

A) 15-18

B) 15-20

C) 1-3

D) 3-4

E) 5-8

9. Қазақстанда кездеспейтін паразиттер :

A) Үшкірқұрт

B) Ішексорғыш

C) Эхинококк

D) Миқұрт

E) Суыртқы

10. Тоспа ұлуының қан айналым жүйесі:

A) ашық

B) үлкен қан айналу жүйесі

C) тұйық

D) кіші қан айналу жүйесі

E) болмайды

11. Астық қорына зиян келтіретін кене:

A) Өрмеккене.

B) Қамба кенесі.

C) Қышыма кене.

D) Алма кенесі.

E) Берішкене.

12. Құстардың зәр шығару мүшесі.

A) Бауыр.

B) Имек түтікшелер.

C) Қуық.

D) Екі бүйрек.

E) Екі жасыл без.

13. Ағза мүшелерінің қызметін зерттейтін ғылым:

A) Гигиена.

B) Өсімдіктану.

C) Физиология.

D) Жануартану.

E) Психология.

14. Жүйке жасушасының атауы.

A) Аксон.

B) Дендрит.

C) Нейрон.

D) Жүйке.

E) Түйін.

15. Адамның омыртқа саны:

A) 29-31

B) 33-34

C) 34-36

D) 28-32

E) 40-42

16. Қанның қызметіне жатпайтыны:

A) дене температурасын реттеу

B) заттарды тасылмалдау

C) оттегін тасылмалдау

D) ағзаны қорғау

E) заттарды артық қорға жинау

17. Шылым шегу зардабынан болатын өкпе ауруы:

A) Плеврит

B) Тұмау

C) СПИД

D) Силикоз

E) Пәле, рак

18. Күрделі заттардың жай заттарға ыдырауының аяқталуы

A) Қарында

B) Аш ішекте

C) Тоқ ішекте

D) Ауызда

E) Ұлтабарда

19. Эритроцит құрамына кіретін химиялық элемент:

A) кальций

B) темір

C) калий

D) азот

E) оттегі

20. Тері рецепторының орналасқан қабаттары:

A) Сіңірлі.

B) Шел.

C) Майлы.

D) Сыртқы.

E) Ішкі.

21. Көз алмасының қасаң қабықшасы

A) жарық сәулесін еркін өткізеді.

B) зақымданудан қорғайды.

C) қанмен қамтамасыз етеді.

D) бояғыш заттың (пигмент) мөлшері мен таралуын анықтайды.

E) көз ішіне сәуленің түсуін реттейді.

22. Ақуыз және рибонуклеин қышқылы бар органоидтар:

A) Ядро.

B) Гольджи жиынтығы.

C) Рибосомалар.

D) Жасуша орталығы.

E) Митохондриялар.

23. Ферменттер табиғаты жағынан:

A) Майлар.

B) Ақуыздар (нәруыздар) .

C) ДНҚ.

D) Минералды тұздар.

E) Көмірсулар.

24. Митоздық бөліну нәтижесінде 1 жасушадан пайда болатыны:

A) 4

B) 3

C) 6

D) 5

E) 2

25. Жасыл түсті тегіс қабықты ас бұршағының генотипін анықтаңыз.(А-тұқымы сары, а-тұқымы жасыл түсті, В-тегіс қабықты, в-бұдыр қабықты).

A) ааВв

B) ААВВ

C) АаВв

D) аавв

E) АаВВ

26. Эволюциялық ілімнің алғаш негізін қалаушы:

A) Т.Шванн.

B) Ч.Дарвин.

C) Ж.Б.Ламарк.

D) К.Линней.

E) М.Ломоносов.

27. Түрлер арасында қоректері біркелкі болған жағдайда туындайтын:

A) Арамтамақтық.

B) Селбесу.

C) Паразиттік.

D) Тіршілік үшін күрес.

E) Жыртқыштық.

28. Әр түрге жататын ағзалардың өзара жағдай туғыза отырып тіршілік етуі:

A) Паразиттік.

B) Селбесу.

C) Арамтамақтық.

D) Жыртқыштық.

E) Бәсекелестік.

29. Агроценоздарға жататындар -

A) Бақша.

B) Орман.

C) Дала.

D) Тундра.

E) Өзендер.

30. Биосферада атом энергиясын пайдаланғанда-

A) Зиянды газдар жинақталады.

B) Көмірқышқыл газының мөлшері азаяды.

C) Радиоактивті сәулелер жинақталады.

D) Көп мөлшерде оттегі сіңіріледі.

E) Атмосфера құрамы ластанады.











6-вариант

БИОЛОГИЯ1. Қазақстанның Қызыл Кітабының шыққан жылы:

A) 1984.

B) 1983.

C) 1981.

D) 1985.

E) 1982.

2. Минералды тыңайтқыш:

A) Суперфосфат.

B) Шымтезек.

C) Өсімдік қалдығы.

D) Қарашірік.

E) Құс саңғырығы.

3. Дара жарнақты өсімдік:

A) Асқабақ.

B) Үрмебұршақ.

C) Қияр.

D) Қарабидай.

E) Күнбағыс.

4. К‰рделі масақ г‰лшоѓыры:

A) Қара мењдуанада

B) С±лыда

C) Асб±ршақта

D) Бидайда

E) Тарыда

5. Өт бөлетін без:

A) Сілекей без.

B) Жыныс безі.

C) Ұйқы безі.

D) Ішек безі.

E) Бауыр.

6. Қалпақшалы улы саңырауқұлақ -

A) Түлкіжем.

B) Майқұлақ.

C) Арышқұлақ.

D) Жалған түбіртек.

E) Ақ саңырауқұлақ.

7. Безгек паразитінің көбеюі-

A) Эритроциттер арқылы.

B) Адам өкпесі арқылы.

C) Тері арқылы.

D) Ішектер арқылы.

E) Бауыр арқылы.

8. Шаянның құрсақ бунағындағы қысқа аяқшалар саны -

A) Сегіз-сегізден.

B) Төрт-төрттен.

C) Үш-үштен.

D) Бір-бірден.

E) Екі-екіден.

9. Сүтқоректілердің қорегі ауыз қуысынан кейін … түседі.

A) он екі елі ішекке

B) жемсауға

C) қарынға

D) ішекке

E) жұтқыншаққа

10. Кеуде қуысын құрсақ қуысынан бөліп тұратын:

A) Сіңірлер.

B) Тегіс бұлшықет.

C) Көкет.

D) Асқазан, көлденең жолақты бұлшықет.

E) Қабырғааралық бұлшықет.

11. Аралық ми ... реттейді:

A) ішкі мүшелермен байланысты.

B) ішкі секреция бездерінің жұмысын.

C) қозғалысты.

D) сезім мүшелерінің жұмысын.

E) бұлшық еттердің жұмысын.

12. Тұмауды қоздырушылар-

A) Құрттар.

B) Шаң-тозаңдар.

C) Саңырауқұлақтар.

D) Бактериялар.

E) Вирустар.

13. Тілдің ұшы … сезеді.

A) ащыны

B) тәттіні

C) күйдіретін ащыны

D) қышқылды

E) тұздылықты

14. Жердің саналы қабығы-

A) Атмосфера.

B) Гидросфера.

C) Литосфера.

D) Биосфера.

E) Ноосфера.

15. Аналықтың ең жоғарғы ұшына жатады:

A) Мойын

B) Тозаңқап

C) Ауыз

D) Жіпше

E) Жатын

16. Мүк спораларының дамитын орны.

A) Қауашақта.

B) Жапырақтың астында.

C) Жемісте.

D) Ризоидта.

E) Тамырда.

17. Медузаның қорегін әлсірететіні:

A) қармалауыштары.

B) атқыш жасушалары.

C) бұлшық ет талшықтары.

D) аралық жасушалары.

E) аузы.

18. Мал бауырында қимылдамай паразиттік тіршілік ететін:

A) нереида

B) бауырсорғыш

C) шұбалшаң

D) желпуішқұрт

E) аскарида

19. Буынның шығуы:

A) буын сүйектері орнынан тайғанда

B) қабығы зақымданғанда

C) сүйек зақымдалмай , сүйектің ойысы зақымдалса

D) сіңір созылғанда

E) буын қалтасы зақымдалса

20. Қанның ұюын қамтамасыз етпейтін:

A) тромбоциттер

B) қан пластинкаларының бұзылуы

C) кальций тұздары

D) фибриноген белогы (нәруызы)

E) эритроциттер

21. Терідегі қоректік зат пен энергия "қоры" болып есептелетін:

A) Сыртқы қабат.

B) Шел қабаты.

C) Рецепторлар.

D) Түк ұясы.

E) Ішкі қабат.

22. Жасушада ең көбі …

A) Оттек

B) Көміртек

C) Азот

D) Сутек

E) Фосфор

23. Жасушада ақуыздың атқармайтын қызметі:

A) Құрылыс материалдары

B) Катализді реакция жүргізу

C) Қорғаныштық

D) Еріту

E) Тасымалдаушы

24. Табиғатта эволюциялық процестің басты факторы-

A) Қолдан сұрыптау.

B) Тірішілік үшін күрес.

C) Табиғи сұрыпталу.

D) Көбею қарқындылығы.

E) Түраралық күрес.

25. Ойлау процесі ... байланысты.

A) жұлынға

B) миға

C) жүйкенің шеткі бөлімдеріне

D) қимыл жүйкеге

E) сезгіш жүйкеге

26. Мейоздық жолмен бөлінетіндер:

A) прокариоттар

B) зақымдалған ұлпалар

C) жыныс жасушалары

D) қуық бұлшық еті,эпителий ұлпасы

E) эмбриондық ұлпалар

27. Гетерозиготалы ағзада бір ғана белгісі бойынша түзілетін жұп гаметасы:

A) 2

B) 1

C) 8

D) 4

E) 6

28. Ағзаларда әр түрлі жергілікті тіршілік жағдайларына сәйкес алуан түрлі бейімділіктердің пайда болуы:

A) Конвергенция.

B) Дивергенция.

C) Жалпы дегенерация.

D) Идиоадаптация.

E) Ароморфоз.

29. Адамдағы атавизм:

A) Құлақ қалқаны.

B) Шонданай сүйегі.

C) Көздегі үшінші қабақ.

D) Көп емшектілік.

E) Соқырішегі.

30. Даралар арасында бір-бірімен тығыз байланыста болатын түрлер тізбегі:

A) Қоректену торы.

B) Заттардың айналымы.

C) Қоректік.

D) Биоценоз.

E) Экологиялық пирамида.











7-вариант

БИОЛОГИЯ1. Тірі табиѓат:

A) ¤сімдіктер, топырақ, тау жынысы, адамдар

B) Адамдар, бактериялар, µсімдіктер, қ±м, балықтар

C) ¤сімдіктер, жануарлар, сањырауқ±лақтар, бактериялар, адамдар

D) Жануарлар, сањырауқ±лақтар, ауа, адамдар

E) Жорѓалаушылар, жануарлар, µсімдіктер, су

2. Жапырақ өңі дегеніміз:

A) Фотосинтездеуші жасушалар.

B) Сүзгілі түтіктер.

C) Жабын ұлпадан тұратын қабықша.

D) Жапырақ алақаны.

E) Жасыл жасушалар қабаты.

3. Гүлдің дәл ортасында орналасқан:

A) Аталық.

B) Тозаңқап.

C) Гүлсағақ.

D) Гүлсерік.

E) Аналық.

4. Егер т±қым тіршілігін жойса-

A) Қоректiк зат жетiспегені.

B) Т±қым терењ егiлгені.

C) Топыраѓы тыѓыз, ауа, су, қоректiк зат жетiспегені.

D) Топырақ тыѓыз болѓаны.

E) Ауа, су жетiспегені.

5. Б±ршақ т±қымдас:

A) Ж‰гері

B) Қазтабан

C) Жоњышқа

D) Бидай

E) Итм±рын

6. Сапрофиттерге жататыны:

A) Қыналар.

B) Плаундар.

C) Шаңжапырақтар.

D) Балдырлар.

E) Саңырауқұлақтар.

7. Кебісшенің қозғалуы:

A) талшықпен

B) жалған аяқтарымен

C) ас қорыту вакуолі арқылы

D) жиырылғыш вакуольмен

E) кірпікшелерімен

8. Қандауыршада жоқ мүше:

A) жүйке түтігі

B) қанайналым жүйесі

C) ішек

D) бассүйек

E) желбезек саңылауы

9. Ішкі секреция бездерінің бөлетіні

A) Фермент

B) Гормон

C) Дәрумендер

D) Сілекей

E) Тер

10. Жүйке жасушасының ұзын өсіндісі:

A) Аксон.

B) Денесі.

C) Түйіндер.

D) Нейрон.

E) Дендрит.

11. Асқынғанда жөтеліп қан түкіретін жұқпалы ауру:

A) туберкулез

B) ларингит

C) трахеит

D) гайморит

E) силикоз

12. Суық тиіп, қабыну ішкі құлаққа таралғанда-

A) Керең болады.

B) Дабыл жарғағы зақымданады.

C) Ұлулы дене зақымданады.

D) Дыбыс тербелістерін өткізу бұзылады.

E) Есту сүйектерінің қозғалғыштығы жойылады.

13. Тек өсімдіктер жасушасына ғана тән органоид.

A) Пластидтер.

B) Гольджи комплексі.

C) Лизосома.

D) Рибосома.

E) Митохондрия.

14. Тіршілік үшін түраралық күрес дегеніміз-

A) Қоршаған ортамен күрес.

B) Бір түрдің арасындағы күрес.

C) Қайшылықпен өтетін күрес.

D) Жеке даралар арасындағы бәсекелестік.

E) Жеке түрлер арасындағы күрес.

15. Ауаның ластануы-

A) топырақты тоздырады.

B) оттегін азайтады.

C) қуаңшылыққа әкеледі.

D) өсімдікті азайтады.

E) қара дауыл соғады.

16. Гидра қорегінің қорытылуы:

A) Ауызында.

B) Атпа жасушаларында.

C) Сыртқы қабатында.

D) Ішкі қуысында және ішкі қабат жасушаларында.

E) Қармалауыштарында.

17. Көпқылтанды құрттардың дене қабаттарының саны:

A) 6

B) 5

C) 2

D) 3

E) 4

18. Бунақденелілердің қанайналым мүшесі:

A) тұйық.

B) екі шеңберден тұрады.

C) ашық.

D) аралас.

E) жоқ.

19. Бұлшықеттің сүйекке бекінуі ... арқылы.

A) Эпителий

B) Буын

C) Бұлшықет шоғы

D) Шеміршек

E) Сіңір

20. Эритроциттердің түзілетің орны:

A) Бауыр.

B) Кемік , жілік майы.

C) Өкпе.

D) Жүрек.

E) Көк бауыр.

21. Адамның аузындағы күрек тістердің саны.

A) 8.

B) 4.

C) 10.

D) 6.

E) 12.

22. Жылудың түзілетін жері:

A) Бауыр мен бұлшықеттерде.

B) Тері мен өкпелерде.

C) Бұлшықет пен жүректе.

D) Жүрек пен өкпелерде.

E) Бауыр мен ұйқы безінде.

23. РНК молекуласының құрамындағы компоненттер:

A) Дезоксирибоза және цитозин.

B) Урацил және рибоза.

C) Дезоксирибоза және урацил.

D) Тимин және рибоза.

E) Дезоксирибоза және тимин.

24. Әрбір жеке түрге тән хромосомалар жиынтығы, саны, мөлшері мен пішіні-

A) Морфологиялық критерий.

B) Генетикалық критерий.

C) Экологиялық критерий.

D) Географиялық критерий.

E) Физиологиялық критерий.

25. Дәрумен жетіспесе қырыққұлақ ауруына шалдығады:

A) B

B) K

C) Д

D) C

E) A

26. Түрленбей дамитын омыртқасыз жануарларға жататындар-

A) Ішекқуыстылар.

B) Шаянтектестер.

C) Жәндіктер.

D) Өрмекшілер.

E) Құрттар.

27. Сыртқы және ішкі ортада байқалатын хромосомадағы өзгергіштік:

A) Модификация.

B) Кроссинговер.

C) Реакция нормасы.

D) Өзгергіштік.

E) Мутация.

28. Адамдағы атавизм белгілері-

A) Үшінші қабақ.

B) Қалың түктілігі.

C) Құлақ қалқаны.

D) Соқыр ішек өскіні.

E) Адам қаңқасындағы құймышақ.

29. Тірі ағзада жүретін химиялық процесс ... байланысты.

A) айналадағы орта жиынтығына

B) сыртқы температураға, ылғалдыққа

C) ішкі температура мен ылғалдылыққа

D) сыртқы және ішкі температураға

E) ауа райының барлық жиынтығына

30. Көміртегінің топырақта жинақталуы-

A) Шөгінді массалар түрінде.

B) Көмір түрінде.

C) Органикалық қосылыстар түрінде.

D) Көмірқышқыл газы түрінде.

E) Кальций карбонаты түрінде.













8-вариант

БИОЛОГИЯ1. Тірі ағзаларды зерттейтін ғылым:

A) Ботаника.

B) Зоология.

C) Биология.

D) География.

E) Геология.

2. Ењ мањызды органикалық тыњайтқыш:

A) Қарашірік және қ±с сањѓырыѓы

B) К‰л

C) Аѓаш шірінділері

D) Қ±с сањѓырыѓы

E) Кµњ

3. Г‰лдіњ негізгі бµлігі:

A) Тозањқап және аталық жіпше

B) Тостаѓан жапырақша

C) Аталық және аналық

D) К‰лте жапырақша

E) Г‰лтабан және аналық4. 6-10 см тереңдікте себілетін тұқым:

A) Сәбіз.

B) Жүгері.

C) Қызан.

D) Аскөк.

E) Пияз.

5. К‰ріштіњ отаны:

A) Оњт‰стік-Шыѓыс Азия

B) Оњт‰стік Америка

C) Мексика

D) Африка

E) Жерорта тењізі орталыѓы

6. Хламидомонада жасушасының сыртын қаптайтын:

A) Талшықтар.

B) Қабықша.

C) Хроматофор.

D) Кірпікшелер.

E) Көзше.

7. Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын бактериялар:

A) Сүтқышқыл бактериялары.

B) Ауру туғызытан бактериялар.

C) Топырақ бактериялары.

D) Түйнек бактериялары.

E) Шіріту бактериялары.

8. Кәдімгі амебаның тіршілік мекені:

A) батпақ

B) су беті

C) топырақ

D) су қойма түбіндегі тұнба

E) ағын су

9. Тоқтау суларда тіршілік ететін жылқы қылына ұқсас жұмыр құрт:

A) сиыр цепені

B) ішексорғы

C) суыртқы

D) қылқұрт

E) үшкірқұрт

10. Сәндік үшін өсірілетін тауық:

A) Виандот.

B) Тауыс (павлин).

C) Орлов.

D) Род-айланд.

E) Орыстың ақ тауығы.

11. Қанда глюкозаның үнемі болуын реттейтін без

A) Қалқанша без

B) Ұйқы безі

C) Гипофиз

D) Бүйрек үсті безі

E) Бауыр

12. Бас ми бағанының құрамына кірмейтін:

A) сопақша ми

B) аралық ми

C) ортаңғы ми

D) ми көпіршесі

E) үлкен ми сыңарлары

13. Көздің бұзылуы ағзада мына дәруменнің (витаминнің) жетіспеуінен

A) Д.

B) С.

C) В2.

D) А.

E) В1.

14. Жердің қатты қабығы-

A) Гидросфера.

B) Литосфера.

C) Атмосфера.

D) Биосфера.

E) Ноосфера.

15. Гидрада қорытылмаған қорек қалдығының шығарылуы:

A) Табан арқылы.

B) Энтодерма арқылы.

C) Эктодерма арқылы.

D) Аузы арқылы.

E) Сабақша арқылы.

16. Шаянтәрізділердің есту және тепе-теңдік мүшесі:

A) Екі қысқа мұртша.

B) Хитинді жабын.

C) Екі ұзын мұртша.

D) Желбезек.

E) Күрделі көзшелері.

17. Кеуде (көкірек) қуысын құрайтын сүйектер:

A) 12 жұп қабырға және төс сүйегі

B) 10 жұп қабырға, омыртқалар

C) 10 жұп қабырға және төс сүйегі

D) 12 жұп қабырға, омыртқалар

E) 12 жұп қабырға,төс сүйегі , арқа омыртқалар

18. Жүректің кіші қанайналым шеңбері басталатын бөлігі:

A) Сол жақ қарынша.

B) Оң жақ қарынша.

C) Сол жақ құлақша.

D) Оң жақ құлақша.

E) Қолқа.

19. Бауыр өзегі ... ашылады:

A) ұлтабарға

B) тоқ ішекке

C) ұйқы безіне

D) аш ішекке

E) қарынға

20. 1 гр май ыдырағанда бөлінетін энергия:

A) 32 КДЖ

B) 30 КДЖ

C) 38,9 КДЖ

D) 17,8 КДЖ

E) 26 КДЖ

21. Тері бездері арқылы сыртқа шығарылатын заттар:

A) Майлар.

B) Дәрумендер.

C) Су мен тұз.

D) Ақуыз (нәруыз).

E) Глюкоза.

22. Гольджи жиынтығының жасушада атқаратын қызметі:

A) Нәруыз синтезіне қатысуы.

B) Органоидтардың дамуын қамтамасыз етуі.

C) Көмірсулар синтезіне қатысуы.

D) Сыртқы ортамен жасуша аралық заттар арасындағы зат айналымды реттеуі.

E) Биосинтез кезінде заттарды тасымалдау, өнімдерді жасушадан шығаруы.

23. Жасуша рибосомасында түзілетін заттар-

A) Көмірсулар.

B) Майлар.

C) Энергия көзі.

D) Бейорганикалық қосылыстар.

E) Ақуыздар (нәруыздар).

24. Адамтектес маймылдардың хромосома саны -

A) 48.

B) 36.

C) 46.

D) 16.

E) 26.

25. Қан ұю үшін керекті дәрумен:

A) C

B) B1

C) К

D) D

E) A

26. Гомологиялық хромосоманың мейоздық бөлінуі кезінде бір-бірімен тығыз жанасуы ... деп аталады.

A) трансляция

B) транскрипция

C) кроссинговер

D) конъюгациялану

E) партеногенез

27. Қызыл гүлді ас бұршағын (генотипі АА) гүлі ақ түсті дарамен будандастырғанда (генотипі аа) бірінші ұрпағында (F1) алынатын гибридтері:

A) 25% қызыл гүлді және 75% ақ гүлділер.

B) 100% ақ гүлділер.

C) 100% қызыл гүлділер.

D) 50% қызыл гүлді және 50% ақ гүлділер.

E) 25% ақ гүлділер және 75% қызыл гүлділер.

28. Қорғаныш реңге жатады:

A) Ханқызының есте қалатын айқын түсі.

B) Шағатын жабайы араның түсі.

C) Пішіні бұтаққа ұқсас жұлдызқұрт.

D) Усыз жәндіктердің улы жәндіктерге ұқсауы.

E) Зебрдің ашық өрнегі.

29. Эволюциялық өзгерістердің құрылым деңгейлерінің күрделендіретін бейімділік:

A) Ароморфоз.

B) Идиоадаптация.

C) Дегенерация.

D) Конвергенция.

E) Жалпы дегенерация.

30. Табиғатта жарықтың маусымдық ырғағының әсері:

A) жылдық және тәуліктік

B) маусымдық және жылдық

C) тәуліктік және жылдық

D) күндізгі және түнгі

E) тәуліктік және маусымдық













9-вариант

БИОЛОГИЯ1. Өсімдіктің жер асты мүшесі:

A) Тамыр.

B) Сабақ.

C) Гүл.

D) Жапырақ.

E) Тұқым.

2. Органикалық заттар топырақта:

A) ¤згермейді

B) Кµбейеді

C) Ыдырайды

D) Шоѓырланады

E) Қалыптасады

3. Асбұршақтың гүлшоғыры:

A) Собық.

B) Шатыршагүл.

C) Масақгүл.

D) Себетгүл.

E) Шашақгүл.

4. Ерте егiлетiн мәдени µсiмдiктер (1- 4 С°) -

A) Арпа, бидай, с±лы, шалқан, пияз, сәбiз.

B) Қауын, қарбыз, асқабақ.

C) Ж‰герi, мақта.

D) К‰нбаѓыс, қызылша.

E) Қияр, қызан.

5. Раушангүлділердің жемісі:

A) Бұршаққын.

B) Көп сүйекті жаңғақ.

C) Тұқымша.

D) Бұршаққап.

E) Дәнек.

6. Қозықұйрықтың боз арамқұлақтан ерекшелігі:

A) Қалпақшасының асты қызғылт түсті, түбіртегінде сақинасы болмайды.

B) Жемісті денесі жер бетіне күзде дамиды.

C) Негізінен топ-топ болып өседі.

D) Қалпақшасының асты ақшыл-жасыл түсті.

E) Түбіртегі жіңішке, ұзын, түбіртегінде сақинасы бар.

7. Судың қалың қабатында жүзіп жүретін ішекқуыстылар-

A) гидралар.

B) риф түзуші маржандар.

C) актиниялар.

D) медузалар.

E) қызыл маржандар.

8. Теңіз тасбақаларының аяқтарының ерекшелігі:

A) құрлықтағы тасбақалардай

B) ұзын тырнақты болады

C) ескек аяққа айналған

D) саусақтарының арасында жарғақтары бар

E) тек қана артқы аяқтарында ғана жүзу жарғақтары болады

9. Денсаулық сақтау шарттары және аурудың алдын алу шаралары туралы ғылым:

A) Медицина.

B) Экология.

C) Тәнтану.

D) Гигиена.

E) Физиология.

10. Жүйке жасушасының қысқа өсіндісі:

A) Аксон.

B) Жүйке.

C) Дендрит.

D) Түйін.

E) Нейрон.

11. Адамдағы кеуде сүйегіндегі қабырғалар саны:

A) 10 жұп

B) 11 жұп

C) 13 жұп

D) 12 жұп

E) 9 жұп

12. Сырттай ұрықтану ... тән.

A) сүтқоректілерге

B) бауырымен жорғалаушыларға

C) құстарға

D) адамға

E) қос мекенділерге

13. Агроценоздарға жататындар -

A) Бақша.

B) Өзендер.

C) Орман.

D) Дала.

E) Тундра.

14. Өсімдіктің азот жинақтаушы-түйнек бактериялары орналасқан орны:

A) Тұқымда.

B) Жемісте.

C) Жапырақта.

D) Сабақта.

E) Тамырда.

15. Ақ сұлама денесін құрайтын ұлпаларға жатпайтыны:

A) бұлшық ет

B) дәнекер

C) жабын

D) қан

E) жүйке

16. Шаянның уылдырығы дамитын мүше:

A) Шаянның ішінде.

B) Шөпте.

C) Басқа ағзаларда.

D) Шаянның құрсақ бөліміндегі аяғында.

E) Балықтың денесі.

17. Жүрек қабырғасы ... тұрады:

A) көлденең жолақты бұлшықет ұлпасынан

B) бірыңғай салалы бұлшықеттен

C) эпителий ұлпасынан

D) жүйкеден

E) шеміршекті ұлпадан

18. Тыныс алу мүшесінің ауруына жатпайтыны:

A) трахеит

B) фарингит

C) цистит

D) плеврит

E) тұмау

19. Асқорыту жүйесіндегі қарыннан кейінгі мүше-

A) Ұлтабар.

B) Соқыр ішек.

C) Тоқ ішек.

D) Ұйқы безі.

E) Бауыр.

20. Ағзада жетіспегенде "мешел"ауруы пайда болатын дәрумен:

A) A

B) E

C) B

D) K

E) D

21. Тері рецепторының орналасқан қабаттары:

A) Сіңірлі.

B) Майлы.

C) Сыртқы.

D) Ішкі.

E) Шел.

22. Жасушаның бөлінуі кезінде ең негізгі қызмет атқаратын органоид:

A) Гольджи жиынтығы.

B) Жасуша орталығы.

C) Пластидтер.

D) Жасуша қосындылары.

E) Қозғалыс органоидтары.

23. РНҚ молекуласының тізбегі:

A) 3

B) 5

C) 1

D) 2

E) 4

24. Түйнек бактериялар мен бұршақ тұқымдас өсімдіктердің бірігіп тіршілік етуі:

A) Жыртқыштық.

B) Паразиттік.

C) Селбесу (симбиоз).

D) Бәсекелестік.

E) Арамтамақтық.

25. Йод алынатын өсімдік.

A) Плаун.

B) Балдыр

C) Шаңжапырақ (қырықжапырақ).

D) Бактерия.

E) Саңырауқұлақ.

26. Былқылдақденелілермен буылтық құрттардың дернәсіл сатысындағы ұқсастығы:

A) Қанайналым жүйесі.

B) Денесі буылтықтан құралуы.

C) Тыныс алу жүйесі.

D) Желбезектің болуы.

E) Бақалшақтың болуы.

27. Торлы қабықшада орналасқан таяқшадағы қызыл түсті зат родопсинді түзетін витамин

A) C.

B) B12.

C) D.

D) B6.

E) A.

28. Жануарлар селекциясында депрессияға ұшырататын әдістер:

A) Жаппай сұрыптау.

B) Жеке сұрыптау.

C) Әріден будандастыру.

D) Тұқымаралық сұрыптау.

E) Жақын, туыстар арасындағы сұрыптау.

29. Табиғатта түрдің тіршілік ету ареалын анықтау критериі.

A) Физиологиялық - систематикалық.

B) Географиялық - экологиялық.

C) Экологиялық - физиологиялық.

D) Морфологиялық - анатомиялық.

E) Генетикалық - физиологиялық.

30. Синантроптың қаңқа қалдығы табылған жер -

A) Европа.

B) Пекин.

C) Австралия.

D) Азия.

E) Германия.















10-вариант

БИОЛОГИЯ1. Цитоплазмада ... ж‰реді:

A) ұлѓаю

B) қоректену, тынысалу

C) кµбею

D) даму

E) өсу

2. Астық т±қымдас µсімдіктер тамыры:

A) Кіндік

B) Негізгі

C) Қосалқы

D) Жанама

E) Шашақ

3. Қарақаттыњ кµбейетін µсімді м‰шесі:

A) Жапырақ қалемшесі

B) Б‰ршіктері

C) Тамыр қалемшесі

D) Тамырсабаѓы

E) Сабақ қалемшесі

4. Бейорганикалық заттарды сіңіріп, органикалық зат тұзетін ағзалар:

A) Бактериялар.

B) Жануарлар.

C) Өсімдіктер.

D) Амеба.

E) Кірпікшелі кебісше.

5. Алқа тұқымдас өсімдік:

A) Бұршақ.

B) Алмұрт.

C) Алма.

D) Баклажан.

E) Бидай.

6. Өлген ағзаларды қарашірікке айналдыратын бактериялар:

A) ашыту

B) көк жасыл

C) сүт

D) шіріту

E) топырақ

7. Гидра денесінің қабаттары:

A) Үш.

B) Екі.

C) Көп.

D) Бір.

E) Төрт.

8. Өрмекші тәрізділерге жататындар:

A) кенелер

B) ақ планария

C) дафния

D) айқұлақ

E) аскарида

9. Ағзаның өсуін реттейтін гормонды бөлетін без:

A) Гипофиз.

B) Бауыр.

C) Ұйқы.

D) Бүйрек үсті.

E) Сілекей.

10. Адамның қимыл-әрекетін реттеп дене тепе-теңдігін сақтайтын:

A) алдыңғы ми

B) бас ми бағаны

C) аралық ми

D) мишық

E) ортаңғы ми.

11. Қантамырларының қабырғасы түзіледі:

A) Көлденең жолақты жүрек ұлпасынан.

B) Көлденең жолақты қаңқа ұлпасынан.

C) Бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпасынан.

D) Екібасты бұлшық еттен.

E) Үшбасты бұлшық еттен.

12. Зиготадағы хромосома жиынтығы:

A) Триплоидты.

B) Гаплоидты.

C) Тетраплоидты.

D) Диплоидты.

E) Пентаплоидты.

13. Организмдердің күн мен түннің ұзақтығына жауап қайтарып анықтай білу қабілеті -

A) Фотопериодизм.

B) Биологиялық сағат.

C) Маусымдық өзгерістерге бейімделу.

D) Физиологиялық бейімделу.

E) Биологиялық ырғақ.

14. Халықаралық Адам және биосфера бағдарламасына қатысушы мемлекеттер -

A) Кәдімгі қорықтар ұйымдастырады.

B) Биосфералық қорықтар ұйымдастырады.

C) Қорықшалар ұйымдастырады.

D) Табиғат ескертқіштерін ұйымдастырады.

E) Микроқорықтар ұйымдастырады.

15. Буылтық құрттардың зәр шығару мүшесі:

A) аузы

B) терісі

C) әр буылтықтағы шұқырақ

D) желбезек

E) әр буылтықтағы имек түтікше

16. Жыл құсы:

A) Тырна.

B) Қарға.

C) Сауысқан.

D) Торғай.

E) Тоқылдақ.

17. Ағзаның иммунитет жүйесін құрайтын қан компоненті:

A) Гемоглобин.

B) Лейкоцит.

C) Эритроцит.

D) Фибриноген.

E) Тромбоцит.

18. Өкпеден жүрекке баратын қантамыр бай:

A) азотқа

B) азот оксидіне (II)

C) оттегіне

D) көмірқышқыл газына

E) бөгде газдарға

19. Күрделі заттардың жай заттарға ыдырауының аяқталуы

A) Аш ішекте

B) Ұлтабарда

C) Тоқ ішекте

D) Қарында

E) Ауызда

20. Балаларда мешел ауруының дамуы мына витаминнің (дәруменнің) жетіспеуінен болады-

A) С.

B) А .

C) В12.

D) В1.

E) Д.

21. Физикалық жұмыс кезінде жылудың теріден сыртқа шығарылу себебі:

A) Лүпілдің баяулауынан.

B) Бауырдың күшті жұмысынан.

C) Лүпілдің артуынан.

D) Қанда қанттың көбеюінен.

E) Тердің булануынан.

22. Қандай төрт элемент жасушаның негізгі химиялық құрамы болады:

A) көміртегі, оттегі, азот, сутегі.

B) кальций, магний, натрий, темір.

C) кальций, магний, натрий, хлор.

D) фосфор, калий, күкірт, хлор.

E) мырыш, мыс, йод, фтор.

23. АТФ молекуласының құрамындағы фосфор қышқылының қалдық саны:

A) 1

B) 4

C) 3

D) 2

E) 5

24. Макроэволюция түзетіндер:

A) Популяция.

B) Түраралық.

C) Даралар.

D) Түрлер.

E) Туыстар.

25. Ақ мүк деп аталу себебі:

A) Шымтезекке айналуынан.

B) Батпақта өсетіндіктен.

C) Өлі жасушаларының іші ауаға толы болғандықтан.

D) Ризоидтары болмағандықтан.

E) Тамыры болмағандықтан.

26. Тоспа ұлуының қан айналым жүйесі:

A) болмайды

B) ашық

C) тұйық

D) кіші қан айналу жүйесі

E) үлкен қан айналу жүйесі

27. Заттың пішіні мен түсін ажырататын көздің

A) тор қабықшасы ішіндегі құтыша.

B) ақ қабықшасы.

C) көз бұршағы.

D) нұрлы қабықшасы.

E) қасаң қабықшасы.

28. Күріштің, қант қамысы, көптеген көкөніс дақылдарының отаны:

A) Абиссиния орталығы.

B) Шығыс Азия орталығы.

C) Орталық Америка орталығы.

D) Оңтүстік Азияның тропиктік орталығы.

E) Жерорта теңізі орталығы.

29. Түрлер арасында қоректері біркелкі болған жағдайда туындайтын:

A) Арамтамақтық.

B) Жыртқыштық.

C) Паразиттік.

D) Тіршілік үшін күрес.

E) Селбесу.













11-вариант

БИОЛОГИЯ1. Хлоропластың қызметі:

A) Улы заттарды ыдырату.

B) Гүл, жеміске қызыл, сары түс беру.

C) Өсімдікке жасыл түс беру.

D) Қор затын жинау.

E) Көбеюге қатысу.

2. Органикалық тыңайтқыш:

A) Суперфосфат.

B) Құс саңғырығы.

C) Калий.

D) Селитра.

E) Азот.

3. ¤сiмдiктердiњ қозѓалуына әсер етедi -

A) ¤сiмдiктiњ тiрi денесi.

B) Тыныс алу.

C) Фотосинтез.

D) Қоректену, µсiмдiктiњ тiрi денесi.

E) Жарық, су, ауа, жылу, қоректiк заттар,

µсiмдiктiњ тiрi денесi.

4. Астық тұқымдастардың гүлі:

A) 1 аналық, 6 аталықтан тұрады.

B) Аналығыда, аталығыда көп.

C) 1 аналық, 5 аталықтан тұрады.

D) 1 аналық, 10 аталықтан тұрады.

E) 1 аналық, 3 аталықтан тұрады.

5. Тісті зерттейтін ғылым:

A) Цитология.

B) Стоматология.

C) Физиология.

D) Кардиология.

E) Гематология.

6. Ақ зең саңырауқұлағының кездесетін

жерлері

A) Тастардың үстін.

B) Су.

C) Нанда, жемістер, жылқы тезегі.

D) Жасыл өсімдіктер.

E) Топырақ.

7. Жауынқұрттың денесіндегі қылтанының

атқаратын қызыметі:

A) Зәр шығару.

B) Иіс сезу.

C) Денені орнықты ұстау.

D) Жиырылу.

E) Қозғалу.

8. Көбелектердің дернәсілінің атауы:

A) Қуыршақ.

B) Нимфа.

C) Личинка.

D) Имаго.

E) Жұлдызқұрт.

9. Адам ағзасының құрылысын, атқаратын

қызметін және дамуын зерттейтін ғылым:

A) Гигиена.

B) Физиология.

C) Экология.

D) Тәнтану.

E) Эмбриология.

10. Шеткі жүйке жүйесінің бөлімі:

A) үлкен ми сыңары

B) ми бағаны

C) жұлын

D) жүйкелер, жүйке түйінділері

E) мишық

11. Адам тыныс алуына қажетті газ:

A) азот (II) оксиді

B) азот (IV) оксиді

C) азот

D) оттегі

E) көмірқышқыл газы

12. Тұмаумен ауырғанда микроорганизмдердің

әсерінен құлақтың қабынатын бөлімі-

A) Ортаңғы құлақ.

B) Есту түтігі.

C) Сыртқы құлақ.

D) Есту сүйектері.

E) Ішкі құлақ.

13. Шартсыз және шартты рефлекстер туралы

ілімді ашқан ғалым-

A) Ухтомский А.А.

B) Мечников И.И.

C) Сеченов И.М.

D) Парин В.В.

E) Павлов И.П.

14. Жердің геологиялық қабығы биосфера:

A) Топырақтан тұрады.

B) Тірі организмдерден тұрады.

C) Сұйық заттардан тұрады.

D) Газ тектес заттардан тұрады.

E) Қатты заттардан тұрады.

15. Спора арқылы көбейе алатын өсімдік:

A) Бақбақ

B) Көкнар

C) Шырша

D) Қарағай

E) Мүк

16. Қолайлы жағдайда өскен қарағайдың

биіктігі-

A) 30-40 м.

B) 25-30 м.

C) 10-15 м.

D) 20-25 м.

E) 15-20 м.

17. Ішекқуыстылардың қорегін аулауы:

A) Бұлшық ет жасушаларымен.

B) Жүйке жасушасымен.

C) Аузымен.

D) Атпа жасушалары көмегімен.

E) Жабын жасушаларымен.

18. Балықтардың қанайналым жүйесі:

A) тұйық емес

B) үш қанайналым шеңбері

C) екі қанайналым шеңбері

D) бір қанайналым шеңбері

E) төрт қанайналым шеңбері

19. Кеуде қуысын қозғалысқа келтіретін

негізгі бұлшықеттері.

A) Ұшбасты

B) Екібасты және балтыр

C) Балтыр

D) Үш басты, жалпақ арқа

E) Қабырғааралық

20. Қанның қызыл түсті болуы ... байланысты:

A) лейкоциттерге

B) эритроциттерге

C) қан плазмасына

D) фибринге

E) қан сарысуына

21. Майлардың, көмірсулардың синтезделу

әрекеті жүреді:

A) Гольджи комплексінде.

B) Тегіс бетті эндоплазмалық торда.

C) Ядрода.

D) Лизосомада.

E) Вакуольде.

22. Көмірсулардың ішіндегі полисахаридтер:

A) крахмал

B) фруктоза

C) рибоза

D) глюкоза

E) дезоксирибоза

23. Сыртқы ортадағы маусымдық өзгеріс

тердің ең негізгі әрекеттері.

A) Күн жарығының ұзақтығының өзгеруі.

B) Жауын-шашын мөлшері.

C) Ауа температурасындағы өзгеріс.

D) Қардың түсуі.

E) Ауаның атмосфералық қысымы.

24. Консументке жататын:

A) Айдаршөп.

B) Спирогира.

C) Бақа.

D) Үрмебұршақ.

E) Қырықжапырақ (шаңжапырақ)

25. Басаяқты бақалшақсыз ұлулардың

сорғышы бар қармалауыштары-

A) Аяқтарының бөлігі.

B) Тұлғасы.

C) Бақалшағы.

D) Мантиясы (шапаншасы).

E) Басы.

26. Қанда адреналиннің көбеюі жылудың

түзілуін:

A) Жылу берілуін теңестіреді.

B) Күшейтеді.

C) Баяулатады.

D) Тоқтатады.

E) Қалпына келтіреді.

27. Онтогенездік дамуда эктодерма

қабатынан пайда болатын:

A) Жүйке тақташасы.

B) Бұлшық ет.

C) Ішек.

D) Зәр шығару жүйесі.

E) Хорда.

28. Дигибридті будандастырудағы F2

ұрпақта фенотипі төрт түрлі генотипті

көрініс береді:

A) 3:2:1

B) 1:1

C) 9:3:3:1

D) 1:2:1

E) 3:1

29. Жануарлардың дене пішіні мен түсі

қоршаған ортаның заттарымен сәйкес

келетін бейімделушілік:

A) Қорғаныш (мимикрия).

B) Бүркеніш.

C) Жасырынғыш.

D) Айбарланғыш.

E) Сақтандырғыш.



30. Горилланың адамға жақындық белгісі:

A) Бассүйек құрылысы.

B) Жалпақ төс сүйегі.

C) Аяқ-қолының мөлшері.

D) Қол, бас, табан, жамбас құрылысы.

E) 12 жұп қабырғасы.









12-вариант

БИОЛОГИЯ1. Жасушалар бір-бірімен … арқылы

байланысады.

A) жасуша ядросы

B) вакуоль

C) жасушааралық заттар

D) жасуша с±йықтыѓы

E) цитоплазма

2. Фотосинтездеуші ұлпада орналасқан

пластид:

A) Хромопласт.

B) Хлоропласт.

C) Вакуоль.

D) Лизосома.

E) Лейкопласт.

3. ¤сiмдiктерге әсер ететiн тiрi табиѓат

жаѓдайлары -

A) Минералдар.

B) Ауа, су.

C) Жер бедерi, топырақ.

D) Жарық, жылу.

E) Барлық тiрi организмдер.

4. Пиязшықты µсімдіктер:

A) Итм±рын, қойб‰лдірген

B) Бидай, тары, арпа

C) Асб±ршақ, жоњышқа

D) Мақта, к‰нбаѓыс

E) С‰мбіл, қазжуа, жауқазын, лапыз

5. Адамның тәулігіне бөлінетін

сілекей мөлшері:

A) 1,5 литр.

B) 2,5 литр.

C) 1 литр.

D) 3 литр.

E) 2 литр.

6. Cаңырауқұлақтың споралары өнетін орта

A) ылғалы мол, бірақ қарашірігі аз топырақ.

B) қарашірігі мол ылғалды топырақ.

C) құс саңғырығының іші.

D) кебу топырақ.

E) су.

7. Гидраның қармалауыштарының

орналасқан жері:

A) ауыз қуысының айналасында.

B) табанында.

C) денесінің артқы бөлігінде.

D) дене бүйірінде.

E) денесінің ортаңғы бөлігінде.

8. Екі жақты симметриялылар:

A) Ақ сұлама.

B) Гидра.

C) Кебісше.

D) Тоспа ұлуы.

E) Амеба.

9. Алдыңғы аяғы қанатқа айналған, денесі

қауырсынмен қапталған жануарлар:

A) Бауырымен жорғалаушылар.

B) Балықтар.

C) Жарқанаттар.

D) Қосмекенділер.

E) Құстар.

10. Өкпенің сыртқы қабатының атауы:

A) көпіршіктер

B) түтіншелер

C) плевра (сіріқауыз)

D) сероз

E) кедір-бұдыр қабықша

11. Сүтқоректілердің зәр шығару мүшесі:

A) Кеңірдек

B) Өңеш

C) Қарын

D) Бүйрек

E) Өкпе

12. Оқу кезінде затты орналастыру

қашықтығы:

A) 33-35 см.

B) 40-50 см.

C) 20-25 см.

D) 10-15 см.

E) 15-20 см.

13. Жасушадағы бейорганикалық зат:

A) Ақуыз (нәруыз).

B) Май.

C) Су.

D) Көмірсу.

E) Нуклеин қышқылдары.

14. Биосферада атом энергиясын пайдаланғанда-

A) Көп мөлшерде оттегі сіңіріледі.

B) Атмосфера құрамы ластанады.

C) Көмірқышқыл газының мөлшері азаяды.

D) Радиоактивті сәулелер жинақталады.

E) Зиянды газдар жинақталады.

15. Картоптың гүлдері:

A) Қос жынысты

B) Дара жынысты

C) Екі үйлі

D) Бір үйлі

E) Жыныссыз

16. Шымтезек мүгінің басқаша атауы:

A) Жасыл мүк.

B) Сфагнум.

C) Көкек зығыры.

D) Плаун.

E) Ламинария.

17. Қышыма кененің аузы:

A) Шайнағыш.

B) Сүзгіш.

C) Сорғыш.

D) Кеміргіш.

E) Ұсақтағыш.

18. Қаңқаны құрайтын ұлпа:

A) Жүйке.

B) Бұлшықет.

C) Эпителий.

D) Дәнекер.

E) Жүрек бұлшықеті.

19. Серіктес жасушалар бұлар:

A) аксондар

B) нейронның ұзын өсінділері

C) нейронды қоршаған жасушалар

D) нейронның қысқа өсінділері

E) нейронның денелері

20. Жаттығудың әсері пайдалы:

A) сүйекке

B) бүкіл организмге

C) өкпеге

D) бұлшық етке

E) жүрекке

21. Қан айналу жүйесінің негізгі қызметі:

A) оттегін тасымалдау

B) көмір қышқыл газын тасылмалдау

C) газ алмасу процесіне қатысу

D) артық қоректік заттар қорын жинау

E) заттарды тасылмалдау, тіршілік

әрекеттерін реттеу

22. Бейорганикалық заттардан органикалық

заттарды синтездейтіндер:

A) Эукариоттар.

B) Прокариоттар.

C) Гетеротрофтар.

D) Аэробтар.

E) Автотрофтар.

23. Неандертальдықтар -

A) Антропоидтар (адамтектес маймылдар).

B) Саналы адам.

C) Тік жүретін адам.

D) Жартылай маймылдар.

E) Ертедегі адамдар.

24. Барлық сыртқы ортадағы компоненттердің

организмге тигізетін факторы:

A) Биотикалық.

B) Экологиялық.

C) Абиотикалық (бейбиотикалық).

D) Антропогендік.

E) Шектеуші.

25. Бақалшақсыз былқылдақденелі жәндік.

A) Айқұлақ.

B) Жүзім ұлуы.

C) Үлкен тоспа ұлуы.

D) Каракатица.

E) Шалшықұлу.

26. Жоғары температурада және қысымда:

A) Зат алмасу процесі төмендейді.

B) Вирустар қырылады.

C) Лейкоциттер көбейеді.

D) Бактериялар көбейеді.

E) Вирустар көбейеді.

27. Мейоз дегеніміз:

A) пісіп жетілу аймағындағы жыныс

жасушасының бөлінуі

B) жыныс жасушаларының қосылуы

C) ұрықтанбаған жұмыртқа жасушасынан

жаңа ағзаның дамуы

D) жасушаның тікелей бөлінуі

E) көбею аймағындағы жасушаның бөліну кезеңі

28. Гетерозиготалы ағзада екі жұп белгісі

бойынша түзілетін жұп гаметасы:

A) 4

B) 1

C) 8

D) 2

E) 6

29. Эволюцияның қозғаушы күшіне жатпайтыны:

A) Табиғи сұрыпталу.

B) Тұқымқуалаушылық өзгергіштік.

C) Бейімделушілік.

D) Тіршілік үшін күрес.

E) Тұқымқуалаушылық.

30. Биогеоценоздың ауысуына байланыссыз

жүретін өзгерістер:

A) Биогеоценоздағы организмдердің

тіршілік ортасына байланысты өзгеруі.

B) Табиғаттағы түрлі апаттар.

C) Адамның түрлі шаруашылық әрекеттері.

D) Ағзалардың табиғаттағы маусымдық

өзгерістерге бейімделуі.

E) Климаттың өзгеруі.





13-вариант

БИОЛОГИЯ1. Өсімдіктің генеративті мүшелері:

A) Гүл, тұқым, жеміс.

B) Жапырақ, тұқым.

C) Тамыр, жеміс.

D) Сабақ, гүл.

E) Тамыр, сабақ, жапырақ.

2. Топыраққа к‰зде шашады:

A) Кµњді

B) Фосфор тыњайтқышын

C) Қарашірікті

D) Әр т‰рлі т±здарды

E) Суды

3. Т±қымныњ µнуiне қажеттi жаѓдайлар -

A) Су, ауа.

B) Ауа, жылу.

C) Су, жылу, ауа.

D) Су.

E) Жылу.

4. Орамжапырақ гүлділерге (шаршыгүлділер)

жатпайтын өсімдік:

A) Орам жапырақ.

B) Тұрып.

C) Шомыр.

D) Шалғам.

E) Асбұршақ.

5. Қарын сөліндегі қышқыл:

A) Күкірт қышқылы.

B) Азот қышқылы.

C) Тұз қышқылы.

D) Фосфор қышқылы.

E) Нуклеин қышқылдары.

6. Туберкулез қоздырғышы:

A) Вирус.

B) Пішен таяқшасы.

C) Канцерогендік заттар.

D) Кох таяқшасы.

E) Ауру тудыратын саңырауқұлақтар.

7. Полиптер:

A) Көп қармалауышты жәндіктер.

B) Көп симметриялы жәндіктер.

C) Көп табанды жәндіктер.

D) Көпаяқты қозғалмайтын жәндіктер.

E) Көп бүршікті жәндіктер.

8. Шұбалшаңдардың класы-

A) сорғыш құрттар.

B) кірпікшелі құрттар.

C) таспа құрттар.

D) көпқылтанды құрттар.

E) азқылтанды құрттар.

9. Желілілер типіне жатпайтын класс:

A) сүтқоректілер

B) шаянтәрізділер

C) құстар

D) жорғалаушылар

E) қосмекенділер

10. Сүйек түзілетін ұлпа:

A) дәнекер

B) эпителий

C) көлденең жолақты бұлшықет

D) жүйке

E) бірыңғай салалы бұлшықет

11. Есту мүшесінің толтырылған

сұйықтық қуысы

A) Құлақ қалқаны.

B) Самай сүйегіндегі қуыс.

C) Сыртқы құлақ қуысы.

D) Ортаңғы құлақ қуысы.

E) Ішкі құлақ.

12. Адамның қалыпты ұйқысының уақыты:

A) 7 сағат.

B) 9 сағат.

C) 12 сағат.

D) 10 сағат.

E) 8 сағат.

13. Дайын органикалық заттармен

қоректенетін ағзалар:

A) Эукариоттар.

B) Анаэробтар.

C) Автотрофтар.

D) Гетеротрофтар.

E) Прокариоттар.

14. Еуропеоидтық нәсілге жататын түпкілікті

тұрғындардың отаны -

A) Индонезия.

B) Еуропа.

C) Африка.

D) Шығыс Азия.

E) Аустралия.

15. Қызғалдақты көбейту жолы:

A) Түйнек арқылы

B) Мұртша арқылы

C) Сұлатпа өркен арқылы

D) Пиязшық арқылы

E) Тамырсабақ арқылы

16. Өсімдіктердің ауруын туғызатын жәндік:

A) Кене.

B) Сүлік.

C) Тарақан.

D) Өрмекші.

E) Қарақұрт.

17. Қалқанша безі қызметінің жетіспеушілігінен

туатын ауру:

A) Базедов

B) Алыптық

C) Қант ауруы

D) Ергежейлік

E) Микседема

18. Тірі ағзалардың сыртқы ортаның физикалық

және химиялық өзгерістеріне әрекеті:

A) қозу

B) тежелу

C) тітіркену

D) биосинтезделу

E) ыдырау

19. Фагоцитоз құбылысын ғылымға енгізген ғалым:

A) И.М.Сеченов

B) И.И.Мечников

C) Л.Пастер

D) Э.Дженнер

E) И.П.Павлов

20. Тамаққа тәбеті шаппай, тершіл болу

ауруының белгісі:

A) гайморит

B) туберкулез

C) фарингит

D) бронхит

E) силикоз

21. ДНҚ нуклеотидтерінің компоненттері:

A) Азотты негіз фосфор қышқылының қалдығы.

B) Азотты негіз, көмірсу фосфор қышқылының

қалдығы.

C) Азотты негіз, көмірсу дезоксирибоза

фосфор қышқылының қалдығы.

D) Көміртекті рибоза фосфор қышқылның қалдығы.

E) Азотты негіз, көмірсу дезоксирибоза.

22. Абиотикалық фактор бұл:

A) адамдардың әртүрлі іс әрекеттері

B) табиғат бірлестігіндегі байланыс

C) сыртқы ортадағы судың, ауаның құрамы

D) популяциялар арасындағы өзара байланыс

E) популяциядағы түрлі особьтар арасындағы

өзара байланыс

23. Продуценттер дегеніміз:

A) адам

B) саңырауқұлақтар

C) жануарлар

D) өсімдіктер

E) вирустар

24. Биосфера энергияны ... алады.

A) тау жыныстарынан

B) жануарлардан

C) өсімдіктерден

D) күн сәулесінен

E) микроорганизмдерден

25. Қырықбуыннан көктемде дамитыны-

A) Қосалқы тамырлар.

B) Сабақ.

C) Масақшасы бар қоңыр өркендер.

D) Жасыл өркендер.

E) Тамырсабақ.

26. Тілі болмайтын ұлулар-

A) Қошқармүйіз ұлу.

B) Каракатица.

C) Тоспа ұлу.

D) Сегізаяқ.

E) Айқұлақ.

27. Дәрумендер (витаминдер) ... түзілуіне қатысады.

A) майлардың

B) ферменттердің

C) көмірсулардың

D) гормондардың

E) тұздардың

28. Қандауыршаның онтогенезінде

энтодермадан түзілетіні:

A) терінің эпителий қабаты

B) бұлшық ет

C) өкпе

D) қан тамырлары

E) жүйке жүйесі29. Жүгерінің, какаоның, үрмебұршақтың отаны:

A) Шығыс Азия орталығы.

B) Орталық Америка орталығы және

Оңтүстік Мексика.

C) Абиссиния орталығы.

D) Жерорта теңізі орталығы.

E) Оңтүстік-Батыс Азия орталығы.30. Табиғи сұрыпталу әрекетінің нәтижесі:

A) Бейімделушілік.

B) Қолдан сұрыптау.

C) Өзгергіштік.

D) Тіршілік үшін күрес.

E) Тұқымқуалаушылық.



















































І-нұсқа

БИОЛОГИЯ1. Терек тұқымының таралу жолы:

A) Сумен.

B) Өздігінен.

C) Құстармен.

D) Желмен.

E) Бунақденелілермен.

2. Жапырақ жүйкелері құралады:

A) Өткізгіш және тірек ұлпалардан

B) Борпылдақ ұлпалардан

C) Лептесіктерден

D) Бағаналы ұлпалардан

E) Қор жинаушы ұлпалардан

3. Себетгүл гүлшоғыры бар өсімдік:

A) Мойыл.

B) Бидай.

C) Күріш.

D) Күнбағыс.

E) Орамжапырақ.

4. Шөлге төзімді, суды көп қажет етпейтін өсімдік:

A) Мыңжапырақ.

B) Күріш.

C) Кактус.

D) Қияр.

E) Жүгері.

5. Май алынатын бұршақ тұқымдас өсімдік:

A) Жоңышқа.

B) Соя.

C) Асбұрыш.

D) Жержаңғақ.

E) Атбұршақ.

6. Ертедегі өсімдіктердің қазба қалдықтарын

зерттейтін ғылым-

A) археология.

B) палеоботаника.

C) морфология.

D) палеонтология.

E) экология.

7. Саңырауқұлақтардың басқа өсімдіктерден айырмашылығы

A) Тек жынысты жолмен ғана көбеюге қабілетті.

B) Дамылсыз өсуін тоқтатпайды.

C) Органикалық емес заттардан органикалық зат түзеді.

D) Тұқым мен жеміс түзуге қабілетті.

E) Жасушаларында хлорофилдері болмайды.

8. Түсі барқыттай қара, қызыл ноқаттары бар өрмекші:

A) Қыршаян.

B) Мизан.

C) Бүйі.

D) Шаршылы өрмекші.

E) Қарақұрт.

9. Ми сауытына жатпайтын сүйек:

A) самай

B) маңдай

C) шүйде

D) төбе

E) жақ

10. Эритроциттің қызметі:

A) оттегін тасымалдайды

B) антиденелерді жасауға қатысады

C) CO2-мен берік байланысын реттейді

D) қанның ұюына қатысады

E) бактерияларды залалсыздандырады

11. Туберкулез қоздырғышы-

A) Безгек паразиті.

B) Амеба.

C) Вирус.

D) Бактерия.

E) Кірпікшелі кебісше.

12. Дисахаридтерге жататын

A) Пентоза

B) Сахароза

C) Глюкоза

D) Рибоза

E) Галактоза

13. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен жануарлардың тұқымдарын жасау, жақсарту,

ұсақ ағзалардың штаммаларын алу әдістерін зерттейтін ғылым:

A) Селекция.

B) Эмбриология.

C) Экология.

D) Цитология.

E) Генетика.

14. Тірі организмдер тіршілік ететін Жер бетінің геологиялық қабығы:

A) Атмосфера.

B) Биосфера.

C) Гидросфера.

D) Ноосфера.

E) Литосфера.

15. Шұбалшаңның сезім мүшесі:

A) Жарық, иісті, сипап-сезу.

B) Тепе-теңдік сезімі.

C) Жай көз.

D) Дәм сезу.

E) Күрделі көз.

16. Басы болмайтын ұлулар-

A) жалаңаш шырыш.

B) сегізаяқ.

C) тоспа ұлулар.

D) айқұлақтар.

E) жүзім ұлуы.

17. Жыртқыштар отрядына жататындар:

A) түлкі

B) жарқанат

C) егеуқұйрық

D) көртышқан

E) кит

18. Жүйке ұлпасына тән қасиет.

A) Құрылыс

B) Қорғаныш

C) Серпімділік

D) Беріктік

E) Қозғыштық

19. Дизентерия (қан тышқақ) қоздырғышының сілемейлеп зақымдайтын мүшесі:

A) Қарын.

B) Ұйқы безі.

C) Аш ішек.

D) Өт.

E) Тоқ ішек.

20. Ақуызға (нәруызға) жатпайтын күрделі зат:

A) глюкоза

B) өт

C) фермент

D) токсин

E) гормон

21. Шаштың жылтырлығы мен жұмсақтығы :

A) Пигментке байланысты

B) Жиі жуу себебінен.

C) Май бездеріне байланысты.

D) Судың булануына байланысты.

E) Бөлінетін тұздарға байланысты.

22. Көру бұршағының сыртына орналасып, оны қорғап тұратын көздің мөлдір бөлігі:

A) Тор қабықша.

B) Нұрлы қабықша.

C) Қасаң қабықша.

D) Шыны тәрізді дене.

E) Тамырлы қабықша.

23. Энергия айналымындағы универсалды зат:

A) ДНҚ

B) АДФ

C) АТФ

D) РНҚ

E) ДНҚ,РНҚ

24. Питекантроптар -

A) Қазіргі адамдардың тегі.

B) Маймылдар.

C) Ежелгі адамдар.

D) Ертедегі адамдар.

E) Жартылай маймылдар.

25. Су астында маржандардан пайда болған шеңберлі арал:

A) Маржанды арал.

B) Тосқауыл риф.

C) Атолл.

D) Кішкене арал.

E) Жағалық риф.



26. Жүйке жүйесінің қызметіне жатпайтыны:

A) мүшелердің және мүшелер жүйесінің

қызметін үйлесімді реттеуі

B) оттегін және қоректік заттарды тасымалдау

C) мүшелердің және мүшелер жүйесінің

жұмысын реттеуі

D) тітіркендіргішті қабылдап,оған жауап қайтару

E) сыртқы ортамен байланысты қамтамасыз ету

27. Гомологтық хромосоманың конъюгациялануының жүретін фазасы:

A) Мейоздық телофазада.

B) Мейоздық метафазада.

C) Мейоздық интерфазада.

D) Мейоздық профазада.

E) Мейоздық анафазада.

28. Физиологиялық критерийдің негізгі ерекшелігі:

A) Сыртқы орта факторларының жиынтығы.

B) Ағзалардың тіршілік әрекеттері мен қасиеттері.

C) Нақты түрге тән хромосомалар жиынтығы.

D) Түрдің таралған белгілі бір аймағы.

E) Ағзаның сыртқы белгілерінің жиынтығы.

29. Капуста ақ көбелігінің, қысқы тыныштық күйі:

A) Жұмыртқа және жұлдыз құрт

B) Жұмыртқа күйінде

C) Тек жұлдыз құрт сатысында

D) Қуыршақ сатысында

E) Ересек күйінде

30. Бір түр дараларының екінші түр дараларына жемтік болуы:

A) Паразиттік.

B) Арамтамақтық.

C) Селбесу.

D) Бәсекелестік.

E) Жыртқыштық.























15-вариант

БИОЛОГИЯ1. Өлі табиғатқа жатады:

A) Жануар.

B) Өсімдік.

C) Адамдар.

D) Бактериялар.

E) Тау жыныстары.

2. Жапырақ жүйкесі мына ұлпадан тұрады:

A) Дәнекер.

B) Фотосинтездеуші.

C) Өткізгіш, тірек.

D) Түзуші.

E) Қор жинауыш.

3. Қалемшені дайындайды:

A) 3-4 жапырақтан

B) 4-5 сабақтан

C) Бір б‰ршігі бар µркеннен

D) 3-4 б‰ршігі бар µркеннен

E) Ењ ±зын µркеннен

4. Бидай тұқымының қор заттарын жинайтын бөлігі:

A) Тұқым кіндігі.

B) Ұрығы.

C) Эндосперм.

D) Тұқым жарнақ.

E) Қауызы.

5. Күрделігүлділер тұқымдасына жататын

майлы өсімдік:

A) Жүгері.

B) Тары.

C) Бидай.

D) Күнбағыс.

E) Күріш.

6. Қарағайдың әрбір қысқарған өркенінде

дамитын жапырақтар-

A) Он екі қылқан.

B) Бір қылқан.

C) Үш қылқан.

D) Екі қылқан.

E) Төрт қылқан.

7. Жеуге жарамды саңырауқұлақтар

A) арышқұлақ, көктерек саңырауқұлағы,

қозықұйрық.

B) жалған түбіртек, боз арамқұлақ.

C) ақ зең, қи саңырауқұлағы.

D) пеницилл, ашытқы.

E) қаракүйе, қастауыш.

8. Аяқтары бірнеше бунақтардан құралатын

жәндіктер:

A) Буынаяқтылар.

B) Буылтық құрттар.

C) Былқылдақденелілер.

D) Бунақденелілер.

E) Көп қылтанды құрттар.

9. Ағзадағы тіршілік құбылыстарын және

мүшелердің қызметін зерттейтін ғылым:

A) Экология.

B) Гигиена.

C) Медицина.

D) Тәнтану.

E) Физиология.

10. Тез жиырылатын бұлшық еттер:

A) Ішектің.

B) Жүректің.

C) Қуықтың.

D) Қан тамырларының.

E) Қаңқаның.

11. Төменгі қысымды қан жүретін тамыр:

A) Қолқа.

B) Салатамыр.

C) Көктамыр.

D) Өкпе көктамыры.

E) Қылтамыр.

12. Ас қорыту жүйесіне жататын.

A) Мұрын қуысы, аңқа, бауыр

B) Көмей, өңеш, қуық

C) Өңеш, өкпе, қуық.

D) Өңеш, ауыз қуысы, ішек, қуық.

E) Ауыз қуысы, жұтқыншақ, өңеш,

қарын, ішек

13. Полисахаридтерге жататын:

A) Дезоксирибоза.

B) Крахмал.

C) Сахароза.

D) Сүт қанты.

E) Галактоза.

14. Монголоидтық нәсілге жататын түпкілікті

тұрғындардың отаны -

A) Европа.

B) Солтүстік Африка.

C) Оңтүстік Азия.

D) Орталық және Шығыс Азия.

E) Австралия.

15. Жалпақ құрттардың жүйке жүйесі:

A) Басындағы екі түйін.

B) Денені бойлай созыла орналасқан екі бағана.

C) Дененің құйрық бөлігіндегі екі бағана.

D) Дененің шетіндегі екі бағана.

E) Дененің ортасындағы екі бағана.

16. Суды тазартушы ұлулар:

A) Сегізаяқтылар.

B) Теңіз бауыраяқтылар.

C) Айқұлақ.

D) Кальмарлар.

E) Каракатицалар.

17. Жыландарды питомникте (жыланханада)

өсіру себебі:

A) Дәрумендеріне

B) Етіне

C) Жұмыртқасына

D) Уына

E) Терісіне

18. Өкпедегі ауа көпіршіктерінен тұратын ұлпа:

A) сүйек

B) эпителий

C) жүйке

D) бұлшық ет

E) дәнекер

19. Ағзадан шығарылатын ақырғы ыдырау

өніміне жатпайтыны.

A) Су қалдығы.

B) Несеп.

C) Ақуыз (нәруыз).

D) Көмірқышқыл газы.

E) Тұз қалдығы.

20. Нәсілдік тұқымқуалаушылық белгіні

сақтап,ұрпаққа беруші:

A) хромосома

B) пластид

C) митохондрия

D) рибосома

E) лизосома

21. Әрбір аминқышқыл кодына қажет н

уклеотид саны:

A) Біреу.

B) Бесеу.

C) Төртеу.

D) Екеу.

E) Үшеу.

22. Бір түрге жататын өз алдына табиғатта

жеке оқшауланған даралар тобы:

A) Популяция.

B) Критерия.

C) Оқшаулану.

D) Экология.

E) Ареал.

23. Өсімдік бітесін (тля) ханқызы қоңызымен

жою әдісі:

A) Механикалық күрес.

B) Биологиялық күрес.

C) Химиялық күрес.

D) Экологиялық күрес.

E) Агротехникалық күрес.

24. Биосфераның озон қабаты-

A) Инфрақызыл сәулелерді сіңіреді.

B) Оттегімен байытады.

C) Көзге көрінетін сәулелерді сіңіреді.

D) Көмірқышқыл газын азайтады.

E) Ультракүлгін сәулелерді сіңіреді.

25. Шоғырланып, қозғалмай тіршілік ететін

көпаяқты жәндік:

A) Қызыл маржан.

B) Гидра.

C) Амеба.

D) Эвглена.

E) Кебісше.

26. Жүйке жүйесінің шеткі бөліміне жататын-

A) Жұлын.

B) Ми.

C) Парасимпатикалық жүйке.

D) Жүйкелер мен жүйке түйіндері.

E) Аралас жүйкелер.

27. Көру мүшесінің көмекші бөлігіне жататындар

A) Көз бұршағы.

B) Шыны тәрізді дене.

C) Қабақ.

D) Тор қабықша.

E) Қасаң қабықша.

28. Кроссинговер дегеніміз:

A) гомологтық хромосомалардың бөліну

кезінде айқасуы

B) гомологиялық хромосоманың бір-бірімен

тығыз жанасуы

C) хромосоманың спиральды ширатылуы

D) жасушаның айқас бөлінуі

E) жыныс жасушаларының пайда болуы

29. Жасыл түсті тегіс қабықты ас бұршағының

генотипін анықтаңыз.(А-тұқымы сары,

а-тұқымы жасыл түсті, В-тегіс қабықты,

в-бұдыр қабықты).

A) АаВВ

B) ааВв

C) АаВв

D) ААВВ

E) аавв

30. Құрылысы мен шығу тегі бір-біріне сәйкеc

келетін дене мүшелері:

A) Регенерациялық.

B) Аналогиялық.

C) Гомологиялық.

D) Атавизмдік.

E) Рудименттік.













16-вариант

БИОЛОГИЯ1. Г‰лден дамиды:

A) Т±қым пен тостаѓанша жапырақша

B) К‰лте жапырақша мен г‰лсаѓақ

C) Жеміс пен т±қым

D) Аталық пен к‰лте жапырақша

E) Аналық пен тостаѓан жапырақша

2. Жас өркен өсіп шығатын бүршік:

A) Гүлшанақ.

B) Төбе бүршігі.

C) Гүл бүршігі.

D) Жапырақты бүршік.

E) Жанама бүршік.

3. Т±қымныњ қ±рамына кiретiн заттар -

A) Минералды т±здар, май, су.

B) Су, минералды заттар, ақуыз,

крахмал, май.

C) Органикалық заттар.

D) Су, ақуыз, крахмал.

E) Су, минералды т±здар.

4. Бөлмеде өсетін лалагүл тұқымдас өсімдік:

A) Пияз.

B) Аспарагус.

C) Сарымсақ.

D) Шырыш.

E) Қызғалдақ.

5. Тісті үнемі таза ұстау мына аурудың

алдын алу:

A) Кариес.

B) Іш сүзегі.

C) Дизентерия (қантышқақ).

D) Гастрит.

E) Тырысқақ.

6. Қарағай қылқанының тіршілік ұзақтығы-

A) 4-5 жыл.

B) 1 жыл.

C) Мәңгі.

D) 3-4 жыл.

E) 2-3 жыл.

7. Тек қана тірі ағзалардың денесіндегі

органикалық заттармен қоректенетін

бактериялар-

A) Топырақ бактериялары.

B) Паразиттер.

C) Сүтқышқылы бактериялар.

D) Сапрофиттер.

E) Түйнек бактериялары.

8. Ұша алмайтын құс:

A) Өзен шағаласы.

B) Сұр қарлығаш.

C) Жапалақ.

D) Түйеқұс.

E) Құзғын.

9. Адамның кеуде қуысында

орналасатын мүше

A) Қарын

B) Ішектер

C) Бүйрек

D) Өкпе

E) Бауыр

10. Жүректің бұлшықетті қабаты :

A) Құлақша .

B) Эпикард.

C) Эндокард.

D) Қарынша.

E) Миокард.

11. Тыныс алатын ауаны жылытып,

залалсыздандыратын мүше:

A) мұрын қуысы

B) кеңірдек

C) аңқа

D) ауыз

E) көмей

12. Қысы-жазы адамның дене

температурасы:

A) 35º

B) 36,6º

C) 38º

D) 38,5º

E) 39º

13. Автотрофты қоректенетін ағзалар:

A) Жануарлар.

B) Вирустар.

C) Саңырауқұлақтар.

D) Өсімдіктер.

E) Адам.

14. Адамдағы қалдық (рудиментті)

белгілер-

A) Түктің болуы.

B) Құйрықтың болуы.

C) Соқыр ішек өскіні.

D) Сойдақ тісінің дамуы.

E) Көп емшектілік.

15. Ең жарық сүйгіш өсімдік:

A) түймедақ

B) плаун

C) інжугүл

D) қырықбуын

E) саумалдық

16. Бауыраяқты былқылдақденелі

жәндік:

A) Үлкен тоспа ұлу.

B) Айқұлақ.

C) Каракатица.

D) Сүлік.

E) Шұбалшаң.

17. Тарақанның ауызы бейімделген:

A) үгуге

B) сүзуге

C) соруға

D) шаншып соруға

E) кеміруге

18. Ми мен жұлыннан құралатын

жүйке жүйесінің бөлімі:

A) Симпатикалық.

B) Орталық.

C) Өсімді(вегетативтік).

D) Парасимпатикалық.

E) Шеткі.

19. Көкірек қуысы көлемінің ұлғаюы:

A) жалпақ арқа бұлшық етінің

жиырылуынан

B) алыстан көргіш ет жиырылуынан

C) қабырға аралық бұлшық е

т жиырылуынан

D) екі басты бұлшық ет жиырылуынан

E) төрт басты бұлшық ет жиырылуынан

20. Энергия көзінің түзілуі:

A) Тек органикалық заттардың

ыдырауынан .

B) Қоректік заттардан.

C) Тек органикалық заттардың тотығуынан .

D) Минералдық заттардың жинақталуынан .

E) Органикалық заттардың ыдырауы

мен тотығуынан.

21. "Трансляция" ақуыздар синтезіндегі мағынасы:

A) Жасалу.

B) Ыдырау.

C) Тасымалдау.

D) Синтездеу.

E) Көшіріп аудару.

22. Тірі табиғаттағы ғылыми

эволюциялық теорияны жасаған:

A) Т.Шванн.

B) К.Линней.

C) Ч.Дарвин.

D) Н.И.Вавилов.

E) Ж.Б.Ламарк.

23. Қоректік тізбектің бірінші буындағылары:

A) Өсімдіктер.

B) Жыртқыштар.

C) Шөп қоректі жануарлар.

D) Саңырауқұлақтар.

E) Шіріту бактериялары.

24. Биосфераны өзгертетін қуатты фактор -

A) Табиғат.

B) Өсімдіктер.

C) Жануарлар.

D) Адам.

E) Микроорганизмдер.

25. Гидраның денесіне инемен әсер еткенде,

тітіркенуге жауап беретін жасушалар-

A) Атпа.

B) Тері-бұлшықет.

C) Асқорыту.

D) Аралық.

E) Жүйке.

26. Шұбалшаң зәрінің сыртқа шығарлуы:

A) Екі-екіден орналасқан имек

түтікшелерден.

B) Бір-бірден орналасқан имек

түтікшелерден.

C) Сақина тәрізді түтікшелерден.

D) Екі сақина тәрізді түтікшелерден.

E) Аналь тесігінен.

27. Көз алмасының қасаң қабықшасы

A) зақымданудан қорғайды.

B) қанмен қамтамасыз етеді.

C) көз ішіне сәуленің түсуін реттейді.

D) жарық сәулесін еркін өткізеді.

E) бояғыш заттың (пигмент) мөлшері

мен таралуын анықтайды.

28. Екінші спермия ұрықтану нәтижесінде

зиготадағы өзгерістер:

A) гаплоидты жиынтығы бар

хромосоманың қалыптасуы.

B) хромосома саны өзгермейтіндігі

C) тетраплоидты жиынтығы бар

хромосоманың дамуы

D) триплоидты жиынтығы бар жасуша

қалыптасуы

E) диплоидты жиынтығы бар

хромосоманың қалыптасуы

29. Анд (Оңтүстік Америка) орталығы

… отаны.

A) майлы тағамның

B) күріштің

C) картоптың

D) жүзімнің

E) орамжапырақтың (қырыққабат)

30. Эволюцияның эмбриологиялық

дәлелдемелеріне жататындар:

A) Қазбалы өтпелі формалар.

B) Филогенетикалық қатарлар.

C) Биогенетикалық заң.

D) Түрлердің географиялық таралу

заңдылықтары.

E) Әр түрлі ағзалардың химиялық

құрылымы және клеткааралық

сұйықтықтардың ұқсас болуы.











17-вариаyn1. Гүлсеріктің қызметі:

A) Ұрықтану.

B) Органикалық зат түзу.

C) Қоректену.

D) Көбею.

E) Гүлдің ішкі бөлігін қорғау.

2. Аѓаш қабыѓыныњ қабаттары:

A) Камбий, с‰рек

B) Тоз, µзек

C) Тін, с‰рек

D) ¤зек, тоз

E) Тоз, тін

3. Қосжарнақты µсiмдiктер -

A) К‰рiш.

B) Арпа.

C) Асб±ршақ.

D) С±лы.

E) Сәбiз.

4. Алқа тұқымдасына жататын

дәрілік өсімдік:

A) Қаражидек.

B) Баклажан.

C) Қызан.

D) Бұрыш.

E) Картоп.

5. Ішқ±рт ж±қтырѓан адамныњ

ауру белгілері-

A) Дәм сезуді және адамныњ

тамаққа тәбетін нашарлатады.

B) Қан қысымы жоѓарылап,

ж‰рек ж±мысы к‰шейедi.

C) Басы айналып, кµзі қарауытады,

есінен танады.

D) Бауырдыњ жасушалары май

жасушаларына орын алмасады.

E) Адамныњ іші ауырады, қ±сады,

іші µтеді, әлсізденеді.

6. Бактерия талшығының маңызы:

A) Қозғалуға.

B) Жарық пен қараңғыны сезуге.

C) Жан-жақты бағдарлауға.

D) Қоректенуге.

E) Көбеюге.

7. Кірпікшелі құрттар класына жататындар-

A) жалпақ таспа құрт.

B) сиыр цепені.

C) эхинококк.

D) ақ сұламалар.

E) бауыр сорғышы.

8. Саусаққанатты балықтардың өкілі:

A) албырт

B) акула

C) скат

D) камбала

E) латимерия

9. Адам жасушасының ядросындағы

хромосом саны-

A) 36.

B) 16.

C) 8.

D) 46.

E) 6.

10. Оттегін тасымалдаушы қанның

құрам бөлігі:

A) лейкоцит

B) гемотромбоцит

C) гемоглобин

D) тромбоцит

E) фибрин

11. Жазу кезінде жарықтың түсу бағыты-

A) Оң жақтан.

B) Сол жақтан.

C) Жан-жақтан.

D) Жоғарыдан.

E) Төменнен.

12. Жануарлардағы шартсыз

тітіркендіргіш бұл:

A) иесінің дауысы

B) тамақ

C) музыка

D) жарық

E) қоңырау сылдыры

13. Питекантроптардың қаңқа

қалдықтары алғаш табылған жер -

A) Ява аралы.

B) Австралия.

C) Қытай.

D) Африка.

E) Жапония.

14. Биосфера туралы ілімнің

негізін қалаған:

A) А.Н.Северцев.

B) Н.И.Вавилов.

C) В.И.Вернадский.

D) С.С.Четвериков.

E) И.И.Шмальгаузен.

15. Алмұрттың гүлшоғыры:

A) Қалқанша

B) Шашақ

C) Собық

D) Шатыр

E) Масақ

16. Жасыл мүктерде болмайтын

мүше:

A) Жапырақ.

B) Тамыр.

C) Сабақ.

D) Қауашақ.

E) Ризоидтар.

17. Пайдалы қоңыз:

A) Шытырлақ қоңыз.

B) Сүңгуір қоңыз.

C) Колорад қоңызы.

D) Суіңкәр.

E) Қанқыз.

18. Жүрек бұлшық еті тұрады:

A) Сіңірлерден.

B) Көлденең жолақты бұлшық

еттерден.

C) Көлденең жолақты бұлшық

ет талшықтарынан.

D) Бірыңғай салалы бұлшық

ет ұлпасынан.

E) Қаңқа ұлпасынан.

19. Оң жақ қарыншадан шығатын

қантамыр:

A) Өкпе көктамыры.

B) Өкпе салатамыры.

C) Қылтамыр.

D) Қолқа.

E) Көктамыр.

20. 1 гр ақуыз ыдырағанда бөлінетін

жылу мөлшері:

A) 17,0 кДж

B) 16,0 кДж

C) 16,8 кДж

D) 17,2 кДж

E) 17,6 кДж

21. Митозда хромосома саны

A) Сол қалпында қалады

B) Екі есе кемиді

C) Төрт есе көбейеді

D) Екі еселенеді

E) Үш есе көбейеді

22. Энергетикалық алмасу:

A) Күн жарығының энергиясы.

B) Көмірсулардың жасалуы.

C) АТФ синтезі.

D) Химиялық байланыс энергиясы.

E) Ақуыздардың жасалуы.

23. Экология дегеніміз ... байланысы.

A) өсімдіктер мен жануарлардың

тіршілік

B) тірі ағзалардың сыртқы ортамен

өзара

C) тірі ағзалардың өзара

D) адамның айналадағы қоршаған

ортамен және ондағы өсімдіктермен

E) адамның жануарлармен

24. Қоректік тізбектегі ағзалардың

орналасуы:

A) Ас бұршағының тұқымы - тышқан

- сарыбас жылан - сұңқар.

B) Сұңқар - сарыбас жылан - тышқан

- ас бұршағының тұқымы.

C) Тышқан - сарыбас жылан -

бұршақ тұқымы - сұңқар.

D) Бұршақ тұқымы - сұңқар -

тышқан - сарыбас жылан.

E) Сарыбас жылан - тышқан -

сұңқар - бұршақ тұқымы.

25. Гидраның қозғалуында негізгі

роль атқаратын:

A) ас қорыту жасушасы

B) бұлшық ет талшығы

C) көбею жасушасы

D) атпа жасушалары

E) аралық жасушалар

26. Ұлудың ас қорыту жүйесінде

шұбалшаңмен салыстырғанда пайда

болған жаңа мүше:

A) Көмей.

B) Тіссіз жұмсақ тіл.

C) Ауыз қуысы.

D) Бауыр.

E) Ішек.

27. Жүрек жұмысын бәсендететін

жүйке жүйе бөлімі:

A) Өсімді.

B) Симпатикалық.

C) Орталық.

D) Парасимпатикалық.

E) Шеткі.

28. Мейоздық кезеңде хромосомалар

жиынтығы:

A) екі есе азаяды

B) өзгеріссіз қалады

C) кездейсоқ өзгеріске ұшырайды

D) бір жұбы артып кетеді

E) екі есе көбейеді

29. Адамдағы аналық жыныс

хромосома санының ауытқуы:

A) 44 аутосомы + ХХ

B) 22 аутосомы + У

C) 46 аутосомы

D) 22 аутосомы + Х

E) 44 аутосомы + ХУ

30. «Динозаврлар дәуірі» болып

есептелетін заман:

A) Архей.

B) Палеозой.

C) Протерозой.

D) Кайнозой.

E) Мезозой.





18-вариант1. Аналықтың бөліктері:

A) Тозаңқабы.

B) Жіпшесі.

C) Күлтесі.

D) Тозаңы.

E) Аузы, мойны, түйіні.

2. Б‰ршіктер бµлінеді:

A) Г‰лді, тамырлы

B) Тамырлы, сабақты

C) Жапырақты, сабақты

D) ¤ркенді

E) Жапырақты және г‰лді

3. Гүлсерігі жоқ өсімдік:

A) Алма.

B) Терек.

C) Раушан.

D) Шие.

E) Қызғалдақ.

4. Тамаққа пайдаланатын

лалагүл тұқымдас өсімдік:

A) Лалагүл.

B) Алоэ.

C) Пияз.

D) Қызғалдақ.

E) Аспарагус.

5. Бауыр, ұйқыбезінің өзектері

ашылатын мүше:

A) Өңеш.

B) Ұлтабарұшы.

C) Ауыз.

D) Тоқ ішек.

E) Қарын.

6. Қырықбуынның спорасының

жетілетін орны-

A) Сабағында.

B) Тамырсабағында.

C) Жапырағында.

D) Жасыл өркенінде.

E) Споралы масақшаларында.

7. Саңырауқұлақтың жемісті денесінің

жіпшумақтан өсіп дамуы:

A) Ауа, ылғал, жылу жеткілікті

болғанда.

B) Спорасы 20-25 см терең

орналасқанда.

C) Топырақта ылғал жеткіліксіз

болғанда.

D) Жылу жеткіліксіз болғанда.

E) Ауа жетіспегенде.

8. Ішекқуыстылар типіне жататын

жәндіктер:

A) Біржасушалылар.

B) Қос ядролы қарапайымдылар.

C) Ядросыздар.

D) Көпжасушалылар.

E) Жасушасыздар.

9. Хитинді жабынның атқаратын

қызметі:

A) Қорғаныш.

B) Сыртқы ортамен байланыс.

C) Тыныс алу.

D) Сезім мүшесі.

E) Қанайналым.

10. Кезеген жүйке миды-

A) Бездермен байланыстырады.

B) Қаңқамен байланыстырады.

C) Бұлшық еттермен байланыстырады.

D) Ішкі мүшелермен байланыстырады.

E) Терімен байланыстырады.

11. Қан бұл ... ұлпа.

A) дәнекер

B) бұлшық ет

C) эпителий

D) нерв

E) көлденең жолақты

12. Көз алмасына кірмейтіндер:

A) Шыны тәрізді дене және

нұрлы қабықша.

B) Көз бұршағы және қасаң қабықша.

C) Қабақ және жас бездері.

D) Тамырлы қабықша және сары дақ.

E) Тор қабықша және қарашық.

13. "Ми рефлекстері" деген

ғылыми еңбекті жазған:

A) Н.И.Пирогов.

B) И.И.Мечников.

C) И.М.Сеченов.

D) И.П.Павлов.

E) П.К.Анохин.

14. Қызыл кітаптың міндеттері-

A) Республика заңдарына

сәйкес сирек түрлерді қорғау.

B) Жабайы жануарлардың

барлық түрін сақтау.

C) Мәдени өсімдіктердің

барлық түрін сақтап қалу.

D) Үй жануарларының барлық

түрін сақтап қалу.

E) Жабайы өсімдіктердің барлық

түрін сақтап қалу.

15. Тұқымның ең негізгі бөлігі:

A) Қауыз.

B) Эндосперм.

C) Тамырша.

D) Ұрық.

E) Сабақша.

16. Көпқылтанды құрттардың

зәр шығаруы:

A) Ашық жүйе.

B) Тармақты жүйе.

C) Жақсы дамыған.

D) Жабық жүйе.

E) Нашар дамыған.

17. Қазіргі кездегі жорғалаушылар

арасында күрделі құрылысты:

A) тасбақалар

B) крокодилдер

C) жыландар

D) хамелеондар

E) кесірткелер

18. Жасунық табиғаты жағынан жатады:

A) Ақуызға (нәруызға).

B) ДНҚ-ға.

C) Майға.

D) Минералды тұздарға.

E) Көмірсуға.

19. Бір сүйекке бекитін бұлшықеттер.

A) Арқа бұлшықеттері

B) Балтыр бұлшықетті

C) Шайнау бұлшықеттері

D) Екібасты

E) Иық сүйек бұлшықеттері

20. Өкпенің тіршілік сиымдылығын

өлшейтін құрал:

A) спирометр

B) термометр

C) динамометр

D) монометр

E) микрометр

21. Теріні түзетін ұлпа:

A) Жүйке.

B) Шел.

C) Дәнекер.

D) Бұлшықет.

E) Эпителий.

22. Жасушаның «Қуат беретін станциясы».

A) Лизосома

B) Центриоль

C) Митохондриялар

D) Ядрошық

E) Хлоропластар

23. Жасушада өте көп мөлшерде

кездесетін:

A) Азот.

B) Сутек.

C) Көміртек.

D) Оттек.

E) Фосфор.

24. Әрбір бейімделушілік пен барлық

жиынтық белгілердің ұрпаққа

таралатын негізі:

A) Қолдан сұрыптау.

B) Тұқымқуалайтын өзгергіштік.

C) Жаттығу.

D) Тұқымқуаламайтын өзгергіштік.

E) Қарқынды көбею.

25. Аузы аяғының түбіне жақын

орналасқан ұлу-

A) сегізаяқ.

B) жалаңаш шырыш.

C) айқұлақ.

D) кальмар.

E) тоспа ұлу.

26. Гомологиялық хромосомалардың

бір-біріне жақындауы:

A) Кроссинговер

B) Коньюгация

C) Транскрипция

D) Трансляция

E) Митоз

27. Комбинативтік өзгергіштік дегеніміз:

A) хромосомалар санының өзгеруі

B) митоз барысында генетикалық

материал көшірмесі

C) хромосома құрылысының өзгеруі

D) гаметалардың кездейсоқ қосылып,

жаңа үйлесімдердің түзілуі

E) сыртқы орта жағдайына әсері

28. Айқас тозаңданатын өсімдіктер

селекциясында әр түрлі тармақтары

өзара тозаңдандыру:

A) Әріден гибридтеу.

B) Линияаралық гибридтер.

C) Ментор әдісі.

D) Мутагенездік әдіс.

E) Полиплоидиялық әдіс.

29. Тас көмір түзуге қатысқан өсімдіктер:

A) гүлді өсімдіктер

B) жалпақ жапырақтылар

C) мүктер

D) шаңжапырақ тәрізділер (қырықжапырақ)

E) балдырлар











19-вариант1. Өсімдіктерге түс беретін органоид:

A) Пластид.

B) Цитоплазма.

C) Ядро.

D) Митохондрия.

E) Қабықша.

2. Өте тез өсетін өсімдік:

A) Банан.

B) Шырша.

C) Бамбук.

D) Пальма.

E) Терек.

3. Күлтенің қызметі:

A) Органикалық зат түзу.

B) Бөліну.

C) Қор заттарын жинау.

D) Су мен минерал заттарды сіңіру.

E) Бунақденелілерді еліктіру.

4. Қызанныњ отаны:

A) ‡ндістан

B) Шыѓыс Азия

C) Солт‰стік Африка

D) Оњт‰стік Америка

E) Солт‰стік Мексика

5. Сілекей безінің қызметін зерттеген:

A) С.П.Боткин.

B) К.А.Тимирязев.

C) И.П.Павлов.

D) И.Мечников.

E) И.М.Сеченов.

6. Бір-біріне пайдалы, бірлесіп өсу

... деп аталады

A) паразитизм

B) селбесу (симбиоз)

C) қорық

D) бірлестік

E) флора

7. Ішекқуыстылардың денесі-

A) үш қабатты.

B) бір жасушалы.

C) екі қабатты.

D) бір қабатты.

E) көп қабатты.

8. Мүйізді ірі қара малдың арғы тегі:

A) жабайы қабан

B) жабайы ат

C) бұлан

D) тур

E) зебра

9. Адамның құрсақ қуысында

орналасатын мүше:

A) Жұтқыншақ.

B) Жүрек.

C) Өкпе.

D) Бүйрек.

E) Өңеш.

10. Жүйке жүйесі:

A) ас қорыту және қанайналым

B) орталық және шеткі жүйке

C) тыныс алу және зәр шығару

D) қанайналым және иіс сезу

E) қанайналым және зәр шығару

11. Адамда болатын қан

топтарының саны:

A) Алты.

B) Бес.

C) Үш.

D) Екі.

E) Төрт.

12. Бүйректен әр 5 минут сайын

ересек адамда сүзілетін қанның мөлшері.

A) 2л.

B) 5л.

C) 8л.

D) 10л.

E) 1л.

13. Жасушалардың бөлінуге әзірлігі:

A) Интерфазада.

B) Профазада.

C) Метафазада.

D) Анафазада.

E) Телофазада.

14. Қызыл кітапқа тіркелетіндер-

A) Сирек кездесетін өсімдіктер

мен жануарлар.

B) Жабайы өсімдіктердің барлық түрі.

C) Барлық жабайы жануарлар.

D) Мәдени өсімдіктердің барлық түрі.

E) Барлық үй жануарлары.

15. Жүгері тұқымын егу температурасы-

A) 1-80 С.

B) 1-90 С.

C) 1-70 С.

D) 12-200 С.

E) 1-100 С.

16. Мүктердің көбеюі:

A) Ризоид арқылы .

B) Қауашақ арқылы .

C) Тұқым арқылы .

D) Тамыр арқылы .

E) Спора арқылы .

17. Ақ сұламаның аналық

безінің орналасқан жері:

A) Дененің бүйірінде.

B) Дененің артқы бөлігі.

C) Екі денешік ретінде дененің

алдыңғы жағы.

D) Дененің құйрық бөлімі.

E) Дененің ортаңғы бөлігі.

18. Шала түрленіп дамитын бунақдене:

A) Шегіртке.

B) Қанқыз.

C) Бұғықоңыз.

D) Қиқоңыз.

E) Сүңгуір.

19. Сіңір созылғанда,сүйек тайғанда

көрсетілетін алғашқы көмек:

A) зақымдалған жерге суық басу

B) зақымдалған жерге суық басып

қатты орап тастау

C) сіңірді дәкемен орау

D) зақымдалған жерге ыстық басып ,

орап тастау

E) ширатпамен таңу

20. Көкірек пен құрсақты бөліп тұратын:

A) ұлтабар

B) қабырға

C) бауыр

D) асқазан

E) көкет

21. Қалқанша без гормоны құрамындағы

химиялық элемент:

A) натрий

B) фтор

C) бром

D) йод

E) хлор

22. Ядро құрылысына жататындар

A) Екі мембраналы қабықша,

рибосома, пластидтер

B) Ядрошық, нуклеин қышқылы,

эндоплазмалық тор

C) Мембрана, жасуша орталығы,

лизосома

D) Мембрана, хромосомалар, митохондрия

E) Екі мембраналы қабықша, хромосомалар

, ядрошық, ядро шырыны

23. Хромосомаларда болатын.

A) Көмірсу

B) Май.

C) ДНҚ.

D) Ақуыз (нәруыз).

E) АТФ.

24. Әрбір түр критерийлерін хромосомалар

жиынтығы мен саны, пішіні, көлемі бойынша

анықтау критерийі:

A) Экологиялық.

B) Географиялық.

C) Генетикалық.

D) Морфологиялық.

E) Физиологиялық.

25. Көзі болмайтын ұлулар-

A) Жүзім ұлуы.

B) Кальмарлар.

C) Жалаңаш шырыш.

D) Катушкалар.

E) Айқұлақ.

26. Құлық бөлетін құлақ бөлімдері

бездерінің орналасуы

A) Сыртқы дыбыс жолында.

B) Иірім өзегінде.

C) Ішкі құлақта.

D) Ортаңғы құлақта.

E) Дабыл жарғағында.

27. Түрдің генотипі ааВВ ағзада пайда

болатын гаметалары:

A) аВ

B) АА, ав

C) аа, ВВ

D) Авв

E) АА, вв

28. Өсімдіктің құрлыққа бейімделе

бастау дәуірі:

A) Мезозой.

B) Палеозой.

C) Протерозой.

D) Архей.

E) Кайнозой.

29. Әр түрге жататын ағзалардың

өзара жағдай туғыза отырып

тіршілік етуі:

A) Бәсекелестік.

B) Жыртқыштық.

C) Паразиттік.

D) Селбесу.

E) Арамтамақтық.

30. Қасқырдың бөкенге шабуылы:

A) Бәсекелестік.

B) Жыртқыштық.

C) Селбесу.

D) Паразиттік.

E) Арамтамақтық.











20-вариант

БИОЛОГИЯ1. ¤сімдіктіњ µсімді м‰шелері:

A) Т±қым

B) Тамыр, сабақ, жапырақ

C) Т±қымбастама

D) Г‰л

E) Жеміс

2. Лептесік дегеніміз:

A) Жасушааралық қуыс.

B) Хлоропласт.

C) Жасушамен шектелген саңылау.

D) Жапырақ өңі.

E) Фотосинтездеуші ұлпа.

3. Бидайдың гүлшоғыры:

A) Қалқанша гүл.

B) Шашақгүл.

C) Себетгүл.

D) Күрделі, масақ.

E) Собық.

4. Бұршақтұқымдас өсімдікке тән белгі:

A) 1 аналық, 5 аталық.

B) 1 аналық, 3 аталық.

C) 1 аналық, 10 аталық.

D) Көп аналық, көп аталық.

E) 1 аналық, көп аталық.

5. Сілекей безін және қарындаѓы астыњ

қорытылуын зерттеген ѓалым -

A) И.И.Мечников.

B) К.А.Тимирязев.

C) С.П.Боткин.

D) И.П.Павлов.

E) И.М.Сеченов.

6. Қалпақшалы улы саңырауқұлақ -

A) Майқұлақ.

B) Жалған түбіртек.

C) Арышқұлақ.

D) Түлкіжем.

E) Ақ саңырауқұлақ.

7. Шаянның құрсақ бунағындағы

қысқа аяқшалар саны -

A) Екі-екіден.

B) Сегіз-сегізден.

C) Бір-бірден.

D) Үш-үштен.

E) Төрт-төрттен.

8. Кеуде қуысын құрсақ қуысынан

бөліп тұратын:

A) Көкет.

B) Сіңірлер.

C) Асқазан, көлденең жолақты

бұлшықет.

D) Қабырғааралық бұлшықет.

E) Тегіс бұлшықет.

9. Аралық ми ... реттейді:

A) ішкі секреция бездерінің жұмысын.

B) бұлшық еттердің жұмысын.

C) қозғалысты.

D) сезім мүшелерінің жұмысын.

E) ішкі мүшелермен байланысты.

10. Эритроциттің қызметі:

A) бактерияларды залалсыздандырады

B) оттегін тасымалдайды

C) антиденелерді жасауға қатысады

D) CO2-мен берік байланысын реттейді

E) қанның ұюына қатысады

11. Тілдің ұшы … сезеді.

A) тұздылықты

B) күйдіретін ащыны

C) қышқылды

D) ащыны

E) тәттіні

12. Шартсыз және шартты рефлекстер

туралы ілімді ашқан ғалым-

A) Павлов И.П.

B) Ухтомский А.А.

C) Парин В.В.

D) Сеченов И.М.

E) Мечников И.И.

13. Генетикалық зерттеу әдістеріне

жатпайтыны:

A) гибридологиялық

B) егіздік

C) салыстырмалы анатомиялық

D) генеологиялық

E) цитогенетикалық

14. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен

жануарлардың тұқымдарын жасау,

жақсарту, ұсақ ағзалардың штаммаларын

алу әдістерін зерттейтін ғылым:

A) Экология.

B) Селекция.

C) Генетика.

D) Эмбриология.

E) Цитология.

15. Өсімдіктерде хлорофил түзілу үшін

қажетті жағдай:

A) Су.

B) Жарық.

C) Ауа.

D) Оттегі.

E) Жылу.

16. Қолайлы жағдайда өскен қарағайдың

биіктігі-

A) 25-30 м.

B) 15-20 м.

C) 10-15 м.

D) 20-25 м.

E) 30-40 м.

17. Шұбалшаңның қан айналымы:

A) болмайды

B) екі тамыр ғана

C) тұйық тізбек

D) ашық тізбек

E) жеке екі сақина ғана

18. Балықтардың судың бағытын, ағын

күшін қабылдайтын мүшесі:

A) бүйір сызығы

B) торсылдағы

C) естуі

D) көруі

E) иіс сезуі

19. Тыныс алу мүшесінің ауруына

жатпайтыны:

A) тұмау

B) цистит

C) плеврит

D) фарингит

E) трахеит

20. 1 гр май ыдырағанда бөлінетін энергия:

A) 17,8 КДЖ

B) 26 КДЖ

C) 30 КДЖ

D) 38,9 КДЖ

E) 32 КДЖ

21. Фотосинтез процесі жүретін

жасуша органойды:

A) Хромопласт.

B) Лизосома.

C) Митохондрия.

D) Рибосома.

E) Хлоропласт.

22. Аминқышқылдарынан тұратын зат.

A) Гликоген.

B) Глюкоза.

C) АТФ.

D) Ақуыз (нәруыз).

E) Май.

23. Гаструла бұл:

A) бір қабатты ұрық

B) бунақденелілердің дернәсілі

C) желілер мүшесінің қалыптасуы

D) жұмыртқа жасушаларының

ұрықтануы

E) екі қабатты ұрық

24. Өзі мекен ететін иесін ауруға

шалдықтырып, тіршілік етуі:

A) Паразиттік.

B) Арамтамақтық.

C) Жыртқыштық.

D) Бәсекелестік.

E) Селбесу.

25. Теңіз түбінде әкті минерал

түзетін қарапайым:

A) қантышқақ амебасы

B) жасыл эвглена

C) бақалшақты тамыраяқтылар

D) кірпікшелі кебісше

E) кәдімгі амеба

26. Бір орында бекініп тұратын

сәулелі симметриялы жәндік:

A) Актиния.

B) Эвглена.

C) Туфелька.

D) Медуза.

E) Гидра.

27. Бұлшық еттер сезгіш нейрондар

арқылы қозуды өткізеді:

A) Бұлшық еттерден миға.

B) Орталық жүйке жүйесінен

ішкі мүшелерге.

C) Терідегі, бұлшық еттердегі,

сіңірлердегі рецепторлардан

орталық жүйке жүйесіне.

D) Жұлыннан бұлшық еттерге.

E) Жұлыннан үлкен ми

сыңарларының қыртысына.

28. Ағзалардың белгілі бір ортаға

өзінің тіршілігін сақтап бейімделуі ол ...

A) қолдан сұрыптау.

B) тіршілік үшін күрес.

C) макроэволюция.

D) микроэволюция.

E) табиғи сұрыпталу.

29. Қыста орамжапырақ (қырыққабат)

көбелегі -

A) Ересек күйінде қыстап шығады.

B) Жұмыртқа қалпында қыстап шығады.

C) Қырылады.

D) Қуыршақ күйінде қыстап шығады.

E) Дернәсіл қалпында қыстап шығады.

30. Көміртегінің топырақта жинақталуы-

A) Кальций карбонаты түрінде.

B) Шөгінді массалар түрінде.

C) Көмір түрінде.

D) Органикалық қосылыстар түрінде.

E) Көмірқышқыл газы түрінде.





21-вариант

БИОЛОГИЯ1. Лейкопластардың қызметі:

A) Көбеюге қатысу.

B) Фотосинтезге қатысу.

C) Қор затын жинауға қатысу.

D) Гүл, жеміске қызыл, сары түс беру.

E) Өсімдікке жасыл түс беру.

2. Фотосинтездеуші ±лпада болады:

A) Лейкопласт және хромопласттар

B) Лептесіктер

C) Хромопласттар

D) Хлоропласттар

E) Лейкопласттар

3. Картопты көбейту жолы:

A) Мұртшалармен.

B) Түйнектерімен.

C) Спораларымен.

D) Тамырсабағымен.

E) Пиязшығымен.

4. Қызанның тұқымдасы:

A) Бұршақ тұқымдас.

B) Күрделігүлділер.

C) Лалагүл тұқымдасы.

D) Астық тұқымдас.

E) Алқа тұқымдас.

5. Ішек-қарын ауруларыныњ алдын

алу шаралары -

A) Ішімдік ішпеу.

B) Жемістер мен кµкµністерді

тањдап жеу.

C) Спортпен айналысу.

D) Темекі шекпеу.

E) Барлық гигиеналық шараларды

сақтау.

6. Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын

бактериялар:

A) Сүтқышқыл бактериялары.

B) Шіріту бактериялары.

C) Топырақ бактериялары.

D) Түйнек бактериялары.

E) Ауру туғызытан бактериялар.

7. Өрмекші тәрізділерге жататындар:

A) дафния

B) ақ планария

C) кенелер

D) айқұлақ

E) аскарида

8. Төменгі қысымды қан жүретін тамыр:

A) Салатамыр.

B) Өкпе көктамыры.

C) Қолқа.

D) Қылтамыр.

E) Көктамыр.

9. Сүтқоректілердің зәр шығару мүшесі:

A) Бүйрек

B) Кеңірдек

C) Өңеш

D) Қарын

E) Өкпе

10. Жасушадағы бейорганикалық зат:

A) Көмірсу.

B) Су.

C) Нуклеин қышқылдары.

D) Май.

E) Ақуыз (нәруыз).

11. Зиготадағы хромосома жиынтығы:

A) Гаплоидты.

B) Пентаплоидты.

C) Тетраплоидты.

D) Диплоидты.

E) Триплоидты.

12. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері

мен жануарлардың тұқымдарын

жасау, жақсарту, ұсақ ағзалардың

штаммаларын алу әдістерін зерттейтін

ғылым:

A) Экология.

B) Селекция.

C) Эмбриология.

D) Цитология.

E) Генетика.

13. Агроценоздарға жататындар -

A) Бақша.

B) Дала.

C) Өзендер.

D) Тундра.

E) Орман.

14. Жердің қатты қабығы-

A) Ноосфера.

B) Гидросфера.

C) Биосфера.

D) Атмосфера.

E) Литосфера.

15. Ерекше жарық сүйгіш мәдени

өсімдік:

A) Қарабидай.

B) Асбұршақ.

C) Қызанақ.

D) Арпа.

E) Пияз.

16. Биіктігі 50 метрге жететін балдыр:

A) Улотрикс.

B) Хлорелла.

C) Қызыл балдыр.

D) Хламидомонада.

E) Ламинария.

17. Шоғырлы маржандар-

A) гидралар.

B) медузалар.

C) қызыл маржандар.

D) тамырауыздар.

E) актиниялар.

18. Кірпікшелі құрттардың қоректенуі:

A) Вирустар.

B) Судағы ұсақ жәндіктер.

C) Бактериялар.

D) Балдырлар.

E) Су өсімдіктері.

19. Құстың қауырсыны дегеніміз:

A) Терінің үстіңгі қабатындағы

теріден пайда болған түзіліс.

B) Теріге қадалған ұшы.

C) Ортасында мүйізденген кеуекті

өзегі бар түтік.

D) Жіңішке мұртшалар жиынтығы.

E) Сояудың екі жағындағы тармақ.

20. Жасунық табиғаты жағынан жатады:

A) Ақуызға (нәруызға).

B) ДНҚ-ға.

C) Көмірсуға.

D) Минералды тұздарға.

E) Майға.

21. Тыныс алу мүшесінің ауруына

жатпайтыны:

A) плеврит

B) трахеит

C) цистит

D) фарингит

E) тұмау

22. Балаларда мешел ауруының

дамуы мына витаминнің (дәруменнің)

жетіспеуінен болады-

A) С.

B) В12.

C) А .

D) В1.

E) Д.

23. Ақуыз және рибонуклеин қышқылы

бар органоидтар:

A) Ядро.

B) Рибосомалар.

C) Гольджи жиынтығы.

D) Жасуша орталығы.

E) Митохондриялар.

24. Агроценоздың табиғи биоценоздан

айырмашылығы:

A) Тұтынушылар жоқ.

B) Қоректену тізбегі қысқа.

C) Өндірушілер жоқ.

D) Зат айналымы тұйық .

E) Қоректену тізбегі ұзын.

25. Аш ішекте және өт жолында тіршілік

ететін паразит қарапайым жәндік:

A) лямблия

B) трипоносома

C) безгек паразиті

D) құртамыш

E) қантышқақ амебасы

26. Үлкен ми сыңарларының қимыл

-қозғалысын реттейтін орталығы:

A) ортаңғы мида

B) шүйдеде

C) маңдай бөлімінде

D) самайда

E) төбе бөлімінде

27. Жас адамның сүйегінің өсуін

реттейтін:

A) гипофиз

B) жыныс безі

C) қалқанша безі

D) бүйрек үсті безі

E) ұйқы безі

28. Жүріп бара жатқан көлікте

оқудың көзге зиянды әсері-

A) Колба тәрізді клеткаларды

тітіркендіреді.

B) Торлы қабықты тітіркендіреді.

C) Көз қарашығын үлкейтеді.

D) Көз бұршағын өзгертеді.

E) Көз рецепторын тітіркендіреді.

29. Аналогиялық мүшелерге жататындар:

A) Егеуқұйрық пен бақаның алдыңғы

қолдары.

B) Көртышқан мен бақаның алдыңғы

қолдары.

C) Құс қанаты мен иттің табаны.

D) Құс қанаты мен көбелектің қанаты.

E) Бұршақтың мұртшасы мен

кактустың тікенегі.

30. Мәдени өсімдіктермен арамшөптер

арасындағы қатынас:

A) Жыртқыштық.

B) Паразиттік.

C) Түрішілік күрес.

D) Түраралық күрес.

E) Селбесу (симбиоз).





22-вариант1. Жидек жеміс:

A) Т±шалада, алмада, асб±ршақта.

B) Қызанда, жањѓақта, т±шалада,

бидайда.

C) Қарақатта, ж‰зімде, шиеде,

алхорыда.

D) Қарақатта, ж‰зімде, т±шалада

, қызанда.

E) Ж‰зімде, алмада, шиеде, қызанда

2. Жіп тәрізді тамырлар µседі ... тамырдан.

A) кіндік

B) жанама

C) негізгі

D) қосалқы

E) шашақ

3. Күн жылынғанда егілетін тұқым:

A) Сәбіз.

B) Қауын.

C) Бидай.

D) Сұлы.

E) Арпа.

4. Астық тұқымдас өсімдік:

A) Лалагүл.

B) Мақта.

C) Асбұршақ.

D) Күнбағыс.

E) Бидай.

5. Шала піскен еттен, жұғады:

A) Үшкірқұрт.

B) Жауын құрты.

C) Сиыр цепені.

D) Қылқұрт.

E) Ішексорғы.

6. Хламидомонада жасушасының

сыртын қаптайтын:

A) Хроматофор.

B) Талшықтар.

C) Қабықша.

D) Көзше.

E) Кірпікшелер.

7. Қозықұйрықтың боз арамқұлақтан

ерекшелігі:

A) Негізінен топ-топ болып өседі.

B) Қалпақшасының асты ақшыл

-жасыл түсті.

C) Түбіртегі жіңішке, ұзын, түбір

тегінде сақинасы бар.

D) Қалпақшасының асты қызғылт

түсті, түбіртегінде сақинасы болмайды.

E) Жемісті денесі жер бетіне күзде

дамиды.

8. Жұмыртқа салушы сүтқоректілердің

мекені:

A) Азия

B) Америка

C) Африка

D) Европа

E) Австралия

9. Қанда глюкозаның үнемі болуын

реттейтін без

A) Бүйрек үсті безі

B) Бауыр

C) Гипофиз

D) Ұйқы безі

E) Қалқанша без

10. Адамдағы кеуде сүйегіндегі

қабырғалар саны:

A) 9 жұп

B) 10 жұп

C) 11 жұп

D) 12 жұп

E) 13 жұп

11. Жүректің бұлшықетті қабаты :

A) Қарынша.

B) Эндокард.

C) Миокард.

D) Эпикард.

E) Құлақша .

12. Көздің бұзылуы ағзада мына

дәруменнің (витаминнің) жетіспеуінен

A) А.

B) Д.

C) С.

D) В1.

E) В2.

13. Дайын органикалық заттармен

қоректенетін ағзалар:

A) Автотрофтар.

B) Эукариоттар.

C) Прокариоттар.

D) Анаэробтар.

E) Гетеротрофтар.

14. Өсімдіктің азот жинақтаушы

түйнек бактериялары орналасқан орны:

A) Тұқымда.

B) Жапырақта.

C) Жемісте.

D) Сабақта.

E) Тамырда.

15. Жүйке арқылы тірі ағзалардың

тітіркендіргіштерге жауап беруі:

A) Қозу.

B) Өткізу.

C) Сезу.

D) Рефлекс.

E) Қозғалмау.

16. Сүліктің сорғыштарының

орналасқан жері:

A) Денесінің екі ұшында.

B) Аузында.

C) Өңешінде.

D) Жұтқыншағында.

E) Құйрығында.

17. Шаянтәрізділердің маңызына

жатпайтыны:

A) Су жануарларының қорегі.

B) Суды ластанудан сақтауы.

C) Құстардың жемі болуы.

D) Судың температурасын реттеуі.

E) Тағам ретінде қолданылуы.

18. Тамаққа тәбеті шаппай, тершіл

болу ауруының белгісі:

A) туберкулез

B) гайморит

C) бронхит

D) силикоз

E) фарингит

19. Ақуызға (нәруызға) жатпайтын

күрделі зат:

A) өт

B) глюкоза

C) гормон

D) фермент

E) токсин

20. Бүйректің орналасуы.

A) Бел омыртқаның екі жағы.

B) Арқа омыртқаның екі жағы.

C) Құймышақ омыртқаның үстінде.

D) Бауырдың қасында.

E) Кеуде қуысында

21. Диплоидты жиынтығы бар

хромосома зиготада ... қалыптасады.

A) кроссинговерде

B) мейозда

C) конъюгациялануда

D) митозда

E) ұрықтануда

22. Эволюциядағы ең негізгі қозғаушы

күштер:

A) Оқшаулану.

B) Табиғи сұрыпталу.

C) Популяциядағы толқындар.

D) Тұқымқуалау және өзгерткіш.

E) Тіршілік үшін күрес.

23. Ағзаға әсер ететін қоршаған

орта жағдайы:

A) Абиотикалық.

B) Биотикалық.

C) Экологиялық.

D) Шектеуші.

E) Антропогендік.

24. Қоректік тізбектің бірінші

буындағылары:

A) Шөп қоректі жануарлар.

B) Өсімдіктер.

C) Саңырауқұлақтар.

D) Жыртқыштар.

E) Шіріту бактериялары.

25. Негізгі сабағы жуан және

орама жапырақтары бар гүлшоғыры :

A) Масақ

B) Собық

C) Шатыр

D) Қалқанша

E) Шашақ

26. Теңіз бауыраяқты ұлулардың

желбезектері-

A) Етті аяғында.

B) Қармалауышының түбінде.

C) Мантия (шапанша) қуысында.

D) Басында.

E) Тұлғасында.

27. Жүйкелермен жүйкетүйіндерінен

құралатын жүйке жүйе бөлімі:

A) Шеткі.

B) Парасимпатикалық.

C) Өсімді.

D) Симпатикалық.

E) Орталық.

28. ДНҚ молекуласының құрамына

кіретін

A) 6 типті неуклеотид

B) 3 типті неуклеотид

C) 2 типті неуклеотид

D) 5 типті неуклеотид

E) 4 типті неуклеотид

29. Түрдің генотипі ааВВ ағзада

пайда болатын гаметалары:

A) аВ

B) аа, ВВ

C) Авв

D) АА, ав

E) АА, вв

30. Жануарлардың құрлыққа

шығу дәуірі:

A) Кайназой.

B) Протерозой.

C) Палеозой.

D) Архей.

E) Мезозой.





23-вариант1. Сүйекті құрғақ жемісті өсімдік:

A) Қызан.

B) Көкнәр.

C) Грек жаңғағы.

D) Бидай.

E) Тұшала.

2. Сабақ қалемшесінен көбейетін

өсімдік:

A) Қойбүлдірген.

B) Ақжелкен.

C) Пеларгония.

D) Бидайық.

E) Итмұрын.

3. Т±қымныњ қоректiк заттар

жинайтын жасушалары-

A) Т±қымбастама.

B) Т‰йiн.

C) Б‰ршiк.

D) Эндосперм.

E) ¤зек.

4. Түйнек бактериясының маңызы:

A) Кальций тұздарын жинау.

B) Май жинау.

C) Фотосинтезге қатысу.

D) Тынысалу.

E) Ауадағы бос азотты сіңіру.

5. Қорытылған ас сіңірледі:

A) Ұлтабарда.

B) Аш ішекте.

C) Ауызда.

D) Бауырда.

E) Қарында.

6. Өлген ағзаларды қарашірікке

айналдыратын бактериялар:

A) топырақ

B) көк жасыл

C) ашыту

D) сүт

E) шіріту

7. Жорғалаушылардың тыныс

алу мүшесі:

A) желбезек

B) тері

C) өкпе қапшықтары

D) өкпе

E) өкпе және тері

8. Денсаулық сақтау шарттары

және аурудың алдын алу шаралары

туралы ғылым:

A) Гигиена.

B) Физиология.

C) Тәнтану.

D) Экология.

E) Медицина.

9. Бас ми бағанының құрамына

кірмейтін:

A) үлкен ми сыңарлары

B) аралық ми

C) сопақша ми

D) ортаңғы ми

E) ми көпіршесі

10. Қан бұл ... ұлпа.

A) көлденең жолақты

B) дәнекер

C) бұлшық ет

D) эпителий

E) нерв

11. Асқынғанда жөтеліп қан

түкіретін жұқпалы ауру:

A) туберкулез

B) ларингит

C) гайморит

D) трахеит

E) силикоз

12. Қысы-жазы адамның дене

температурасы:

A) 35º

B) 38º

C) 39º

D) 36,6º

E) 38,5º

13. Тұмаумен ауырғанда микроор

ганизмдердің әсерінен құлақтың

қабынатын бөлімі-

A) Ортаңғы құлақ.

B) Ішкі құлақ.

C) Есту сүйектері.

D) Есту түтігі.

E) Сыртқы құлақ.

14. Халықаралық Адам және биосфера

бағдарламасына қатысушы мемлекеттер -

A) Микроқорықтар ұйымдастырады.

B) Кәдімгі қорықтар ұйымдастырады.

C) Табиғат ескертқіштерін ұйымдастырады.

D) Қорықшалар ұйымдастырады.

E) Биосфералық қорықтар ұйымдастырады.

15. Қолайлы жағдайда өскен қарағайдың

жасы-

A) 250-300 жыл.

B) 200-250 жыл.

C) 150-200 жыл.

D) 100-150 жыл.

E) 350-400 жыл.

16. Суды тазартушы ұлулар:

A) Теңіз бауыраяқтылар.

B) Каракатицалар.

C) Кальмарлар.

D) Айқұлақ.

E) Сегізаяқтылар.

17. Энергия көзінің түзілуі:

A) Минералдық заттардың

жинақталуынан .

B) Қоректік заттардан.

C) Тек органикалық заттардың

тотығуынан .

D) Органикалық заттардың ыдырауы

мен тотығуынан.

E) Тек органикалық заттардың

ыдырауынан .

18. Ядроның бөлімінде орналасқан

ДНҚ молекуласы:

A) Ядро қабықшасында.

B) Хромосомада.

C) Ядро қосындыларында.

D) Ядро шырынында.

E) Ядрошықта.

19. Нуклеин қышқылының мономері:

A) Нуклеотидтер.

B) Қарапайым көмірсулар.

C) Аминоқышқылдар.

D) Май қышқылы.

E) Гликоген.

20. Овогенез кезінде жасушадан

шығатын жұмыртқа жасушасының

саны:

A) екі жұмыртқа

B) бір жұмыртқа

C) алты жұмыртқа

D) төрт жұмыртқа

E) сегіз жұмыртқа

21. Биогенетикалық заңды ашқан

ғалымдар:

A) Г.Флори, Э.Шейн

B) Д.Бидл, Э.Татум

C) С.Лурия, М.Дельбрюк

D) Ледерберг, Э.Татум

E) Ф.Мюллер, Э.Геккель

22. Табиғатта эволюциялық процестің

басты факторы-

A) Қолдан сұрыптау.

B) Тірішілік үшін күрес.

C) Табиғи сұрыпталу.

D) Түраралық күрес.

E) Көбею қарқындылығы.

23. Экология дегеніміз ... байланысы.

A) өсімдіктер мен жануарлардың

тіршілік

B) адамның жануарлармен

C) адамның айналадағы қоршаған

ортамен және ондағы өсімдіктермен

D) тірі ағзалардың сыртқы ортамен өзара

E) тірі ағзалардың өзара

24. Агроценоздар -

A) Табиғи биогеоценоздар.

B) Топыраққа түскен заттарды

пайдаланатын биогеоценоздар.

C) Жасанды биогеоценоздар.

D) Өте көп түрлерден құралған

биогеоценоздар.

E) Жойылмайтын тұрақты биоге

оценоздар.

25. Топырақта жеткіліксіз болғанда

жапырақтардың бозаруына әсер ететін:

A) Азот.

B) Магний.

C) Фосфор.

D) Кальций.

E) Калий.

26. Гидраның қозғалуында негізгі

роль атқаратын:

A) аралық жасушалар

B) бұлшық ет талшығы

C) ас қорыту жасушасы

D) көбею жасушасы

E) атпа жасушалары

27. Шұбалшаң зәрінің сыртқа шығарлуы:

A) Бір-бірден орналасқан имек

түтікшелерден.

B) Сақина тәрізді түтікшелерден.

C) Аналь тесігінен.

D) Екі сақина тәрізді түтікшелерден.

E) Екі-екіден орналасқан имек

түтікшелерден.

28. Толық түрленіп даму:

A) жұмыртқа - дернәсіл-қуыршақ

B) жұмыртқа - қуыршақ

C) жұмыртқа - дернәсіл-қуыршақ -

ересек бұнақдене

D) жұмыртқа - ересек бұнақдене

E) жұмыртқа - дернәсіл - ересек

бұнақдене

29. Бұлшықет жұмысына қажетті

энергияның босап шығуы:

A) қоректенуден

B) газ сіңіруден

C) органикалық заттардың ыдырауынан

D) органикалық заттардың түзілуінен

E) биосинтезден

30. Түрдің генотипі ААВв болатын

гаметалары:

A) АВ, Ав

B) Аав

C) АВ

D) ААВ

E) АА, Вв





24-вариант

БИОЛОГИЯ1. Хромопластардың қызметі:

A) Көбеюге қатысу.

B) Өсімдікке жасыл түс беру.

C) Гүл, жеміске қызыл, сары түс беру.

D) Қор затын жинау.

E) Фотосинтезге қатысу.

2. Бунақденелілер қоректенеді:

A) Аналық жыныс жасушасымен.

B) Бүршікпен.

C) Аналық түйінімен.

D) Гүл шірнесімен.

E) Гүл күлтесімен.

3. Фотосинтезге қажет емес:

A) Оттегі.

B) Су.

C) Хлорофилл.

D) Жарық.

E) Көмірқышқыл газы.

4. Б±ршақ т±қымдастарына тән:

A) 1 аталық, бір аналық

B) 10 аталық, 1 аналық

C) 1 аталық, 10 аналық

D) 1 аталық, кµп аналық

E) 5 аталық, 1 аналық

5. Тамақтан уланудың себептері:

A) Улы саңырауқұлақ, сапасыз тамақ жеу.

B) Көп тамақ ішу.

C) Сапалы тамақ ішу.

D) Тамақтану тәртібінің бұзылуы.

E) Тамақты уақытында ішпеу.

6. Ертедегі өсімдіктердің қазба қалдықтарын зерттейтін ғылым-

A) экология.

B) морфология.

C) археология.

D) палеоботаника.

E) палеонтология.

7. Ақ зең саңырауқұлағының кездесетін жерлері

A) Тастардың үстін.

B) Топырақ.

C) Нанда, жемістер, жылқы тезегі.

D) Жасыл өсімдіктер.

E) Су.

8. Көбелектердің дернәсілінің атауы:

A) Имаго.

B) Қуыршақ.

C) Личинка.

D) Жұлдызқұрт.

E) Нимфа.

9. Ағзаның өсуін реттейтін гормонды бөлетін без:

A) Бауыр.

B) Гипофиз.

C) Сілекей.

D) Ұйқы.

E) Бүйрек үсті.

10. Жүйке жасушасының қысқа өсіндісі:

A) Аксон.

B) Дендрит.

C) Түйін.

D) Жүйке.

E) Нейрон.

11. Адамда болатын қан топтарының саны:

A) Төрт.

B) Алты.

C) Үш.

D) Бес.

E) Екі.

12. Адам тыныс алуына қажетті газ:

A) азот (II) оксиді

B) көмірқышқыл газы

C) азот (IV) оксиді

D) азот

E) оттегі

13. Оқу кезінде затты орналастыру қашықтығы:

A) 40-50 см.

B) 10-15 см.

C) 33-35 см.

D) 15-20 см.

E) 20-25 см.

14. Жасушалардың бөлінуге әзірлігі:

A) Телофазада.

B) Профазада.

C) Анафазада.

D) Метафазада.

E) Интерфазада.

15. Бұлшықеттегі органикалық заттардың химиялық қосылыстарына ең қажеттісі:

A) көмір қышқыл газ

B) сутегі

C) азот

D) оттегі

E) иісті газ

16. 1 гр ақуыз ыдырағанда бөлінетін жылу мөлшері:

A) 16,8 кДж

B) 16,0 кДж

C) 17,2 кДж

D) 17,0 кДж

E) 17,6 кДж

17. Адамның дене t0-нан жоғарғы t0-лы жерде тіршілік етуіне әсер ететін:

A) Лүпілдің баяулауы.

B) Тыныс алудың артуы.

C) Тердің көп бөлінуі.

D) Тыныс алудың баяулауы.

E) Терідегі май бездерінің саны.

18. Жасушадағы майдың түзілу жері:

A) Лизосомада.

B) Митохондрияларда.

C) Тегіс эндоплазмалық торда.

D) Түйіршікті эндоплазмалық торда.

E) Хромосомада.

19. "Тіркесті тұқым қуалау" заңын ашқан ғалым:

A) Г.Мендель

B) С.С.Четвериков

C) Н.И.Вавилов

D) Т.Морган

E) Н.Б.Дубинин

20. Тірі табиғаттағы ғылыми эволюциялық теорияны жасаған:

A) Ч.Дарвин.

B) Ж.Б.Ламарк.

C) Н.И.Вавилов.

D) К.Линней.

E) Т.Шванн.

21. Макроэволюция түзетіндер:

A) Популяция.

B) Түраралық.

C) Даралар.

D) Түрлер.

E) Туыстар.

22. Антропогендік факторларға жататындар:

A) Ауа температурасының қолайсыздығы.

B) Жер сілкіну.

C) Жыртқыштардың жемтігіне шабуылы.

D) Ауа массасындағы қозғалыстар.

E) Батпақты құрғату.

23. Продуценттерге жататындар:

A) Саңырауқұлақтар.

B) Өсімдіктер.

C) Бунақденелілер.

D) Құстар.

E) Аңдар.

24. Биосфера энергияны ... алады.

A) күн сәулесінен

B) өсімдіктерден

C) жануарлардан

D) тау жыныстарынан

E) микроорганизмдерден

25. Бүршіктің өсу нүктесі

A) механикалық ұлпа

B) өткізгіш ұлпа

C) түзуші ұлпа

D) фотосинтездеуші

E) жабын ұлпа

26. Бір орында бекініп тұратын сәулелі симметриялы жәндік:

A) Эвглена.

B) Медуза.

C) Туфелька.

D) Актиния.

E) Гидра.

27. Қой малына айналма ауруын тудыратын:

A) суыртқы

B) миқұрт

C) ішексорғы

D) қылқұрт

E) үшкірқұрт

28. Үлкен тоспа ұлуының жүйке жүйесі:

A) Жұтқыншақ асты.

B) Екі жұп.

C) Үш жұп.

D) Бес жұп.

E) Жұтқыншақ үсті.

29. Сүтқоректілер мен қосмекенділердің арасында өзара көптеген ұқсастық белгілердің байқалуы:

A) Ұрықта.

B) Жүректе.

C) Теріде.

D) Өкпеде.

E) Бүйректе.

30. Автотрофты жасушалардың гетеротрофты жасушадан айырмашылығы.

A) Цитоплазмасында.

B) Пластидтерінде.

C) Митохондриясында.

D) Ядрода.

E) Хромосомда.

















25-вариант

БИОЛОГИЯ1. Өсімдікте лейкопластар орналасқан

мүшесі:

A) Тостағаншада.

B) Гүлсерігінде.

C) Тамырында, тұқымда.

D) Жапырағында.

E) Сабағында.

2. Гүлшоғырдың биологиялық маңызы:

A) Минералды зат өткізу.

B) Қоректік заттар жинау.

C) Тұқым мен жеміс көп беру.

D) Тозаңданып ұрықтануға.

E) Органикалық зат түзу.

3. Қос жарнақты өсімдік:

A) Сұлы.

B) Қарабидай.

C) Арпа.

D) Жауқазын.

E) Үрмебұршақ.

4. Раушанг‰л т±қымдасы:

A) Тары, к‰ріш, асб±ршақ

B) Асқабақ, бидай, ж‰гері

C) Алма, тењгежапырақ, итм±рын

D) Орамжапырақ, шомыр, беде

E) Қазтабан, шымтезек м‰гі

5. Қарындағы температура:

A) 38-3911-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыС.

B) 30-3511-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыС.

C) 10-1511-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыС.

D) 20-2511-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыС.

E) 45-5011-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыС.

6. Қарағайдың әрбір қысқарған

өркенінде дамитын жапырақтар-

A) Төрт қылқан.

B) Үш қылқан.

C) Он екі қылқан.

D) Екі қылқан.

E) Бір қылқан.

7. Cаңырауқұлақтың споралары

өнетін орта

A) ылғалы мол, бірақ қарашірігі

аз топырақ.

B) су.

C) кебу топырақ.

D) қарашірігі мол ылғалды топырақ.

E) құс саңғырығының іші.

8. Түсі барқыттай қара, қызыл ноқаттары

бар өрмекші:

A) Қыршаян.

B) Мизан.

C) Бүйі.

D) Шаршылы өрмекші.

E) Қарақұрт.

9. Қантамырларының қабырғасы түзіледі:

A) Бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпасынан.

B) Екібасты бұлшық еттен.

C) Көлденең жолақты жүрек ұлпасынан.

D) Көлденең жолақты қаңқа ұлпасынан.

E) Үшбасты бұлшық еттен.

10. Плазма құрамындағы судың мөлшері:

A) 85%.

B) 70%.

C) 90%.

D) 80%.

E) 10%.

11. Өкпенің сыртқы қабатының атауы:

A) түтіншелер

B) сероз

C) кедір-бұдыр қабықша

D) көпіршіктер

E) плевра (сіріқауыз)

12. Есту мүшесінің толтырылған сұйықтық

қуысы

A) Самай сүйегіндегі қуыс.

B) Ортаңғы құлақ қуысы.

C) Құлақ қалқаны.

D) Ішкі құлақ.

E) Сыртқы құлақ қуысы.

13. Дисахаридтерге жататын

A) Глюкоза

B) Сахароза

C) Рибоза

D) Пентоза

E) Галактоза

14. Ата-ана белгілер жиынтығының

ұрпақтан-ұрпаққа берілу қасиеті:

A) тұқымқуалау

B) даму

C) көбею

D) тітіркенгіш

E) өзгергіштік

15. Полиомиелит ауруында вирустардың

зақымдайтыны:

A) Ішкі мүшелердің жұмысын.

B) Жұлынның қозғаушы нейрондарын.

C) Қаңқа ұлпасын.

D) Жұлынды.

E) Ми қабықтарын.

16. Қалқанша без гормоны құрамындағы

химиялық элемент:

A) натрий

B) фтор

C) бром

D) хлор

E) йод

17. Ана құрсағында нәрестенің дамуы:

A) 260 күн

B) 280 күн

C) 250 күн

D) 320 күн

E) 300 күн

18. Глюкоза ыдырауының оттексіз сатысы:

A) Ассимиляция.

B) Диссимиляция.

C) Гликолиз.

D) Хемосинтез.

E) Фотосинтез.

19. Митоздық бөліну кезінде аналық

хромосома 16 болған жағдайдағы саны:

A) 32

B) 8

C) 24

D) 48

E) 16

20. Әрбір түр критерийлерін хромосомалар

жиынтығы мен саны, пішіні, көлемі бойынша

анықтау критерийі:

A) Физиологиялық.

B) Географиялық.

C) Экологиялық.

D) Генетикалық.

E) Морфологиялық.

21. Австралопитектердің қаңқа қалдықтары

табылған аймақ -

A) Шығыс Африка.

B) Европа

C) Оңтүстік Африка.

D) Азия.

E) Ява аралы.

22. Шөлді жерлердегі шектеуші

факторларға жататындар:

A) Жарық сәулесінің жетіспеуінен.

B) Ылғалдықтың жетіспеушілігі.

C) Жоғарғы атмосфералық қысым.

D) Жылудың жетіспеушілігі.

E) Оттегінің концентрациясы.

23. Биологиялық күрес әдісі -

A) Зиянкестерді өздерінің табиғи

жауларымен жою.

B) Зиянкестерді улы заттармен жою.

C) Жерді жырту.

D) Күрестің механикаландырылған

тәсілі.

E) Зиянкестерді қолмен жою.

24. Биосфераның озон қабаты-

A) Оттегімен байытады.

B) Көмірқышқыл газын азайтады.

C) Инфрақызыл сәулелерді сіңіреді.

D) Ультракүлгін сәулелерді сіңіреді.

E) Көзге көрінетін сәулелерді сіңіреді.

25. Тіреу-тамыры бар өсімдік:

A) Арамсояу.

B) Үнді фикусы.

C) Мангр ағашы.

D) Батат.

E) Қызылша .

26. Сәулелілердің қабыршақтарын-

A) құрылыс материалы ретінде

пайдаланады.

B) тыңайтқыш ретінде қолданады.

C) үй салуға пайдаланады.

D) қабырғаны әктеуге қолданады.

E) металлдарды тегістеп, жылтырату

үшін қажет.

27. Арал мен Каспий де кездесетін гүлге

ұқсас көп аяқты:

A) Кебісше.

B) Кәдімгі амеба.

C) Медуза.

D) Эвглена.

E) Актиния.

28. Ақ сұлама денесі қабаттары:

A) 5

B) 2

C) 3

D) 4

E) 6

29. Құстың тыныс алу мүшесіндегі ауа

қозғалысының өту жолы мен реті:

A) кеңірдек-өкпе- ауатамыр -көмекей

B) көмекей-кеңірдек- ауатамыр -өкпе

C) көмекей-кеңірдек-өкпе-ауатамыр

D) кеңірдек-көмекей- ауатамыр -өкпе

E) көмекей- ауатамыр-кеңірдек-өкпе

30. Жараның жазылуы, сынықтың бітуі

жасушаның мына әрекетіне байланысты:

A) Көбеюге.

B) Ыдырауға.

C) Зат алмасуға.

D) Қозуға.

E) Тітіркенуге.

26-вариант

БИОЛОГИЯ1. Жабайы µсімдіктер:

A) Сәбіз, қауын, қияр

B) Барлық бақша µсімдіктері

C) Жоњышқа, қызан, итм±рын

D) Ж±мыршақ, асқабақ, т‰ймедаѓы

E) ¤здігінен µсіп-µнетін µсімдіктер

2. Топырақ бетiне шыққан сабаѓы мен

жапыраѓы бар жас µсiмдiк -

A) Б‰ршiк.

B) ¤скiн.

C) Сабақ.

D) Жапырақ.

E) Т±қымбастама.

3. Картоп, баклажан, қызан т±қымдасы:

A) Алқа

B) К‰рделіг‰лділер

C) Б±ршақ

D) Астық

E) Раушанг‰лділер

4. Ж‰зетін қ±стар µкілі -

A) Т‰йеқ±с.

B) С±њқылдақ аққу.

C) Кептер.

D) Тауық.

E) Ақ дегелек.

5. Ең ұзын ас қорыту мүшесі:

A) Тік ішек.

B) Соқыр ішек.

C) Тоқ ішек.

D) Өңеш.

E) Аш ішек.

6. Туберкулез қоздырғышы:

A) Вирус.

B) Пішен таяқшасы.

C) Кох таяқшасы.

D) Канцерогендік заттар.

E) Ауру тудыратын саңырауқұлақтар.

7. Тоқтау суларда тіршілік ететін

жылқы қылына ұқсас жұмыр құрт:

A) сиыр цепені

B) үшкірқұрт

C) ішексорғы

D) қылқұрт

E) суыртқы

8. Жазу кезінде жарықтың түсу бағыты-

A) Сол жақтан.

B) Жан-жақтан.

C) Төменнен.

D) Оң жақтан.

E) Жоғарыдан.

9. Жануарлардағы шартсыз

тітіркендіргіш бұл:

A) иесінің дауысы

B) музыка

C) қоңырау сылдыры

D) тамақ

E) жарық

10. Полисахаридтерге жататын:

A) Сүт қанты.

B) Сахароза.

C) Галактоза.

D) Дезоксирибоза.

E) Крахмал.

11. Ағзаның жаңа белгілерге

ие болу қасиеті:

A) дамуы

B) тұқым қуалауы

C) тітіркенгіштігі

D) өзгергіштігі

E) көбеюі

12. «Селекция» деген сөздің мағынасы:

A) Будандастыру.

B) Іріктеу, сұрыптау.

C) Өзгерту.

D) Қолға үйрету.

E) Бейімділік.

13. Организмдердің күн мен түннің

ұзақтығына жауап қайтарып анықтай

білу қабілеті -

A) Физиологиялық бейімделу.

B) Биологиялық ырғақ.

C) Биологиялық сағат.

D) Фотопериодизм.

E) Маусымдық өзгерістерге бейімделу.

14. Жердің геологиялық қабығы биосфера:

A) Қатты заттардан тұрады.

B) Тірі организмдерден тұрады.

C) Топырақтан тұрады.

D) Газ тектес заттардан тұрады.

E) Сұйық заттардан тұрады.

15. Гүлі гүлшоғырына жиналмай жеке

дамитын өсімдік:

A) сәбіз

B) көкнар

C) жүгері

D) астра

E) күнбағыс

16. Қырықбуын спораларының пісіп

жетілетін орны-

A) Тамырында.

B) Сабағында.

C) Жапырақ сағағында.

D) Тамырсабағында.

E) Масақшасында.

17. Бауыраяқты былқылдақденелі жәндік:

A) Үлкен тоспа ұлу.

B) Шұбалшаң.

C) Каракатица.

D) Сүлік.

E) Айқұлақ.

18. Гормондар табиғаты жағынан:

A) Көмірсулар.

B) ДНҚ.

C) Ақуыз.

D) Минералды тұздар.

E) Майлар.

19. Көкірек пен құрсақты бөліп тұратын:

A) асқазан

B) бауыр

C) көкет

D) ұлтабар

E) қабырға

20. Қоршаған ортаның t0 төмендегенде

жылу өткізгіштіктің азаю себебі:

A) Қан тамырларының тарылуынан.

B) Бұлшықет жұмысының күшеюінен.

C) Өкпе жұмысының күшеюінен.

D) Қанда қанттың көбеюінен.

E) Бауырда гликогеннің көбеюінен.

21. Цитозинге комплементарлы нуклеотид:

A) Цитозин.

B) Тимин.

C) Урацил.

D) Аденин.

E) Гуанин.

22. Туыс пен түрді латынша қосарынан

атау принципін ұсынған ғалым:

A) М.В.Ломоносов

B) К.Ф.Рулье

C) Ж.Б.Ламарк

D) К.Линней

E) Н.Б.Дубинин

23. Эволюциялық ілімнің алғаш негізін

қалаушы:

A) Ж.Б.Ламарк.

B) К.Линней.

C) Т.Шванн.

D) М.Ломоносов.

E) Ч.Дарвин.

24. Антропогенездің негізгі қозғаушы күші -

A) Қолдан сұрыптау.

B) Тұқымқуаламайтын өзгергіштік.

C) Табиғи сұрыпталу.

D) Еңбек.

E) Тұқымқуалайтын өзгергіштік.

25. Тамырсабағындағы түрі өзгерген

жапырақтар

A) Орама жапырақтар

B) Тікенектер

C) Қабыршақтар

D) Шырынды жапырақтар

E) Мұртшалар

26. Кеме үшін қауіпті, бірақ әк

өндірілетін аралдар:

A) Жағалық риф.

B) Рифтер түзген маржан қаңқалары.

C) Тосқауыл риф.

D) Шеңберлі риф.

E) Рифтердің барлық түрі.

27. Бунақ денелілердің мальпигий

тамырлары аяқталатын мүше.

A) Көкірек.

B) Бас.

C) Артқы ішек.

D) Құйрық.

E) Құрсақ.

28. Сыртқы ортамен тікелей байланыс

жасайтын мүше:

A) қанайналым жүйесі

B) орталық жүйке жүйесі

C) вегетативті жүйке жүйесі

D) шеткі жүйке жүйесі

E) сезім мүшелері

29. Қимыл нейрондары арқылы

импульстер ... өтеді.

A) жұлыннан бұлшық еттерге

B) бұлшық еттен миға

C) сіңірлерден миға

D) бұлшық еттен жұлынға

E) бұлшық ет рецепторларынан

миға

30. Лимфаның түзілуі:

A) тромбоциттерден

B) лейкоциттерден

C) қан плазмасынан

D) ұлпа сұйықтығынан

E) эритроциттерден













27-вариант

БИОЛОГИЯ1. Тұқымы су арқылы таралатын өсімдік:

A) Бақбақ.

B) Ошаған.

C) Долана.

D) Тұңғиық.

E) Қараған.

2. Спора арқылы көбейетін өсімдік:

A) Шырмауық.

B) Алма.

C) Шаңжапырақ.

D) Бидай.

E) Бақ-бақ.

3. ¤сiмдiк бiрлестiгi деген -

A) Бiр т±қымдасқа жататын µсiмдiктер

B) Бiр топырақта µсетiн µсiмдiктер

C) Бiр қолт±қымѓа жататын µсiмдiктер

D) Бiрдей жаѓдайда µсетiн және тiршiл

iгi ‰шiн к‰ресiп отыратын µсiмдiктер.

E) Бiр бµлiмге жататын µсiмдiктер тобы.

4. Жаңа іріктемелер, гибридтер шығару

әдістерін зерттейтін ғылым:

A) Селекция.

B) Анатомия.

C) Медицина.

D) Генетика.

E) Физиология.

5. Дизентерия, іш с‰зегі, тырысқақ ішек

ауруларын қоздыратын микробтар -

A) М‰шелерді қабындырады.

B) Иммунитетті тµмендетеді.

C) Аѓзаны уландырады.

D) Мидыњ ж±мысын б±зады.

E) Ж‰йкені тежейді.

6. Саңырауқұлақтардың басқа өсімдіктерден

айырмашылығы

A) Жасушаларында хлорофилдері болмайды.

B) Дамылсыз өсуін тоқтатпайды.

C) Тұқым мен жеміс түзуге қабілетті.

D) Органикалық емес заттардан

органикалық зат түзеді.

E) Тек жынысты жолмен ғана көбеюге

қабілетті.

7. Судың қалың қабатында жүзіп жүретін

ішекқуыстылар-

A) риф түзуші маржандар.

B) гидралар.

C) актиниялар.

D) қызыл маржандар.

E) медузалар.

8. Құс миының жорғалаушыға қарағанда

өте жақсы жетілген бөлігі:

A) алдыңғы ми сыңарлары мен мишық

B) тек қана ортаңғы ми

C) тек қана сопақша ми

D) тек қана мишық

E) аралық ми

9. Сүйек түзілетін ұлпа:

A) дәнекер

B) жүйке

C) көлденең жолақты бұлшықет

D) эпителий

E) бірыңғай салалы бұлшықет

10. "Ми рефлекстері" деген ғылыми

еңбекті жазған:

A) И.М.Сеченов.

B) Н.И.Пирогов.

C) П.К.Анохин.

D) И.И.Мечников.

E) И.П.Павлов.

11. Автотрофты қоректенетін ағзалар:

A) Саңырауқұлақтар.

B) Өсімдіктер.

C) Жануарлар.

D) Вирустар.

E) Адам.

12. Негроидтік нәсілдерге тән емес белгілер:

A) Жалпақ бетті.

B) Көз пигменті қоңыр түсті.

C) Терісінің түсі қара.

D) Шашы қою, қара.

E) Мұрны қыр мұрынды.

13. Еменді орман өсімдіктерінің ішінен

жоғарғы ярустыларға (сатыға) жататындар:

A) Алмұрт.

B) Алма ағашы.

C) Үйеңкі.

D) Жөке ағашы, емен.

E) Итмұрын.

14. Биосферада атом энергиясын пайдаланғанда-

A) Көмірқышқыл газының мөлшері азаяды.

B) Зиянды газдар жинақталады.

C) Атмосфера құрамы ластанады.

D) Радиоактивті сәулелер жинақталады.

E) Көп мөлшерде оттегі сіңіріледі.

15. Көкек мүгі өсімдігінің споралар

дамитын бөлігі:

A) қақпағы

B) сабағы

C) қалпақшасы

D) төмпешік қалтасы

E) қауашағы

16. Жасушалары бір-біріне тығыз жанасқан

, жасушааралық заттары өте аз ұлпа :

A) Бұлшықет.

B) Жүрек.

C) Жүйке.

D) Эпителий.

E) Дәнекер.

17. Қанның қызметіне жатпайтыны:

A) оттегін тасылмалдау

B) заттарды артық қорға жинау

C) заттарды тасылмалдау

D) ағзаны қорғау

E) дене температурасын реттеу

18. Тыныш отырғанда адамның жұтатын

ауа мөлшері:

A) 3000 см3

B) 500 см3

C) 3500 см3

D) 1500 см3

E) 2000 см3

19. Ұрықтың (баланың) дамуына әсер

ететін дәрумені

A) В1.

B) Д.

C) В2.

D) В6.

E) В12.

20. Құлақ қалқаны -

A) тепе-теңдікті сақтайды.

B) дыбысты қабылдайды.

C) ауадағы дыбыс тербелістерін сыртқы

дыбыс жолына бағыттайды.

D) дабыл жарғағын серпімді жарғақпен

байланыстырады.

E) сыртқы құлақты ортаңғы құлақтан

бөліп тұрады.

21. Қарапайым көмірсулардың аталуы:

A) моносахарид

B) ди және полисахарид

C) дисахарид

D) полисахарид

E) трисахарид

22. Шартәрізді іші қуыс ұрық ... деп аталады.

A) жұмыртқа жасуша

B) бластомер

C) бластула

D) зигота

E) гаструла

23. Сперматогенез нәтижесіндегі

хромосомалар жиынтығы:

A) диплоидты

B) гаплоидты

C) триплоидты

D) полиплоидты

E) ди және триплоидты

24. Адамның іс-әрекетінің ағзаларға

әсер ету факторы:

A) Абиотикалық (Бейбиотикалық).

B) Экологиялық.

C) Биотикалық.

D) Шектеуші.

E) Антропогендік.

25. Минералды заттар мен суды сору және

тірек қызметін атқаратын тамырдың -

A) Бөліну аймағы.

B) Сору аймағы.

C) Оймақшасы.

D) Өсу аймағы.

E) Өткізу аймағы.

26. Ақ сұламаның асқорыту мүшесі:

A) Ауыз өңеш ішек.

B) Ауыз өңеш қарын.

C) Ауыз өңеш ұлтабар.

D) Ауыз жұтқыншақ тұйық ішек.

E) Ауыз жұтқыншақ қарын.

27. Былқылдақденелілердің сыртқы қаңқасы:

A) Шапанша.

B) Көпқылтанды жабын.

C) Бақалшақ.

D) Жабын.

E) Сирекқылтанды жабын.

28. Тең қанаттылар отрядына жататын

бунақденелі:

A) Бит.

B) Біте.

C) Бүрге.

D) Инелік.

E) Көбелек.

29. Жылу реттеу орталығы:

A) алдыңғы мида

B) мишықта орналасқан

C) гипофизде

D) ортаңғы мида

E) аралық мида

30. Комбинативтік өзгергіштік дегеніміз:

A) хромосомалар санының өзгеруі

B) сыртқы орта жағдайына әсері

C) хромосома құрылысының өзгеруі

D) митоз барысында генетикалық

материал көшірмесі

E) гаметалардың кездейсоқ қосылып,

жаңа үйлесімдердің түзілуі





28-вариант

БИОЛОГИЯ1. Мәдени µсімдіктер:

A) Тењгежапырақ, самырсын, жоњышқа

B) Беде, қара алқа, қойб‰лдірген

C) Адамныњ қолымен µсірілетін µсімдіктер

D) Қоњыр балдырлар, қыналар, шањжапырақтәрізділер

E) ¤здігінен µсіп-µнетін µсімдіктер

2. Бунақденелілермен қоректенетін өсімдік:

A) Бақбақ.

B) Балдыр.

C) Шыбынжұт.

D) Шаңжапырақ.

E) Алабота.

3. Сабансабақ ... т±қымдасына тән:

A) б±ршақ

B) раушанг‰л

C) к‰рделіг‰лділер

D) алабота

E) астық

4. Жұмыртқалаушы сүтқоректі:

A) Үйректұмсық.

B) Жылқы.

C) Мысық.

D) Сиыр.

E) Ит.

5. Ақуызды ыдырататын фермент:

A) Инсулин.

B) Өт.

C) Пепсин.

D) Липаза.

E) Амилаза.

6. Жеуге жарамды саңырауқұлақтар

A) пеницилл, ашытқы.

B) арышқұлақ, көктерек саңырауқұлағы, қозықұйрық.

C) ақ зең, қи саңырауқұлағы.

D) жалған түбіртек, боз арамқұлақ.

E) қаракүйе, қастауыш.

7. Аяқтары бірнеше бунақтардан құралатын жәндіктер:

A) Былқылдақденелілер.

B) Буылтық құрттар.

C) Көп қылтанды құрттар.

D) Буынаяқтылар.

E) Бунақденелілер.

8. Ми сауытына жатпайтын сүйек:

A) шүйде

B) төбе

C) самай

D) жақ

E) маңдай

9. Қанның құрамына жатпайтындар:

A) лимфа сұйықтығы

B) қан пластинкалары

C) эритроциттер

D) нейрондар

E) лейкоциттер

10. Туберкулез қоздырғышы-

A) Кірпікшелі кебісше.

B) Амеба.

C) Безгек паразиті.

D) Вирус.

E) Бактерия.

11. Көз алмасына кірмейтіндер:

A) Тор қабықша және қарашық.

B) Шыны тәрізді дене және нұрлы қабықша.

C) Қабақ және жас бездері.

D) Көз бұршағы және қасаң қабықша.

E) Тамырлы қабықша және сары дақ.

12. Ұйқы рефлексін зерттеген ғалым:

A) Мечников И.И.

B) Пирогов Н.И.

C) Сеченов И.М.

D) Павлов И.П.

E) Анохин П.К.

13. ДНҚ молекуласының құрамына кіретін нуклеотидтердің түрінің саны:

A) 3

B) 4

C) 5

D) 6

E) 2

14. Ұрықтың гаструла сатысының сыртқы қабаты:

A) Эктодерма.

B) Эпидермис.

C) Эпителий.

D) Энтодерма.

E) Мезодерма.

15. Сабақ қалемшесінен өсірілетін өсімдік-

A) Традесканция

B) Картоп

C) Бүлдірген

D) Бегония

E) Қалуен

16. Қоңыр балдыр:

A) Хламидомонада.

B) Хлорелла.

C) Спирогира.

D) Ламинария.

E) Улотрикс.

17. Кірпікшелі құрттардың сезім мүшелері:

A) Дәм сезу мүшесі.

B) Тепе-теңдік мүшесі.

C) Сипап-сезу, көру, тепе-теңдік мүшелері.

D) Бұлшық ет сезім мүшесі.

E) Иіс сезу мүшесі.

18. Тері эпидермисін түзетін ұлпа:

A) Бірыңғай салалы бұлшықет

B) Дәнекер.

C) Шеміршек ұлпа.

D) Эпителий.

E) Жүйке.

19. Митоздық бөліну кезінде жасуша саны:

A) 1

B) 4

C) 3

D) 5

E) 2

20. Тұқым қуалай ұрпақтан-ұрпаққа берілуінің негізгі заңдылықтарын ең алғаш ашқан ғалым:

A) Г.Мендель

B) Н.И.Вавилов

C) Ф.Реди

D) Р.Пеннет

E) Т.Морган

21. Микроэволюциялық даму жолының нәтижесі.

A) Тіршілік үшін күрес.

B) Түрлердің көп түрлілігі.

C) Қолдан сұрыптау.

D) Өзгергіштік.

E) Тұқымқуалаушылық.

22. Қазіргі адамдарға жақын келетін түрлер:

A) Австралопитектер.

B) Неандертальдық.

C) Питекантроптар.

D) Синантроптар.

E) Кроманьондар.

23. Ағзалардың өзара селбесіп тіршілік ету факторы:

A) Бейбиотикалық.

B) Антропогендік.

C) Шектеуші.

D) Экологиялық.

E) Биотикалық.

24. Биосфераны өзгертетін қуатты фактор -

A) Жануарлар.

B) Адам.

C) Өсімдіктер.

D) Микроорганизмдер.

E) Табиғат.

25. Өсімдікке жарықтың негізгі қажеттілігі:

A) Көбеюіне.

B) Дамуына.

C) Органикалық заттардың түзілуіне.

D) Гүлденуіне.

E) Тыныс алуына.

26. Безгекпен ауырған адамның денесі бір ысып, бір салқындауының себебі:

A) Безгек паразитінің қанда көбейіп улы зат бөлуінен.

B) Паразиттің бір қан түйіршегінен екіншісіне өтуінен.

C) Безгек паразитінің денеге өтуінен.

D) Дене температурасының 400С дейін көтерілуінен

E) Безгек масасының шағуынан.

27. Ішекқуыстылардың дернәсілі:

A) Жұмыртқа жасушасы.

B) Планула.

C) Атпа жасушасы.

D) Жүйке жасушасы.

E) Сперматозоид.

28. Қант ауруының (диабет) болу себебі

A) Адреналин жетіспегендіктен

B) Инсулин гармонының жетпеуінен

C) Өсу гармонының дұрыс бөлінбеуінен

D) Инсулиннің көп бөлінуінен

E) Адреналиннің көп бөлінуінен

29. Жүректің жұмысын жылдамдатып күшейтетін:

A) жүйке жүйесінің симпатикалық бөлімі

B) жүйке жүйесінің парасимпатикалық бөлімі

C) адасқан жүйке

D) бас ми жүйкесі

E) жұлын жүйкесі

30. Ақуыз(нәруыз) молекуласының синтезі кезінде аминқышқылдарын рибосомаға таситын:

A) Фермент

B) р-РНҚ

C) АТФ

D) ДНҚ

E) т-РНҚ

































29-вариант

БИОЛОГИЯ1. Жасуша шырынында болады:

A) Су, қант

B) Су, т±з

C) Тек қана қант

D) Су, қант, т±з

E) Тек қана су

2. Аталықтың құрылысы:

A) Жатын.

B) Аузы.

C) Түйіні.

D) Мойны.

E) Жіпше, тозаңқабы.

3. Лалагүл тұқымдас өсімдік:

A) Аспарагус.

B) Бидай.

C) Картоп.

D) Асбұршақ.

E) Күріш.

4. Балықтардың мекен ету ортасы:

A) Ауа.

B) Жер астында.

C) Орман.

D) Су.

E) Құрлық.

5. Асқорыту ж‰йесініњ қызметі-

A) Қоректік заттар мен оттегіні жасушаларѓа тасымалдау.

B) Денедегі керексіз зиянды заттарды шыѓару.

C) М‰шелер ж±мысын гуморальды реттеу.

D) Кенеулі қоректік заттарды к‰рделі т‰рінен жай, қанныњ қ±рамына µте алатын к‰йіне айналдыру.

E) Аѓзаны сыртқы ортамен байланыстыру.

6. Қырықбуынның спорасының жетілетін орны-

A) Жапырағында.

B) Сабағында.

C) Жасыл өркенінде.

D) Тамырсабағында.

E) Споралы масақшаларында.

7. Бактерия талшығының маңызы:

A) Қозғалуға.

B) Қоректенуге.

C) Жарық пен қараңғыны сезуге.

D) Жан-жақты бағдарлауға.

E) Көбеюге.

8. Гидраның қармалауыштарының орналасқан жері:

A) ауыз қуысының айналасында.

B) табанында.

C) дене бүйірінде.

D) денесінің ортаңғы бөлігінде.

E) денесінің артқы бөлігінде.

9. Ағзадағы тіршілік құбылыстарын және мүшелердің қызметін зерттейтін ғылым:

A) Медицина.

B) Физиология.

C) Экология.

D) Тәнтану.

E) Гигиена.

10. Адамның қимыл-әрекетін реттеп дене тепе-теңдігін сақтайтын:

A) ортаңғы ми.

B) мишық

C) бас ми бағаны

D) аралық ми

E) алдыңғы ми

11. Тез жиырылатын бұлшық еттер:

A) Қуықтың.

B) Қаңқаның.

C) Жүректің.

D) Қан тамырларының.

E) Ішектің.

12. Түрді латын тілінде қос атпен атауды ғылымға ұсынған ғалым:

A) Ч.Дарвин.

B) Т.Шванн.

C) К.Линней.

D) К.Ф.Рулье.

E) Ж.Б.Ламарк.

13. Агроценоздарда қоректік тізбектің міндетті бөлігі -

A) Микроорганизмдер.

B) Жануарлар.

C) Саңырауқұлақтар.

D) Адам.

E) Жасыл өсімдіктер.

14. Биосфера туралы ілімнің негізін қалаған:

A) С.С.Четвериков.

B) Н.И.Вавилов.

C) А.Н.Северцев.

D) В.И.Вернадский.

E) И.И.Шмальгаузен.

15. Адам демалуға болатын ауадағы оттегі мөлшері:

A) 10 %

B) 21 %

C) 40 %

D) 50 %

E) 5 %

16. Ағзада бүйректің атқаратын қызметі:

A) Адреналин гармонын түзуге қатысады.

B) Инсулин гармонын түзуге қатысады.

C) Су мен улы қосылыстарды бөліп шығаруға қатысады.

D) Қанды оттегімен қанықтырыды.

E) Ақуызды ыдыратады.

17. Жыныс жасушасындағы хромосома саны:

A) 43

B) 23

C) 21

D) 22

E) 46

18. Жоғары дәрежелі нерв қызметінің негізін қалаушы ғалым:

A) Л.Пастер

B) И.И.Мечников

C) П.К.Анохин

D) И.М.Сеченов

E) И.П.Павлов

19. Жасуша орталығының негізін құраушы:

A) Гранулалар.

B) Лейкопластар.

C) Ядро қосындылары.

D) Өсінділер.

E) Центроильдар.

20. Дезоксирибонуклеин қышқылының түзілуі

A) Эндоплазмалық торда

B) Рибосомада

C) Ядрода

D) Жасуша ортасында

E) Цитоплазмада

21. Егер аналықта 12 хромосома болғанда мейоздық бөліну кезеңінен соң жасушадағы хромосома жиынтығы:

A) 4

B) 18

C) 6

D) 12

E) 24

22. Ағзадағы ата-анадан алынатын гендер жиынтығы:

A) генофонд

B) аллель

C) фенотип

D) филогенез

E) генотип

23. Мәдени өсімдіктердің орталықтарын ашқан:

A) С.С.Четвериков

B) Н.И.Вавилов

C) П.П.Лукьяненко

D) И.В.Мичурин

E) Н.В.Цинин

24. Ағзаның тіршілік ету қабілетін төмендететін фактор:

A) Шектеуші.

B) Экологиялық.

C) Антропогендік.

D) Абиотикалық.

E) Биотикалық.

25. Негізгі тамыры айқын байқалатын өсімдік-

A) Бақбақ.

B) Сарғалдақ.

C) Жүгері.

D) Жолжелкен (иманжапырақ).

E) Пияз.

26. Бидай тұқымы өне бастағанда қоректік заттардың эндоспермнен ұрыққа келуі:

A) Тұқымжарнақ арқылы.

B) Тұқым қабығы арқылы.

C) Сабақша арқылы.

D) Бүршікше арқылы.

E) Тамырша арқылы.

27. Балық, қос мекенді және сүт қоректілердің ішкі мүшелерінде паразиттік тіршілік ететін құрттар:

A) сүлік

B) нереида

C) трематодтар

D) шұбалшаң

E) ақ сұлама

28. Тағам ретінде пайдаланатын былқылдақденелілер (ұлулар):

A) Жалаңаш шырыш.

B) Айқұлақ.

C) Кіші тоспа ұлуы.

D) Үлкен тоспа ұлуы.

E) Каракатица.

29. Өрмекшітәрізділерге жататын тайга кенесі:

A) Құс.

B) Энцефалит.

C) Алма.

D) Ұн.

E) Қышыма.

30. 1мм3 қанда эритроцит саны:

A) екі жүз мыңнан үш жүз мыңға дейін

B) жүз мыңнан үш жүз мыңға дейін

C) бес мыңнан екі жүз мыңға дейін

D) бес млн-ға жақын

E) үш мыңнан төрт мыңға дейін















30-вариант



1. Тірі табиғатқа жатады:

A) Ауа.

B) Өсімдік.

C) Жер.

D) Тау жыныстары.

E) Су.

2. Жүгері өсімдігінің гүлшоғыры:

A) Қалқаншагүл.

B) Шатыршагүл.

C) Сыпыртқыгүл.

D) Шашақгүл.

E) Собық пен шашақ.

3. Алқа тұқымдас өсімдіктің жемісі:

A) Жидек және қауашақ.

B) Бұршаққап.

C) Тұқымша.

D) Бұршаққын.

E) Дәнек.

4. Жорѓалаушылардыњ ±рыѓы дамиды-

A) Суда және іштей.

B) Қ±рлықта.

C) Қ±рлықта және іштей.

D) Суда.

E) Жер астында.

5. Ағза зертханасы деп аталады:

A) Қарын.

B) Бауыр.

C) Ауыз.

D) Аш ішек.

E) Тік ішек.

6. Саңырауқұлақтың жемісті денесінің

жіпшумақтан өсіп дамуы:

A) Ауа жетіспегенде.

B) Топырақта ылғал жеткіліксіз болғанда.

C) Жылу жеткіліксіз болғанда.

D) Спорасы 20-25 см терең орналасқанда.

E) Ауа, ылғал, жылу жеткілікті болғанда.

7. Безгек паразитінің көбеюі-

A) Эритроциттер арқылы.

B) Бауыр арқылы.

C) Адам өкпесі арқылы.

D) Тері арқылы.

E) Ішектер арқылы.

8. Полиптер:

A) Көп қармалауышты жәндіктер.

B) Көп табанды жәндіктер.

C) Көп бүршікті жәндіктер.

D) Көпаяқты қозғалмайтын жәндіктер.

E) Көп симметриялы жәндіктер.

9. Адамның кеуде қуысында орналасатын

мүше

A) Ішектер

B) Бүйрек

C) Бауыр

D) Өкпе

E) Қарын

10. Тірек-қимыл жүйесінің қызметін

атқаратын мүше:

A) Бүйрек

B) Өкпе

C) Жүрек

D) Жүйке

E) Сүйек, бұлшықет

11. Оттегін тасымалдаушы қанның

құрам бөлігі:

A) гемоглобин

B) тромбоцит

C) лейкоцит

D) гемотромбоцит

E) фибрин

12. Ұрықтың гаструла сатысындағы

ішкі қабаты:

A) эпидермис

B) энтодерма

C) эпителий

D) мезодерма

E) эктодерма

13. Тіршілік үшін түраралық күрес

дегеніміз-

A) Бір түрдің арасындағы күрес.

B) Жеке түрлер арасындағы күрес.

C) Қайшылықпен өтетін күрес.

D) Жеке даралар арасындағы

бәсекелестік.

E) Қоршаған ортамен күрес.

14. Қызыл кітаптың міндеттері-

A) Үй жануарларының барлық

түрін сақтап қалу.

B) Жабайы жануарлардың барлық

түрін сақтау.

C) Республика заңдарына сәйкес

сирек түрлерді қорғау.

D) Жабайы өсімдіктердің барлық

түрін сақтап қалу.

E) Мәдени өсімдіктердің барлық

түрін сақтап қалу.

15. Шыршаның тіршілік ұзақтығы-

A) 120-300 жыл.

B) 100 жыл.

C) 200 жыл.

D) 50 жыл.

E) 150 жыл.

16. Эритроцит құрамына кіретін

химиялық элемент:

A) азот

B) темір

C) кальций

D) калий

E) оттегі

17. Естімей қалушылық:

A) Сыртқы құлақ рецепторларының

B) Ортаңғы құлақ рецепторларының.

C) Есту жүйкесінің рецепторларының

D) Дабыл жарғағы рецепторларының

E) Ішкі құлақ рецепторларының және

есту орталығының зақымдануынан.

18. Организмдердің табиғи ортаға бейімделуі:

A) Экологиялық физиология.

B) Акклиматизация (жерсіндіру).

C) Медицина.

D) Физиология.

E) Гигиена.

19. Нуклеин қышқылдарының түзілетін орны-

A) Цитоплазма.

B) Клетка орталығы.

C) Эндоплазмалық тор.

D) Рибосома.

E) Ядро.

20. ДНҚ тізбегіндегі азотты негіз

Аденинге қарама қарсы нуклеотид:

A) тимин

B) аденин

C) пуанин

D) уроцил

E) цитозин

21. Доминантты гомозиготалы генотип:

A) АА

B) Аа

C) аа

D) вв

E) Вв

22. Селекцияда сапалы өнімдер алу

үшін жасушаға рентген, ультракүлгін

сәулелермен және химиялық заттармен

әрекет жасау әдісі:

A) Жақын туыстар арасындағы әдіс.

B) Линияаралық гибрид.

C) Эксперименталды мутагенез.

D) Менторлық әдіс.

E) Әріден будандастыру әдісі.

23. Өте ертедегі адамдар қалай аталады

A) кроманьондар

B) неандерталдықтар

C) питекантроптар

D) австралопитектер

E) синантроптар

24. Фотопериодизм - дегеніміз:

A) Сыртқы ортаның табиғи өзгерісіне

B) Тіршілігін ырғақпен өткізуге бейімделу.

C) Экологиялық әсерге бейімделу.

D) Күн сәулесінің ұзақ түсуіне

қайтаратын жауап реакциясы.

E) Организмнің қолайсыз жағдайға

25. Жапырақтары кезектесіп орналасатын

өсімдік:

A) бөртегүл

B) олеандр

C) үйеңкі

D) терек

E) фуксия

26. Жеміс түзіледі:

A) Аналық аузында

B) Спермияда

C) Аталық жіпшесінде

D) Аналық жатынында

E) Аналық мойында

27. Сүліктің көзі:

A) Алтау.

B) Сегіз.

C) Он екі.

D) Он шақты.

E) Бесеу.

28. Шаянның тыныс алуы нәтижесінде:

A) Ағзасына атмосфералық ауа

өтіп отырады.

B) Зиянды темір заттары бөлінеді.

C) Қанға оттегі өтіп, қаннан CO2

суға бөлінеді.

D) Ағзадағы CO2-ы бөлінеді.

E) Оттегі арқылы органикалық заттар

энергия бөле отырып, тотығады.

29. Жұлынның қозғаушы нейрондарына қозу-

A) Жүректен келеді.

B) Бұлшық еттерден келеді.

C) Тері рецепторларынан келеді.

D) Ішектерден келеді.

E) Үлкен ми сыңарларының қыртысына

н келеді.

30. Сұйық ұлпаға жататын:

A) талшық

B) шеміршек

C) лимфа

D) май

E) сілекей







31-вариант

БИОЛОГИЯ1. Г‰лден дамиды:

A) Т±қым пен тостаѓанша жапырақша

B) Аналық пен тостаѓан жапырақша

C) Аталық пен к‰лте жапырақша

D) Жеміс пен т±қым

E) К‰лте жапырақша мен г‰лсаѓақ

2. Ішқұрт ауруының алдын алу:

A) Егу (прививка) жасау.

B) Тазалық сақтау.

C) Антибиотиктер пайдалану.

D) Алкоголь пайдаланбау.

E) Өз бетімен емделу.

3. Бидай тұқымының қор заттарын жинайтын бөлігі:

A) Ұрығы.

B) Тұқым жарнақ.

C) Қауызы.

D) Тұқым кіндігі.

E) Эндосперм.

4. Май алынатын бұршақ тұқымдас өсімдік:

A) Асбұрыш.

B) Соя.

C) Атбұршақ.

D) Жержаңғақ.

E) Жоңышқа.

5. Жапырақ жүйкелері құралады:

A) Бағаналы ұлпалардан

B) Қор жинаушы ұлпалардан

C) Борпылдақ ұлпалардан

D) Лептесіктерден

E) Өткізгіш және тірек ұлпалардан

6. Ағзадағы тіршілік құбылыстарын және мүшелердің қызметін зерттейтін ғылым:

A) Физиология.

B) Гигиена.

C) Экология.

D) Тәнтану.

E) Медицина.

7. Полиптер:

A) Көп қармалауышты жәндіктер.

B) Көпаяқты қозғалмайтын жәндіктер.

C) Көп бүршікті жәндіктер.

D) Көп симметриялы жәндіктер.

E) Көп табанды жәндіктер.

8. Эритроциттің қызметі:

A) оттегін тасымалдайды

B) бактерияларды залалсыздандырады

C) антиденелерді жасауға қатысады

D) қанның ұюына қатысады

E) CO2-мен берік байланысын реттейді

9. Ертедегі өсімдіктердің қазба қалдықтарын зерттейтін ғылым-

A) палеонтология.

B) экология.

C) палеоботаника.

D) морфология.

E) археология.

10. Ми сауытына жатпайтын сүйек:

A) жақ

B) шүйде

C) маңдай

D) төбе

E) самай

11. Ұша алмайтын құс:

A) Сұр қарлығаш.

B) Жапалақ.

C) Өзен шағаласы.

D) Құзғын.

E) Түйеқұс.

12. Дайын органикалық заттармен қоректенетін ағзалар:

A) Анаэробтар.

B) Эукариоттар.

C) Гетеротрофтар.

D) Прокариоттар.

E) Автотрофтар.

13. Саңырауқұлақтардың басқа өсімдіктерден айырмашылығы

A) Тек жынысты жолмен ғана көбеюге қабілетті.

B) Дамылсыз өсуін тоқтатпайды.

C) Жасушаларында хлорофилдері болмайды.

D) Тұқым мен жеміс түзуге қабілетті.

E) Органикалық емес заттардан органикалық зат түзеді.

14. Тірі организмдер тіршілік ететін Жер бетінің геологиялық қабығы:

A) Гидросфера.

B) Ноосфера.

C) Литосфера.

D) Биосфера.

E) Атмосфера.

15. Қызғалдақты көбейту жолы:

A) Пиязшық арқылы

B) Түйнек арқылы

C) Сұлатпа өркен арқылы

D) Мұртша арқылы

E) Тамырсабақ арқылы

16. Көру бұршағының сыртына орналасып, оны қорғап тұратын көздің мөлдір бөлігі:

A) Тамырлы қабықша.

B) Қасаң қабықша.

C) Шыны тәрізді дене.

D) Тор қабықша.

E) Нұрлы қабықша.

17. Шаштың жылтырлығы мен жұмсақтығы :

A) Пигментке байланысты

B) Судың булануына байланысты.

C) Жиі жуу себебінен.

D) Май бездеріне байланысты.

E) Бөлінетін тұздарға байланысты.

18. Жалпақ құрттардың жүйке жүйесі:

A) Денені бойлай созыла орналасқан екі бағана.

B) Дененің құйрық бөлігіндегі екі бағана.

C) Дененің шетіндегі екі бағана.

D) Дененің ортасындағы екі бағана.

E) Басындағы екі түйін.

19. Ақуызға (нәруызға) жатпайтын күрделі зат:

A) токсин

B) өт

C) глюкоза

D) фермент

E) гормон

20. Өсімдіктердің ауруын туғызатын жәндік:

A) Кене.

B) Өрмекші.

C) Қарақұрт.

D) Тарақан.

E) Сүлік.

21. Өкпедегі ауа көпіршіктерінен тұратын ұлпа:

A) сүйек

B) дәнекер

C) эпителий

D) жүйке

E) бұлшық ет

22. Энергия айналымындағы универсалды зат:

A) ДНҚ

B) АДФ

C) ДНҚ,РНҚ

D) РНҚ

E) АТФ

23. Тірі ағзалардың сыртқы ортаның физикалық және химиялық өзгерістеріне әрекеті:

A) тітіркену

B) тежелу

C) биосинтезделу

D) қозу

E) ыдырау

24. Питекантроптар -

A) Қазіргі адамдардың тегі.

B) Жартылай маймылдар.

C) Ертедегі адамдар.

D) Маймылдар.

E) Ежелгі адамдар.

25. Физиологиялық критерийдің негізгі ерекшелігі:

A) Нақты түрге тән хромосомалар жиынтығы.

B) Ағзалардың тіршілік әрекеттері мен қасиеттері.

C) Ағзаның сыртқы белгілерінің жиынтығы.

D) Түрдің таралған белгілі бір аймағы.

E) Сыртқы орта факторларының жиынтығы.

26. Жасыл түсті тегіс қабықты ас бұршағының генотипін анықтаңыз.(А-тұқымы сары, а-тұқымы жасыл түсті, В-тегіс қабықты, в-бұдыр қабықты).

A) АаВВ

B) ААВВ

C) ааВв

D) АаВв

E) аавв

27. Гомологтық хромосоманың конъюгациялануының жүретін фазасы:

A) Мейоздық метафазада.

B) Мейоздық интерфазада.

C) Мейоздық анафазада.

D) Мейоздық телофазада.

E) Мейоздық профазада.

28. Капуста ақ көбелігінің, қысқы тыныштық күйі:

A) Жұмыртқа және жұлдыз құрт

B) Тек жұлдыз құрт сатысында

C) Ересек күйінде

D) Қуыршақ сатысында

E) Жұмыртқа күйінде

29. Ұлудың ас қорыту жүйесінде шұбалшаңмен салыстырғанда пайда болған жаңа мүше:

A) Ішек.

B) Тіссіз жұмсақ тіл.

C) Ауыз қуысы.

D) Бауыр.

E) Көмей.

30. Бір түр дараларының екінші түр дараларына жемтік болуы:

A) Арамтамақтық.

B) Жыртқыштық.

C) Паразиттік.

D) Бәсекелестік.

E) Селбесу.





















32-вариант

БИОЛОГИЯ1. Сабақ қалемшесінен көбейетін өсімдік:

A) Итмұрын.

B) Пеларгония.

C) Бидайық.

D) Қойбүлдірген.

E) Ақжелкен.

2. Түйнек бактериясының маңызы:

A) Ауадағы бос азотты сіңіру.

B) Тынысалу.

C) Фотосинтезге қатысу.

D) Май жинау.

E) Кальций тұздарын жинау.

3. Сүйекті құрғақ жемісті өсімдік:

A) Грек жаңғағы.

B) Көкнәр.

C) Тұшала.

D) Бидай.

E) Қызан.

4. Қорытылған ас сіңірледі:

A) Ауызда.

B) Бауырда.

C) Қарында.

D) Ұлтабарда.

E) Аш ішекте.

5. Т±қымныњ қоректiк заттар жинайтын

жасушалары-

A) ¤зек.

B) Т‰йiн.

C) Эндосперм.

D) Б‰ршiк.

E) Т±қымбастама.

6. Қысы-жазы адамның дене температурасы:

A) 36,6º

B) 38,5º

C) 38º

D) 39º

E) 35º

7. Қан бұл ... ұлпа.

A) нерв

B) бұлшық ет

C) дәнекер

D) эпителий

E) көлденең жолақты

8. Асқынғанда жөтеліп қан түкіретін

жұқпалы ауру:

A) гайморит

B) туберкулез

C) ларингит

D) силикоз

E) трахеит

9. Тұмаумен ауырғанда микроорганизмдердің

әсерінен құлақтың қабынатын бөлімі-

A) Есту түтігі.

B) Сыртқы құлақ.

C) Ішкі құлақ.

D) Ортаңғы құлақ.

E) Есту сүйектері.

10. Халықаралық Адам және биосфера

бағдарламасына қатысушы мемлекеттер -

A) Микроқорықтар ұйымдастырады.

B) Табиғат ескертқіштерін ұйымдастырады.

C) Қорықшалар ұйымдастырады.

D) Биосфералық қорықтар ұйымдастырады.

E) Кәдімгі қорықтар ұйымдастырады.

11. Жорғалаушылардың тыныс алу мүшесі:

A) желбезек

B) өкпе және тері

C) өкпе

D) өкпе қапшықтары

E) тері

12. Денсаулық сақтау шарттары және аурудың

алдын алу шаралары туралы ғылым:

A) Медицина.

B) Физиология.

C) Гигиена.

D) Тәнтану.

E) Экология.

13. Бас ми бағанының құрамына кірмейтін:

A) үлкен ми сыңарлары

B) ми көпіршесі

C) сопақша ми

D) аралық ми

E) ортаңғы ми

14. Өлген ағзаларды қарашірікке

айналдыратын бактериялар:

A) шіріту

B) сүт

C) ашыту

D) көк жасыл

E) топырақ

15. Экология дегеніміз ... байланысы.

A) адамның жануарлармен

B) адамның айналадағы қоршаған

ортамен және ондағы өсімдіктермен

C) өсімдіктер мен жануарлардың тіршілік

D) тірі ағзалардың өзара

E) тірі ағзалардың сыртқы ортамен өзара

16. Табиғатта эволюциялық процестің

басты факторы-

A) Қолдан сұрыптау.

B) Табиғи сұрыпталу.

C) Тіршілік үшін күрес.

D) Түраралық күрес.

E) Көбею қарқындылығы.

17. Суды тазартушы ұлулар:

A) Сегізаяқтылар.

B) Теңіз бауыраяқтылар.

C) Каракатицалар.

D) Айқұлақ.

E) Кальмарлар.

18. Нуклеин қышқылының мономері:

A) Аминоқышқылдар.

B) Май қышқылы.

C) Гликоген.

D) Нуклеотидтер.

E) Қарапайым көмірсулар.

19. Қолайлы жағдайда өскен қарағайдың

жасы-

A) 250-300 жыл.

B) 150-200 жыл.

C) 200-250 жыл.

D) 100-150 жыл.

E) 350-400 жыл.

20. Ядроның бөлімінде орналасқан

ДНҚ молекуласы:

A) Ядро қабықшасында.

B) Хромосомада.

C) Ядрошықта.

D) Ядро шырынында.

E) Ядро қосындыларында.

21. Агроценоздар -

A) Жасанды биогеоценоздар.

B) Өте көп түрлерден құралған

биогеоценоздар.

C) Топыраққа түскен заттарды

пайдаланатын биогеоценоздар.

D) Табиғи биогеоценоздар.

E) Жойылмайтын тұрақты

биогеоценоздар.

22. Биогенетикалық заңды ашқан

ғалымдар:

A) С.Лурия, М.Дельбрюк

B) Ледерберг, Э.Татум

C) Г.Флори, Э.Шейн

D) Д.Бидл, Э.Татум

E) Ф.Мюллер, Э.Геккель

23. Овогенез кезінде жасушадан

шығатын жұмыртқа жасушасының саны:

A) екі жұмыртқа

B) алты жұмыртқа

C) бір жұмыртқа

D) сегіз жұмыртқа

E) төрт жұмыртқа

24. Энергия көзінің түзілуі:

A) Тек органикалық заттардың

тотығуынан.

B) Тек органикалық заттардың

ыдырауынан.

C) Минералдық заттардың

жинақталуынан.

D) Органикалық заттардың

ыдырауы мен тотығуынан.

E) Қоректік заттардан.

25. Толық түрленіп даму:

A) жұмыртқа - қуыршақ

B) жұмыртқа - ересек бұнақдене

C) жұмыртқа - дернәсіл - ересек

бұнақдене

D) жұмыртқа - дернәсіл-қуыршақ

E) жұмыртқа - дернәсіл-қуыршақ

- ересек бұнақдене

26. Шұбалшаң зәрінің сыртқа шығарлуы:

A) Екі сақина тәрізді түтікшелерден.

B) Сақина тәрізді түтікшелерден.

C) Бір-бірден орналасқан имек

түтікшелерден.

D) Екі-екіден орналасқан имек

түтікшелерден.

E) Аналь тесігінен.

27. Бұлшықет жұмысына қажетті

энергияның босап шығуы:

A) қоректенуден

B) биосинтезден

C) газ сіңіруден

D) органикалық заттардың түзілуінен

E) органикалық заттардың ыдырауынан

28. Түрдің генотипі ААВв болатын

гаметалары:

A) ААВ

B) АВ, Ав

C) АВ

D) Аав

E) АА, Вв

29. Гидраның қозғалуында негізгі

роль атқаратын:

A) көбею жасушасы

B) бұлшық ет талшығы

C) ас қорыту жасушасы

D) атпа жасушалары

E) аралық жасушалар

30. Топырақта жеткіліксіз болғанда

жапырақтардыѕ бозаруына јсер ететін:

A) Калий.

B) Азот.

C) Магний.

D) Фосфор.

E) Кальций.

33-вариант

БИОЛОГИЯ1. Күлтенің қызметі:

A) Су мен минерал заттарды сіңіру.

B) Бөліну.

C) Қор заттарын жинау.

D) Органикалық зат түзу.

E) Бунақденелілерді еліктіру.

2. Сілекей безінің қызметін зерттеген:

A) И.Мечников.

B) К.А.Тимирязев.

C) И.М.Сеченов.

D) С.П.Боткин.

E) И.П.Павлов.

3. Өте тез өсетін өсімдік:

A) Бамбук.

B) Шырша.

C) Пальма.

D) Терек.

E) Банан.

4. Қызанныњ отаны:

A) Солт‰стік Африка

B) Шыѓыс Азия

C) Оњт‰стік Америка

D) Солт‰стік Мексика

E) ‡ндістан

5. Өсімдіктерге түс беретін органоид:

A) Цитоплазма.

B) Митохондрия.

C) Қабықша.

D) Ядро.

E) Пластид.

6. Бүйректен әр 5 минут сайын ересек

адамда сүзілетін қанның мөлшері.

A) 2л.

B) 10л.

C) 8л.

D) 1л.

E) 5л.

7. Ішекқуыстылардың денесі-

A) үш қабатты.

B) көп қабатты.

C) екі қабатты.

D) бір қабатты.

E) бір жасушалы.

8. Адамда болатын қан топтарының саны:

A) Бес.

B) Алты.

C) Төрт.

D) Екі.

E) Үш.

9. Адамның құрсақ қуысында

орналасатын мүше:

A) Өңеш.

B) Өкпе.

C) Жүрек.

D) Жұтқыншақ.

E) Бүйрек.

10. Мүйізді ірі қара малдың арғы тегі:

A) жабайы ат

B) жабайы қабан

C) тур

D) бұлан

E) зебра

11. Жасушалардың бөлінуге әзірлігі:

A) Метафазада.

B) Профазада.

C) Анафазада.

D) Интерфазада.

E) Телофазада.

12. Бір-біріне пайдалы, бірлесіп өсу ...

деп аталады

A) селбесу (симбиоз)

B) флора

C) паразитизм

D) қорық

E) бірлестік

13. Қызыл кітапқа тіркелетіндер-

A) Барлық жабайы жануарлар.

B) Барлық үй жануарлары.

C) Жабайы өсімдіктердің барлық түрі.

D) Мәдени өсімдіктердің барлық түрі.

E) Сирек кездесетін өсімдіктер

мен жануарлар.

14. Жүйке жүйесі:

A) орталық және шеткі жүйке

B) ас қорыту және қанайналым

C) тыныс алу және зәр шығару

D) қанайналым және зәр шығару

E) қанайналым және иіс сезу

15. Көкірек пен құрсақты бөліп тұратын:

A) асқазан

B) қабырға

C) көкет

D) бауыр

E) ұлтабар

16. Қалқанша без гормоны құрамындағы

химиялық элемент:

A) фтор

B) йод

C) натрий

D) бром

E) хлор

17. Шала түрленіп дамитын бунақдене:

A) Қиқоңыз.

B) Қанқыз.

C) Сүңгуір.

D) Шегіртке.

E) Бұғықоңыз.

18. Ақ сұламаның аналық безінің

орналасқан жері:

A) Екі денешік ретінде дененің

алдыңғы жағы.

B) Дененің құйрық бөлімі.

C) Дененің бүйірінде.

D) Дененің ортаңғы бөлігі.

E) Дененің артқы бөлігі.

19. Хромосомаларда болатын.

A) Ақуыз (нәруыз).

B) ДНҚ.

C) Май.

D) Көмірсу

E) АТФ.

20. Мүктердің көбеюі:

A) Спора арқылы .

B) Тұқым арқылы .

C) Тамыр арқылы .

D) Қауашақ арқылы .

E) Ризоид арқылы .

21. Сіңір созылғанда,сүйек тайғанда

көрсетілетін алғашқы көмек:

A) зақымдалған жерге ыстық басып ,

орап тастау

B) зақымдалған жерге суық басып

қатты орап тастау

C) сіңірді дәкемен орау

D) ширатпамен таңу

E) зақымдалған жерге суық басу

22. Әрбір түр критерийлерін хромосомалар

жиынтығы мен саны, пішіні, көлемі

бойынша анықтау критерийі:

A) Географиялық.

B) Экологиялық.

C) Генетикалық.

D) Физиологиялық.

E) Морфологиялық.

23. Жүгері тұқымын егу температурасы-

A) 1-80 С.

B) 12-200 С.

C) 1-90 С.

D) 1-70 С.

E) 1-100 С.

24. Ядро құрылысына жататындар

A) Мембрана, хромосомалар,

митохондрия

B) Ядрошық, нуклеин қышқылы,

эндоплазмалық тор

C) Екі мембраналы қабықша, рибосома,

пластидтер

D) Екі мембраналы қабықша, хромосомалар,

ядрошық, ядро шырыны

E) Мембрана, жасуша орталығы, лизосома

25. Өсімдіктің құрлыққа бейімделе бастау дәуірі:

A) Архей.

B) Мезозой.

C) Протерозой.

D) Палеозой.

E) Кайнозой.

26. Құлық бөлетін құлақ бөлімдері

бездерінің орналасуы

A) Ортаңғы құлақта.

B) Сыртқы дыбыс жолында.

C) Ішкі құлақта.

D) Иірім өзегінде.

E) Дабыл жарғағында.

27. Көзі болмайтын ұлулар-

A) Айқұлақ.

B) Жүзім ұлуы.

C) Катушкалар.

D) Кальмарлар.

E) Жалаңаш шырыш.

28. Әр түрге жататын ағзалардың өзара

жағдай туғыза отырып тіршілік етуі:

A) Жыртқыштық.

B) Паразиттік.

C) Бәсекелестік.

D) Селбесу.

E) Арамтамақтық.

29. Қасқырдың бөкенге шабуылы:

A) Бәсекелестік.

B) Арамтамақтық.

C) Селбесу.

D) Жыртқыштық.

E) Паразиттік.

30. Түрдің генотипі ааВВ ағзада пайда

болатын гаметалары:

A) аа, ВВ

B) аВ

C) Авв

D) АА, ав

E) АА, вв













34-вариант

БИОЛОГИЯ1. Өт бөлетін без:

A) Бауыр.

B) Ұйқы безі.

C) Ішек безі.

D) Сілекей без.

E) Жыныс безі.

2. Ашық дала алқаптарында мекендейтiн қ±стардыњ µкілі -

A) Қырѓауыл.

B) Қарлыѓаш.

C) Ақ дегелек.

D) Б‰ркіт.

E) ‡кі.

3. Тірі ағзаларды зерттейтін ғылым:

A) География.

B) Геология.

C) Ботаника.

D) Биология.

E) Зоология.

4. Алқа тұқымдастардың гүлсерігі:

A) Бес біріккен күлтеден, бес біріккен тостағанша.

B) Жай, алты жапырақша.

C) Пішіндері әр түрлі бес күлте.

D) Бес күлте, бес тостағанша.

E) Бірікпеген төрт күлте, төрт тостағанша.

5. Кµбінесе сору аймаѓындаѓы тамырлар:

A) Шашақ

B) Ауатамырлар

C) Жанама

D) Негізгі

E) Қосалқы

6. Қозықұйрықтың боз арамқұлақтан ерекшелігі:

A) Қалпақшасының асты ақшыл-жасыл түсті.

B) Негізінен топ-топ болып өседі.

C) Жемісті денесі жер бетіне күзде дамиды.

D) Қалпақшасының асты қызғылт түсті, түбіртегінде сақинасы болмайды.

E) Түбіртегі жіңішке, ұзын, түбіртегінде сақинасы бар.

7. Денсаулық сақтау шарттары және аурудың алдын алу шаралары туралы ғылым:

A) Экология.

B) Тәнтану.

C) Физиология.

D) Гигиена.

E) Медицина.

8. Сүйек түзілетін ұлпа:

A) бірыңғай салалы бұлшықет

B) эпителий

C) көлденең жолақты бұлшықет

D) жүйке

E) дәнекер

9. Өсімдіктің азот жинақтаушы-түйнек бактериялары орналасқан орны:

A) Тамырда.

B) Жапырақта.

C) Жемісте.

D) Тұқымда.

E) Сабақта.

10. Дайын органикалық заттармен қоректенетін ағзалар:

A) Анаэробтар.

B) Прокариоттар.

C) Автотрофтар.

D) Эукариоттар.

E) Гетеротрофтар.

11. Тоқтау суларда тіршілік ететін жылқы қылына ұқсас жұмыр құрт:

A) ішексорғы

B) суыртқы

C) үшкірқұрт

D) сиыр цепені

E) қылқұрт

12. Сүтқоректілердің зәр шығару мүшесі:

A) Кеңірдек

B) Өңеш

C) Қарын

D) Бүйрек

E) Өкпе

13. Биотикалық факторлар:

A) ылғалдылық

B) адамның табиғатты өзгертуіндегі сан-алуан әрекеттері

C) популяциядағы осбьтар арасындағы, табиғат бірлестігіндегі өзара әсері

D) топырақ құрамы

E) температура

14. Көздің бұзылуы ағзада мына дәруменнің (витаминнің) жетіспеуінен

A) Д.

B) С.

C) А.

D) В1.

E) В2.

15. Шоғырлас полиптер қаңқасының түзілетін заты:

A) Фосфор.

B) Ас тұзы.

C) Магний тұздары.

D) Калий тұздары.

E) Әк (ізбест).

16. Жасыл мүктің топырақтан минералды заттарды сіңіретін мүшесі:

A) Тамыры.

B) Ризоидтары.

C) Сабағы.

D) Қауашағы.

E) Жапырағы.

17. Дернәсілдері балықтың денесінде дамитын былқылдақденелілер:

A) Жалаңаш шырыш.

B) Айқұлақ.

C) Жүзім ұлуы.

D) Ұлу.

E) Сегізаяқ.

18. Тамыр сабағынан көбейе алатын өсімдік:

A) Герань (қазтамақ)

B) Бидайық

C) Қайың

D) Бегония

E) Бальзамин

19. Организмдердің табиғи ортаға бейімделуі:

A) Медицина.

B) Экологиялық физиология.

C) Акклиматизация (жерсіндіру).

D) Физиология.

E) Гигиена.

20. Табиғи өсімдік бірлестігіне жатпайтындар:

A) Қарағайлы орман

B) Егістік.

C) Шыршалы орман.

D) Шалғын.

E) Батпақ.

21. Ақуызға (нәруызға) жатпайтын күрделі зат:

A) токсин

B) өт

C) гормон

D) фермент

E) глюкоза

22. Әрбір нейрондағы аксон саны:

A) 4.

B) 3.

C) 7.

D) 1.

E) 5.

23. Қан айналым мүшесін құрайтындар.

A) Тек қана жүрек

B) Тек қана қан тамырлар

C) Тек қана салатамыр

D) Жүрек және барлық қантамырлар

E) Жүрек және қылтамырлар

24. Шаянның қантамыр жүйесі:

A) Тұйық.

B) Тармақты.

C) Шашақты.

D) Жабық.

E) Ашық.

25. Гомологиялық хромосомалардың бір-біріне жақындауы:

A) Трансляция

B) Кроссинговер

C) Коньюгация

D) Митоз

E) Транскрипция

26. Горилланың адамға жақындық белгісі:

A) 12 жұп қабырғасы.

B) Қол, бас, табан, жамбас құрылысы.

C) Бассүйек құрылысы.

D) Жалпақ төс сүйегі.

E) Аяқ-қолының мөлшері.

27. Бір түр дараларының екінші түр дараларына жемтік болуы:

A) Жыртқыштық.

B) Паразиттік.

C) Арамтамақтық.

D) Бәсекелестік.

E) Селбесу.

28. Қорғаныш реңге жатады:

A) Пішіні бұтаққа ұқсас жұлдызқұрт.

B) Шағатын жабайы араның түсі.

C) Усыз жәндіктердің улы жәндіктерге ұқсауы.

D) Зебрдің ашық өрнегі.

E) Ханқызының есте қалатын айқын түсі.

29. Гетерозиготалы ағзада екі жұп белгісі бойынша түзілетін жұп гаметасы:

A) 4

B) 8

C) 6

D) 1

E) 2

30. Онтогенездік дамуда эктодерма қабатынан пайда болатын:

A) Бұлшық ет.

B) Жүйке тақташасы.

C) Зәр шығару жүйесі.

D) Ішек.

E) Хорда.













35-вариант

БИОЛОГИЯ1. Өсімдіктің генеративті мүшелері:

A) Тамыр, жеміс.

B) Гүл, тұқым, жеміс.

C) Тамыр, сабақ, жапырақ.

D) Сабақ, гүл.

E) Жапырақ, тұқым.

2. Қалемшені дайындайды:

A) 3-4 б‰ршігі бар µркеннен

B) Ењ ±зын µркеннен

C) Бір б‰ршігі бар µркеннен

D) 4-5 сабақтан

E) 3-4 жапырақтан

3. Органикалық тыңайтқыш:

A) Азот.

B) Құс саңғырығы.

C) Селитра.

D) Суперфосфат.

E) Калий.

4. Астық тұқымдастардың гүлі:

A) 1 аналық, 5 аталықтан тұрады.

B) 1 аналық, 6 аталықтан тұрады.

C) Аналығыда, аталығыда көп.

D) 1 аналық, 10 аталықтан тұрады.

E) 1 аналық, 3 аталықтан тұрады.

5. Сілекей безінің қызметін зерттеген:

A) И.П.Павлов.

B) И.М.Сеченов.

C) С.П.Боткин.

D) И.Мечников.

E) К.А.Тимирязев.

6. Алдыңғы аяғы қанатқа айналған, денесі қауырсынмен қапталған жануарлар:

A) Балықтар.

B) Жарқанаттар.

C) Қосмекенділер.

D) Бауырымен жорғалаушылар.

E) Құстар.

7. Жердің геологиялық қабығы биосфера:

A) Қатты заттардан тұрады.

B) Сұйық заттардан тұрады.

C) Газ тектес заттардан тұрады.

D) Топырақтан тұрады.

E) Тірі организмдерден тұрады.

8. Шеткі жүйке жүйесінің бөлімі:

A) ми бағаны

B) мишық

C) жүйкелер, жүйке түйінділері

D) жұлын

E) үлкен ми сыңары

9. Ақ зең саңырауқұлағының кездесетін жерлері

A) Топырақ.

B) Нанда, жемістер, жылқы тезегі.

C) Су.

D) Тастардың үстін.

E) Жасыл өсімдіктер.

10. Адам тыныс алуына қажетті газ:

A) оттегі

B) азот

C) азот (II) оксиді

D) көмірқышқыл газы

E) азот (IV) оксиді

11. Көбелектердің дернәсілінің атауы:

A) Личинка.

B) Имаго.

C) Нимфа.

D) Жұлдызқұрт.

E) Қуыршақ.

12. Шартсыз және шартты рефлекстер туралы ілімді ашқан ғалым-

A) Сеченов И.М.

B) Ухтомский А.А.

C) Мечников И.И.

D) Павлов И.П.

E) Парин В.В.

13. Денсаулық сақтау шарттары және аурудың алдын алу шаралары туралы ғылым:

A) Тәнтану.

B) Физиология.

C) Экология.

D) Медицина.

E) Гигиена.

14. Тұмаумен ауырғанда микроорганизмдердің әсерінен құлақтың қабынатын бөлімі-

A) Сыртқы құлақ.

B) Есту сүйектері.

C) Есту түтігі.

D) Ішкі құлақ.

E) Ортаңғы құлақ.

15. Қолайлы жағдайда өскен қарағайдың биіктігі-

A) 25-30 м.

B) 15-20 м.

C) 30-40 м.

D) 20-25 м.

E) 10-15 м.

16. Макроэволюция түзетіндер:

A) Туыстар.

B) Даралар.

C) Түрлер.

D) Түраралық.

E) Популяция.

17. АТФ молекуласының құрамындағы фосфор қышқылының қалдық саны:

A) 5

B) 4

C) 3

D) 1

E) 2

18. Ішекқуыстылардың қорегін аулауы:

A) Аузымен.

B) Жүйке жасушасымен.

C) Атпа жасушалары көмегімен.

D) Бұлшық ет жасушаларымен.

E) Жабын жасушаларымен.

19. Тұқымның ең негізгі бөлігі:

A) Сабақша.

B) Эндосперм.

C) Қауыз.

D) Ұрық.

E) Тамырша.

20. Қандай төрт элемент жасушаның негізгі химиялық құрамы болады:

A) фосфор, калий, күкірт, хлор.

B) кальций, магний, натрий, хлор.

C) көміртегі, оттегі, азот, сутегі.

D) кальций, магний, натрий, темір.

E) мырыш, мыс, йод, фтор.

21. Кеуде қуысын қозғалысқа келтіретін негізгі бұлшықеттері.

A) Ұшбасты

B) Екібасты және балтыр

C) Балтыр

D) Үш басты, жалпақ арқа

E) Қабырғааралық

22. Буылтық құрттардың зәр шығару мүшесі:

A) терісі

B) әр буылтықтағы имек түтікше

C) аузы

D) желбезек

E) әр буылтықтағы шұқырақ

23. Қанның қызыл түсті болуы ... байланысты:

A) фибринге

B) қан сарысуына

C) қан плазмасына

D) эритроциттерге

E) лейкоциттерге

24. Сыртқы ортадағы маусымдық өзгерістердің ең негізгі әрекеттері.

A) Ауа температурасындағы өзгеріс.

B) Қардың түсуі.

C) Жауын-шашын мөлшері.

D) Күн жарығының ұзақтығының өзгеруі.

E) Ауаның атмосфералық қысымы.

25. Дигибридті будандастырудағы F2 ұрпақта фенотипі төрт түрлі генотипті көрініс береді:

A) 3:2:1

B) 9:3:3:1

C) 3:1

D) 1:1

E) 1:2:1

26. Басаяқты бақалшақсыз ұлулардың сорғышы бар қармалауыштары-

A) Бақалшағы.

B) Аяқтарының бөлігі.

C) Тұлғасы.

D) Мантиясы (шапаншасы).

E) Басы.

27. Горилланың адамға жақындық белгісі:

A) Қол, бас, табан, жамбас құрылысы.

B) Бассүйек құрылысы.

C) Жалпақ төс сүйегі.

D) Аяқ-қолының мөлшері.

E) 12 жұп қабырғасы.

28. Қанда адреналиннің көбеюі жылудың түзілуін:

A) Күшейтеді.

B) Тоқтатады.

C) Жылу берілуін теңестіреді.

D) Баяулатады.

E) Қалпына келтіреді.

29. Онтогенездік дамуда эктодерма қабатынан пайда болатын:

A) Зәр шығару жүйесі.

B) Ішек.

C) Хорда.

D) Жүйке тақташасы.

E) Бұлшық ет.

30. Жануарлардың дене пішіні мен түсі қоршаған ортаның заттарымен сәйкес келетін бейімделушілік:

A) Бүркеніш.

B) Айбарланғыш.

C) Жасырынғыш.

D) Сақтандырғыш.

E) Қорғаныш (мимикрия).













36-вариант

БИОЛОГИЯ1. Қарындағы температура:

A) 30-3511-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыС.

B) 38-3911-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыС.

C) 45-5011-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыС.

D) 10-1511-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыС.

E) 20-2511-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыС.

2. Өсімдікте лейкопластар орналасқан мүшесі:

A) Гүлсерігінде.

B) Жапырағында.

C) Тостағаншада.

D) Сабағында.

E) Тамырында, тұқымда.

3. Раушанг‰л т±қымдасы:

A) Алма, тењгежапырақ, итм±рын

B) Тары, к‰ріш, асб±ршақ

C) Орамжапырақ, шомыр, беде

D) Қазтабан, шымтезек м‰гі

E) Асқабақ, бидай, ж‰гері

4. Қос жарнақты өсімдік:

A) Арпа.

B) Сұлы.

C) Үрмебұршақ.

D) Жауқазын.

E) Қарабидай.

5. Гүлшоғырдың биологиялық маңызы:

A) Минералды зат өткізу.

B) Органикалық зат түзу.

C) Тұқым мен жеміс көп беру.

D) Қоректік заттар жинау.

E) Тозаңданып ұрықтануға.

6. Ата-ана белгілер жиынтығының ұрпақтан-ұрпаққа берілу қасиеті:

A) тұқымқуалау

B) даму

C) көбею

D) тітіркенгіш

E) өзгергіштік

7. Өкпенің сыртқы қабатының атауы:

A) сероз

B) түтіншелер

C) кедір-бұдыр қабықша

D) көпіршіктер

E) плевра (сіріқауыз)

8. Қарағайдың әрбір қысқарған өркенінде дамитын жапырақтар-

A) Он екі қылқан.

B) Төрт қылқан.

C) Бір қылқан.

D) Екі қылқан.

E) Үш қылқан.

9. Плазма құрамындағы судың мөлшері:

A) 80%.

B) 10%.

C) 90%.

D) 70%.

E) 85%.

10. Cаңырауқұлақтың споралары өнетін орта

A) құс саңғырығының іші.

B) кебу топырақ.

C) қарашірігі мол ылғалды топырақ.

D) ылғалы мол, бірақ қарашірігі аз топырақ.

E) су.

11. Қантамырларының қабырғасы түзіледі:

A) Көлденең жолақты жүрек ұлпасынан.

B) Бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпасынан.

C) Көлденең жолақты қаңқа ұлпасынан.

D) Үшбасты бұлшық еттен.

E) Екібасты бұлшық еттен.

12. Түсі барқыттай қара, қызыл ноқаттары бар өрмекші:

A) Қыршаян.

B) Қарақұрт.

C) Мизан.

D) Бүйі.

E) Шаршылы өрмекші.

13. Есту мүшесінің толтырылған сұйықтық қуысы

A) Құлақ қалқаны.

B) Ішкі құлақ.

C) Ортаңғы құлақ қуысы.

D) Сыртқы құлақ қуысы.

E) Самай сүйегіндегі қуыс.

14. Дисахаридтерге жататын

A) Глюкоза

B) Пентоза

C) Галактоза

D) Сахароза

E) Рибоза

15. Австралопитектердің қаңқа қалдықтары табылған аймақ -

A) Европа

B) Шығыс Африка.

C) Оңтүстік Африка.

D) Азия.

E) Ява аралы.

16. Полиомиелит ауруында вирустардың зақымдайтыны:

A) Жұлынды.

B) Қаңқа ұлпасын.

C) Жұлынның қозғаушы нейрондарын.

D) Ми қабықтарын.

E) Ішкі мүшелердің жұмысын.

17. Ана құрсағында нәрестенің дамуы:

A) 320 күн

B) 280 күн

C) 300 күн

D) 260 күн

E) 250 күн

18. Қалқанша без гормоны құрамындағы химиялық элемент:

A) фтор

B) бром

C) хлор

D) натрий

E) йод

19. Шөлді жерлердегі шектеуші факторларға жататындар:

A) Ылғалдықтың жетіспеушілігі.

B) Жарық сәулесінің жетіспеуінен.

C) Жылудың жетіспеушілігі.

D) Жоғарғы атмосфералық қысым.

E) Оттегінің концентрациясы.

20. Биологиялық күрес әдісі -

A) Зиянкестерді қолмен жою.

B) Зиянкестерді өздерінің табиғи жауларымен жою.

C) Жерді жырту.

D) Күрестің механикаландырылған тәсілі.

E) Зиянкестерді улы заттармен жою.

21. Митоздық бөліну кезінде аналық хромосома 16 болған жағдайдағы саны:

A) 8

B) 48

C) 16

D) 32

E) 24

22. Биосфераның озон қабаты-

A) Көзге көрінетін сәулелерді сіңіреді.

B) Көмірқышқыл газын азайтады.

C) Оттегімен байытады.

D) Ультракүлгін сәулелерді сіңіреді.

E) Инфрақызыл сәулелерді сіңіреді.

23. Әрбір түр критерийлерін хромосомалар жиынтығы мен саны, пішіні, көлемі бойынша анықтау критерийі:

A) Географиялық.

B) Физиологиялық.

C) Экологиялық.

D) Генетикалық.

E) Морфологиялық.

24. Глюкоза ыдырауының оттексіз сатысы:

A) Гликолиз.

B) Хемосинтез.

C) Диссимиляция.

D) Ассимиляция.

E) Фотосинтез.

25. Ақ сұлама денесі қабаттары:

A) 5

B) 6

C) 4

D) 2

E) 3

26. Жараның жазылуы, сынықтың бітуі жасушаның мына әрекетіне байланысты:

A) Ыдырауға.

B) Қозуға.

C) Тітіркенуге.

D) Көбеюге.

E) Зат алмасуға.

27. Сәулелілердің қабыршақтарын-

A) металлдарды тегістеп, жылтырату үшін қажет.

B) құрылыс материалы ретінде пайдаланады.

C) қабырғаны әктеуге қолданады.

D) тыңайтқыш ретінде қолданады.

E) үй салуға пайдаланады.

28. Құстың тыныс алу мүшесіндегі ауа қозғалысының өту жолы мен реті:

A) көмекей-кеңірдек- ауатамыр -өкпе

B) кеңірдек-көмекей- ауатамыр -өкпе

C) көмекей-кеңірдек-өкпе-ауатамыр

D) кеңірдек-өкпе- ауатамыр -көмекей

E) көмекей- ауатамыр-кеңірдек-өкпе

29. Арал мен Каспий де кездесетін гүлге ұқсас көп аяқты:

A) Кебісше.

B) Кәдімгі амеба.

C) Актиния.

D) Медуза.

E) Эвглена.

30. Тіреу-тамыры бар өсімдік:

A) Батат.

B) Қызылша .

C) Арамсояу.

D) Мангр ағашы.

E) Үнді фикусы.











37-вариант

БИОЛОГИЯ1. Аѓаш қабыѓыныњ қабаттары:

A) Тоз, µзек

B) ¤зек, тоз

C) Тін, с‰рек

D) Камбий, с‰рек

E) Тоз, тін

2. Гүлсеріктің қызметі:

A) Гүлдің ішкі бөлігін қорғау.

B) Қоректену.

C) Ұрықтану.

D) Көбею.

E) Органикалық зат түзу.

3. Алқа тұқымдасына жататын дәрілік өсімдік:

A) Картоп.

B) Қызан.

C) Қаражидек.

D) Бұрыш.

E) Баклажан.

4. Ішқ±рт ж±қтырѓан адамныњ ауру белгілері-

A) Дәм сезуді және адамныњ тамаққа тәбетін нашарлатады.

B) Басы айналып, кµзі қарауытады, есінен танады.

C) Бауырдыњ жасушалары май жасушаларына орын алмасады.

D) Қан қысымы жоѓарылап, ж‰рек ж±мысы к‰шейедi.

E) Адамныњ іші ауырады, қ±сады, іші µтеді, әлсізденеді.

5. Қосжарнақты µсiмдiктер -

A) С±лы.

B) Сәбiз.

C) Асб±ршақ.

D) Арпа.

E) К‰рiш.

6. Оттегін тасымалдаушы қанның құрам бөлігі:

A) гемотромбоцит

B) фибрин

C) гемоглобин

D) лейкоцит

E) тромбоцит

7. Жануарлардағы шартсыз тітіркендіргіш бұл:

A) тамақ

B) иесінің дауысы

C) музыка

D) қоңырау сылдыры

E) жарық

8. Биосфера туралы ілімнің негізін қалаған:

A) А.Н.Северцев.

B) С.С.Четвериков.

C) И.И.Шмальгаузен.

D) В.И.Вернадский.

E) Н.И.Вавилов.

9. Жазу кезінде жарықтың түсу бағыты-

A) Сол жақтан.

B) Оң жақтан.

C) Жоғарыдан.

D) Жан-жақтан.

E) Төменнен.

10. Адам жасушасының ядросындағы хромосом саны-

A) 16.

B) 8.

C) 46.

D) 36.

E) 6.

11. Кірпікшелі құрттар класына жататындар-

A) бауыр сорғышы.

B) жалпақ таспа құрт.

C) сиыр цепені.

D) ақ сұламалар.

E) эхинококк.

12. Питекантроптардың қаңқа қалдықтары алғаш табылған жер -

A) Австралия.

B) Жапония.

C) Африка.

D) Ява аралы.

E) Қытай.

13. Бактерия талшығының маңызы:

A) Көбеюге.

B) Қозғалуға.

C) Жарық пен қараңғыны сезуге.

D) Жан-жақты бағдарлауға.

E) Қоректенуге.

14. Саусаққанатты балықтардың өкілі:

A) албырт

B) скат

C) камбала

D) акула

E) латимерия

15. Жасыл мүктерде болмайтын мүше:

A) Жапырақ.

B) Қауашақ.

C) Сабақ.

D) Ризоидтар.

E) Тамыр.

16. Энергетикалық алмасу:

A) Күн жарығының энергиясы.

B) Көмірсулардың жасалуы.

C) АТФ синтезі.

D) Химиялық байланыс энергиясы.

E) Ақуыздардың жасалуы.

17. Экология дегеніміз ... байланысы.

A) тірі ағзалардың өзара

B) адамның жануарлармен

C) өсімдіктер мен жануарлардың тіршілік

D) тірі ағзалардың сыртқы ортамен өзара

E) адамның айналадағы қоршаған ортамен және ондағы өсімдіктермен

18. 1 гр ақуыз ыдырағанда бөлінетін жылу мөлшері:

A) 17,6 кДж

B) 16,0 кДж

C) 17,2 кДж

D) 17,0 кДж

E) 16,8 кДж

19. Оң жақ қарыншадан шығатын қантамыр:

A) Көктамыр.

B) Қылтамыр.

C) Өкпе көктамыры.

D) Өкпе салатамыры.

E) Қолқа.

20. Жүрек бұлшық еті тұрады:

A) Көлденең жолақты бұлшық еттерден.

B) Көлденең жолақты бұлшық ет талшықтарынан.

C) Қаңқа ұлпасынан.

D) Сіңірлерден.

E) Бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпасынан.

21. Митозда хромосома саны

A) Сол қалпында қалады

B) Үш есе көбейеді

C) Екі еселенеді

D) Төрт есе көбейеді

E) Екі есе кемиді

22. Қоректік тізбектегі ағзалардың орналасуы:

A) Сұңқар - сарыбас жылан - тышқан - ас бұршағының тұқымы.

B) Ас бұршағының тұқымы - тышқан - сарыбас жылан - сұңқар.

C) Тышқан - сарыбас жылан - бұршақ тұқымы - сұңқар.

D) Бұршақ тұқымы - сұңқар - тышқан - сарыбас жылан.

E) Сарыбас жылан - тышқан - сұңқар - бұршақ тұқымы.

23. Пайдалы қоңыз:

A) Суіңкәр.

B) Сүңгуір қоңыз.

C) Шытырлақ қоңыз.

D) Қанқыз.

E) Колорад қоңызы.

24. Алмұрттың гүлшоғыры:

A) Қалқанша

B) Масақ

C) Шатыр

D) Шашақ

E) Собық

25. Гидраның қозғалуында негізгі роль атқаратын:

A) ас қорыту жасушасы

B) бұлшық ет талшығы

C) атпа жасушалары

D) аралық жасушалар

E) көбею жасушасы

26. «Динозаврлар дәуірі» болып есептелетін заман:

A) Мезозой.

B) Палеозой.

C) Кайнозой.

D) Протерозой.

E) Архей.

27. Адамдағы аналық жыныс хромосома санының ауытқуы:

A) 22 аутосомы + У

B) 44 аутосомы + ХХ

C) 46 аутосомы

D) 44 аутосомы + ХУ

E) 22 аутосомы + Х

28. Мейоздық кезеңде хромосомалар жиынтығы:

A) кездейсоқ өзгеріске ұшырайды

B) бір жұбы артып кетеді

C) екі есе көбейеді

D) өзгеріссіз қалады

E) екі есе азаяды

29. Ұлудың ас қорыту жүйесінде шұбалшаңмен салыстырғанда пайда болған жаңа мүше:

A) Ауыз қуысы.

B) Ішек.

C) Көмей.

D) Тіссіз жұмсақ тіл.

E) Бауыр.

30. Жүрек жұмысын бәсендететін жүйке жүйе бөлімі:

A) Симпатикалық.

B) Парасимпатикалық.

C) Орталық.

D) Өсімді.

E) Шеткі.











38-вариант

БИОЛОГИЯ1. Ерте егiлетiн мәдени µсiмдiктер (1- 4 С°) -

A) Қауын, қарбыз, асқабақ.

B) Арпа, бидай, с±лы, шалқан, пияз, сәбiз.

C) К‰нбаѓыс, қызылша.

D) Ж‰герi, мақта.

E) Қияр, қызан.

2. Өсімдіктің жер асты мүшесі:

A) Сабақ.

B) Тамыр.

C) Тұқым.

D) Гүл.

E) Жапырақ.

3. Органикалық заттар топырақта:

A) Кµбейеді

B) Қалыптасады

C) ¤згермейді

D) Ыдырайды

E) Шоѓырланады

4. Раушангүлділердің жемісі:

A) Тұқымша.

B) Бұршаққап.

C) Көп сүйекті жаңғақ.

D) Дәнек.

E) Бұршаққын.

5. Асбұршақтың гүлшоғыры:

A) Себетгүл.

B) Собық.

C) Шатыршагүл.

D) Шашақгүл.

E) Масақгүл.

6. Сырттай ұрықтану ... тән.

A) адамға

B) құстарға

C) қос мекенділерге

D) бауырымен жорғалаушыларға

E) сүтқоректілерге

7. Денсаулық сақтау шарттары және аурудың алдын алу шаралары туралы ғылым:

A) Тәнтану.

B) Медицина.

C) Экология.

D) Гигиена.

E) Физиология.

8. Судың қалың қабатында жүзіп жүретін ішекқуыстылар-

A) гидралар.

B) медузалар.

C) қызыл маржандар.

D) риф түзуші маржандар.

E) актиниялар.

9. Адамдағы кеуде сүйегіндегі қабырғалар саны:

A) 9 жұп

B) 11 жұп

C) 13 жұп

D) 10 жұп

E) 12 жұп

10. Өсімдіктің азот жинақтаушы-түйнек бактериялары орналасқан орны:

A) Тамырда.

B) Жапырақта.

C) Сабақта.

D) Тұқымда.

E) Жемісте.

11. Теңіз тасбақаларының аяқтарының ерекшелігі:

A) ескек аяққа айналған

B) құрлықтағы тасбақалардай

C) тек қана артқы аяқтарында ғана жүзу жарғақтары болады

D) саусақтарының арасында жарғақтары бар

E) ұзын тырнақты болады

12. Қозықұйрықтың боз арамқұлақтан ерекшелігі:

A) Жемісті денесі жер бетіне күзде дамиды.

B) Түбіртегі жіңішке, ұзын, түбіртегінде сақинасы бар.

C) Қалпақшасының асты қызғылт түсті, түбіртегінде сақинасы болмайды.

D) Қалпақшасының асты ақшыл-жасыл түсті.

E) Негізінен топ-топ болып өседі.

13. Жүйке жасушасының қысқа өсіндісі:

A) Дендрит.

B) Түйін.

C) Нейрон.

D) Жүйке.

E) Аксон.

14. Агроценоздарға жататындар -

A) Өзендер.

B) Бақша.

C) Орман.

D) Дала.

E) Тундра.

15. Тері рецепторының орналасқан қабаттары:

A) Майлы.

B) Шел.

C) Сіңірлі.

D) Сыртқы.

E) Ішкі.

16. Асқорыту жүйесіндегі қарыннан кейінгі мүше-

A) Соқыр ішек.

B) Тоқ ішек.

C) Ұлтабар.

D) Бауыр.

E) Ұйқы безі.

17. РНҚ молекуласының тізбегі:

A) 5

B) 4

C) 2

D) 1

E) 3

18. Шаянның уылдырығы дамитын мүше:

A) Шаянның ішінде.

B) Шаянның құрсақ бөліміндегі аяғында.

C) Балықтың денесі.

D) Шөпте.

E) Басқа ағзаларда.

19. Тыныс алу мүшесінің ауруына жатпайтыны:

A) плеврит

B) фарингит

C) трахеит

D) тұмау

E) цистит

20. Жасушаның бөлінуі кезінде ең негізгі қызмет атқаратын органоид:

A) Қозғалыс органоидтары.

B) Гольджи жиынтығы.

C) Жасуша орталығы.

D) Жасуша қосындылары.

E) Пластидтер.

21. Ағзада жетіспегенде "мешел"ауруы пайда болатын дәрумен:

A) D

B) E

C) K

D) A

E) B

22. Түйнек бактериялар мен бұршақ тұқымдас өсімдіктердің бірігіп тіршілік етуі:

A) Жыртқыштық.

B) Селбесу (симбиоз).

C) Бәсекелестік.

D) Арамтамақтық.

E) Паразиттік.

23. Жүрек қабырғасы ... тұрады:

A) шеміршекті ұлпадан

B) эпителий ұлпасынан

C) көлденең жолақты бұлшықет ұлпасынан

D) жүйкеден

E) бірыңғай салалы бұлшықеттен

24. Ақ сұлама денесін құрайтын ұлпаларға жатпайтыны:

A) жүйке

B) дәнекер

C) жабын

D) бұлшық ет

E) қан

25. Жануарлар селекциясында депрессияға ұшырататын әдістер:

A) Жаппай сұрыптау.

B) Тұқымаралық сұрыптау.

C) Жеке сұрыптау.

D) Әріден будандастыру.

E) Жақын, туыстар арасындағы сұрыптау.

26. Торлы қабықшада орналасқан таяқшадағы қызыл түсті зат родопсинді түзетін витамин

A) C.

B) D.

C) B6.

D) A.

E) B12.

27. Табиғатта түрдің тіршілік ету ареалын анықтау критериі.

A) Физиологиялық - систематикалық.

B) Экологиялық - физиологиялық.

C) Морфологиялық - анатомиялық.

D) Генетикалық - физиологиялық.

E) Географиялық - экологиялық.

28. Синантроптың қаңқа қалдығы табылған жер -

A) Азия.

B) Европа.

C) Австралия.

D) Пекин.

E) Германия.

29. Йод алынатын өсімдік.

A) Балдыр

B) Шаңжапырақ (қырықжапырақ).

C) Саңырауқұлақ.

D) Бактерия.

E) Плаун.

30. Былқылдақденелілермен буылтық құрттардың дернәсіл сатысындағы ұқсастығы:

A) Денесі буылтықтан құралуы.

B) Бақалшақтың болуы.

C) Желбезектің болуы.

D) Тыныс алу жүйесі.

E) Қанайналым жүйесі.











39-вариант

БИОЛОГИЯ1. Атақты селекционер, ғалым:

A) И.В.Мичурин.

B) И.П.Павлов.

C) С.П.Боткин.

D) И.М.Сеченов.

E) И.И.Мечников.

2. Жасушаның көбею қызметін атқарады:

A) Вакуоль.

B) Ядро.

C) Қабықша.

D) Цитоплазма.

E) Пластид.

3. Күнбағыс гүлшоғырының шетіндегі гүлдер:

A) Жеміс беретін бар гүлдер.

B) Жыныссыз гүлдер.

C) Жынысты гүлдер.

D) Аналықтары ғана бар гүлдер.

E) Аталықтары ғана бар гүлдер.

4. Астан уланѓан адамныњ ауру белгілері -

A) Қарынныњ сілекейі тітіркеніп, қабынады.

B) Б‰кіл денесі қалшылдап, тынысы тарылады.

C) Басы айналып, кµзі қарауытады, есінен танады.

D) Ж‰регі айниды, қ±сады, іші ауырып, µтеді, әлсізденеді.

E) Тісі сарѓайып, кіреукесі б±зылады.

5. Лептесік дегеніміз:

A) Жапырақ өңі.

B) Жасушааралық қуыс.

C) Хлоропласт.

D) Фотосинтездеуші ұлпа.

E) Жасушамен шектелген саңылау.

6. Жүйке жасушасының ұзын өсіндісі:

A) Дендрит.

B) Нейрон.

C) Аксон.

D) Түйіндер.

E) Денесі.

7. Сапрофиттерге жататыны:

A) Шаңжапырақтар.

B) Саңырауқұлақтар.

C) Балдырлар.

D) Қыналар.

E) Плаундар.

8. Суық тиіп, қабыну ішкі құлаққа таралғанда-

A) Есту сүйектерінің қозғалғыштығы жойылады.

B) Дыбыс тербелістерін өткізу бұзылады.

C) Дабыл жарғағы зақымданады.

D) Керең болады.

E) Ұлулы дене зақымданады.

9. Тек өсімдіктер жасушасына ғана тән органоид.

A) Митохондрия.

B) Гольджи комплексі.

C) Рибосома.

D) Лизосома.

E) Пластидтер.

10. Монголоидты нәсілдердің ең негізгі белгілері:

A) Терісі қоңырқай сарғыш түсті.

B) Дөңгелек жүзді.

C) Шашы қара, бұйра.

D) Қыр мұрынды.

E) Сақалы мен мұрты жақсы жетілген.

11. Адамның қалыпты ұйқысының уақыты:

A) 8 сағат.

B) 12 сағат.

C) 9 сағат.

D) 7 сағат.

E) 10 сағат.

12. Жердің саналы қабығы-

A) Ноосфера.

B) Гидросфера.

C) Биосфера.

D) Литосфера.

E) Атмосфера.

13. Ішкі секреция бездерінің бөлетіні

A) Дәрумендер

B) Сілекей

C) Тер

D) Гормон

E) Фермент

14. Шаянның құрсақ бунағындағы қысқа аяқшалар саны -

A) Сегіз-сегізден.

B) Екі-екіден.

C) Үш-үштен.

D) Бір-бірден.

E) Төрт-төрттен.

15. Өзі мекен ететін иесін ауруға шалдықтырып, тіршілік етуі:

A) Паразиттік.

B) Жыртқыштық.

C) Бәсекелестік.

D) Арамтамақтық.

E) Селбесу.

16. Эктодермаға орналасқан жұлдызша тәрізді жасушалардан құралған ұлпа:

A) Асқорыту.

B) Жүйке.

C) Бұлшық ет.

D) Жабын.

E) Дәнекер.

17. Балықтардың судың бағытын, ағын күшін қабылдайтын мүшесі:

A) естуі

B) бүйір сызығы

C) торсылдағы

D) иіс сезуі

E) көруі

18. Ағзада жетіспегенде "мешел"ауруы пайда болатын дәрумен:

A) E

B) A

C) D

D) K

E) B

19. Кепкенде түсі ағарып кететін мүк:

A) Көкек мүгі.

B) Плаун .

C) Жасыл мүк .

D) Ламинария .

E) Шымтезек мүгі .

20. Көмірсулардың жасушада атқаратын қызметі.

A) Тұқымқуалау ақпаратын сақтап қалу.

B) Қорғаныш.

C) Энергетикалық.

D) Тасымалдау.

E) Катализаторлық.

21. Ата-тегі арқылы берілетін белгілерді зерттейтін генетикалық әдіс:

A) цитогенетикалық

B) егіздік

C) генеологиялық

D) биохимиялық

E) гибридологиялық

22. Қылқұрттың қауіптілігі:

A) Адамға ауру туғызады

B) Суда жұмыртқаламайды

C) Адамның бұлшықетін зақымдайды

D) Дернәсілі бунақденелілердің паразиті

E) Миды зақымдайды

23. Қаны бірінші топқа жататын адамға қай топтағы қанды құяды:

A) үшінші топтағы

B) кез-келген топтағы

C) екінші топтағы

D) тек төртінші топтағы

E) тек бірінші топтағы

24. Ағзаның жұмыртқа қабығын жарып шыққаннан кейінгі кезеңі:

A) эмбриогенез

B) түрленіп даму

C) постэмбриогенез

D) филогенез

E) онтогенез

25. Тоспа ұлуы бақалшағының бұрала иірленуі-

A) 6-7 бұрама.

B) 2-3 бұрама.

C) 3-4 бұрама.

D) 4-5 бұрама.

E) 5-6 бұрама.

26. Қыста орамжапырақ (қырыққабат) көбелегі -

A) Ересек күйінде қыстап шығады.

B) Дернәсіл қалпында қыстап шығады.

C) Жұмыртқа қалпында қыстап шығады.

D) Қырылады.

E) Қуыршақ күйінде қыстап шығады.

27. Буынның бүгілу әрекетінің жүзеге асуы:

A) жазылдырғыш еттің кемуі

B) бүгілдіргіш еттің кемуі, жазылдырғыш еттің жиырылуы

C) бүгілдіргіш еттің жиырылуы жұмыс істеу дәрежесінің кемуі

D) жазылдырғыш еттің жиырылуы

E) бүгілдіргіш еттің жиырылуы

28. Ұқсас қызмет атқаратын, бірақ шығу тегі басқа мүшелер:

A) Аналогиялық.

B) Атавизм.

C) Рудименттік.

D) Гомологиялық.

E) Регенерациялық.

29. Темекі түтінінде адам организміне өте қауіптісі-

A) Алкоголь.

B) Күл.

C) Инертті газ.

D) Көмір тотығы.

E) Органикалық қышқылдар.

30. Шыршалы орманның үшінші қабаты(сатысы)-

A) Қайыңдар.

B) Үйеңкі.

C) Мүктер.

D) Теректер.

E) Қарақат.

















































ІІ-нұсқа

БИОЛОГИЯ1. Тірі табиғатқа жатады:

A) Тау жыныстары.

B) Ауа.

C) Су.

D) Өсімдік.

E) Жер.

2. Алқа тұқымдас өсімдіктің жемісі:

A) Дәнек.

B) Жидек және қауашақ.

C) Тұқымша.

D) Бұршаққын.

E) Бұршаққап.

3. Ағза зертханасы деп аталады:

A) Бауыр.

B) Тік ішек.

C) Аш ішек.

D) Қарын.

E) Ауыз.

4. Жорѓалаушылардыњ ±рыѓы дамиды-

A) Суда және іштей.

B) Суда.

C) Қ±рлықта және іштей.

D) Жер астында.

E) Қ±рлықта.

5. Жүгері өсімдігінің гүлшоғыры:

A) Сыпыртқыгүл.

B) Собық пен шашақ.

C) Қалқаншагүл.

D) Шатыршагүл.

E) Шашақгүл.

6. Полиптер:

A) Көпаяқты қозғалмайтын жәндіктер.

B) Көп қармалауышты жәндіктер.

C) Көп табанды жәндіктер.

D) Көп бүршікті жәндіктер.

E) Көп симметриялы жәндіктер.

7. Қызыл кітаптың міндеттері-

A) Мәдени өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.

B) Жабайы жануарлардың барлық түрін сақтау.

C) Жабайы өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.

D) Үй жануарларының барлық түрін сақтап қалу.

E) Республика заңдарына сәйкес сирек түрлерді қорғау.

8. Ұрықтың гаструла сатысындағы ішкі қабаты:

A) эпителий

B) мезодерма

C) эктодерма

D) эпидермис

E) энтодерма

9. Тірек-қимыл жүйесінің қызметін атқаратын мүше:

A) Сүйек, бұлшықет

B) Жүрек

C) Бүйрек

D) Өкпе

E) Жүйке

10. Тіршілік үшін түраралық күрес дегеніміз-

A) Жеке түрлер арасындағы күрес.

B) Бір түрдің арасындағы күрес.

C) Қайшылықпен өтетін күрес.

D) Жеке даралар арасындағы бәсекелестік.

E) Қоршаған ортамен күрес.

11. Безгек паразитінің көбеюі-

A) Ішектер арқылы.

B) Эритроциттер арқылы.

C) Бауыр арқылы.

D) Тері арқылы.

E) Адам өкпесі арқылы.

12. Адамның кеуде қуысында орналасатын мүше

A) Ішектер

B) Өкпе

C) Бүйрек

D) Бауыр

E) Қарын

13. Саңырауқұлақтың жемісті денесінің жіпшумақтан өсіп дамуы:

A) Спорасы 20-25 см терең орналасқанда.

B) Топырақта ылғал жеткіліксіз болғанда.

C) Ауа, ылғал, жылу жеткілікті болғанда.

D) Жылу жеткіліксіз болғанда.

E) Ауа жетіспегенде.

14. Оттегін тасымалдаушы қанның құрам бөлігі:

A) лейкоцит

B) гемотромбоцит

C) тромбоцит

D) фибрин

E) гемоглобин

15. ДНҚ тізбегіндегі азотты негіз Аденинге қарама қарсы нуклеотид:

A) цитозин

B) аденин

C) уроцил

D) пуанин

E) тимин

16. Өте ертедегі адамдар қалай аталады

A) синантроптар

B) кроманьондар

C) неандерталдықтар

D) питекантроптар

E) австралопитектер

17. Естімей қалушылық:

A) Ішкі құлақ рецепторларының және есту орталығының зақымдануынан.

B) Дабыл жарғағы рецепторларының зақымдауынан.

C) Сыртқы құлақ рецепторларының зақымдауынан.

D) Ортаңғы құлақ рецепторларының зақымдауынан.

E) Есту жүйкесінің рецепторларының зақымдауынан.

18. Фотопериодизм - дегеніміз:

A) Организмнің қолайсыз жағдайға бейімделуі.

B) Күн сәулесінің ұзақ түсуіне қайтаратын жауап реакциясы.

C) Тіршілігін ырғақпен өткізуге бейімделу.

D) Экологиялық әсерге бейімделу.

E) Сыртқы ортаның табиғи өзгерісіне бейімделу.

19. Селекцияда сапалы өнімдер алу үшін жасушаға рентген, ультракүлгін сәулелермен және химиялық заттармен әрекет жасау әдісі:

A) Линияаралық гибрид.

B) Жақын туыстар арасындағы әдіс.

C) Менторлық әдіс.

D) Эксперименталды мутагенез.

E) Әріден будандастыру әдісі.

20. Нуклеин қышқылдарының түзілетін орны-

A) Клетка орталығы.

B) Эндоплазмалық тор.

C) Ядро.

D) Цитоплазма.

E) Рибосома.

21. Организмдердің табиғи ортаға бейімделуі:

A) Физиология.

B) Акклиматизация (жерсіндіру).

C) Гигиена.

D) Экологиялық физиология.

E) Медицина.

22. Доминантты гомозиготалы генотип:

A) Вв

B) вв

C) Аа

D) аа

E) АА

23. Эритроцит құрамына кіретін химиялық элемент:

A) калий

B) кальций

C) темір

D) азот

E) оттегі

24. Шыршаның тіршілік ұзақтығы-

A) 150 жыл.

B) 200 жыл.

C) 50 жыл.

D) 100 жыл.

E) 120-300 жыл.

25. Шаянның тыныс алуы нәтижесінде:

A) Ағзасына атмосфералық ауа өтіп отырады.

B) Ағзадағы CO2-ы бөлінеді.

C) Зиянды темір заттары бөлінеді.

D) Қанға оттегі өтіп, қаннан CO2 суға бөлінеді.

E) Оттегі арқылы органикалық заттар энергия бөле отырып, тотығады.







26. Жеміс түзіледі:

A) Спермияда

B) Аталық жіпшесінде

C) Аналық аузында

D) Аналық жатынында

E) Аналық мойында

27. Сұйық ұлпаға жататын:

A) талшық

B) май

C) лимфа

D) сілекей

E) шеміршек

28. Жапырақтары кезектесіп орналасатын өсімдік:

A) олеандр

B) бөртегүл

C) терек

D) үйеңкі

E) фуксия

29. Жұлынның қозғаушы нейрондарына қозу-

A) Жүректен келеді.

B) Тері рецепторларынан келеді.

C) Ішектерден келеді.

D) Үлкен ми сыңарларының қыртысынан келеді.

E) Бұлшық еттерден келеді.

30. Сүліктің көзі:

A) Он шақты.

B) Он екі.

C) Сегіз.

D) Бесеу.

E) Алтау.











41-вариант

БИОЛОГИЯ1. ¤ркен мен тамырлардыњ бойлай µсуiн тоқтату ‰шiн -

A) Телу әдiсiн қолданады.

B) Қалемшелеу әдiсiн қолданады.

C) Шырпу әдiсiн қолданады.

D) Қопсыту.

E) Т‰птеу әдiсiн қолданады.

2. Тамақтану тәртібінің бұзылу нәтижесі:

A) Цинга.

B) Дизентерия (қантышқақ).

C) Қарын жарасы.

D) Тырысқақ.

E) Кариес.

3. Жарқанат жатады -

A) Кемiрушiлерге.

B) Ескекаяқтыларѓа.

C) Ж‰нқанаттыларѓа.

D) Жыртқыштарѓа.

E) Қолқанаттыларѓа.

4. Сабансабақ ... т±қымдасына тән:

A) астық

B) к‰рделіг‰лділер

C) алабота

D) б±ршақ

E) раушанг‰л

5. Жабайы µсімдіктер:

A) Ж±мыршақ, асқабақ, т‰ймедаѓы

B) ¤здігінен µсіп-µнетін µсімдіктер

C) Жоњышқа, қызан, итм±рын

D) Барлық бақша µсімдіктері

E) Сәбіз, қауын, қияр

6. Қарағай қылқанының тіршілік ұзақтығы-

A) 1 жыл.

B) 2-3 жыл.

C) 4-5 жыл.

D) Мәңгі.

E) 3-4 жыл.

7. Еменді орман өсімдіктерінің ішінен жоғарғы ярустыларға (сатыға) жататындар:

A) Жөке ағашы, емен.

B) Итмұрын.

C) Алма ағашы.

D) Алмұрт.

E) Үйеңкі.

8. Ең ұсақ қан тамыры:

A) Вена (көктамыр)

B) Қолқа

C) Артерия (салатамыр)

D) Капилляр (Қылтамыр)

E) Өкпе венасы (өкпе көктамыры)

9. Ұрықтың гаструла сатысының сыртқы қабаты:

A) Мезодерма.

B) Эпидермис.

C) Энтодерма.

D) Эктодерма.

E) Эпителий.

10. Адам ағзасының құрылысын, атқаратын қызметін және дамуын зерттейтін ғылым:

A) Экология.

B) Тәнтану.

C) Эмбриология.

D) Гигиена.

E) Физиология.

11. Хитинді жабынның атқаратын қызметі:

A) Тыныс алу.

B) Қанайналым.

C) Қорғаныш.

D) Сыртқы ортамен байланыс.

E) Сезім мүшесі.

12. Түрді латын тілінде қос атпен атауды ғылымға ұсынған ғалым:

A) К.Ф.Рулье.

B) К.Линней.

C) Ч.Дарвин.

D) Т.Шванн.

E) Ж.Б.Ламарк.

13. Туберкулез қоздырғышы-

A) Вирус.

B) Кірпікшелі кебісше.

C) Безгек паразиті.

D) Бактерия.

E) Амеба.

14. Жеуге жарамды саңырауқұлақтар

A) ақ зең, қи саңырауқұлағы.

B) пеницилл, ашытқы.

C) арышқұлақ, көктерек саңырауқұлағы, қозықұйрық.

D) қаракүйе, қастауыш.

E) жалған түбіртек, боз арамқұлақ.

15. Тері эпидермисін түзетін ұлпа:

A) Жүйке.

B) Шеміршек ұлпа.

C) Дәнекер.

D) Бірыңғай салалы бұлшықет

E) Эпителий.

16. Қуыс сүйектер:

A) төс

B) жілік сүйектері

C) қабырға

D) жамбас

E) бас сүйек

17. Биосфераны өзгертетін қуатты фактор -

A) Табиғат.

B) Жануарлар.

C) Микроорганизмдер.

D) Өсімдіктер.

E) Адам.

18. 1г. көмірсу ыдырағанда бөлінетін энергия:

A) 15,2 кДж

B) 17,6 кДж

C) 0 кДж

D) 38,9 кДж

E) 40 кДж

19. Шартәрізді іші қуыс ұрық ... деп аталады.

A) гаструла

B) жұмыртқа жасуша

C) бластомер

D) зигота

E) бластула

20. Алыстан көрмеушілік кезінде заттың кескінінің болатын жері

A) Тор қабықшаның алдында.

B) Көз бұршағында.

C) Соқыр дақта.

D) Тор қабықшаның артында.

E) Тор қабықшада.

21. Ақуыз (нәруыз) синтезі жүретін жасушаның органоиды:

A) Рибосома.

B) Хлороплас.

C) Лизосома.

D) Митохондрия.

E) Хромоплас.

22. Ана құрсағында нәрестенің дамуы:

A) 260 күн

B) 250 күн

C) 320 күн

D) 300 күн

E) 280 күн

23. Генотипіне байланыссыз өзгергіштік:

A) модификациялық

B) комбинациялық

C) тұқымқуалайтын

D) цитоплазмалық

E) мутациялық

24. Адамның іс-әрекетінің ағзаларға әсер ету факторы:

A) Абиотикалық (Бейбиотикалық).

B) Экологиялық.

C) Антропогендік.

D) Биотикалық.

E) Шектеуші.

25. Адасқан жүйке келесі жүйелер бөліміне жатады:

A) сезім жүйкесіне

B) есту жүйкесіне

C) орталық

D) шеткі жүйке жүйесіне

E) соматикалық

26. Тағам ретінде пайдаланатын былқылдақденелілер (ұлулар):

A) Үлкен тоспа ұлуы.

B) Кіші тоспа ұлуы.

C) Айқұлақ.

D) Каракатица.

E) Жалаңаш шырыш.

27. Әрбір тұқымбүршігінен пайда болады

A) Көп тұқым

B) 5 тұқым

C) Бір тұқым

D) Үш тұқым

E) Екі тұқым

28. Ішекқуыстылардың ертедегі шоғырлы бір жасушалардан шыққандығын көрсететін дәлелдемелер-

A) бүршіктеніп көбеюі.

B) аталық жыныс жасушаларының түзілуі.

C) аналық жыныс жасушаларының түзілуі.

D) регенерация.

E) бір ғана ұрықтанған жасушадан дамуы.

29. Қой малына айналма ауруын тудыратын:

A) үшкірқұрт

B) суыртқы

C) ішексорғы

D) миқұрт

E) қылқұрт

30. Үнді фикусына тән түрі өзгерген тамыр:

A) Тіреу тамыр.

B) Жемтамыр.

C) Тїйнектамыр.

D) Емізік тамыр.

E) Ауа тамыр.











42-вариаит

БИОЛОГИЯ1. Өсімдіктердің тыныс алуына қажетті газ:

A) Оттегі.

B) Көмірқышқыл газы.

C) Инертті газ.

D) Азот.

E) Сутегі.

2. Фотосинтездеуші ±лпада болады:

A) Лейкопласт және хромопласттар

B) Лептесіктер

C) Хлоропласттар

D) Хромопласттар

E) Лейкопласттар

3. Жидек жемісті өсімдік:

A) Күнбағыс.

B) Шие.

C) Асбұршақ.

D) Қарақат.

E) Өрік.

4. Атақты селекционер, ғалым:

A) С.П.Боткин.

B) И.П.Павлов.

C) И.И.Мечников.

D) И.М.Сеченов.

E) И.В.Мичурин.

5. Вегетативті жолмен көбею:

A) Ұрық арқылы.

B) Тұқым арқылы.

C) Жеміс арқылы.

D) Жыныс жасушалары арқылы.

E) Өсімді мүшелер арқылы.

6. Монголоидты нәсілдердің ең негізгі белгілері:

A) Терісі қоңырқай сарғыш түсті.

B) Қыр мұрынды.

C) Дөңгелек жүзді.

D) Сақалы мен мұрты жақсы жетілген.

E) Шашы қара, бұйра.

7. Тек өсімдіктер жасушасына ғана тән органоид.

A) Пластидтер.

B) Рибосома.

C) Митохондрия.

D) Гольджи комплексі.

E) Лизосома.

8. Сапрофиттерге жататыны:

A) Саңырауқұлақтар.

B) Балдырлар.

C) Шаңжапырақтар.

D) Плаундар.

E) Қыналар.

9. Ата-ана белгілер жиынтығының ұрпақтан-ұрпаққа берілу қасиеті:

A) көбею

B) тұқымқуалау

C) даму

D) өзгергіштік

E) тітіркенгіш

10. Жердің саналы қабығы-

A) Биосфера.

B) Литосфера.

C) Атмосфера.

D) Гидросфера.

E) Ноосфера.

11. Жүйке жасушасының ұзын өсіндісі:

A) Денесі.

B) Нейрон.

C) Түйіндер.

D) Аксон.

E) Дендрит.

12. Агроценоздарға жататындар -

A) Дала.

B) Бақша.

C) Орман.

D) Өзендер.

E) Тундра.

13. Адамның қалыпты ұйқысының уақыты:

A) 12 сағат.

B) 7 сағат.

C) 10 сағат.

D) 8 сағат.

E) 9 сағат.

14. Өрмекші тәрізділерге жататындар:

A) дафния

B) ақ планария

C) кенелер

D) айқұлақ

E) аскарида

15. Агроценоздың табиғи биоценоздан айырмашылығы:

A) Қоректену тізбегі ұзын.

B) Қоректену тізбегі қысқа.

C) Зат айналымы тұйық .

D) Өндірушілер жоқ.

E) Тұтынушылар жоқ.

16. Қаны бірінші топқа жататын адамға қай топтағы қанды құяды:

A) кез-келген топтағы

B) тек бірінші топтағы

C) екінші топтағы

D) тек төртінші топтағы

E) үшінші топтағы

17. Ағзаның жұмыртқа қабығын жарып шыққаннан кейінгі кезеңі:

A) постэмбриогенез

B) түрленіп даму

C) онтогенез

D) филогенез

E) эмбриогенез

18. Көпқылтанды құрттарға тән емес белгі:

A) Дене қуысының болуы.

B) Кутикуламен қапталуы.

C) Денесі: бас-тұлға-аналь тесігінен тұру.

D) Топырақ құнарлылығын арттыру.

E) Регенерацияның болуы.

19. Қарын сөліндегі ферментті күшейтетін:

A) Өт

B) Аминқышқылы

C) Глюкоза

D) Май

E) Тұз қышқылы

20. Құстың қауырсыны дегеніміз:

A) Сояудың екі жағындағы тармақ.

B) Жіңішке мұртшалар жиынтығы.

C) Терінің үстіңгі қабатындағы теріден пайда болған түзіліс.

D) Ортасында мүйізденген кеуекті өзегі бар түтік.

E) Теріге қадалған ұшы.

21. Ағзада жетіспегенде "мешел"ауруы пайда болатын дәрумен:

A) A

B) E

C) D

D) K

E) B

22. Көмірсулардың жасушада атқаратын қызметі.

A) Қорғаныш.

B) Энергетикалық.

C) Тасымалдау.

D) Катализаторлық.

E) Тұқымқуалау ақпаратын сақтап қалу.

23. Жасунық табиғаты жағынан жатады:

A) Ақуызға (нәруызға).

B) Минералды тұздарға.

C) Көмірсуға.

D) ДНҚ-ға.

E) Майға.

24. Шымтезек мүгінің құрылысы:

A) Гүл, жеміс, тұқым.

B) Тамыр, сабақ, жапырақ.

C) Ризоид, сабақ, жапырақ.

D) Сабақ, жапырақ.

E) Ризоид, сабақ.

25. Арал мен Каспий де кездесетін гүлге ұқсас көп аяқты:

A) Кәдімгі амеба.

B) Кебісше.

C) Актиния.

D) Эвглена.

E) Медуза.

26. Мекендейтін иесінің қоректік заттарын пайдаланып, тіршілік ету:

A) Арамтамақтық.

B) Бәсекелестік.

C) Селбесу.

D) Жыртқыштық.

E) Паразиттік.

27. Темекі түтінінде адам организміне өте қауіптісі-

A) Көмір тотығы.

B) Алкоголь.

C) Инертті газ.

D) Органикалық қышқылдар.

E) Күл.

28. Буынның бүгілу әрекетінің жүзеге асуы:

A) жазылдырғыш еттің жиырылуы

B) жазылдырғыш еттің кемуі

C) бүгілдіргіш еттің кемуі, жазылдырғыш еттің жиырылуы

D) бүгілдіргіш еттің жиырылуы жұмыс істеу дәрежесінің кемуі

E) бүгілдіргіш еттің жиырылуы

29. Жарық қабылдайтын жасушалардың орналасауы:

A) Шыны тәрізді денеде.

B) Тор қабықша ішіндегі таяқшалар.

C) Көз бұршағында.

D) Тамырлы қабықшада.

E) Қасаң қабықшада.

30. Қарапайымдыларға әсер ететін тітіркендіргіштерге жатпайтыны:

A) тұз ерітіндісі

B) тамақ

C) қышқыл

D) ине

E) шу













43-вариант

БИОЛОГИЯ1. Хлоропластың қызметі:

A) Қор затын жинау.

B) Көбеюге қатысу.

C) Улы заттарды ыдырату.

D) Гүл, жеміске қызыл, сары түс беру.

E) Өсімдікке жасыл түс беру.

2. Астық тұқымдастардың гүлі:

A) Аналығыда, аталығыда көп.

B) 1 аналық, 10 аталықтан тұрады.

C) 1 аналық, 6 аталықтан тұрады.

D) 1 аналық, 3 аталықтан тұрады.

E) 1 аналық, 5 аталықтан тұрады.

3. Органикалық тыңайтқыш:

A) Азот.

B) Селитра.

C) Калий.

D) Суперфосфат.

E) Құс саңғырығы.

4. Тісті зерттейтін ғылым:

A) Гематология.

B) Физиология.

C) Кардиология.

D) Стоматология.

E) Цитология.

5. ¤сiмдiктердiњ қозѓалуына әсер етедi -

A) Фотосинтез.

B) Жарық, су, ауа, жылу, қоректiк заттар, µсiмдiктiњ тiрi денесi.

C) Қоректену, µсiмдiктiњ тiрi денесi.

D) ¤сiмдiктiњ тiрi денесi.

E) Тыныс алу.

6. Тұмаумен ауырғанда микроорганизмдердің әсерінен құлақтың қабынатын бөлімі-

A) Сыртқы құлақ.

B) Ортаңғы құлақ.

C) Ішкі құлақ.

D) Есту сүйектері.

E) Есту түтігі.

7. Адам тыныс алуына қажетті газ:

A) азот (II) оксиді

B) көмірқышқыл газы

C) азот

D) азот (IV) оксиді

E) оттегі

8. Ақ зең саңырауқұлағының кездесетін жерлері

A) Жасыл өсімдіктер.

B) Топырақ.

C) Нанда, жемістер, жылқы тезегі.

D) Тастардың үстін.

E) Су.

9. Жердің геологиялық қабығы биосфера:

A) Газ тектес заттардан тұрады.

B) Сұйық заттардан тұрады.

C) Тірі организмдерден тұрады.

D) Қатты заттардан тұрады.

E) Топырақтан тұрады.

10. Жауынқұрттың денесіндегі қылтанының атқаратын қызыметі:

A) Жиырылу.

B) Қозғалу.

C) Денені орнықты ұстау.

D) Зәр шығару.

E) Иіс сезу.

11. Адам ағзасының құрылысын, атқаратын қызметін және дамуын зерттейтін ғылым:

A) Экология.

B) Физиология.

C) Эмбриология.

D) Тәнтану.

E) Гигиена.

12. Көбелектердің дернәсілінің атауы:

A) Жұлдызқұрт.

B) Имаго.

C) Личинка.

D) Нимфа.

E) Қуыршақ.

13. Шартсыз және шартты рефлекстер туралы ілімді ашқан ғалым-

A) Парин В.В.

B) Павлов И.П.

C) Ухтомский А.А.

D) Мечников И.И.

E) Сеченов И.М.

14. Шеткі жүйке жүйесінің бөлімі:

A) ми бағаны

B) үлкен ми сыңары

C) жүйкелер, жүйке түйінділері

D) жұлын

E) мишық

15. Қанның қызыл түсті болуы ... байланысты:

A) қан сарысуына

B) эритроциттерге

C) фибринге

D) қан плазмасына

E) лейкоциттерге

16. Балықтардың қанайналым жүйесі:

A) тұйық емес

B) бір қанайналым шеңбері

C) төрт қанайналым шеңбері

D) екі қанайналым шеңбері

E) үш қанайналым шеңбері

17. Қолайлы жағдайда өскен қарағайдың биіктігі-

A) 20-25 м.

B) 10-15 м.

C) 15-20 м.

D) 25-30 м.

E) 30-40 м.

18. Сыртқы ортадағы маусымдық өзгерістердің ең негізгі әрекеттері.

A) Күн жарығының ұзақтығының өзгеруі.

B) Ауа температурасындағы өзгеріс.

C) Қардың түсуі.

D) Жауын-шашын мөлшері.

E) Ауаның атмосфералық қысымы.

19. Ішекқуыстылардың қорегін аулауы:

A) Бұлшық ет жасушаларымен.

B) Жабын жасушаларымен.

C) Атпа жасушалары көмегімен.

D) Аузымен.

E) Жүйке жасушасымен.

20. Кеуде қуысын қозғалысқа келтіретін негізгі бұлшықеттері.

A) Қабырғааралық

B) Екібасты және балтыр

C) Үш басты, жалпақ арқа

D) Ұшбасты

E) Балтыр

21. Консументке жататын:

A) Айдаршөп.

B) Спирогира.

C) Қырықжапырақ (шаңжапырақ)

D) Үрмебұршақ.

E) Бақа.

22. Көмірсулардың ішіндегі полисахаридтер:

A) глюкоза

B) рибоза

C) дезоксирибоза

D) крахмал

E) фруктоза

23. Майлардың, көмірсулардың синтезделу әрекеті жүреді:

A) Тегіс бетті эндоплазмалық торда.

B) Ядрода.

C) Вакуольде.

D) Лизосомада.

E) Гольджи комплексінде.

24. Спора арқылы көбейе алатын өсімдік:

A) Шырша

B) Қарағай

C) Бақбақ

D) Көкнар

E) Мүк

25. Горилланың адамға жақындық белгісі:

A) 12 жұп қабырғасы.

B) Жалпақ төс сүйегі.

C) Қол, бас, табан, жамбас құрылысы.

D) Бассүйек құрылысы.

E) Аяқ-қолының мөлшері.

26. Басаяқты бақалшақсыз ұлулардың сорғышы бар қармалауыштары-

A) Аяқтарының бөлігі.

B) Басы.

C) Мантиясы (шапаншасы).

D) Бақалшағы.

E) Тұлғасы.

27. Жануарлардың дене пішіні мен түсі қоршаған ортаның заттарымен сәйкес келетін бейімделушілік:

A) Бүркеніш.

B) Жасырынғыш.

C) Қорғаныш (мимикрия).

D) Сақтандырғыш.

E) Айбарланғыш.

28. Онтогенездік дамуда эктодерма қабатынан пайда болатын:

A) Хорда.

B) Бұлшық ет.

C) Ішек.

D) Жүйке тақташасы.

E) Зәр шығару жүйесі.

29. Дигибридті будандастырудағы F2 ұрпақта фенотипі төрт түрлі генотипті көрініс береді:

A) 9:3:3:1

B) 1:1

C) 1:2:1

D) 3:2:1

E) 3:1

30. Қанда адреналиннің көбеюі жылудың түзілуін:

A) Тоқтатады.

B) Баяулатады.

C) Қалпына келтіреді.

D) Күшейтеді.

E) Жылу берілуін теңестіреді.















44-вариант

БИОЛОГИЯ1. Аѓаш қабыѓыныњ қабаттары:

A) Тоз, тін

B) Камбий, с‰рек

C) Тоз, µзек

D) ¤зек, тоз

E) Тін, с‰рек

2. Қосжарнақты µсiмдiктер -

A) С±лы.

B) Арпа.

C) К‰рiш.

D) Асб±ршақ.

E) Сәбiз.

3. Адам аѓзасындаѓы бауырдыњ негізгі қызметі -

A) М‰шелердiњ ж±мысын реттейтiн гормондар бµлу.

B) М‰шелердіњ тіршілігінен пайда болѓан аѓзадаѓы улы заттарды залалсыздандыру.

C) Қорытылмаѓан заттарды қорыту, суды қанѓа µткізу.

D) Ферменттердіњ әсерімен ақуыздарды ыдырату.

E) Ферменттердіњ әсерінен кµмірсуларды ыдырату.

4. Өсімдіктерге түс беретін органоид:

A) Митохондрия.

B) Пластид.

C) Цитоплазма.

D) Ядро.

E) Қабықша.

5. Алқа тұқымдасына жататын дәрілік өсімдік:

A) Қаражидек.

B) Қызан.

C) Баклажан.

D) Картоп.

E) Бұрыш.

6. Өсімдіктің тамыры өте тереңге кететін аймағы:

A) дала орманында

B) шөлде

C) даланың құрғақшылық жерінде

D) тундрада

E) шөлейтті жерде

7. Саусаққанатты балықтардың өкілі:

A) албырт

B) скат

C) акула

D) камбала

E) латимерия

8. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен жануарлардың тұқымдарын жасау, жақсарту, ұсақ ағзалардың штаммаларын алу әдістерін зерттейтін ғылым:

A) Селекция.

B) Цитология.

C) Эмбриология.

D) Экология.

E) Генетика.

9. Бактерия талшығының маңызы:

A) Қоректенуге.

B) Жан-жақты бағдарлауға.

C) Көбеюге.

D) Жарық пен қараңғыны сезуге.

E) Қозғалуға.

10. Шұбалшаңдардың класы-

A) сорғыш құрттар.

B) таспа құрттар.

C) кірпікшелі құрттар.

D) көпқылтанды құрттар.

E) азқылтанды құрттар.

11. Жануарлардағы шартсыз тітіркендіргіш бұл:

A) тамақ

B) иесінің дауысы

C) музыка

D) қоңырау сылдыры

E) жарық

12. Биосфера туралы ілімнің негізін қалаған:

A) С.С.Четвериков.

B) И.И.Шмальгаузен.

C) В.И.Вернадский.

D) Н.И.Вавилов.

E) А.Н.Северцев.

13. Қысы-жазы адамның дене температурасы:

A) 39º

B) 36,6º

C) 38º

D) 35º

E) 38,5º

14. Тез жиырылатын бұлшық еттер:

A) Қуықтың.

B) Қан тамырларының.

C) Ішектің.

D) Қаңқаның.

E) Жүректің.

15. Энергетикалық алмасу:

A) Көмірсулардың жасалуы.

B) Химиялық байланыс энергиясы.

C) Күн жарығының энергиясы.

D) АТФ синтезі.

E) Ақуыздардың жасалуы.

16. 1 гр ақуыз ыдырағанда бөлінетін жылу мөлшері:

A) 16,8 кДж

B) 17,0 кДж

C) 17,6 кДж

D) 16,0 кДж

E) 17,2 кДж

17. Тарақанның ауызы бейімделген:

A) шаншып соруға

B) кеміруге

C) соруға

D) үгуге

E) сүзуге

18. Оң жақ қарыншадан шығатын қантамыр:

A) Көктамыр.

B) Өкпе көктамыры.

C) Қолқа.

D) Қылтамыр.

E) Өкпе салатамыры.

19. Жүйке ұлпасына тән қасиет.

A) Серпімділік

B) Беріктік

C) Құрылыс

D) Қозғыштық

E) Қорғаныш

20. Өсімдік бітесін (тля) ханқызы қоңызымен жою әдісі:

A) Агротехникалық күрес.

B) Механикалық күрес.

C) Биологиялық күрес.

D) Экологиялық күрес.

E) Химиялық күрес.

21. Жасушаның «Қуат беретін станциясы».

A) Ядрошық

B) Хлоропластар

C) Митохондриялар

D) Центриоль

E) Лизосома

22. Алмұрттың гүлшоғыры:

A) Шатыр

B) Собық

C) Масақ

D) Қалқанша

E) Шашақ

23. Қоректік тізбектегі ағзалардың орналасуы:

A) Сарыбас жылан - тышқан - сұңқар - бұршақ тұқымы.

B) Бұршақ тұқымы - сұңқар - тышқан - сарыбас жылан.

C) Сұңқар - сарыбас жылан - тышқан - ас бұршағының тұқымы.

D) Ас бұршағының тұқымы - тышқан - сарыбас жылан - сұңқар.

E) Тышқан - сарыбас жылан - бұршақ тұқымы - сұңқар.

24. Жасыл мүктерде болмайтын мүше:

A) Ризоидтар.

B) Сабақ.

C) Тамыр.

D) Қауашақ.

E) Жапырақ.

25. Теңіз түбінде әкті минерал түзетін қарапайым:

A) кәдімгі амеба

B) жасыл эвглена

C) қантышқақ амебасы

D) кірпікшелі кебісше

E) бақалшақты тамыраяқтылар

26. Мейоздық кезеңде хромосомалар жиынтығы:

A) екі есе көбейеді

B) кездейсоқ өзгеріске ұшырайды

C) екі есе азаяды

D) өзгеріссіз қалады

E) бір жұбы артып кетеді

27. «Динозаврлар дәуірі» болып есептелетін заман:

A) Мезозой.

B) Архей.

C) Протерозой.

D) Палеозой.

E) Кайнозой.

28. Су астында маржандардан пайда болған шеңберлі арал:

A) Атолл.

B) Жағалық риф.

C) Тосқауыл риф.

D) Кішкене арал.

E) Маржанды арал.

29. Құлық бөлетін құлақ бөлімдері бездерінің орналасуы

A) Ортаңғы құлақта.

B) Иірім өзегінде.

C) Дабыл жарғағында.

D) Сыртқы дыбыс жолында.

E) Ішкі құлақта.

30. Жүйке жүйесінің шеткі бөліміне жататын-

A) Жұлын.

B) Жүйкелер мен жүйке түйіндері.

C) Ми.

D) Парасимпатикалық жүйке.

E) Аралас жүйкелер.















45-вариант

БИОЛОГИЯ1. Тірі табиѓат:

A) ¤сімдіктер, топырақ, тау жынысы, адамдар

B) Жануарлар, сањырауқ±лақтар, ауа, адамдар

C) ¤сімдіктер, жануарлар, сањырауқ±лақтар, бактериялар, адамдар

D) Адамдар, бактериялар, µсімдіктер, қ±м, балықтар

E) Жорѓалаушылар, жануарлар, µсімдіктер, су

2. Қосмекенді деп аталу себебі:

A) Құрлықта мекендейді.

B) Ауада мекендейді.

C) Суда және құрлықта мекендейді.

D) Топырақ астында.

E) Суда мекендейді.

3. Жапырақтыњ қатар, доѓа ж‰йкеленуі:

A) Күрделігүлдер тұқымдастарында

B) Асб±ршақта

C) Раушанг‰л т±қымдастарда

D) Қ±лқайырг‰лділер т±қымдастарда

E) Лалаг‰л т±қымдастарда

4. Тµбе б‰ршік орналасады:

A) Сабақ ±шында

B) Г‰лсаѓақта

C) Г‰лде

D) Т±қымбастамада

E) Тамыр ±шында

5. Тамақтан уланудың себептері:

A) Улы саңырауқұлақ, сапасыз тамақ жеу.

B) Тамақты уақытында ішпеу.

C) Тамақтану тәртібінің бұзылуы.

D) Көп тамақ ішу.

E) Сапалы тамақ ішу.

6. Кеуде қуысын құрсақ қуысынан бөліп тұратын:

A) Сіңірлер.

B) Асқазан, көлденең жолақты бұлшықет.

C) Тегіс бұлшықет.

D) Қабырғааралық бұлшықет.

E) Көкет.

7. Адамдағы кеуде сүйегіндегі қабырғалар саны:

A) 11 жұп

B) 9 жұп

C) 10 жұп

D) 12 жұп

E) 13 жұп

8. Шаянның құрсақ бунағындағы қысқа аяқшалар саны -

A) Сегіз-сегізден.

B) Үш-үштен.

C) Төрт-төрттен.

D) Бір-бірден.

E) Екі-екіден.

9. Аралық ми ... реттейді:

A) ішкі мүшелермен байланысты.

B) ішкі секреция бездерінің жұмысын.

C) бұлшық еттердің жұмысын.

D) сезім мүшелерінің жұмысын.

E) қозғалысты.

10. Тек өсімдіктер жасушасына ғана тән органоид.

A) Митохондрия.

B) Пластидтер.

C) Рибосома.

D) Лизосома.

E) Гольджи комплексі.

11. Эритроциттің қызметі:

A) CO2-мен берік байланысын реттейді

B) қанның ұюына қатысады

C) антиденелерді жасауға қатысады

D) оттегін тасымалдайды

E) бактерияларды залалсыздандырады

12. Қалпақшалы улы саңырауқұлақ -

A) Түлкіжем.

B) Майқұлақ.

C) Ақ саңырауқұлақ.

D) Жалған түбіртек.

E) Арышқұлақ.

13. Тілдің ұшы … сезеді.

A) тұздылықты

B) күйдіретін ащыны

C) ащыны

D) қышқылды

E) тәттіні

14. Тұмауды қоздырушылар-

A) Вирустар.

B) Шаң-тозаңдар.

C) Құрттар.

D) Саңырауқұлақтар.

E) Бактериялар.

15. Биосфераны өзгертетін қуатты фактор -

A) Микроорганизмдер.

B) Адам.

C) Жануарлар.

D) Табиғат.

E) Өсімдіктер.

16. Н.И.Вавилов мәдени өсімдіктердің жаңа сорттарын (іріктемелерін) шығарған орталықтар саны:

A) 5

B) 9

C) 11

D) 10

E) 7

17. Тек теңіздерде тіршілік ететін құрттар:

A) жұмыр құрттар

B) таспа құрттар

C) көпқылтанды құрттар

D) сирекқылтанды құрттар

E) жалпақ құрттар

18. Қантышқақ (дизентерия) амебасының әсерінен:

A) қан ауруына шалдығады.

B) ыстығы көтеріледі.

C) ішектің қызметі бұзылады.

D) ішек қабырғаларында асқынған жара пайда болады.

E) ішек қабынады.

19. Терең суда тіршілік ететін ішекқуысты мөлдір денелі жәндік:

A) Маржан.

B) Гидра.

C) Актиния.

D) Медуза.

E) Кебісше.

20. Фотосинтез кезінде өсімдіктің ауадан сіңіретіні:

A) Азот

B) Оттегі.

C) Көмірқышқыл газы.

D) Сутегі.

E) Су буы.

21. Майдың молекула құрамы.

A) аминқышқылы, май қышқылы

B) глюкоза, май қышқылы

C) глюкоза, глицерин

D) аминқышқылы, глицерин

E) май қышқылы, глицерин

22. Ағзалардың төменгі сатыдан жоғарғы сатыларға дейін көтеріліп, құрылыстарының күрделенуі, даралар санының артуы, ареалының кеңеюімен байланысты популяция:

A) Биологиялық прогресс.

B) Конвергенция.

C) Биологиялық регресс.

D) Дивергенция.

E) Идиоадаптация.

23. 1 гр май ыдырағанда бөлінетін энергия:

A) 26 КДЖ

B) 32 КДЖ

C) 38,9 КДЖ

D) 17,8 КДЖ

E) 30 КДЖ

24. Бір тұқымбастамасы бар жатын-

A) Көкнәрде

B) Шиеде

C) Орамжапырақта (қырыққабатта)

D) Томатта (қызанақта)

E) Мақтада

25. Даралар арасында бір-бірімен тығыз байланыста болатын түрлер тізбегі:

A) Қоректену торы.

B) Заттардың айналымы.

C) Биоценоз.

D) Қоректік.

E) Экологиялық пирамида.

26. Адамдағы атавизм белгілері-

A) Адам қаңқасындағы құйымшақ.

B) Қалың түктілігі.

C) Соқыр ішек өскіні.

D) Үшінші қабақ.

E) Құлақ қалқаны.

27. Гетерозиготалы ағзада бір ғана белгісі бойынша түзілетін жұп гаметасы:

A) 8

B) 1

C) 2

D) 6

E) 4

28. Қырықбуыннан көктемде дамитыны-

A) Тамырсабақ.

B) Масақшасы бар қоңыр өркендер.

C) Жасыл өркендер.

D) Сабақ.

E) Қосалқы тамырлар.

29. Мейоздық жолмен бөлінетіндер:

A) жыныс жасушалары

B) қуық бұлшық еті, эпителий ұлпасы

C) эмбриондық ұлпалар

D) прокариоттар

E) зақымдалған ұлпалар

30. Ойлау процесі ... байланысты.

A) миға

B) қимыл жүйкеге

C) сезгіш жүйкеге

D) жұлынға

E) жүйкенің шеткі бөлімдеріне













46-вариант

БИОЛОГИЯ1. Дизентерия, іш с‰зегі, тырысқақ ішек ауруларын қоздыратын микробтар -

A) Иммунитетті тµмендетеді.

B) Аѓзаны уландырады.

C) Мидыњ ж±мысын б±зады.

D) М‰шелерді қабындырады.

E) Ж‰йкені тежейді.

2. ¤сiмдiк бiрлестiгi деген -

A) Бiр т±қымдасқа жататын µсiмдiктер тобы.

B) Бiр бµлiмге жататын µсiмдiктер тобы.

C) Бiр топырақта µсетiн µсiмдiктер тобы.

D) Бiр қолт±қымѓа жататын µсiмдiктер тобы.

E) Бiрдей жаѓдайда µсетiн және тiршiлiгi ‰шiн к‰ресiп отыратын µсiмдiктер тобы.

3. Жасуша дегеніміз:

A) Органоид.

B) Ұлпа.

C) Жеміс.

D) Жапырақ.

E) Ағзаның ең кіші бөлшегі.

4. Б±ршақ т±қымдасы:

A) Қызан

B) К‰нбаѓыс

C) Асқабақ

D) Соя

E) Қара алқа

5. Гүл дегеніміз:

A) Жасушалар жиынтығы.

B) Жыныс мүшелері бар өсімдік мүшесі.

C) Ағзаның ең кіші бөлігі.

D) Өсімді мүше.

E) Фотосинтезге қатысатын мүше.

6. Қызыл кітаптың міндеттері-

A) Жабайы жануарлардың барлық түрін сақтау.

B) Үй жануарларының барлық түрін сақтап қалу.

C) Республика заңдарына сәйкес сирек түрлерді қорғау.

D) Мәдени өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.

E) Жабайы өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.

7. Эритроциттің қызметі:

A) оттегін тасымалдайды

B) бактерияларды залалсыздандырады

C) антиденелерді жасауға қатысады

D) қанның ұюына қатысады

E) CO2-мен берік байланысын реттейді

8. Еуропеоидтық нәсілге жататын түпкілікті тұрғындардың отаны -

A) Еуропа.

B) Африка.

C) Аустралия.

D) Индонезия.

E) Шығыс Азия.

9. Асқынғанда жөтеліп қан түкіретін жұқпалы ауру:

A) гайморит

B) силикоз

C) ларингит

D) туберкулез

E) трахеит

10. Қанда глюкозаның үнемі болуын реттейтін без

A) Гипофиз

B) Бүйрек үсті безі

C) Қалқанша без

D) Бауыр

E) Ұйқы безі

11. Өсімдіктің азот жинақтаушы-түйнек бактериялары орналасқан орны:

A) Сабақта.

B) Тұқымда.

C) Тамырда.

D) Жапырақта.

E) Жемісте.

12. Жасушадағы бейорганикалық зат:

A) Май.

B) Су.

C) Ақуыз (нәруыз).

D) Нуклеин қышқылдары.

E) Көмірсу.

13. Қантамырларының қабырғасы түзіледі:

A) Үшбасты бұлшық еттен.

B) Көлденең жолақты қаңқа ұлпасынан.

C) Бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпасынан.

D) Екібасты бұлшық еттен.

E) Көлденең жолақты жүрек ұлпасынан.

14. Тұмаумен ауырғанда микроорганизмдердің әсерінен құлақтың қабынатын бөлімі-

A) Ішкі құлақ.

B) Есту сүйектері.

C) Есту түтігі.

D) Сыртқы құлақ.

E) Ортаңғы құлақ.

15. Ағзаның тіршілік ету қабілетін төмендететін фактор:

A) Антропогендік.

B) Шектеуші.

C) Абиотикалық.

D) Биотикалық.

E) Экологиялық.

16. Зиготадан туғанға дейінгі ұрықтық даму процесі:

A) эмбриогенез

B) онтогенез

C) постэмбриогенез

D) филогенез

E) тікелей даму

17. Селекцияда сапалы өнімдер алу үшін жасушаға рентген, ультракүлгін сәулелермен және химиялық заттармен әрекет жасау әдісі:

A) Менторлық әдіс.

B) Жақын туыстар арасындағы әдіс.

C) Әріден будандастыру әдісі.

D) Эксперименталды мутагенез.

E) Линияаралық гибрид.

18. Ағзада жетіспегенде "мешел"ауруы пайда болатын дәрумен:

A) A

B) E

C) D

D) K

E) B

19. Бір жасушалы, талшықты балдыр:

A) Хлорелла.

B) Ламинария.

C) Хламидомонада.

D) Спирогира.

E) Улотрикс.

20. Гидраның зақымдануынан жойылған жасушаларының қайта пайда болуы:

A) Тері-бұлшықеттен.

B) Асқорытуынан.

C) Жүйкеден.

D) Аралық жасушадан.

E) Атпа жасушасынан.

21. Хромосомалардың бар жері:

A) Ядро.

B) Рибосома.

C) Цитоплазма.

D) Лизосома.

E) Клетка орталығы.

22. Бақаның мойын омыртқасы:

A) 3

B) 1

C) 2

D) 4

E) 5

23. Бауыраяқты ұлулардың қорегі:

A) өсімдіктекті азықтар.

B) шіріген қалдықтар.

C) жыртқыш жәндіктер.

D) ұсақ дернәсілдер.

E) су планктондары.

24. Жоғары дәрежелі нерв қызметінің негізін қалаушы ғалым:

A) И.П.Павлов

B) И.М.Сеченов

C) Л.Пастер

D) П.К.Анохин

E) И.И.Мечников

25. Шұбалшаңның жүйке жүйесі:

A) Үш жұп түйіннен тұрады.

B) Жұтқыншақүсті түйін мен құрсақ тізбекшесінен тұрады.

C) Екі жұп түйіннен тұрады.

D) Жұтқыншақүсті, жұтқыншақасты түйін және құрсақ тізбекшесінен тұрады.

E) Бір жұп түйіннен тұрады.

26. Бактерияның пішен таяқша деген түрі қайнатқанда:

A) Өледі.

B) Ауа кірсе қайта тіріледі.

C) Ауасыз қырылады.

D) Өлмейді.

E) Ұзақ қайнатқанда өледі.

27. Қасқырдың бөкенге шабуылы:

A) Бәсекелестік.

B) Селбесу.

C) Арамтамақтық.

D) Паразиттік.

E) Жыртқыштық.

28. Дәрумендердің (витаминдердің) нашар сіңуінен болатын өзгеріс-

A) Жүйке ауруларына душар етеді.

B) Ақыл-есінің және денесінің қалыпты дамуын тежейді.

C) Бұлшық еттердің жиырылғыштық қасиеті бұзылады.

D) Қозғаушы нейрондардың қызметі бұзылады.

E) Сал болады.

29. Топырақта жеткіліксіз болғанда өсімдіктіѕ аласа, тірек ұлпасыныѕ әлсіз болуына јсер ететін :

A) Магний.

B) Фосфор.

C) Азот.

D) Кальций.

E) Калий.

30. Бунақ денелілердің мальпигий тамырлары аяқталатын мүше.

A) Көкірек.

B) Бас.

C) Артқы ішек.

D) Құрсақ.

E) Құйрық.





















47-вариант

БИОЛОГИЯ1. 6-10 см тереңдікте себілетін тұқым:

A) Жүгері.

B) Сәбіз.

C) Қызан.

D) Пияз.

E) Аскөк.

2. Ұшатын сүтқоректі:

A) Жарқанат.

B) Қасқыр.

C) Көртышқан.

D) Қосаяқ.

E) Кірпі.

3. Қызылшаның тамыр жүйесі:

A) Шашақ тамыр.

B) Жіпше тамыр.

C) Қосалқы тамыр.

D) Жем тамыр.

E) Жанама тамыр.

4. Жабайы орам жапырақтың отаны:

A) Орталық Америка орталығы.

B) Шығыс Азиялық орталық.

C) Оңтүстік Америка орталығы.

D) Абиссинаның орталығы.

E) Жерорта теңіз орталығы.

5. Күлтенің қызметі:

A) Бунақденелілерді еліктіру.

B) Қор заттарын жинау.

C) Бөліну.

D) Су мен минерал заттарды сіңіру.

E) Органикалық зат түзу.

6. Асқынғанда жөтеліп қан түкіретін жұқпалы ауру:

A) гайморит

B) трахеит

C) ларингит

D) силикоз

E) туберкулез

7. Қан бұл ... ұлпа.

A) эпителий

B) нерв

C) дәнекер

D) бұлшық ет

E) көлденең жолақты

8. Өсімдіктің азот жинақтаушы-түйнек бактериялары орналасқан орны:

A) Тұқымда.

B) Жапырақта.

C) Жемісте.

D) Тамырда.

E) Сабақта.

9. Жүйке жасушасының қысқа өсіндісі:

A) Түйін.

B) Аксон.

C) Нейрон.

D) Жүйке.

E) Дендрит.

10. Қозықұйрықтың боз арамқұлақтан ерекшелігі:

A) Негізінен топ-топ болып өседі.

B) Қалпақшасының асты қызғылт түсті, түбіртегінде сақинасы болмайды.

C) Қалпақшасының асты ақшыл-жасыл түсті.

D) Түбіртегі жіңішке, ұзын, түбіртегінде сақинасы бар.

E) Жемісті денесі жер бетіне күзде дамиды.

11. Тұмаумен ауырғанда микроорганизмдердің әсерінен құлақтың қабынатын бөлімі-

A) Сыртқы құлақ.

B) Есту түтігі.

C) Ортаңғы құлақ.

D) Ішкі құлақ.

E) Есту сүйектері.

12. Дисахаридтерге жататын

A) Галактоза

B) Глюкоза

C) Пентоза

D) Сахароза

E) Рибоза

13. Ағзаның жаңа белгілерге ие болу қасиеті:

A) дамуы

B) тітіркенгіштігі

C) көбеюі

D) тұқым қуалауы

E) өзгергіштігі

14. Қанда глюкозаның үнемі болуын реттейтін без

A) Гипофиз

B) Қалқанша без

C) Ұйқы безі

D) Бүйрек үсті безі

E) Бауыр

15. Ағзалардың ұрықтан дамуын зерттейтін ғылым:

A) биогеография

B) салыстырмалы анатомия

C) палеонтология

D) биогенетика

E) эмбриология

16. Адамда болатын сорғыш құрттың тудыратын ауруы:

A) Іш өту.

B) Описторхоз.

C) Ішек.

D) Тері.

E) Қышыма.

17. Ақуызға (нәруызға) жатпайтын күрделі зат:

A) фермент

B) өт

C) гормон

D) глюкоза

E) токсин

18. Жамбас қуысында орналасқан құты тәрізді ұрық дамитын жер …

A) жатыр

B) қынап

C) үрпі

D) жатыр мойны

E) қағанақ

19. Хроматофоры тостаған пішінді балдыр:

A) Улотрикс.

B) Ламинария.

C) Хлорелла.

D) Спирогира.

E) Хламидомонада.

20. Шаянның көбею түрі:

A) Дернәсіл арқылы.

B) Уылдырық шашады.

C) Бүршіктену.

D) Жұмыртқа салу.

E) Тірі туады.

21. Ас қорыту сөлін бөлетін жасуша :

A) Қалақай.

B) Тері - бұлшықет.

C) Сезімтал.

D) Безді.

E) Атпа.

22. Сифоны бар жәндіктер:

A) Ұлу.

B) Айқұлақ.

C) Шаян.

D) Шұбалшаң.

E) Нереида.

23. Жануардағы жоғары дәрежелі жүйке жүйесінің мінез-құлық физиологиялық негізін қалаушы ғалым:

A) Л.Пастер

B) И.М.Сеченов

C) Н.И.Пирогов

D) И.П.Павлов

E) В.В.Парин

24. Жалпақтабандылықтың пайда болу себебі :

A) бір жерде көп отырғандықтан

B) көп уақыт жатқандықтан

C) тар аяқ киім кигендіктен

D) спортпен шұғылданудан

E) көп жүгіргендіктен

25. Гомологтық хромосоманың конъюгациялануының жүретін фазасы:

A) Мейоздық метафазада.

B) Мейоздық анафазада.

C) Мейоздық профазада.

D) Мейоздық телофазада.

E) Мейоздық интерфазада.

26. Синантроптың қаңқа қалдығы табылған жер -

A) Азия.

B) Пекин.

C) Австралия.

D) Германия.

E) Европа.

27. Бір түр дараларының екінші түр дараларына жемтік болуы:

A) Жыртқыштық.

B) Бәсекелестік.

C) Селбесу.

D) Арамтамақтық.

E) Паразиттік.

28. Жасуша ядросы:

A) жасушаның бөлінуіне қатысады

B) қоректік заттардың қорға жинайды

C) қорғаныш қызметін атқарады

D) жасушаға пішін береді

E) қоректік заттардың қозғалуын қамтамасыз етеді

29. Капуста ақ көбелігінің, қысқы тыныштық күйі:

A) Жұмыртқа күйінде

B) Жұмыртқа және жұлдыз құрт

C) Қуыршақ сатысында

D) Ересек күйінде

E) Тек жұлдыз құрт сатысында

30. Көміртегінің топырақта жинақталуы-

A) Кальций карбонаты түрінде.

B) Органикалық қосылыстар түрінде.

C) Көмірқышқыл газы түрінде.

D) Көмір түрінде.

E) Шөгінді массалар түрінде.















48-вариант

БИОЛОГИЯ1. Өттің әсерінен ыдырайды:

A) Ақуыз.

B) Крахмал.

C) Көмірсу.

D) Май.

E) Су.

2. Телу дегеніміз:

A) Қалемшелер арқылы кµбейту

B) Бір µсімдік бµлігін екінші µсімдік бµлігіне ±ластыру

C) Тамыр арқылы кµбейту

D) ¤сімдіктерді т±қымнан кµбейту

E) ¤сімдіктердіњ тамырларын ±ластыру

3. Тұқымның өнуіне қажет емес жағдай:

A) Ауа.

B) Су.

C) Топырақ.

D) Жел.

E) Жылу.

4. Қызанныњ отаны:

A) Солт‰стік Африка

B) ‡ндістан

C) Шыѓыс Азия

D) Солт‰стік Мексика

E) Оњт‰стік Америка

5. Жидек жемісті өсімдік:

A) Шие.

B) Асбұршақ.

C) Қарақат.

D) Өрік.

E) Күнбағыс.

6. Улы безі болмайтын жәндік:

A) Қарақұрт.

B) Қыршаян.

C) Бүйі.

D) Өзен шаяны.

E) Шаршылы өрмекші.

7. Қызыл кітапқа тіркелетіндер-

A) Сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлар.

B) Жабайы өсімдіктердің барлық түрі.

C) Барлық жабайы жануарлар.

D) Барлық үй жануарлары.

E) Мәдени өсімдіктердің барлық түрі.

8. Бір-біріне пайдалы, бірлесіп өсу ... деп аталады

A) бірлестік

B) селбесу (симбиоз)

C) флора

D) паразитизм

E) қорық

9. Қан бұл ... ұлпа.

A) эпителий

B) нерв

C) дәнекер

D) бұлшық ет

E) көлденең жолақты

10. Ата-ана белгілер жиынтығының ұрпақтан-ұрпаққа берілу қасиеті:

A) өзгергіштік

B) даму

C) тұқымқуалау

D) көбею

E) тітіркенгіш

11. Оттегін тасымалдаушы қанның құрам бөлігі:

A) гемоглобин

B) лейкоцит

C) фибрин

D) тромбоцит

E) гемотромбоцит

12. Бүйректен әр 5 минут сайын ересек адамда сүзілетін қанның мөлшері.

A) 8л.

B) 2л.

C) 10л.

D) 1л.

E) 5л.

13. Агроценоздарға жататындар -

A) Шөл.

B) Табиғи су айдындары.

C) Шабындық (шалғындық).

D) Дала.

E) Жасанды егістік.

14. Агроценоздарда қоректік тізбектің міндетті бөлігі -

A) Жасыл өсімдіктер.

B) Микроорганизмдер.

C) Саңырауқұлақтар.

D) Адам.

E) Жануарлар.

15. Әрбір нейрондағы аксон саны:

A) 3.

B) 7.

C) 4.

D) 1.

E) 5.

16. Гаструла бұл:

A) жұмыртқа жасушаларының ұрықтануы

B) бунақденелілердің дернәсілі

C) екі қабатты ұрық

D) желілер мүшесінің қалыптасуы

E) бір қабатты ұрық

17. Хромосомаларда болатын.

A) Ақуыз (нәруыз).

B) Көмірсу

C) ДНҚ.

D) Май.

E) АТФ.

18. Қазіргі кездегі жорғалаушылар арасында күрделі құрылысты:

A) хамелеондар

B) крокодилдер

C) тасбақалар

D) жыландар

E) кесірткелер

19. Қалқанша без гормоны құрамындағы химиялық элемент:

A) йод

B) бром

C) натрий

D) хлор

E) фтор

20. Шұбалшаңның қан айналымы:

A) тұйық тізбек

B) екі тамыр ғана

C) болмайды

D) жеке екі сақина ғана

E) ашық тізбек

21. Ядро құрылысына жататындар

A) Мембрана, жасуша орталығы, лизосома

B) Мембрана, хромосомалар, митохондрия

C) Екі мембраналы қабықша, рибосома, пластидтер

D) Ядрошық, нуклеин қышқылы, эндоплазмалық тор

E) Екі мембраналы қабықша, хромосомалар, ядрошық, ядро шырыны

22. Гормондар табиғаты жағынан:

A) Көмірсулар.

B) Ақуыз.

C) ДНҚ.

D) Минералды тұздар.

E) Майлар.

23. Шымтезек мүгінің құрылысы:

A) Ризоид, сабақ.

B) Ризоид, сабақ, жапырақ.

C) Сабақ, жапырақ.

D) Тамыр, сабақ, жапырақ.

E) Гүл, жеміс, тұқым.

24. Бидайдың жапырақтары:

A) Қауырсын күрделі.

B) Сабаќты.

C) Саусақ салалы күрделі.

D) Қынапты.

E) Үшқұлақ күрделі .

25. Шоғырланып, қозғалмай тіршілік ететін көпаяқты жәндік:

A) Эвглена.

B) Қызыл маржан.

C) Кебісше.

D) Амеба.

E) Гидра.

26. Көзі болмайтын ұлулар-

A) Айқұлақ.

B) Катушкалар.

C) Жалаңаш шырыш.

D) Жүзім ұлуы.

E) Кальмарлар.

27. Бұлшық еттер сезгіш нейрондар арқылы қозуды өткізеді:

A) Орталық жүйке жүйесінен ішкі мүшелерге.

B) Терідегі, бұлшық еттердегі, сіңірлердегі рецепторлардан орталық жүйке жүйесіне.

C) Жұлыннан үлкен ми сыңарларының қыртысына.

D) Жұлыннан бұлшық еттерге.

E) Бұлшық еттерден миға.

28. Өсімдіктің құрлыққа бейімделе бастау дәуірі:

A) Кайнозой.

B) Мезозой.

C) Протерозой.

D) Архей.

E) Палеозой.

29. Жарық қабылдайтын жасушалардың орналасауы:

A) Шыны тәрізді денеде.

B) Қасаң қабықшада.

C) Тамырлы қабықшада.

D) Көз бұршағында.

E) Тор қабықша ішіндегі таяқшалар.

30. Тірі ағзалар мен биологиялық әрекеттерді адамның мақсатына сай өндірісте қолдану:

A) Биотехнология.

B) Генетика.

C) Цитология.

D) Биохимия.

E) Биофизика.













49-вариант

БИОЛОГИЯ1. Ширақ балапан шығаратын құстар отряды:

A) Тауықтәрізділер.

B) Тоқылдақтар.

C) Торғайтәрізділер.

D) Кептерлер.

E) Тотытәрізділер.

2. Тоқ ішектің тұйықталған бөлігіндегі өсінді:

A) Соқырішек.

B) Бүйен.

C) Өт.

D) Тік ішек.

E) Ішек безі.

3. Шаршыг‰лділер (орамжапырақгүлдер) т±қымдасында:

A) 8 аталық, 4 аналық

B) 3 аталық, 6 аналық

C) 16 аталық, 11 аналық

D) 6 аталық, 2 аналық

E) 6 аталық, 1 аналық

4. Егер т±қым тіршілігін жойса-

A) Т±қым терењ егiлгені.

B) Қоректiк зат жетiспегені.

C) Топыраѓы тыѓыз, ауа, су, қоректiк зат жетiспегені.

D) Ауа, су жетiспегені.

E) Топырақ тыѓыз болѓаны.

5. Сабақтың жуандауы мына ұлпаға байланысты:

A) Қор жинаушы.

B) Түзуші.

C) Тірек.

D) Өткізгіш.

E) Фотосинтездеуші.

6. Адамдағы кеуде сүйегіндегі қабырғалар саны:

A) 12 жұп

B) 11 жұп

C) 13 жұп

D) 10 жұп

E) 9 жұп

7. Кеуде қуысын құрсақ қуысынан бөліп тұратын:

A) Көкет.

B) Сіңірлер.

C) Тегіс бұлшықет.

D) Қабырғааралық бұлшықет.

E) Асқазан, көлденең жолақты бұлшықет.

8. Қалпақшалы улы саңырауқұлақ -

A) Майқұлақ.

B) Түлкіжем.

C) Ақ саңырауқұлақ.

D) Жалған түбіртек.

E) Арышқұлақ.

9. Шаянның құрсақ бунағындағы қысқа аяқшалар саны -

A) Бір-бірден.

B) Сегіз-сегізден.

C) Екі-екіден.

D) Үш-үштен.

E) Төрт-төрттен.

10. Аралық ми ... реттейді:

A) қозғалысты.

B) ішкі секреция бездерінің жұмысын.

C) ішкі мүшелермен байланысты.

D) бұлшық еттердің жұмысын.

E) сезім мүшелерінің жұмысын.

11. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен жануарлардың тұқымдарын жасау, жақсарту, ұсақ ағзалардың штаммаларын алу әдістерін зерттейтін ғылым:

A) Эмбриология.

B) Селекция.

C) Генетика.

D) Цитология.

E) Экология.

12. Эритроциттің қызметі:

A) антиденелерді жасауға қатысады

B) бактерияларды залалсыздандырады

C) қанның ұюына қатысады

D) CO2-мен берік байланысын реттейді

E) оттегін тасымалдайды

13. Тек өсімдіктер жасушасына ғана тән органоид.

A) Лизосома.

B) Гольджи комплексі.

C) Митохондрия.

D) Рибосома.

E) Пластидтер.

14. Тілдің ұшы … сезеді.

A) қышқылды

B) күйдіретін ащыны

C) ащыны

D) тәттіні

E) тұздылықты

15. Организмдердің табиғи ортаға бейімделуі:

A) Экологиялық физиология.

B) Физиология.

C) Медицина.

D) Гигиена.

E) Акклиматизация (жерсіндіру).

16. Пішіні-бірінші, екінші реттік үзбелері біркелкі жұп хромосомалардың аталуы:

A) Аллельді.

B) Гомологты емес.

C) Гомологты.

D) Диплоидты.

E) Гаплоидты.

17. Жалпақ құрттардың арғы тегінде пайда болған аралық қабаттың атауы-

A) энтодерма.

B) екі жақты симметрия.

C) мезодерма.

D) дәнекер ұлпа.

E) эктодерма.

18. Сабақ қалемшесінен өсірілетін өсімдік-

A) Бүлдірген

B) Традесканция

C) Қалуен

D) Бегония

E) Картоп

19. Денесі созылыңқы тұрақты пішінді талшықты жәндік:

A) кәдімгі амеба

B) сәулелі амеба

C) көпаяқты амеба

D) шымыр амеба

E) жасыл эвглена

20. Тірі табиғаттағы ғылыми эволюциялық теорияны жасаған:

A) Т.Шванн.

B) К.Линней.

C) Н.И.Вавилов.

D) Ж.Б.Ламарк.

E) Ч.Дарвин.

21. Ақуыз - биологиялық полимер. Оның мономері:

A) Аминқышқылы

B) Глюкоза

C) Фермент

D) Нуклеин қышқылы

E) Көмірсу

22. 1 гр май ыдырағанда бөлінетін энергия:

A) 32 КДЖ

B) 17,8 КДЖ

C) 30 КДЖ

D) 26 КДЖ

E) 38,9 КДЖ

23. Макроэволюция түзетіндер:

A) Популяция.

B) Түраралық.

C) Түрлер.

D) Туыстар.

E) Даралар.

24. Гидраның энтодермасындағы жасушалардың рөлі:

A) Қоректі аулау.

B) Су астында жылжу.

C) Регенерация.

D) Асқорыту, сөл шығару.

E) Жауынан қорғану.

25. Микроскоптың үлкейтетін екі шынысы бар бөлімі:

A) Тубус

B) Окуляр

C) Штатив

D) Объектив

E) Айна

26. Даралар арасында бір-бірімен тығыз байланыста болатын түрлер тізбегі:

A) Биоценоз.

B) Қоректену торы.

C) Қоректік.

D) Экологиялық пирамида.

E) Заттардың айналымы.

27. Темекі түтінінде адам организміне өте қауіптісі-

A) Көмір тотығы.

B) Инертті газ.

C) Алкоголь.

D) Органикалық қышқылдар.

E) Күл.

28. Йод алынатын өсімдік.

A) Бактерия.

B) Саңырауқұлақ.

C) Балдыр

D) Шаңжапырақ (қырықжапырақ).

E) Плаун.

29. Адамдағы атавизм белгілері-

A) Құлақ қалқаны.

B) Қалың түктілігі.

C) Үшінші қабақ.

D) Адам қаңқасындағы құйымшақ.

E) Соқыр ішек өскіні.

30. Көміртегінің топырақта жинақталуы-

A) Көмірқышқыл газы түрінде.

B) Көмір түрінде.

C) Шөгінді массалар түрінде.

D) Органикалық қосылыстар түрінде.

E) Кальций карбонаты түрінде.

















50-вариант

БИОЛОГИЯ1. Сабақ қалемшесінен көбейетін өсімдік:

A) Пеларгония.

B) Қойбүлдірген.

C) Ақжелкен.

D) Итмұрын.

E) Бидайық.

2. Астан уланѓан адамныњ ауру белгілері -

A) Қарынныњ сілекейі тітіркеніп, қабынады.

B) Ж‰регі айниды, қ±сады, іші ауырып, µтеді, әлсізденеді.

C) Тісі сарѓайып, кіреукесі б±зылады.

D) Б‰кіл денесі қалшылдап, тынысы тарылады.

E) Басы айналып, кµзі қарауытады, есінен танады.

3. Тұқым себетін топырақ:

A) Тығыз болу қажет.

B) Өте дымқыл болуы қажет.

C) Ауа еркін өтетін болу қажет.

D) Өте құрғақ болған тиімді.

E) Батпақты болу қажет.

4. Тұқымы су арқылы таралатын өсімдік:

A) Қараған.

B) Бақбақ.

C) Долана.

D) Тұңғиық.

E) Ошаған.

5. Қара мењдуана ... µсімдік.

A) екі жылдық шµптесін

B) кµп жылдық шµптесін

C) б±ршақ т±қымдас

D) бір жылдық шµптесін

E) аѓаш тектес

6. Ұрықтың гаструла сатысындағы ішкі қабаты:

A) энтодерма

B) мезодерма

C) эктодерма

D) эпидермис

E) эпителий

7. Тек қана тірі ағзалардың денесіндегі органикалық заттармен қоректенетін бактериялар-

A) Сапрофиттер.

B) Сүтқышқылы бактериялар.

C) Түйнек бактериялары.

D) Паразиттер.

E) Топырақ бактериялары.

8. Ми сауытына жатпайтын сүйек:

A) шүйде

B) төбе

C) самай

D) маңдай

E) жақ

9. Тыныс алатын ауаны жылытып, залалсыздандыратын мүше:

A) аңқа

B) мұрын қуысы

C) кеңірдек

D) ауыз

E) көмей

10. Улы безі болмайтын жәндік:

A) Шаршылы өрмекші.

B) Қыршаян.

C) Қарақұрт.

D) Өзен шаяны.

E) Бүйі.

11. Тірі организмдер тіршілік ететін Жер бетінің геологиялық қабығы:

A) Ноосфера.

B) Атмосфера.

C) Гидросфера.

D) Литосфера.

E) Биосфера.

12. Жазу кезінде жарықтың түсу бағыты-

A) Жоғарыдан.

B) Сол жақтан.

C) Оң жақтан.

D) Төменнен.

E) Жан-жақтан.

13. Адамның қимыл-әрекетін реттеп дене тепе-теңдігін сақтайтын:

A) мишық

B) ортаңғы ми.

C) алдыңғы ми

D) аралық ми

E) бас ми бағаны

14. Бір-біріне ұқсас егіздер дамыған жасушаның саны:

A) Үш.

B) Көп.

C) Екі.

D) Төрт.

E) Бір.

15. Митоздық бөліну кезінде жасуша саны:

A) 3

B) 4

C) 2

D) 1

E) 5

16. Доминантты гомозиготалы генотип:

A) Вв

B) Аа

C) аа

D) АА

E) вв

17. Қазіргі адамдарға жақын келетін түрлер:

A) Неандертальдық.

B) Синантроптар.

C) Питекантроптар.

D) Кроманьондар.

E) Австралопитектер.

18. Қызылшақа балапан шығаратын құстар.

A) Үйректер.

B) Түйеқұстар.

C) Жыртқыш құстар.

D) Қаз тәрізділер.

E) Тауық тәрізділер.

19. Нуклеин қышқылдарының түзілетін орны-

A) Клетка орталығы.

B) Эндоплазмалық тор.

C) Цитоплазма.

D) Рибосома.

E) Ядро.

20. Ағзада бүйректің атқаратын қызметі:

A) Инсулин гармонын түзуге қатысады.

B) Су мен улы қосылыстарды бөліп шығаруға қатысады.

C) Қанды оттегімен қанықтырыды.

D) Адреналин гармонын түзуге қатысады.

E) Ақуызды ыдыратады.

21. Мәдени өсімдіктердің орталықтарын ашқан:

A) С.С.Четвериков

B) Н.В.Цинин

C) П.П.Лукьяненко

D) И.В.Мичурин

E) Н.И.Вавилов

22. Көкек мүгі өсімдігінің споралар дамитын бөлігі:

A) сабағы

B) қауашағы

C) төмпешік қалтасы

D) қақпағы

E) қалпақшасы

23. Жер жырту факторы:

A) Экологиялық.

B) Шектеуші.

C) Биотикалық.

D) Бейбиотикалық.

E) Антропогендік.

24. Дезоксирибонуклеин қышқылының түзілуі

A) Эндоплазмалық торда

B) Ядрода

C) Жасуша ортасында

D) Цитоплазмада

E) Рибосомада

25. Ақ сұлама денесі қабаттары:

A) 5

B) 2

C) 3

D) 6

E) 4

26. Су астында риф жартастарын түзетін ішекқуысты:

A) Актиния.

B) Медуза.

C) Көпаяқты маржан.

D) Гидра.

E) Полип аурелия.

27. Қант ауруының (диабет) болу себебі

A) Инсулин гармонының жетпеуінен

B) Өсу гармонының дұрыс бөлінбеуінен

C) Инсулиннің көп бөлінуінен

D) Адреналиннің көп бөлінуінен

E) Адреналин жетіспегендіктен

28. Дифтерия (ішсүзек) ауруына қарсы егілетіні:

A) емдік сарысу

B) антигендер

C) физиологиялық ерітінді

D) вакцина

E) вакцина мен физиологиялық ерітінді

29. Жасыл эвгленаның көбеюі:

A) жынысты жолмен

B) циста түзу арқылы

C) жыныссыз ұзыннан бөліну арқылы

D) бүршіктену арқылы

E) көлденең екіге бөліну арқылы

30. Негізгі тамыры айқын байқалатын өсімдік-

A) Сарғалдақ.

B) Пияз.

C) Жолжелкен (иманжапырақ).

D) Бақбақ.

E) Жүгері.











51-вариант

БИОЛОГИЯ1. Органикалық заттар топырақта:

A) ¤згермейді

B) Кµбейеді

C) Шоѓырланады

D) Ыдырайды

E) Қалыптасады

2. Раушангүлділердің жемісі:

A) Бұршаққап.

B) Тұқымша.

C) Бұршаққын.

D) Көп сүйекті жаңғақ.

E) Дәнек.

3. ¤сiмдiктерге әсер ететiн тiрi табиѓат жаѓдайлары -

A) Минералдар.

B) Барлық тiрi организмдер.

C) Ауа, су.

D) Жарық, жылу.

E) Жер бедерi, топырақ.

4. Хлоропластың қызметі:

A) Улы заттарды ыдырату.

B) Гүл, жеміске қызыл, сары түс беру.

C) Қор затын жинау.

D) Көбеюге қатысу.

E) Өсімдікке жасыл түс беру.

5. Ішқ±рт ж±қтырѓан адамныњ ауру белгілері-

A) Басы айналып, кµзі қарауытады, есінен танады.

B) Бауырдыњ жасушалары май жасушаларына орын алмасады.

C) Қан қысымы жоѓарылап, ж‰рек ж±мысы к‰шейедi.

D) Дәм сезуді және адамныњ тамаққа тәбетін нашарлатады.

E) Адамныњ іші ауырады, қ±сады, іші µтеді, әлсізденеді.

6. Жүйке жасушасының қысқа өсіндісі:

A) Түйін.

B) Жүйке.

C) Дендрит.

D) Аксон.

E) Нейрон.

7. Агроценоздарға жататындар -

A) Тундра.

B) Өзендер.

C) Орман.

D) Дала.

E) Бақша.

8. Қозықұйрықтың боз арамқұлақтан ерекшелігі:

A) Түбіртегі жіңішке, ұзын, түбіртегінде сақинасы бар.

B) Қалпақшасының асты қызғылт түсті, түбіртегінде сақинасы болмайды.

C) Қалпақшасының асты ақшыл-жасыл түсті.

D) Жемісті денесі жер бетіне күзде дамиды.

E) Негізінен топ-топ болып өседі.

9. Жауынқұрттың денесіндегі қылтанының атқаратын қызыметі:

A) Денені орнықты ұстау.

B) Зәр шығару.

C) Қозғалу.

D) Жиырылу.

E) Иіс сезу.

10. Сырттай ұрықтану ... тән.

A) бауырымен жорғалаушыларға

B) адамға

C) қос мекенділерге

D) құстарға

E) сүтқоректілерге

11. Адамдағы кеуде сүйегіндегі қабырғалар саны:

A) 13 жұп

B) 12 жұп

C) 11 жұп

D) 9 жұп

E) 10 жұп

12. Гидра денесінің қабаттары:

A) Бір.

B) Үш.

C) Көп.

D) Екі.

E) Төрт.

13. Шаянның құрсақ бунағындағы қысқа аяқшалар саны -

A) Сегіз-сегізден.

B) Бір-бірден.

C) Төрт-төрттен.

D) Үш-үштен.

E) Екі-екіден.

14. Өсімдіктің азот жинақтаушы-түйнек бактериялары орналасқан орны:

A) Тұқымда.

B) Сабақта.

C) Тамырда.

D) Жемісте.

E) Жапырақта.

15. Жыл құсы:

A) Тоқылдақ.

B) Торғай.

C) Тырна.

D) Қарға.

E) Сауысқан.

16. Спора арқылы көбейе алатын өсімдік:

A) Шырша

B) Бақбақ

C) Көкнар

D) Мүк

E) Қарағай

17. Түйнек бактериялар мен бұршақ тұқымдас өсімдіктердің бірігіп тіршілік етуі:

A) Арамтамақтық.

B) Бәсекелестік.

C) Паразиттік.

D) Жыртқыштық.

E) Селбесу (симбиоз).

18. Қалқанша безі қызметінің жетіспеушілігінен туатын ауру:

A) Микседема

B) Алыптық

C) Ергежейлік

D) Қант ауруы

E) Базедов

19. Тыныс алу мүшесінің ауруына жатпайтыны:

A) цистит

B) фарингит

C) трахеит

D) плеврит

E) тұмау

20. Жасуша рибосомасында түзілетін заттар-

A) Ақуыздар (нәруыздар).

B) Энергия көзі.

C) Көмірсулар.

D) Бейорганикалық қосылыстар.

E) Майлар.

21. Тері рецепторының орналасқан қабаттары:

A) Майлы.

B) Сіңірлі.

C) Ішкі.

D) Шел.

E) Сыртқы.

22. Ағзада жетіспегенде "мешел"ауруы пайда болатын дәрумен:

A) E

B) A

C) B

D) K

E) D

23. Жүрек қабырғасы ... тұрады:

A) эпителий ұлпасынан

B) көлденең жолақты бұлшықет ұлпасынан

C) бірыңғай салалы бұлшықеттен

D) жүйкеден

E) шеміршекті ұлпадан

24. Жасушаның бөлінуі кезінде ең негізгі қызмет атқаратын органоид:

A) Жасуша қосындылары.

B) Қозғалыс органоидтары.

C) Гольджи жиынтығы.

D) Пластидтер.

E) Жасуша орталығы.

25. Синантроптың қаңқа қалдығы табылған жер -

A) Австралия.

B) Европа.

C) Азия.

D) Пекин.

E) Германия.

26. Йод алынатын өсімдік.

A) Балдыр

B) Бактерия.

C) Плаун.

D) Саңырауқұлақ.

E) Шаңжапырақ (қырықжапырақ).

27. Жануарлар селекциясында депрессияға ұшырататын әдістер:

A) Әріден будандастыру.

B) Жеке сұрыптау.

C) Тұқымаралық сұрыптау.

D) Жақын, туыстар арасындағы сұрыптау.

E) Жаппай сұрыптау.

28. Табиғатта түрдің тіршілік ету ареалын анықтау критериі.

A) Экологиялық - физиологиялық.

B) Географиялық - экологиялық.

C) Морфологиялық - анатомиялық.

D) Физиологиялық - систематикалық.

E) Генетикалық - физиологиялық.

29. Былқылдақденелілермен буылтық құрттардың дернәсіл сатысындағы ұқсастығы:

A) Тыныс алу жүйесі.

B) Желбезектің болуы.

C) Денесі буылтықтан құралуы.

D) Бақалшақтың болуы.

E) Қанайналым жүйесі.

30. Торлы қабықшада орналасқан таяқшадағы қызыл түсті зат родопсинді түзетін витамин

A) B12.

B) A.

C) D.

D) C.

E) B6.









52-вариант

БИОЛОГИЯ1. Алқа тұқымдас өсімдік:

A) Баклажан.

B) Бидай.

C) Алма.

D) Алмұрт.

E) Бұршақ.

2. Бауыр, ұйқыбезінің өзектері ашылатын мүше:

A) Қарын.

B) Ауыз.

C) Өңеш.

D) Тоқ ішек.

E) Ұлтабарұшы.

3. Т±қымныњ µнуiне қажеттi жаѓдайлар -

A) Су, ауа.

B) Жылу.

C) Су.

D) Ауа, жылу.

E) Су, жылу, ауа.

4. Астық т±қымдас µсімдіктер тамыры:

A) Шашақ

B) Жанама

C) Кіндік

D) Қосалқы

E) Негізгі

5. Жасушалар бір-бірімен … арқылы байланысады.

A) жасуша ядросы

B) вакуоль

C) жасушааралық заттар

D) жасуша с±йықтыѓы

E) цитоплазма

6. Адамның қимыл-әрекетін реттеп дене тепе-теңдігін сақтайтын:

A) мишық

B) ортаңғы ми.

C) бас ми бағаны

D) аралық ми

E) алдыңғы ми

7. Өлген ағзаларды қарашірікке айналдыратын бактериялар:

A) көк жасыл

B) сүт

C) топырақ

D) ашыту

E) шіріту

8. Халықаралық Адам және биосфера бағдарламасына қатысушы мемлекеттер -

A) Қорықшалар ұйымдастырады.

B) Микроқорықтар ұйымдастырады.

C) Табиғат ескертқіштерін ұйымдастырады.

D) Биосфералық қорықтар ұйымдастырады.

E) Кәдімгі қорықтар ұйымдастырады.

9. Өрмекші тәрізділерге жататындар:

A) дафния

B) аскарида

C) кенелер

D) ақ планария

E) айқұлақ

10. Организмдердің күн мен түннің ұзақтығына жауап қайтарып анықтай білу қабілеті -

A) Биологиялық ырғақ.

B) Физиологиялық бейімделу.

C) Биологиялық сағат.

D) Маусымдық өзгерістерге бейімделу.

E) Фотопериодизм.

11. Теңіз тасбақаларының аяқтарының ерекшелігі:

A) саусақтарының арасында жарғақтары бар

B) тек қана артқы аяқтарында ғана жүзу жарғақтары болады

C) ұзын тырнақты болады

D) құрлықтағы тасбақалардай

E) ескек аяққа айналған

12. Қанда глюкозаның үнемі болуын реттейтін без

A) Бүйрек үсті безі

B) Ұйқы безі

C) Қалқанша без

D) Бауыр

E) Гипофиз

13. Зиготадағы хромосома жиынтығы:

A) Триплоидты.

B) Тетраплоидты.

C) Диплоидты.

D) Пентаплоидты.

E) Гаплоидты.

14. Қантамырларының қабырғасы түзіледі:

A) Көлденең жолақты қаңқа ұлпасынан.

B) Көлденең жолақты жүрек ұлпасынан.

C) Екібасты бұлшық еттен.

D) Бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпасынан.

E) Үшбасты бұлшық еттен.

15. Гидрада қорытылмаған қорек қалдығының шығарылуы:

A) Аузы арқылы.

B) Табан арқылы.

C) Эктодерма арқылы.

D) Энтодерма арқылы.

E) Сабақша арқылы.

16. Картоптың гүлдері:

A) Екі үйлі

B) Қос жынысты

C) Жыныссыз

D) Дара жынысты

E) Бір үйлі

17. Ағзаның иммунитет жүйесін құрайтын қан компоненті:

A) Тромбоцит.

B) Фибриноген.

C) Гемоглобин.

D) Лейкоцит.

E) Эритроцит.

18. Балаларда мешел ауруының дамуы мына витаминнің (дәруменнің) жетіспеуінен болады-

A) Д.

B) А .

C) В12.

D) В1.

E) С.

19. Физикалық жұмыс кезінде жылудың теріден сыртқа шығарылу себебі:

A) Қанда қанттың көбеюінен.

B) Лүпілдің баяулауынан.

C) Бауырдың күшті жұмысынан.

D) Тердің булануынан.

E) Лүпілдің артуынан.

20. Майлардың, көмірсулардың синтезделу әрекеті жүреді:

A) Гольджи комплексінде.

B) Тегіс бетті эндоплазмалық торда.

C) Лизосомада.

D) Ядрода.

E) Вакуольде.

21. Неандертальдықтар -

A) Саналы адам.

B) Антропоидтар (адамтектес маймылдар).

C) Ертедегі адамдар.

D) Тік жүретін адам.

E) Жартылай маймылдар.

22. Өкпеден жүрекке баратын қантамыр бай:

A) азотқа

B) оттегіне

C) бөгде газдарға

D) азот оксидіне (II)

E) көмірқышқыл газына

23. Ақ сұлама денесін құрайтын ұлпаларға жатпайтыны:

A) қан

B) дәнекер

C) жабын

D) бұлшық ет

E) жүйке

24. РНҚ молекуласының тізбегі:

A) 2

B) 3

C) 1

D) 5

E) 4

25. Күріштің, қант қамысы, көптеген көкөніс дақылдарының отаны:

A) Орталық Америка орталығы.

B) Абиссиния орталығы.

C) Шығыс Азия орталығы.

D) Оңтүстік Азияның тропиктік орталығы.

E) Жерорта теңізі орталығы.

26. Заттың пішіні мен түсін ажырататын көздің

A) қасаң қабықшасы.

B) көз бұршағы.

C) ақ қабықшасы.

D) тор қабықшасы ішіндегі құтыша.

E) нұрлы қабықшасы.

27. Биогеоценоздың ауысуына байланыссыз жүретін өзгерістер:

A) Биогеоценоздағы организмдердің тіршілік ортасына байланысты өзгеруі.

B) Табиғаттағы түрлі апаттар.

C) Климаттың өзгеруі.

D) Адамның түрлі шаруашылық әрекеттері.

E) Ағзалардың табиғаттағы маусымдық өзгерістерге бейімделуі.

28. Тоспа ұлуының қан айналым жүйесі:

A) тұйық

B) үлкен қан айналу жүйесі

C) кіші қан айналу жүйесі

D) болмайды

E) ашық

29. Ақ мүк деп аталу себебі:

A) Шымтезекке айналуынан.

B) Өлі жасушаларының іші ауаға толы болғандықтан.

C) Тамыры болмағандықтан.

D) Ризоидтары болмағандықтан.

E) Батпақта өсетіндіктен.

30. Түрлер арасында қоректері біркелкі болған жағдайда туындайтын:

A) Жыртқыштық.

B) Тіршілік үшін күрес.

C) Селбесу.

D) Паразиттік.

E) Арамтамақтық.











53-вариант

БИОЛОГИЯ1. Фотосинтездеуші ±лпада болады:

A) Хромопласттар

B) Лейкопласт және хромопласттар

C) Лейкопласттар

D) Хлоропласттар

E) Лептесіктер

2. Қызанның тұқымдасы:

A) Астық тұқымдас.

B) Алқа тұқымдас.

C) Лалагүл тұқымдасы.

D) Күрделігүлділер.

E) Бұршақ тұқымдас.

3. Лейкопластардың қызметі:

A) Гүл, жеміске қызыл, сары түс беру.

B) Фотосинтезге қатысу.

C) Көбеюге қатысу.

D) Қор затын жинауға қатысу.

E) Өсімдікке жасыл түс беру.

4. Ішек-қарын ауруларыныњ алдын алу шаралары -

A) Спортпен айналысу.

B) Жемістер мен кµкµністерді тањдап жеу.

C) Барлық гигиеналық шараларды сақтау.

D) Темекі шекпеу.

E) Ішімдік ішпеу.

5. Картопты көбейту жолы:

A) Тамырсабағымен.

B) Мұртшалармен.

C) Спораларымен.

D) Пиязшығымен.

E) Түйнектерімен.

6. Өрмекші тәрізділерге жататындар:

A) кенелер

B) дафния

C) аскарида

D) айқұлақ

E) ақ планария

7. Агроценоздарға жататындар -

A) Өзендер.

B) Бақша.

C) Тундра.

D) Орман.

E) Дала.

8. Төменгі қысымды қан жүретін тамыр:

A) Қылтамыр.

B) Салатамыр.

C) Қолқа.

D) Өкпе көктамыры.

E) Көктамыр.

9. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен жануарлардың тұқымдарын жасау, жақсарту, ұсақ ағзалардың штаммаларын алу әдістерін зерттейтін ғылым:

A) Генетика.

B) Цитология.

C) Селекция.

D) Эмбриология.

E) Экология.

10. Зиготадағы хромосома жиынтығы:

A) Диплоидты.

B) Пентаплоидты.

C) Триплоидты.

D) Тетраплоидты.

E) Гаплоидты.

11. Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын бактериялар:

A) Шіріту бактериялары.

B) Сүтқышқыл бактериялары.

C) Топырақ бактериялары.

D) Ауру туғызытан бактериялар.

E) Түйнек бактериялары.

12. Жердің қатты қабығы-

A) Литосфера.

B) Гидросфера.

C) Биосфера.

D) Атмосфера.

E) Ноосфера.

13. Жасушадағы бейорганикалық зат:

A) Су.

B) Нуклеин қышқылдары.

C) Көмірсу.

D) Ақуыз (нәруыз).

E) Май.

14. Сүтқоректілердің зәр шығару мүшесі:

A) Кеңірдек

B) Бүйрек

C) Өкпе

D) Қарын

E) Өңеш

15. Биіктігі 50 метрге жететін балдыр:

A) Хлорелла.

B) Хламидомонада.

C) Қызыл балдыр.

D) Ламинария.

E) Улотрикс.

16. Жасунық табиғаты жағынан жатады:

A) Майға.

B) Минералды тұздарға.

C) Ақуызға (нәруызға).

D) Көмірсуға.

E) ДНҚ-ға.

17. Тыныс алу мүшесінің ауруына жатпайтыны:

A) фарингит

B) тұмау

C) цистит

D) плеврит

E) трахеит

18. Шоғырлы маржандар-

A) қызыл маржандар.

B) медузалар.

C) гидралар.

D) тамырауыздар.

E) актиниялар.

19. Ерекше жарық сүйгіш мәдени өсімдік:

A) Қарабидай.

B) Асбұршақ.

C) Пияз.

D) Арпа.

E) Қызанақ.

20. Құстың қауырсыны дегеніміз:

A) Жіңішке мұртшалар жиынтығы.

B) Ортасында мүйізденген кеуекті өзегі бар түтік.

C) Сояудың екі жағындағы тармақ.

D) Теріге қадалған ұшы.

E) Терінің үстіңгі қабатындағы теріден пайда болған түзіліс.

21. Кірпікшелі құрттардың қоректенуі:

A) Вирустар.

B) Су өсімдіктері.

C) Бактериялар.

D) Балдырлар.

E) Судағы ұсақ жәндіктер.

22. Балаларда мешел ауруының дамуы мына витаминнің (дәруменнің) жетіспеуінен болады-

A) С.

B) В1.

C) А .

D) Д.

E) В12.

23. Агроценоздың табиғи биоценоздан айырмашылығы:

A) Зат айналымы тұйық .

B) Қоректену тізбегі қысқа.

C) Тұтынушылар жоқ.

D) Қоректену тізбегі ұзын.

E) Өндірушілер жоқ.

24. Ақуыз және рибонуклеин қышқылы бар органоидтар:

A) Ядро.

B) Жасуша орталығы.

C) Гольджи жиынтығы.

D) Митохондриялар.

E) Рибосомалар.

25. Үлкен ми сыңарларының қимыл-қозғалысын реттейтін орталығы:

A) шүйдеде

B) самайда

C) ортаңғы мида

D) маңдай бөлімінде

E) төбе бөлімінде

26. Жүріп бара жатқан көлікте оқудың көзге зиянды әсері-

A) Көз рецепторын тітіркендіреді.

B) Торлы қабықты тітіркендіреді.

C) Колба тәрізді клеткаларды тітіркендіреді.

D) Көз бұршағын өзгертеді.

E) Көз қарашығын үлкейтеді.

27. Аш ішекте және өт жолында тіршілік ететін паразит қарапайым жәндік:

A) құртамыш

B) трипоносома

C) лямблия

D) безгек паразиті

E) қантышқақ амебасы

28. Жас адамның сүйегінің өсуін реттейтін:

A) қалқанша безі

B) ұйқы безі

C) гипофиз

D) жыныс безі

E) бүйрек үсті безі

29. Аналогиялық мүшелерге жататындар:

A) Бұршақтың мұртшасы мен кактустың тікенегі.

B) Құс қанаты мен иттің табаны.

C) Құс қанаты мен көбелектің қанаты.

D) Көртышқан мен бақаның алдыңғы қолдары.

E) Егеуқұйрық пен бақаның алдыңғы қолдары.

30. Мәдени өсімдіктермен арамшөптер арасындағы қатынас:

A) Түрішілік күрес.

B) Түраралық күрес.

C) Паразиттік.

D) Жыртқыштық.

E) Селбесу (симбиоз).















54-вариант

БИОЛОГИЯ1. Сазанныњ қањқасы -

A) Бас с‰йек, омыртқа жотасы, ж‰збе қанаттар с‰йектері.

B) Омыртқа жотасы, бас с‰йек, жамбас.

C) Бас с‰йек, омыртқа, қабырѓа, қ±йрық.

D) Ж‰збе қанаттар с‰йектері, бас с‰йек.

E) Бас с‰йек, жамбас, омыртқа жотасы.

2. Асбұршақтың гүлшоғыры:

A) Шашақгүл.

B) Себетгүл.

C) Шатыршагүл.

D) Собық.

E) Масақгүл.

3. Дизентерия ауруын тарататын -

A) ‡й қ±стары.

B) Ит, мысық.

C) Шыбын, тарақан.

D) Адам.

E) Қ±мырсқа.

4. Қауашақ жеміс:

A) Жауқазында

B) Бидайда

C) С±лыда

D) Итм±рында

E) Бедеде

5. Кіндік тамыр ж‰йесіне тән:

A) Негізгі тамыр нашар жетілген

B) Негізгі тамыр µте жақсы жетілген

C) Негізгі тамыры болмайды

D) Қосалқы тамыр шашаққа ±қсап, топталып т±рады тамыр

E) Барлық тамыр жуандықтары бірдей

6. Шаянның құрсақ бунағындағы қысқа аяқшалар саны -

A) Сегіз-сегізден.

B) Екі-екіден.

C) Бір-бірден.

D) Төрт-төрттен.

E) Үш-үштен.

7. Тек өсімдіктер жасушасына ғана тән органоид.

A) Лизосома.

B) Пластидтер.

C) Митохондрия.

D) Рибосома.

E) Гольджи комплексі.

8. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен жануарлардың тұқымдарын жасау, жақсарту, ұсақ ағзалардың штаммаларын алу әдістерін зерттейтін ғылым:

A) Экология.

B) Цитология.

C) Генетика.

D) Селекция.

E) Эмбриология.

9. Кеуде қуысын құрсақ қуысынан бөліп тұратын:

A) Қабырғааралық бұлшықет.

B) Асқазан, көлденең жолақты бұлшықет.

C) Тегіс бұлшықет.

D) Сіңірлер.

E) Көкет.

10. Хламидомонада жасушасының сыртын қаптайтын:

A) Көзше.

B) Хроматофор.

C) Талшықтар.

D) Қабықша.

E) Кірпікшелер.

11. Эритроциттің қызметі:

A) антиденелерді жасауға қатысады

B) бактерияларды залалсыздандырады

C) қанның ұюына қатысады

D) оттегін тасымалдайды

E) CO2-мен берік байланысын реттейді

12. Аралық ми ... реттейді:

A) ішкі мүшелермен байланысты.

B) қозғалысты.

C) ішкі секреция бездерінің жұмысын.

D) сезім мүшелерінің жұмысын.

E) бұлшық еттердің жұмысын.

13. Тілдің ұшы … сезеді.

A) күйдіретін ащыны

B) тұздылықты

C) ащыны

D) қышқылды

E) тәттіні

14. Қалпақшалы улы саңырауқұлақ -

A) Түлкіжем.

B) Арышқұлақ.

C) Жалған түбіртек.

D) Ақ саңырауқұлақ.

E) Майқұлақ.

15. Жиырылғыш вакуольдың қызметі:

A) сыртқы ортадағы суды сіңіру

B) көмір қышқыл газы, зиянды заттар еріген судың арттық мөлшерін сыртқа шығарылуы

C) газ алмасу

D) тыныс алу

E) ас қорыту

16. Тропиктік теңіздердегі аралдардың түзілуі-

A) актиниялардан.

B) қызыл маржандардан.

C) гидралардан.

D) шоғырлы полиптерден.

E) маржан рифтерінен.

17. Кірпікшелі құрттардың тыныс алу мүшесі:

A) Ауа қапшығы.

B) Ауа тамыры.

C) Өкпе.

D) Бүкіл денесі.

E) Демтүтік.

18. Биосфера энергияны ... алады.

A) күн сәулесінен

B) тау жыныстарынан

C) жануарлардан

D) микроорганизмдерден

E) өсімдіктерден

19. Тыныс алу мүшелерінің қызметі.

A) Оттегінің қанға өтуін қамтамасыз етеді.

B) Қан құрамына азоттың келуін қамтамасыз етеді.

C) Ауаны түтіннен тазартады.

D) Қан құрамын азоттан тазартады.

E) Көмірқышқыл газын ұлпаларға тасиды.

20. 1 гр май ыдырағанда бөлінетін энергия:

A) 32 КДЖ

B) 17,8 КДЖ

C) 30 КДЖ

D) 38,9 КДЖ

E) 26 КДЖ

21. Ішкі және сыртқы белгілердің жиынтығы:

A) генофонд

B) генотип

C) фенотип

D) филогенез

E) аллель

22. Биотикалық факторларға жататын:

A) Өзендердің сай-салаға ағып кетуі.

B) Жыртқыштардың жемтігін аулап жеуі.

C) Батпақты жерді құрғату.

D) Жыртқыштарды ату.

E) Жыртқыштарды аулау.

23. Жемісі қауашақты өсімдік:

A) Жер жаңғақ, қарағай.

B) Сасық меңдуана, темекі.

C) Алма, алмұрт

D) Шие, тұшала.

E) Асбұршақ, соя.

24. ДНҚ құрамындағы нуклеотидтердің азот негіздері:

A) Аденин, гуанин, цитозин, урацил, тимин.

B) Аденин, гуанин, цитозин, урацил.

C) Тимин, урацил, гуанин, цитозин.

D) Аденин, урацил, тимин, цитозин.

E) Аденин, гуанин, цитозин, тимин.

25. Ағзаларда әр түрлі жергілікті тіршілік жағдайларына сәйкес алуан түрлі бейімділіктердің пайда болуы:

A) Идиоадаптация.

B) Ароморфоз.

C) Дивергенция.

D) Конвергенция.

E) Жалпы дегенерация.

26. Ойлау процесі ... байланысты.

A) жүйкенің шеткі бөлімдеріне

B) жұлынға

C) сезгіш жүйкеге

D) миға

E) қимыл жүйкеге

27. Мейоздық жолмен бөлінетіндер:

A) қуық бұлшық еті, эпителий ұлпасы

B) зақымдалған ұлпалар

C) эмбриондық ұлпалар

D) прокариоттар

E) жыныс жасушалары

28. Даралар арасында бір-бірімен тығыз байланыста болатын түрлер тізбегі:

A) Экологиялық пирамида.

B) Заттардың айналымы.

C) Қоректену торы.

D) Биоценоз.

E) Қоректік.

29. Қанда адреналиннің көбеюі жылудың түзілуін:

A) Тоқтатады.

B) Жылу берілуін теңестіреді.

C) Күшейтеді.

D) Баяулатады.

E) Қалпына келтіреді.

30. Маңғыстауда орналасқан қорық:

A) Барсакелмес

B) Наурызым

C) Үстірт

D) Ақсу-Жабағылы

E) Қорғалжын























55-вариант

БИОЛОГИЯ1. Ең ұзын ас қорыту мүшесі:

A) Соқыр ішек.

B) Аш ішек.

C) Тоқ ішек.

D) Өңеш.

E) Тік ішек.

2. Құрбақаның зәр шығару мүшесі:

A) Бауыр.

B) Ұсақ өзекшелер.

C) Бүйрек.

D) Ұзынша екі бүйрек.

E) Ішек.

3. Раушангүл тұқымдасына жатпайтын өсімдік:

A) Алмұрт.

B) Алма.

C) Итмұрын.

D) Шие.

E) Қияр.

4. Тірі табиғатқа жатады:

A) Тау жыныстары.

B) Ауа.

C) Су.

D) Жер.

E) Өсімдік.

5. Топырақ бетiне шыққан сабаѓы мен жапыраѓы бар жас µсiмдiк -

A) ¤скiн.

B) Б‰ршiк.

C) Сабақ.

D) Жапырақ.

E) Т±қымбастама.

6. Ішкі секреция бездерінің бөлетіні

A) Фермент

B) Гормон

C) Дәрумендер

D) Сілекей

E) Тер

7. Көздің бұзылуы ағзада мына дәруменнің (витаминнің) жетіспеуінен

A) С.

B) Д.

C) В2.

D) В1.

E) А.

8. Көбелектердің дернәсілінің атауы:

A) Имаго.

B) Қуыршақ.

C) Личинка.

D) Жұлдызқұрт.

E) Нимфа.

9. Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын бактериялар:

A) Ауру туғызытан бактериялар.

B) Шіріту бактериялары.

C) Түйнек бактериялары.

D) Сүтқышқыл бактериялары.

E) Топырақ бактериялары.

10. Жердің қатты қабығы-

A) Литосфера.

B) Ноосфера.

C) Атмосфера.

D) Гидросфера.

E) Биосфера.

11. Түрді латын тілінде қос атпен атауды ғылымға ұсынған ғалым:

A) К.Линней.

B) Ж.Б.Ламарк.

C) Ч.Дарвин.

D) К.Ф.Рулье.

E) Т.Шванн.

12. Бас ми бағанының құрамына кірмейтін:

A) аралық ми

B) үлкен ми сыңарлары

C) ми көпіршесі

D) ортаңғы ми

E) сопақша ми

13. Ата-ана белгілер жиынтығының ұрпақтан-ұрпаққа берілу қасиеті:

A) көбею

B) тітіркенгіш

C) тұқымқуалау

D) өзгергіштік

E) даму

14. Сүтқоректілердің зәр шығару мүшесі:

A) Өңеш

B) Бүйрек

C) Қарын

D) Өкпе

E) Кеңірдек

15. Бұлшықет сүйекке ... байланысады.

A) шеміршек арқылы

B) эпителий ұлпасы арқылы

C) бұлшықет шоғы арқылы

D) буын арқылы

E) сіңір арқылы

16. Тамаққа тәбеті шаппай, тершіл болу ауруының белгісі:

A) силикоз

B) фарингит

C) туберкулез

D) бронхит

E) гайморит

17. Гибридтік бірінші ұрпақ түсімі өте жоғары және әр түрлі линияларда өзара будандастырып мол өнім алу:

A) Таза линиялар.

B) Гетерозис.

C) Мутагенез.

D) Іріктеме.

E) Полиплоидия.

18. Шыршаның тіршілік ұзақтығы-

A) 50 жыл.

B) 150 жыл.

C) 100 жыл.

D) 120-300 жыл.

E) 200 жыл.

19. Биосфераның озон қабаты-

A) Оттегімен байытады.

B) Инфрақызыл сәулелерді сіңіреді.

C) Көмірқышқыл газын азайтады.

D) Көзге көрінетін сәулелерді сіңіреді.

E) Ультракүлгін сәулелерді сіңіреді.

20. 1 гр май ыдырағанда бөлінетін энергия:

A) 32 КДЖ

B) 26 КДЖ

C) 38,9 КДЖ

D) 17,8 КДЖ

E) 30 КДЖ

21. Жүйке арқылы тірі ағзалардың тітіркендіргіштерге жауап беруі:

A) Рефлекс.

B) Қозғалмау.

C) Өткізу.

D) Қозу.

E) Сезу.

22. Нуклеин қышқылының ақпарат беретін заты:

A) Тұздар.

B) Майлар.

C) Ақуыздар (нәруыз).

D) Жарғақша.

E) Көмірсулар.

23. Адам мен жануарлар ішегінде паразиттік тіршілік ететін жәндік:

A) қантышқақ амеба

B) кірпікшелі кебісше

C) фораминифера

D) жасыл эвглена

E) кәдімгі амеба

24. Сперматогенез нәтижесіндегі хромосомалар жиынтығы:

A) ди және триплоидты

B) триплоидты

C) гаплоидты

D) диплоидты

E) полиплоидты

25. Агроценоздың биогеоценоздан айырмашылықтары -

A) Табиғи сұрыпталудың тұрақты қалыптасуы.

B) Барлық элементтердің топыраққа қосылуы.

C) Күн энергиясын пайдалануы.

D) Экожүйелердің өзін-өзі реттеуі.

E) Қосымша энергия жұмсауы.

26. Қанның ұйығыштығы :

A) эритроциттердің бұзылуынан

B) тромбаға айналуынан

C) ақуыз талшығының фибринге айналуынан

D) қылтамырдың тарылуынан

E) лейкоциттердің бұзылуынан

27. Автотрофты жасушалардың гетеротрофты жасушадан айырмашылығы.

A) Митохондриясында.

B) Ядрода.

C) Цитоплазмасында.

D) Пластидтерінде.

E) Хромосомда.

28. Кутикула дегеніміз:

A) Жыныс мүшелерін қаптайтын қабықша.

B) Дене жабынын бөліп тұратын қабықша.

C) Ағзаның сыртын бөліп тұратын тұтас қабықша.

D) Ағзаның сыртын дене жабынының жасушаларынан бөлетін қабықша.

E) Ішкі мүшелерді қаптап тұратын қабықша.

29. Жапырақтары шырынды, су қорын жинайтын ґсімдік.

A) Бозкілем

B) Кактус

C) Жүгері

D) Шыбынжұт

E) Үрмебұршақ

30. Жемістің түзілуі :

A) аналық мойнында

B) аналық жатынында

C) аналық аузында

D) тұқымбастамада

E) аталықтарда

56-вариант

БИОЛОГИЯ1. Ақуызды ыдырататын фермент:

A) Өт.

B) Липаза.

C) Амилаза.

D) Инсулин.

E) Пепсин.

2. Жасуша қабықшасының қызметі:

A) Энергия түзу.

B) Көбею.

C) Түс беру.

D) Зат алмасу.

E) Органикалық зат түзу.

3. Қосмекенділердіњ миыныњ ерекшелігі -

A) Алдыњѓы ми айқын ми сыњарларына бµлінген, мишыѓы жақсы дамыѓан.

B) Сопақша миы жақсы дамыѓан.

C) Ми қыртыстарыныњ кµлемі ±лѓаяды, мишыѓы жақсы дамыѓан.

D) Алдыњѓы ми сыњарлары айқын бµлінген, мишыѓы нашар дамыѓан.

E) Аралық ми жақсы дамыѓан.

4. Жүгері өсімдігінің гүлшоғыры:

A) Сыпыртқыгүл.

B) Собық пен шашақ.

C) Қалқаншагүл.

D) Шатыршагүл.

E) Шашақгүл.

5. Баѓалы ауылшаруашылық µсімдіктері:

A) Итм±рын, раушанг‰л, қарақат

B) Қауын, беде, шомыр

C) Ж‰гері, бидай, қарабидай, к‰ріш

D) Асб±ршақ, бақбақ, с±лы

E) Орамжапырақ, қарбыз, жауқазын

6. Тіршілік үшін түраралық күрес дегеніміз-

A) Қайшылықпен өтетін күрес.

B) Бір түрдің арасындағы күрес.

C) Жеке түрлер арасындағы күрес.

D) Қоршаған ортамен күрес.

E) Жеке даралар арасындағы бәсекелестік.

7. Халықаралық Адам және биосфера бағдарламасына қатысушы мемлекеттер -

A) Микроқорықтар ұйымдастырады.

B) Табиғат ескертқіштерін ұйымдастырады.

C) Кәдімгі қорықтар ұйымдастырады.

D) Қорықшалар ұйымдастырады.

E) Биосфералық қорықтар ұйымдастырады.

8. Адам тыныс алуына қажетті газ:

A) азот (IV) оксиді

B) азот

C) көмірқышқыл газы

D) азот (II) оксиді

E) оттегі

9. Денсаулық сақтау шарттары және аурудың алдын алу шаралары туралы ғылым:

A) Гигиена.

B) Физиология.

C) Медицина.

D) Экология.

E) Тәнтану.

10. Сүтқоректілердің қысқы тыныштық күйге көшкен жасушаларының құрамында

A) Қоректік заттар қоры көп болады.

B) Тыныс алу жиілейді.

C) Су көп болады.

D) Көмірсулар қоры азаяды.

E) Зат алмасуының қарқыны артады.

11. Сырттай ұрықтану ... тән.

A) сүтқоректілерге

B) құстарға

C) адамға

D) қос мекенділерге

E) бауырымен жорғалаушыларға

12. Жүйке жасушасының қысқа өсіндісі:

A) Нейрон.

B) Түйін.

C) Жүйке.

D) Аксон.

E) Дендрит.

13. Ағзаның жаңа белгілерге ие болу қасиеті:

A) көбеюі

B) өзгергіштігі

C) тұқым қуалауы

D) тітіркенгіштігі

E) дамуы

14. Төменгі қысымды қан жүретін тамыр:

A) Көктамыр.

B) Қылтамыр.

C) Өкпе көктамыры.

D) Салатамыр.

E) Қолқа.

15. Тұқым қуалайтын белгіні ұрпақтан ұрпаққа жеткізуші:

A) Хромосомалар.

B) Вакуоль.

C) Цитоплазма.

D) Митохондриялар.

E) Лизосомалар.

16. Гидраның су астындағы заттарға бекінуі:

A) Қармалауыштармен.

B) Сабақшасымен.

C) Эктодермамен.

D) Табанымен.

E) Аузымен.

17. Айқұлақ:

A) қосжынысты

B) дара жынысты

C) оралма бақалшақты

D) гермафродит

E) бақалшақсыз

18. Биосфера энергияны ... алады.

A) күн сәулесінен

B) жануарлардан

C) тау жыныстарынан

D) микроорганизмдерден

E) өсімдіктерден

19. Аталық жасуша.

A) Зигота.

B) Қан.

C) Зәр.

D) Ұрық.

E) Сперматозоид.

20. Естімей қалушылық:

A) Сыртқы құлақ рецепторларының зақымдауынан.

B) Дабыл жарғағы рецепторларының зақымдауынан.

C) Ішкі құлақ рецепторларының және есту орталығының зақымдануынан.

D) Есту жүйкесінің рецепторларының зақымдауынан.

E) Ортаңғы құлақ рецепторларының зақымдауынан.

21. Органикалық заттардың жасушада түзілуі үшін қажет болатындар.

A) Энергия.

B) Өсу.

C) Қозғалу.

D) Қозу.

E) Бөліну.

22. Балаларда мешел ауруының дамуы мына витаминнің (дәруменнің) жетіспеуінен болады-

A) В1.

B) Д.

C) В12.

D) А .

E) С.

23. Ұрықтанғаннан соң түзілетін

A) Гаметалар.

B) Талшықсыз споралар.

C) Зигота.

D) Органоид.

E) Зооспоралар.

24. Бассүйектің бет сүйектеріне жатпайтыны:

A) жақ сүйектері

B) астыңғы жақ сүйек

C) жоғарғы жақ сүйек

D) мұрын сүйегі

E) маңдай сүйегі

25. Жемтамыры бар өсімдік:

A) Үнді фикусы.

B) Арамсояу.

C) Қызылша.

D) Батат.

E) Мангр ағашы.

26. Тең қанаттылар отрядына жататын бунақденелі:

A) Бит.

B) Инелік.

C) Бүрге.

D) Біте.

E) Көбелек.

27. Биогеоценоздың ауысуына байланыссыз жүретін өзгерістер:

A) Ағзалардың табиғаттағы маусымдық өзгерістерге бейімделуі.

B) Табиғаттағы түрлі апаттар.

C) Биогеоценоздағы организмдердің тіршілік ортасына байланысты өзгеруі.

D) Адамның түрлі шаруашылық әрекеттері.

E) Климаттың өзгеруі.

28. Жеміс түзіледі:

A) Аталық жіпшесінде

B) Аналық аузында

C) Аналық жатынында

D) Спермияда

E) Аналық мойында

29. Жауынқұрттың қан айналым жүйесі:

A) Ашық жүйе.

B) Бір қантамыр мен жүрекше.

C) Қылтамырлар.

D) Арқа құрсақ қантамырлары мен «жүрекше».

E) Көктамырлар.

30. Қалпақшалы саңырауқұлақтың жер бетіндегі жемісті денесін үзіп алған соң топырақта қалатыны

A) Тамыршасы.

B) Жіпшумағы.

C) Спорасы.

D) Жер үсті денесінің бір бөлшегі.

E) Ешнәрсе қалмайды.











57-вариант

БИОЛОГИЯ1. Қос жынысты гүл:

A) Аталығы ғана бар гүл.

B) Жыныссыз гүлдер.

C) Аталығы да, аналығы да бір гүлде орналасқан.

D) Аталығы да, аналығы да жоқ гүл.

E) Аналығы ғана бар гүл.

2. Бұршақтұқымдас өсімдікке тән белгі:

A) 1 аналық, 10 аталық.

B) 1 аналық, 3 аталық.

C) 1 аналық, 5 аталық.

D) Көп аналық, көп аталық.

E) 1 аналық, көп аталық.

3. Жасуша қабықшасындаѓы сањылау:

A) Кµптеген

B) 3

C) 2

D) 1

E) 4

4. Тамақтану тәртібінің бұзылу нәтижесі:

A) Қарын жарасы.

B) Дизентерия (қантышқақ).

C) Тырысқақ.

D) Цинга.

E) Кариес.

5. Өте тез өсетін өсімдік:

A) Бамбук.

B) Терек.

C) Шырша.

D) Банан.

E) Пальма.

6. Тұмауды қоздырушылар-

A) Құрттар.

B) Вирустар.

C) Шаң-тозаңдар.

D) Бактериялар.

E) Саңырауқұлақтар.

7. Кеуде қуысын құрсақ қуысынан бөліп тұратын:

A) Қабырғааралық бұлшықет.

B) Көкет.

C) Асқазан, көлденең жолақты бұлшықет.

D) Сіңірлер.

E) Тегіс бұлшықет.

8. Тілдің ұшы … сезеді.

A) күйдіретін ащыны

B) ащыны

C) қышқылды

D) тәттіні

E) тұздылықты

9. Қалпақшалы улы саңырауқұлақ -

A) Арышқұлақ.

B) Майқұлақ.

C) Түлкіжем.

D) Ақ саңырауқұлақ.

E) Жалған түбіртек.

10. Аралық ми ... реттейді:

A) бұлшық еттердің жұмысын.

B) ішкі мүшелермен байланысты.

C) сезім мүшелерінің жұмысын.

D) ішкі секреция бездерінің жұмысын.

E) қозғалысты.

11. Сырттай ұрықтану ... тән.

A) адамға

B) қос мекенділерге

C) сүтқоректілерге

D) бауырымен жорғалаушыларға

E) құстарға

12. Бақалардың насекомдарды аулау кезіндегі қатысатын ең негізгі мүшелері:

A) дәм сезу

B) сезім мүшелері

C) иіс сезу

D) есту мүшесі

E) көздері

13. Шартсыз және шартты рефлекстер туралы ілімді ашқан ғалым-

A) Павлов И.П.

B) Парин В.В.

C) Ухтомский А.А.

D) Мечников И.И.

E) Сеченов И.М.

14. Эритроциттің қызметі:

A) қанның ұюына қатысады

B) оттегін тасымалдайды

C) бактерияларды залалсыздандырады

D) CO2-мен берік байланысын реттейді

E) антиденелерді жасауға қатысады

15. Қолайлы жағдайда өскен қарағайдың биіктігі-

A) 25-30 м.

B) 15-20 м.

C) 30-40 м.

D) 10-15 м.

E) 20-25 м.

16. Шала түрленіп дамитын бунақдене:

A) Сүңгуір.

B) Бұғықоңыз.

C) Қиқоңыз.

D) Шегіртке.

E) Қанқыз.

17. Гибридтік бірінші ұрпақ түсімі өте жоғары және әр түрлі линияларда өзара будандастырып мол өнім алу:

A) Іріктеме.

B) Таза линиялар.

C) Полиплоидия.

D) Гетерозис.

E) Мутагенез.

18. Сіңір созылғанда,сүйек тайғанда көрсетілетін алғашқы көмек:

A) ширатпамен таңу

B) зақымдалған жерге суық басу

C) сіңірді дәкемен орау

D) зақымдалған жерге ыстық басып , орап тастау

E) зақымдалған жерге суық басып қатты орап тастау

19. Көпқылтанды құрттарға тән емес белгі:

A) Денесі: бас-тұлға-аналь тесігінен тұру.

B) Регенерацияның болуы.

C) Кутикуламен қапталуы.

D) Топырақ құнарлылығын арттыру.

E) Дене қуысының болуы.

20. Өсімдік бітесін (тля) ханқызы қоңызымен жою әдісі:

A) Химиялық күрес.

B) Механикалық күрес.

C) Биологиялық күрес.

D) Экологиялық күрес.

E) Агротехникалық күрес.

21. Зат алмасудың қалыпты жағдайдан ауытқуынан туатын генетикалық әдіс:

A) гибридологиялық

B) генеологиялық

C) егіздік

D) цитогенетикалық

E) биохимиялық

22. 1 гр май ыдырағанда бөлінетін энергия:

A) 26 КДЖ

B) 38,9 КДЖ

C) 30 КДЖ

D) 32 КДЖ

E) 17,8 КДЖ

23. Фотосинтез процесі жүретін жасуша органойды:

A) Рибосома.

B) Лизосома.

C) Хлоропласт.

D) Митохондрия.

E) Хромопласт.

24. Аминқышқылдарынан тұратын зат.

A) Гликоген.

B) Ақуыз (нәруыз).

C) Глюкоза.

D) Май.

E) АТФ.

25. Ағзалардың белгілі бір ортаға өзінің тіршілігін сақтап бейімделуі ол ...

A) макроэволюция.

B) тіршілік үшін күрес.

C) микроэволюция.

D) қолдан сұрыптау.

E) табиғи сұрыпталу.

26. Көміртегінің топырақта жинақталуы-

A) Шөгінді массалар түрінде.

B) Көмір түрінде.

C) Көмірқышқыл газы түрінде.

D) Кальций карбонаты түрінде.

E) Органикалық қосылыстар түрінде.

27. Гидраның денесіне инемен әсер еткенде, тітіркенуге жауап беретін жасушалар-

A) Аралық.

B) Асқорыту.

C) Тері-бұлшықет.

D) Атпа.

E) Жүйке.

28. Қарапайымдыларға әсер ететін тітіркендіргіштерге жатпайтыны:

A) шу

B) ине

C) тамақ

D) тұз ерітіндісі

E) қышқыл

29. Қасқырдың бөкенге шабуылы:

A) Паразиттік.

B) Арамтамақтық.

C) Жыртқыштық.

D) Бәсекелестік.

E) Селбесу.

30. Өнген тұқымның -

A) Көлемі өзгермейді

B) Сабақшасы өспейді.

C) Тамыршасы ұзарады.

D) Қауызы жарылады.

E) Түсі өзгермейді.











58-вариант

БИОЛОГИЯ1. Орамжапырақгүлділер (шаршыгүл) жемісі:

A) Бұршаққын.

B) Дәнек.

C) Қауашақ.

D) Бұршаққап.

E) Жидек.

2. Құйрықты қосмекенді

A) Тарбақа.

B) Құрбақа.

C) Жасыл құрбақа.

D) Тарғыл бақа.

E) Кәдімгі тритон.

3. Тұқым себетін топырақ:

A) Батпақты болу қажет.

B) Ауа еркін өтетін болу қажет.

C) Тығыз болу қажет.

D) Өте құрғақ болған тиімді.

E) Өте дымқыл болуы қажет.

4. Су мен минеральды зат қозѓалады ... арқылы.

A) с‰рек т‰тіктері

B) камбий жасушалары

C) өзек жасушалары

D) тоз жасымықшалары

E) тін жасушалары

5. Қос жынысты гүл:

A) Аталығы да, аналығы да бір гүлде орналасқан.

B) Аталығы ғана бар гүл.

C) Аналығы ғана бар гүл.

D) Жыныссыз гүлдер.

E) Аталығы да, аналығы да жоқ гүл.

6. Жердің қатты қабығы-

A) Гидросфера.

B) Ноосфера.

C) Биосфера.

D) Атмосфера.

E) Литосфера.

7. Ішкі секреция бездерінің бөлетіні

A) Дәрумендер

B) Гормон

C) Фермент

D) Тер

E) Сілекей

8. Дайын органикалық заттармен қоректенетін ағзалар:

A) Анаэробтар.

B) Гетеротрофтар.

C) Эукариоттар.

D) Автотрофтар.

E) Прокариоттар.

9. Бас ми бағанының құрамына кірмейтін:

A) сопақша ми

B) аралық ми

C) ортаңғы ми

D) үлкен ми сыңарлары

E) ми көпіршесі

10. Адам тыныс алуына қажетті газ:

A) азот (II) оксиді

B) оттегі

C) азот

D) азот (IV) оксиді

E) көмірқышқыл газы

11. Көздің бұзылуы ағзада мына дәруменнің (витаминнің) жетіспеуінен

A) А.

B) С.

C) В1.

D) Д.

E) В2.

12. Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын бактериялар:

A) Шіріту бактериялары.

B) Сүтқышқыл бактериялары.

C) Ауру туғызытан бактериялар.

D) Түйнек бактериялары.

E) Топырақ бактериялары.

13. Жүректің бұлшықетті қабаты:

A) Қарынша.

B) Эпикард.

C) Эндокард.

D) Миокард.

E) Құлақша .

14. Шартсыз және шартты рефлекстер туралы ілімді ашқан ғалым-

A) Ухтомский А.А.

B) Мечников И.И.

C) Парин В.В.

D) Павлов И.П.

E) Сеченов И.М.

15. Жыныс бездерінің ішкі секрециялық бөлу қызметі:

A) жұмыртқа жасуша

B) сперматозоид

C) фермент

D) гормон

E) токсин

16. Құстарға зиян келтіретін бунақдене:

A) Біте.

B) Құлық.

C) Түкжегі.

D) Мамықжегі.

E) Сона.

17. Балаларда мешел ауруының дамуы мына витаминнің (дәруменнің) жетіспеуінен болады-

A) В1.

B) В12.

C) Д.

D) А .

E) С.

18. Айқұлақтың сифондарының орналасқан жері-

A) жақтауларының артқы бөлігінде.

B) қармалауышының түбінде.

C) басында.

D) мантия (шапанша) қуысында.

E) тұлғасында.

19. Батыс-Алтай қорығы:

A) Маңғыстауда

B) Шығыс Қазақстанда

C) Талас Алатауында

D) Оңтүстік Алтайда

E) Іле Алатауында

20. Ас қорыту жүйесінде суды көбірек сіңіретін мүше:

A) Ұлтабар.

B) Аш ішек.

C) Соқыр ішек.

D) Тоқ ішек.

E) Қарын.

21. Атолл:

A) Жағалық риф.

B) Жартасты риф.

C) Аралдық риф.

D) Тосқауыл риф.

E) Шеңберлі риф.

22. Бауырсорғыштың қоректенуі:

A) тек иесінің қаны

B) қорытылмаған ас қалдығы

C) тек бауыр жасушалары

D) топырақ шіріндісі

E) иесінің қаны және бауыр жасушалары

23. Адамдарда болатын рудименттік мүшелер:

A) Сойдақ тістерінің болуы.

B) Құйрықты адам.

C) Соқырішегі.

D) Денесіндегі қалың түгі.

E) Көпемшекті.

24. Эволюциялық ілімнің алғаш негізін қалаушы:

A) К.Линней.

B) Ч.Дарвин.

C) Ж.Б.Ламарк.

D) М.Ломоносов.

E) Т.Шванн.

25. Табиғатта жарықтың маусымдық ырғағының әсері:

A) маусымдық және жылдық

B) жылдық және тәуліктік

C) тәуліктік және маусымдық

D) күндізгі және түнгі

E) тәуліктік және жылдық

26. Қырықбуыннан көктемде дамитыны-

A) Тамырсабақ.

B) Қосалқы тамырлар.

C) Сабақ.

D) Жасыл өркендер.

E) Масақшасы бар қоңыр өркендер.

27. Қызыл гүлді ас бұршағын (генотипі АА) гүлі ақ түсті дарамен будандастырғанда (генотипі аа) бірінші ұрпағында (F1) алынатын гибридтері:

A) 100% қызыл гүлділер.

B) 25% ақ гүлділер және 75% қызыл гүлділер.

C) 25% қызыл гүлді және 75% ақ гүлділер.

D) 50% қызыл гүлді және 50% ақ гүлділер.

E) 100% ақ гүлділер.

28. Адамдағы атавизм:

A) Құлақ қалқаны.

B) Соқырішегі.

C) Шонданай сүйегі.

D) Көздегі үшінші қабақ.

E) Көп емшектілік.

29. Табиғатта түрдің тіршілік ету ареалын анықтау критериі.

A) Генетикалық - физиологиялық.

B) Физиологиялық - систематикалық.

C) Географиялық - экологиялық.

D) Экологиялық - физиологиялық.

E) Морфологиялық - анатомиялық.

30. Гомологиялық хромосоманың мейоздық бөлінуі кезінде бір-бірімен тығыз жанасуы ... деп аталады.

A) партеногенез

B) транскрипция

C) конъюгациялану

D) кроссинговер

E) трансляция































59-вариант

БИОЛОГИЯ1. Тісті үнемі таза ұстау мына аурудың алдын алу:

A) Гастрит.

B) Дизентерия (қантышқақ).

C) Тырысқақ.

D) Іш сүзегі.

E) Кариес.

2. Аяқсыз қосмекенді:

A) Тарғыл бақа.

B) Сақиналы құртжылан.

C) Жасыл құрбақа.

D) Саламандра.

E) Кәдімгі бақбақыл.

3. Итжидек, сасық мењдуана, қара алқаны µсіреді:

A) Таѓамдық мақсатта

B) Мал азыѓы ‰шін

C) Сәндік ‰шін

D) Ж±пар иісі ‰шін

E) Дәрілік мақсатта

4. Топырықта ... жетіспеуінен жемістің түзілуі баяулап, салмағы кемейді.

A) калийдің

B) магнийдің

C) кальцийдің

D) азоттың

E) фосфордың

5. Хош иісті:

A) Тұқым.

B) Күлте.

C) Гүлтабан.

D) Тостағанша.

E) Гүлсағақ.

6. Өкпенің сыртқы қабатының атауы:

A) көпіршіктер

B) сероз

C) плевра (сіріқауыз)

D) кедір-бұдыр қабықша

E) түтіншелер

7. Халықаралық Адам және биосфера бағдарламасына қатысушы мемлекеттер -

A) Микроқорықтар ұйымдастырады.

B) Кәдімгі қорықтар ұйымдастырады.

C) Қорықшалар ұйымдастырады.

D) Биосфералық қорықтар ұйымдастырады.

E) Табиғат ескертқіштерін ұйымдастырады.

8. Тоқтау суларда тіршілік ететін жылқы қылына ұқсас жұмыр құрт:

A) суыртқы

B) ішексорғы

C) сиыр цепені

D) қылқұрт

E) үшкірқұрт

9. Сүйек түзілетін ұлпа:

A) көлденең жолақты бұлшықет

B) дәнекер

C) бірыңғай салалы бұлшықет

D) эпителий

E) жүйке

10. Ағзаның өсуін реттейтін гормонды бөлетін без:

A) Гипофиз.

B) Ұйқы.

C) Сілекей.

D) Бауыр.

E) Бүйрек үсті.

11. Еуропеоидтық нәсілге жататын түпкілікті тұрғындардың отаны -

A) Аустралия.

B) Африка.

C) Индонезия.

D) Шығыс Азия.

E) Еуропа.

12. Сыртынан қарағанда жасырын қалатын белгінің аталуы:

A) Альтернативті.

B) Доминантты.

C) Рецессивті.

D) Гетерозиготалы.

E) Гомозиготалы.

13. Бас ми бағанының құрамына кірмейтін:

A) ортаңғы ми

B) сопақша ми

C) ми көпіршесі

D) үлкен ми сыңарлары

E) аралық ми

14. Өлген ағзаларды қарашірікке айналдыратын бактериялар:

A) ашыту

B) топырақ

C) шіріту

D) сүт

E) көк жасыл

15. Ортаңғы құлақтың бөлімдері

A) сүйек лабиринті.

B) дыбыс сүйекшелер.

C) жарғақша лабиринті.

D) доға қуысы.

E) иірім түтік.

16. Тұқымдары жел арқылы таралатын өсімдік :

A) Долана.

B) Тұңғиық.

C) Шоңайна.

D) Терек.

E) Бөрібұршақ.

17. Шалғындықта өсетін өсімдік:

A) Қамыс.

B) Арамқұлақ.

C) Қияқөлең (осока).

D) Қоңыраугүл.

E) Қоға.

18. Риф дегеніміз:

A) Су астында пайда болатын маржанды жартас.

B) Гидра қаңқасы.

C) Полиптердің судағы әктенген бұтақтары.

D) Тамырауыз медузаның судағы әктенген бұтақтары.

E) Медуза қаңқасы.

19. Эритроциттердің бұзылуы:

A) бүйректе

B) қан жүйесінде

C) көк бауырда, бауырда

D) лимфа түйінінде

E) жілік кемігінде

20. Мальпигий тамырлары бұлар:

A) асқорыту жүйесі

B) жұтқыншақ үсті сақинасы

C) қантамырлар жүйесі

D) түтікше тәрізді жүрекше

E) зәр шығару мүшесі

21. Органикалық заттарды ыдырататын ферменттерінің органоиды:

A) Лизосома.

B) Хромопласт.

C) Хлоропласт.

D) Митохондрия.

E) Лейкопласт.

22. Энергия көзінің түзілуі:

A) Минералдық заттардың жинақталуынан.

B) Органикалық заттардың ыдырауы мен тотығуынан.

C) Тек органикалық заттардың тотығуынан.

D) Қоректік заттардан.

E) Тек органикалық заттардың ыдырауынан.

23. Адамдарда болатын рудименттік мүшелер:

A) Құйрықты адам.

B) Көпемшекті.

C) Соқырішегі.

D) Денесіндегі қалың түгі.

E) Сойдақ тістерінің болуы.

24. Бауда өсетін дақылдардың зиянкесі:

A) Айқұлақ.

B) Кальмар.

C) Жалаңаш шырыш.

D) Ұлу.

E) Сегізаяқ.

25. Мейоз дегеніміз:

A) пісіп жетілу аймағындағы жыныс жасушасының бөлінуі

B) ұрықтанбаған жұмыртқа жасушасынан жаңа ағзаның дамуы

C) жасушаның тікелей бөлінуі

D) жыныс жасушаларының қосылуы

E) көбею аймағындағы жасушаның бөліну кезеңі

26. Қанда адреналиннің көбеюі жылудың түзілуін:

A) Тоқтатады.

B) Баяулатады.

C) Қалпына келтіреді.

D) Күшейтеді.

E) Жылу берілуін теңестіреді.

27. Күріштің, қант қамысы, көптеген көкөніс дақылдарының отаны:

A) Абиссиния орталығы.

B) Орталық Америка орталығы.

C) Жерорта теңізі орталығы.

D) Шығыс Азия орталығы.

E) Оңтүстік Азияның тропиктік орталығы.

28. Агроценоздың биогеоценоздан айырмашылықтары -

A) Барлық элементтердің топыраққа қосылуы.

B) Қосымша энергия жұмсауы.

C) Экожүйелердің өзін-өзі реттеуі.

D) Күн энергиясын пайдалануы.

E) Табиғи сұрыпталудың тұрақты қалыптасуы.

29. Түрлер арасында қоректері біркелкі болған жағдайда туындайтын:

A) Тіршілік үшін күрес.

B) Селбесу.

C) Жыртқыштық.

D) Паразиттік.

E) Арамтамақтық.

30. Қырықбуыннан көктемде дамитыны-

A) Масақшасы бар қоңыр өркендер.

B) Тамырсабақ.

C) Сабақ.

D) Жасыл өркендер.

E) Қосалқы тамырлар.













60-вариант

БИОЛОГИЯ1. Тамаққа пайдаланатын лалагүл тұқымдас өсімдік:

A) Лалагүл.

B) Алоэ.

C) Қызғалдақ.

D) Пияз.

E) Аспарагус.

2. Б‰ршіктер бµлінеді:

A) Тамырлы, сабақты

B) Г‰лді, тамырлы

C) Жапырақты, сабақты

D) Жапырақты және г‰лді

E) ¤ркенді

3. Өсімдіктердің тыныс алуына қажетті газ:

A) Оттегі.

B) Инертті газ.

C) Көмірқышқыл газы.

D) Азот.

E) Сутегі.

4. Үш түбірлі тістер:

A) Күректіс.

B) Ауру тістер.

C) Үстіңгі азу.

D) Астыңғы азу.

E) Иттіс.

5. ¤сімдіктіњ µсімді м‰шелері:

A) Жеміс

B) Т±қым

C) Г‰л

D) Тамыр, сабақ, жапырақ

E) Т±қымбастама

6. Бауыраяқты ұлуларға жататындар:

A) Каракатицалар.

B) Кальмарлар.

C) Қошқармүйіз.

D) Айқұлақ.

E) Сегізаяқтар.

7. "Ми рефлекстері" деген ғылыми еңбекті жазған:

A) И.М.Сеченов.

B) П.К.Анохин.

C) Н.И.Пирогов.

D) И.П.Павлов.

E) И.И.Мечников.

8. Жазу кезінде жарықтың түсу бағыты-

A) Жан-жақтан.

B) Жоғарыдан.

C) Сол жақтан.

D) Төменнен.

E) Оң жақтан.

9. Қызыл кітаптың міндеттері-

A) Мәдени өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.

B) Үй жануарларының барлық түрін сақтап қалу.

C) Жабайы өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.

D) Жабайы жануарлардың барлық түрін сақтау.

E) Республика заңдарына сәйкес сирек түрлерді қорғау.

10. Автотрофты қоректенетін ағзалар:

A) Өсімдіктер.

B) Саңырауқұлақтар.

C) Вирустар.

D) Адам.

E) Жануарлар.

11. Кірпікшелі құрттар класына жататындар-

A) жалпақ таспа құрт.

B) ақ сұламалар.

C) сиыр цепені.

D) эхинококк.

E) бауыр сорғышы.

12. Саңырауқұлақтың жемісті денесінің жіпшумақтан өсіп дамуы:

A) Ауа жетіспегенде.

B) Жылу жеткіліксіз болғанда.

C) Спорасы 20-25 см терең орналасқанда.

D) Топырақта ылғал жеткіліксіз болғанда.

E) Ауа, ылғал, жылу жеткілікті болғанда.

13. Еменді орман өсімдіктерінің ішінен жоғарғы ярустыларға (сатыға) жататындар:

A) Итмұрын.

B) Жөке ағашы, емен.

C) Үйеңкі.

D) Алмұрт.

E) Алма ағашы.

14. Мүйізді ірі қара малдың арғы тегі:

A) жабайы ат

B) жабайы қабан

C) бұлан

D) тур

E) зебра

15. Жасунық табиғаты жағынан жатады:

A) Ақуызға (нәруызға).

B) Минералды тұздарға.

C) Майға.

D) ДНҚ-ға.

E) Көмірсуға.

16. Ұрықтанған жасушадан жас гидраның пайда болуы:

A) Регенерацияға ұшырау.

B) Цистаға айналу.

C) Бүршіктену.

D) Бөліну.

E) Ісіну.

17. Өкпенің тіршілік сиымдылығын өлшейтін құрал:

A) динамометр

B) спирометр

C) термометр

D) монометр

E) микрометр

18. Жыныс бездерінің ішкі секрециялық бөлу қызметі:

A) сперматозоид

B) фермент

C) гормон

D) токсин

E) жұмыртқа жасуша

19. Мүктердің көбеюі:

A) Қауашақ арқылы .

B) Тұқым арқылы .

C) Тамыр арқылы .

D) Ризоид арқылы .

E) Спора арқылы .

20. Әрбір бейімделушілік пен барлық жиынтық белгілердің ұрпаққа таралатын негізі:

A) Тұқымқуалайтын өзгергіштік.

B) Жаттығу.

C) Қолдан сұрыптау.

D) Қарқынды көбею.

E) Тұқымқуаламайтын өзгергіштік.

21. Бір сүйекке бекитін бұлшықеттер.

A) Екібасты

B) Иық сүйек бұлшықеттері

C) Балтыр бұлшықетті

D) Шайнау бұлшықеттері

E) Арқа бұлшықеттері

22. Пайдалы қоңыз:

A) Колорад қоңызы.

B) Қанқыз.

C) Сүңгуір қоңыз.

D) Шытырлақ қоңыз.

E) Суіңкәр.

23. Аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы.

A) Тұқымбастама

B) Тұқым

C) Тозаңдану

D) Тозаң

E) Ұрықтану

24. Жасушада өте көп мөлшерде кездесетін:

A) Азот.

B) Оттек.

C) Көміртек.

D) Фосфор.

E) Сутек.

25. Айқас тозаңданатын өсімдіктер селекциясында әр түрлі тармақтары өзара тозаңдандыру:

A) Линияаралық гибридтер.

B) Полиплоидиялық әдіс.

C) Әріден гибридтеу.

D) Мутагенездік әдіс.

E) Ментор әдісі.

26. Мекендейтін иесінің қоректік заттарын пайдаланып, тіршілік ету:

A) Арамтамақтық.

B) Жыртқыштық.

C) Селбесу.

D) Бәсекелестік.

E) Паразиттік.

27. Гомологиялық хромосомалардың бір-біріне жақындауы:

A) Транскрипция

B) Трансляция

C) Коньюгация

D) Митоз

E) Кроссинговер

28. Жүрек жұмысын бәсендететін жүйке жүйе бөлімі:

A) Парасимпатикалық.

B) Шеткі.

C) Орталық.

D) Өсімді.

E) Симпатикалық.

29. Тас көмір түзуге қатысқан өсімдіктер:

A) жалпақ жапырақтылар

B) гүлді өсімдіктер

C) шаңжапырақ тәрізділер (қырықжапырақ)

D) балдырлар

E) мүктер

30. Дифтерия (ішсүзек) ауруына қарсы егілетіні:

A) физиологиялық ерітінді

B) емдік сарысу

C) антигендер

D) вакцина мен физиологиялық ерітінді

E) вакцина









































































61-вариант1. Қалемшені дайындайды:

A) Бір б‰ршігі бар µркеннен

B) Ењ ±зын µркеннен

C) 3-4 жапырақтан

D) 3-4 б‰ршігі бар µркеннен

E) 4-5 сабақтан

2. Күрделігүлділер тұқымдасына

жататын майлы өсімдік:

A) Тары.

B) Бидай.

C) Жүгері.

D) Күнбағыс.

E) Күріш.

3. Өлі табиғатқа жатады:

A) Өсімдік.

B) Тау жыныстары.

C) Жануар.

D) Адамдар.

E) Бактериялар.

4. Бидай тұқымының қор заттарын

жинайтын бөлігі:

A) Қауызы.

B) Эндосперм.

C) Тұқым кіндігі.

D) Ұрығы.

E) Тұқым жарнақ.

5. Жапырақ жүйкесі мына ұлпадан

тұрады:

A) Өткізгіш, тірек.

B) Фотосинтездеуші.

C) Қор жинауыш.

D) Дәнекер.

E) Түзуші.

6. Жеуге жарамды саңырауқұлақтар

A) пеницилл, ашытқы.

B) жалған түбіртек, боз арамқұлақ.

C) арышқұлақ, көктерек

саңырауқұлағы, қозықұйрық.

D) қаракүйе, қастауыш.

E) ақ зең, қи саңырауқұлағы.

7. Аяқтары бірнеше бунақтардан

құралатын жәндіктер:

A) Бунақденелілер.

B) Буынаяқтылар.

C) Көп қылтанды құрттар.

D) Былқылдақденелілер.

E) Буылтық құрттар.

8. Ағзадағы тіршілік құбылыстарын

және мүшелердің қызметін зерттейтін

ғылым:

A) Экология.

B) Тәнтану.

C) Физиология.

D) Медицина.

E) Гигиена.

9. Монголоидтық нәсілге жататын

түпкілікті тұрғындардың отаны -

A) Солтүстік Африка.

B) Оңтүстік Азия.

C) Европа.

D) Австралия.

E) Орталық және Шығыс Азия.

10. Ас қорыту жүйесіне жататын.

A) Көмей, өңеш, қуық

B) Өңеш, ауыз қуысы, ішек, қуық.

C) Өңеш, өкпе, қуық.

D) Мұрын қуысы, аңқа, бауыр

E) Ауыз қуысы, жұтқыншақ,

өңеш, қарын, ішек

11. Полисахаридтерге жататын:

A) Крахмал.

B) Сүт қанты.

C) Дезоксирибоза.

D) Сахароза.

E) Галактоза.

12. Төменгі қысымды қан жүретін

тамыр:

A) Қылтамыр.

B) Қолқа.

C) Көктамыр.

D) Өкпе көктамыры.

E) Салатамыр.

13. Тез жиырылатын бұлшық еттер:

A) Жүректің.

B) Ішектің.

C) Қуықтың.

D) Қаңқаның.

E) Қан тамырларының.

14. Қарағайдың әрбір қысқарған

өркенінде дамитын жапырақтар-

A) Он екі қылқан.

B) Бір қылқан.

C) Үш қылқан.

D) Екі қылқан.

E) Төрт қылқан.

15. Биосфераның озон қабаты-

A) Ультракүлгін сәулелерді сіңіреді.

B) Көмірқышқыл газын азайтады.

C) Оттегімен байытады.

D) Көзге көрінетін сәулелерді сіңіреді.

E) Инфрақызыл сәулелерді сіңіреді.

16. Бір түрге жататын өз алдына

табиғатта жеке оқшауланған

даралар тобы:

A) Ареал.

B) Критерия.

C) Популяция.

D) Оқшаулану.

E) Экология.

17. Әрбір аминқышқыл кодына

қажет нуклеотид саны:

A) Біреу.

B) Үшеу.

C) Төртеу.

D) Бесеу.

E) Екеу.

18. Ағзадан шығарылатын ақырғы

ыдырау өніміне жатпайтыны.

A) Көмірқышқыл газы.

B) Су қалдығы.

C) Несеп.

D) Ақуыз (нәруыз).

E) Тұз қалдығы.

19. Жыландарды питомникте (

жыланханада) өсіру себебі:

A) Жұмыртқасына

B) Уына

C) Дәрумендеріне

D) Етіне

E) Терісіне

20. Суды тазартушы ұлулар:

A) Каракатицалар.

B) Теңіз бауыраяқтылар.

C) Кальмарлар.

D) Сегізаяқтылар.

E) Айқұлақ.

21. Өсімдік бітесін (тля) ханқызы

қоңызымен жою әдісі:

A) Экологиялық күрес.

B) Биологиялық күрес.

C) Химиялық күрес.

D) Механикалық күрес.

E) Агротехникалық күрес.

22. Нәсілдік тұқымқуалаушылық

белгіні сақтап,ұрпаққа беруші:

A) лизосома

B) пластид

C) рибосома

D) митохондрия

E) хромосома

23. Өкпедегі ауа көпіршіктерінен

тұратын ұлпа:

A) эпителий

B) дәнекер

C) жүйке

D) бұлшық ет

E) сүйек

24. Жалпақ құрттардың жүйке

жүйесі:

A) Дененің құйрық бөлігіндегі

екі бағана.

B) Дененің шетіндегі екі бағана.

C) Дененің ортасындағы екі бағана.

D) Денені бойлай созыла

орналасқан екі бағана.

E) Басындағы екі түйін.

25. Жасыл түсті тегіс қабықты ас

бұршағының генотипін анықтаңыз

.(А-тұқымы сары, а-тұқымы жасыл түсті,

В-тегіс қабықты, в-бұдыр қабықты).

A) АаВв

B) аавв

C) ааВв

D) АаВВ

E) ААВВ

26. Кроссинговер дегеніміз:

A) хромосоманың спиральды

ширатылуы

B) гомологиялық хромосоманың

бір-бірімен тығыз жанасуы

C) жыныс жасушаларының пайда

болуы

D) жасушаның айқас бөлінуі

E) гомологтық хромосомалардың

бөліну кезінде айқасуы

27. Жүйке жүйесінің шеткі бөліміне жататын-

A) Парасимпатикалық жүйке.

B) Аралас жүйкелер.

C) Жұлын.

D) Ми.

E) Жүйкелер мен жүйке түйіндері.

28. Көру мүшесінің көмекші бөлігіне

жататындар

A) Тор қабықша.

B) Шыны тәрізді дене.

C) Қасаң қабықша.

D) Қабақ.

E) Көз бұршағы.

29. Құрылысы мен шығу тегі бір-біріне

сәйкес келетін дене мүшелері:

A) Аналогиялық.

B) Атавизмдік.

C) Гомологиялық.

D) Регенерациялық.

E) Рудименттік.

30. Шоғырланып, қозғалмай тіршілік

ететін көпаяқты жәндік:

A) Амеба.

B) Кебісше.

C) Қызыл маржан.

D) Гидра.

E) Эвглена.



62-вариант

БИОЛОГИЯ1. Асқорыту ж‰йесініњ қызметі-

A) Кенеулі қоректік заттарды к‰рделі

т‰рінен жай, қанныњ қ±рамына µте

алатын к‰йіне айналдыру.

B) Аѓзаны сыртқы ортамен байланыстыру.

C) М‰шелер ж±мысын гуморальды реттеу.

D) Қоректік заттар мен оттегіні жасуша

ларѓа тасымалдау.

E) Денедегі керексіз зиянды заттарды шыѓару.

2. Жылқы малынан алынатын өнім:

A) Қаймақ.

B) Қымыз.

C) Шұбат.

D) Қымыран.

E) Айран.

3. Жүгері өсімдігінің отаны:

A) Солтүстік Америка.

B) Шығыс Азия.

C) Жерорта Теңізі жағалауы.

D) Оңтүстік Америка.

E) Еуропа.

4. Жапырақтыњ негізгі ±лпасы:

A) Жабын

B) ¤ткізгіш

C) Т‰зуші

D) Тірек

E) Баѓаналы және борпылдақ

5. Спора арқылы көбейетін өсімдік:

A) Алма.

B) Бақ-бақ.

C) Шаңжапырақ.

D) Шырмауық.

E) Бидай.

6. Тұмауды қоздырушылар-

A) Шаң-тозаңдар.

B) Вирустар.

C) Бактериялар.

D) Құрттар.

E) Саңырауқұлақтар.

7. Генетикалық зерттеу әдістеріне жатпайтыны:

A) салыстырмалы анатомиялық

B) егіздік

C) генеологиялық

D) цитогенетикалық

E) гибридологиялық

8. Аралық ми ... реттейді:

A) ішкі мүшелермен байланысты.

B) қозғалысты.

C) бұлшық еттердің жұмысын.

D) ішкі секреция бездерінің жұмысын.

E) сезім мүшелерінің жұмысын.

9. Шартсыз және шартты рефлекстер

туралы ілімді ашқан ғалым-

A) Сеченов И.М.

B) Ухтомский А.А.

C) Парин В.В.

D) Мечников И.И.

E) Павлов И.П.

10. Шаянның құрсақ бунағындағы қысқа

аяқшалар саны -

A) Екі-екіден.

B) Сегіз-сегізден.

C) Үш-үштен.

D) Төрт-төрттен.

E) Бір-бірден.

11. Кеуде қуысын құрсақ қуысынан

бөліп тұратын:

A) Қабырғааралық бұлшықет.

B) Асқазан, көлденең жолақты бұлшықет.

C) Көкет.

D) Тегіс бұлшықет.

E) Сіңірлер.

12. Тілдің ұшы … сезеді.

A) ащыны

B) тұздылықты

C) тәттіні

D) күйдіретін ащыны

E) қышқылды

13. Адамдағы кеуде сүйегіндегі

қабырғалар саны:

A) 11 жұп

B) 9 жұп

C) 13 жұп

D) 12 жұп

E) 10 жұп

14. Эритроциттің қызметі:

A) антиденелерді жасауға қатысады

B) оттегін тасымалдайды

C) CO2-мен берік байланысын реттейді

D) қанның ұюына қатысады

E) бактерияларды залалсыздандырады

15. Микроорганизмдер селекциясында

кең қолданылатын әдістер:

A) Қолдан сұрыптау.

B) Жақын туыстар арасындағы әдіс.

C) Полиплоидия.

D) Эксперименттік мутагенез.

E) Әріден будандастыру әдісі.

16. Эволюциялық ілімнің алғаш

негізін қалаушы:

A) Ж.Б.Ламарк.

B) Ч.Дарвин.

C) Т.Шванн.

D) К.Линней.

E) М.Ломоносов.

17. Гермафродит дегеніміз:

A) Спорадан дамитын дене.

B) Аталық безі орналасқан дене.

C) Аналық безі орналасқан дене.

D) Бүршіктен дамитын дене.

E) Аналық және аталық бездері

бір ағзада орналасқан дене.

18. Сперматогенез нәтижесінде дамиды:

A) жұмыртқа жасушасы

B) зигота

C) гамета

D) І-ші реттік сперматозоид

E) сперматозоидтар

19. Лямблияның қабындыратын мүшесі-

A) өт қалтасы.

B) бронхы (ауа тамырлар).

C) өкпе.

D) тері.

E) қарын.

20. Шыршаның қысқа және үшкір

қылқандары түспей бұтақта сақталу мерзімі-

A) 4-5 жыл.

B) 7-9 жыл.

C) 6-7 жыл.

D) 2-3 жыл.

E) 1-2 жыл.

21. Гидраның ішкі қабатының атауы.

A) Табан.

B) Энтодерма.

C) Эктодерма.

D) Сабақша.

E) Қармалауыш.

22. Ерекше жарық сүйгіш мәдени өсімдік:

A) Қарабидай.

B) Арпа.

C) Пияз.

D) Қызанақ.

E) Асбұршақ.

23. Аминқышкылдарынан тұратын,

жасушаның негізгі құрылыс материалы:

A) Майлар.

B) АТФ.

C) Көмірсулар.

D) ДНҚ.

E) Ақуыздар (нәруыздар).

24. Мейоздық бөліну кезінде,

хромосомалар санының азаюы:

A) 3 есе.

B) 1 есе.

C) 2 есе.

D) 5 есе.

E) 4 есе.

25. Дәрумен жетіспесе қырыққұлақ

ауруына шалдығады:

A) K

B) B

C) A

D) C

E) Д

26. Ақмола облысында орналасқан қорық:

A) Наурызым

B) Қорғалжын

C) Үстірт

D) Ақсу-Жабағылы

E) Барсакелмес

27. Көміртегінің топырақта жинақталуы-

A) Көмірқышқыл газы түрінде.

B) Көмір түрінде.

C) Кальций карбонаты түрінде.

D) Шөгінді массалар түрінде.

E) Органикалық қосылыстар түрінде.

28. ДНҚ молекуласының құрамына кіретін

A) 2 типті неуклеотид

B) 4 типті неуклеотид

C) 5 типті неуклеотид

D) 3 типті неуклеотид

E) 6 типті неуклеотид

29. Қалпақшасының асты түтікшелі

саңырауқұлақ:

A) Түлкіжем.

B) Тозаңды қаракүйе.

C) Ақ саңырауқұлақ.

D) Пеницилл.

E) Ақ зең.

30. Даралар арасында бір-бірімен тығыз

байланыста болатын түрлер тізбегі:

A) Қоректік.

B) Қоректену торы.

C) Заттардың айналымы.

D) Биоценоз.

E) Экологиялық пирамида.









63-вариант1. Қарын сөліндегі қышқыл:

A) Нуклеин қышқылдары.

B) Фосфор қышқылы.

C) Тұз қышқылы.

D) Күкірт қышқылы.

E) Азот қышқылы.

2. Лептесіктер болады:

A) Тірек ±лпада

B) Фотосинтездеуші ±лпада

C) Хромопласттар арасында

D) Борпылдақ ±лпада

E) ¤њ жасушалары арасында

3. Жабайы т±рып, кәдімгі шомыр .

.. жатады.

A) б±таларѓа

B) аѓаш тәрізділерге

C) к‰рделіг‰лділерге

D) шаршыг‰лділерге (орамжапырақ)

E) лалаг‰лдерге

4. Хош иісті:

A) Күлте.

B) Гүлсағақ.

C) Тостағанша.

D) Гүлтабан.

E) Тұқым.

5. Қауырсындардыњ атқаратын қызметі -

A) ¦шуына кедергі жасайды.

B) Денесініњ жылуын сақтайды және

суѓа с‰њгуге жаѓдай жасайды.

C) Денесін жењілдетеді.

D) Денесіндегі жылуды реттейді,

ұшуына жағдай жасайды.

E) Суға сүңгуге жағдай жасайды.

6. Суық тиіп, қабыну ішкі құлаққа таралғанда-

A) Дыбыс тербелістерін өткізу бұзылады.

B) Керең болады.

C) Дабыл жарғағы зақымданады.

D) Есту сүйектерінің қозғалғыштығы

жойылады.

E) Ұлулы дене зақымданады.

7. Жасушадағы бейорганикалық зат:

A) Май.

B) Нуклеин қышқылдары.

C) Су.

D) Ақуыз (нәруыз).

E) Көмірсу.

8. Судың қалың қабатында жүзіп

жүретін ішекқуыстылар-

A) актиниялар.

B) риф түзуші маржандар.

C) қызыл маржандар.

D) гидралар.

E) медузалар.

9. Жердің қатты қабығы-

A) Биосфера.

B) Атмосфера.

C) Ноосфера.

D) Гидросфера.

E) Литосфера.

10. Хламидомонада жасушасының

сыртын қаптайтын:

A) Кірпікшелер.

B) Талшықтар.

C) Хроматофор.

D) Көзше.

E) Қабықша.

11. Жыныс жасушасының атауы:

A) сома

B) зигота

C) нейрон

D) талшық

E) гамета

12. «Селекция» деген сөздің мағынасы:

A) Өзгерту.

B) Бейімділік.

C) Іріктеу, сұрыптау.

D) Қолға үйрету.

E) Будандастыру.

13. Қанда глюкозаның үнемі болуын

реттейтін без

A) Бауыр

B) Гипофиз

C) Қалқанша без

D) Бүйрек үсті безі

E) Ұйқы безі

14. Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын

бактериялар:

A) Сүтқышқыл бактериялары.

B) Шіріту бактериялары.

C) Түйнек бактериялары.

D) Ауру туғызытан бактериялар.

E) Топырақ бактериялары.

15. Жасушаның құрамында хромосо

малары бар негізгі бөлігі:

A) Ядро.

B) Митохондрийлер.

C) Рибосомалар.

D) Қабықша.

E) Жасуша орталығы.

16. Полиомиелит ауруында вирустардың

зақымдайтыны:

A) Ми қабықтарын.

B) Ішкі мүшелердің жұмысын.

C) Жұлынды.

D) Жұлынның қозғаушы нейрондарын.

E) Қаңқа ұлпасын.

17. Таспа құраттардың дене мөлшері:

A) 2мм - 35м.

B) 3мм-30м.

C) 1мм - 30м.

D) 0,5мм - 30м.

E) 15мм - 25м.

18. Жас шаяндардың хитинін жиі

алмастыру себебі:

A) Суда жұмсарып кететіндіктен.

B) Денесі тез өскендіктен.

C) Денесі тез өспегендіктен.

D) Құрғап, сынатындықтан.

E) Өзі босап түсетіндіктен.

19. Жарық микроскопының басты бөлігі-

A) Үлкейткіш шыны

B) Бұрандасы

C) Штативі

D) Айнасы

E) Зат үстелшесі

20. Қанды сол жақ құлақшаға әкелетін

қантамыр:

A) Көктамыр.

B) Өкпе қылтамыры (салатамыр).

C) Өкпе көктамыры.

D) Қылтамыр.

E) Қолқа.

21. Тұқымы бір жарнақты өсімдік-

A) Асқабақ.

B) Күріш.

C) Күнбағыс.

D) Қарбыз.

E) Үрмебұршақ.

22. Лямблияның таралуы-

A) көмекейге.

B) ішектерге.

C) өкпеге.

D) баурдағы өт қалтасына.

E) қарынға (асқазанға).

23. Мұрынның иіс сезімталдығын

төмендететін жұқпалы ауру:

A) трахеит

B) туберкулез

C) тұмау

D) ларингит

E) бронхит

24. Балаларда мешел ауруының

дамуы мына витаминнің (дәруменнің)

жетіспеуінен болады-

A) Д.

B) В1.

C) В12.

D) С.

E) А .

25. Жоғары температурада және қысымда:

A) Вирустар көбейеді.

B) Зат алмасу процесі төмендейді.

C) Бактериялар көбейеді.

D) Вирустар қырылады.

E) Лейкоциттер көбейеді.

26. Гомологиялық хромосоманың

мейоздық бөлінуі кезінде бір-бірімен

тығыз жанасуы ... деп аталады.

A) транскрипция

B) конъюгациялану

C) партеногенез

D) кроссинговер

E) трансляция

27. Эволюциялық өзгерістердің құрылым

деңгейлерінің күрделендіретін бейімділік:

A) Жалпы дегенерация.

B) Конвергенция.

C) Дегенерация.

D) Ароморфоз.

E) Идиоадаптация.

28. Адамдағы атавизм:

A) Соқырішегі.

B) Көп емшектілік.

C) Құлақ қалқаны.

D) Көздегі үшінші қабақ.

E) Шонданай сүйегі.

29. Қызыл гүлді ас бұршағын (генотипі АА

) гүлі ақ түсті дарамен будандастырғанда

(генотипі аа) бірінші ұрпағында (F1)

алынатын гибридтері:

A) 25% қызыл гүлді және 75% ақ гүлділер.

B) 50% қызыл гүлді және 50% ақ гүлділер.

C) 100% ақ гүлділер.

D) 100% қызыл гүлділер.

E) 25% ақ гүлділер және 75% қызыл гүлділер.

30. Табиғатта жарықтың маусымдық

ырғағының әсері:

A) тәуліктік және маусымдық

B) жылдық және тәуліктік

C) күндізгі және түнгі

D) тәуліктік және жылдық

E) маусымдық және жылдық







64-вариант

БИОЛОГИЯ1. Тұқымы су арқылы таралатын өсімдік:

A) Қараған.

B) Долана.

C) Ошаған.

D) Тұңғиық.

E) Бақбақ.

2. ¤сiмдiк бiрлестiгi деген -

A) Бiр топырақта µсетiн µсiмдiктер тобы.

B) Бiр қолт±қымѓа жататын µсiмдiктер тобы.

C) Бiр т±қымдасқа жататын µсiмдiктер тобы.

D) Бiр бµлiмге жататын µсiмдiктер тобы.

E) Бiрдей жаѓдайда µсетiн және тiршiлiгi

‰шiн к‰ресiп отыратын µсiмдiктер тобы.

3. Жаңа іріктемелер, гибридтер шығару

әдістерін зерттейтін ғылым:

A) Анатомия.

B) Селекция.

C) Генетика.

D) Медицина.

E) Физиология.

4. Дизентерия, іш с‰зегі, тырысқақ ішек

ауруларын қоздыратын микробтар -

A) Иммунитетті тµмендетеді.

B) Ж‰йкені тежейді.

C) М‰шелерді қабындырады.

D) Мидыњ ж±мысын б±зады.

E) Аѓзаны уландырады.

5. Спора арқылы көбейетін өсімдік:

A) Бақ-бақ.

B) Бидай.

C) Шырмауық.

D) Алма.

E) Шаңжапырақ.

6. Еменді орман өсімдіктерінің ішінен

жоғарғы ярустыларға (сатыға) жататындар:

A) Итмұрын.

B) Жөке ағашы, емен.

C) Алмұрт.

D) Алма ағашы.

E) Үйеңкі.

7. Автотрофты қоректенетін ағзалар:

A) Адам.

B) Өсімдіктер.

C) Саңырауқұлақтар.

D) Жануарлар.

E) Вирустар.

8. Құс миының жорғалаушыға қарағанда

өте жақсы жетілген бөлігі:

A) аралық ми

B) тек қана сопақша ми

C) алдыңғы ми сыңарлары мен мишық

D) тек қана ортаңғы ми

E) тек қана мишық

9. "Ми рефлекстері" деген ғылыми

еңбекті жазған:

A) П.К.Анохин.

B) И.И.Мечников.

C) И.М.Сеченов.

D) Н.И.Пирогов.

E) И.П.Павлов.

10. Биосферада атом энергиясын пайдаланғанда-

A) Көп мөлшерде оттегі сіңіріледі.

B) Радиоактивті сәулелер жинақталады.

C) Зиянды газдар жинақталады.

D) Атмосфера құрамы ластанады.

E) Көмірқышқыл газының мөлшері азаяды.

11. Сүйек түзілетін ұлпа:

A) жүйке

B) эпителий

C) дәнекер

D) бірыңғай салалы бұлшықет

E) көлденең жолақты бұлшықет

12. Саңырауқұлақтардың басқа өсімдіктер

ден айырмашылығы

A) Органикалық емес заттардан

органикалық зат түзеді.

B) Дамылсыз өсуін тоқтатпайды.

C) Тұқым мен жеміс түзуге қабілетті.

D) Жасушаларында хлорофилдері болмайды.

E) Тек жынысты жолмен ғана көбеюге

қабілетті.

13. Негроидтік нәсілдерге тән емес белгілер:

A) Көз пигменті қоңыр түсті.

B) Шашы қою, қара.

C) Мұрны қыр мұрынды.

D) Терісінің түсі қара.

E) Жалпақ бетті.

14. Судың қалың қабатында жүзіп

жүретін ішекқуыстылар-

A) медузалар.

B) риф түзуші маржандар.

C) актиниялар.

D) қызыл маржандар.

E) гидралар.

15. Сперматогенез нәтижесіндегі

хромосомалар жиынтығы:

A) гаплоидты

B) полиплоидты

C) диплоидты

D) ди және триплоидты

E) триплоидты

16. Құлақ қалқаны -

A) дыбысты қабылдайды.

B) сыртқы құлақты ортаңғы

құлақтан бөліп тұрады.

C) тепе-теңдікті сақтайды.

D) ауадағы дыбыс тербелістерін сыртқы

дыбыс жолына бағыттайды.

E) дабыл жарғағын серпімді жарғақпен

байланыстырады.

17. Жасушалары бір-біріне тығыз жанасқан,

жасушааралық заттары өте аз ұлпа :

A) Жүрек.

B) Дәнекер.

C) Жүйке.

D) Эпителий.

E) Бұлшықет.

18. Қанның қызметіне жатпайтыны:

A) оттегін тасылмалдау

B) дене температурасын реттеу

C) заттарды артық қорға жинау

D) заттарды тасылмалдау

E) ағзаны қорғау

19. Шартәрізді іші қуыс ұрық ... деп аталады.

A) жұмыртқа жасуша

B) гаструла

C) зигота

D) бластомер

E) бластула

20. Адамның іс-әрекетінің ағзаларға

әсер ету факторы:

A) Экологиялық.

B) Антропогендік.

C) Биотикалық.

D) Абиотикалық (Бейбиотикалық).

E) Шектеуші.

21. Ұрықтың (баланың) дамуына әсер

ететін дәрумені

A) В1.

B) В2.

C) В12.

D) В6.

E) Д.

22. Көкек мүгі өсімдігінің споралар

дамитын бөлігі:

A) қалпақшасы

B) қақпағы

C) сабағы

D) төмпешік қалтасы

E) қауашағы

23. Тыныш отырғанда адамның

жұтатын ауа мөлшері:

A) 500 см3

B) 3500 см3

C) 3000 см3

D) 2000 см3

E) 1500 см3

24. Қарапайым көмірсулардың аталуы:

A) полисахарид

B) дисахарид

C) ди және полисахарид

D) моносахарид

E) трисахарид

25. Тең қанаттылар отрядына

жататын бунақденелі:

A) Инелік.

B) Бүрге.

C) Бит.

D) Біте.

E) Көбелек.

26. Былқылдақденелілердің сыртқы қаңқасы:

A) Бақалшақ.

B) Көпқылтанды жабын.

C) Шапанша.

D) Жабын.

E) Сирекқылтанды жабын.

27. Комбинативтік өзгергіштік дегеніміз:

A) гаметалардың кездейсоқ қосылып,

жаңа үйлесімдердің түзілуі

B) хромосомалар санының өзгеруі

C) хромосома құрылысының өзгеруі

D) сыртқы орта жағдайына әсері

E) митоз барысында генетикалық

материал көшірмесі

28. Минералды заттар мен суды сору

және тірек қызметін атқаратын тамырдың -

A) Өткізу аймағы.

B) Оймақшасы.

C) Сору аймағы.

D) Өсу аймағы.

E) Бөліну аймағы.

29. Ақ сұламаның асқорыту мүшесі:

A) Ауыз жұтқыншақ тұйық ішек.

B) Ауыз өңеш ішек.

C) Ауыз жұтқыншақ қарын.

D) Ауыз өңеш ұлтабар.

E) Ауыз өңеш қарын.

30. Жылу реттеу орталығы:

A) мишықта орналасқан

B) алдыңғы мида

C) ортаңғы мида

D) гипофизде

E) аралық мида

65-вариант

БИОЛОГИЯ1. Хош иісті:

A) Гүлсағақ.

B) Гүлтабан.

C) Күлте.

D) Тұқым.

E) Тостағанша.

2. Топыраққа к‰зде шашады:

A) Қарашірікті

B) Кµњді

C) Фосфор тыњайтқышын

D) Суды

E) Әр т‰рлі т±здарды

3. Орамжапырақ гүлділерге (

шаршыгүлділер) жатпайтын өсімдік:

A) Асбұршақ.

B) Орам жапырақ.

C) Шомыр.

D) Шалғам.

E) Тұрып.

4. Өлі табиғатқа жатады:

A) Адамдар.

B) Бактериялар.

C) Өсімдік.

D) Тау жыныстары.

E) Жануар.

5. Сілекей безін және қарындаѓы

астыњ қорытылуын зерттеген ѓалым -

A) И.М.Сеченов.

B) С.П.Боткин.

C) К.А.Тимирязев.

D) И.И.Мечников.

E) И.П.Павлов.

6. Сүйек түзілетін ұлпа:

A) дәнекер

B) көлденең жолақты бұлшықет

C) жүйке

D) эпителий

E) бірыңғай салалы бұлшықет

7. Адамның қалыпты ұйқысының уақыты:

A) 9 сағат.

B) 10 сағат.

C) 8 сағат.

D) 12 сағат.

E) 7 сағат.

8. Адам ағзасының құрылысын,

атқаратын қызметін және дамуын

зерттейтін ғылым:

A) Гигиена.

B) Физиология.

C) Эмбриология.

D) Экология.

E) Тәнтану.

9. Желілілер типіне жатпайтын класс:

A) қосмекенділер

B) шаянтәрізділер

C) сүтқоректілер

D) жорғалаушылар

E) құстар

10. Еуропеоидтық нәсілге жататын

түпкілікті тұрғындардың отаны -

A) Аустралия.

B) Еуропа.

C) Индонезия.

D) Африка.

E) Шығыс Азия.

11. Екі жақты симметриялылар:

A) Ақ сұлама.

B) Кебісше.

C) Тоспа ұлуы.

D) Амеба.

E) Гидра.

12. Кезеген жүйке миды-

A) Терімен байланыстырады.

B) Бездермен байланыстырады.

C) Бұлшық еттермен байланыстырады.

D) Қаңқамен байланыстырады.

E) Ішкі мүшелермен байланыстырады.

13. Есту мүшесінің толтырылған

сұйықтық қуысы

A) Ортаңғы құлақ қуысы.

B) Самай сүйегіндегі қуыс.

C) Құлақ қалқаны.

D) Ішкі құлақ.

E) Сыртқы құлақ қуысы.

14. Туберкулез қоздырғышы:

A) Вирус.

B) Кох таяқшасы.

C) Канцерогендік заттар.

D) Ауру тудыратын саңырауқұлақтар.

E) Пішен таяқшасы.

15. Тамаққа тәбеті шаппай, тершіл

болу ауруының белгісі:

A) гайморит

B) туберкулез

C) силикоз

D) фарингит

E) бронхит

16. Абиотикалық фактор бұл:

A) табиғат бірлестігіндегі байланыс

B) популяциялар арасындағы өзара байланыс

C) сыртқы ортадағы судың, ауаның құрамы

D) популяциядағы түрлі особьтар

арасындағы өзара байланыс

E) адамдардың әртүрлі іс әрекеттері

17. Ішекқуыстыларда қорғаныш қызметін

атқаратын жасушалар:

A) Безді.

B) Сезімтал.

C) Атпа.

D) Аралық.

E) Тері - бұлшықет.

18. Қышыма кененің аузы:

A) Сорғыш.

B) Шайнағыш.

C) Сүзгіш.

D) Кеміргіш.

E) Ұсақтағыш.

19. Митозда хромосома саны

A) Екі есе кемиді

B) Төрт есе көбейеді

C) Екі еселенеді

D) Сол қалпында қалады

E) Үш есе көбейеді

20. Биосфера энергияны ... алады.

A) жануарлардан

B) тау жыныстарынан

C) күн сәулесінен

D) өсімдіктерден

E) микроорганизмдерден

21. Фагоцитоз құбылысын ғылымға

енгізген ғалым:

A) Э.Дженнер

B) И.П.Павлов

C) Л.Пастер

D) И.И.Мечников

E) И.М.Сеченов

22. Продуценттер дегеніміз:

A) өсімдіктер

B) жануарлар

C) вирустар

D) саңырауқұлақтар

E) адам

23. ДНҚ нуклеотидтерінің компоненттері:

A) Көміртекті рибоза фосфор

қышқылның қалдығы.

B) Азотты негіз фосфор қышқылының қалдығы.

C) Азотты негіз, көмірсу фосфор қышқылының қалдығы.

D) Азотты негіз, көмірсу дезоксирибоза

фосфор қышқылының қалдығы.

E) Азотты негіз, көмірсу дезоксирибоза.

24. Жүгері тұқымын егу температурасы-

A) 1-100 С.

B) 1-80 С.

C) 1-70 С.

D) 12-200 С.

E) 1-90 С.

25. Қырықбуыннан көктемде дамитыны-

A) Қосалқы тамырлар.

B) Масақшасы бар қоңыр өркендер.

C) Тамырсабақ.

D) Жасыл өркендер.

E) Сабақ.

26. Дәрумендер (витаминдер) ...

түзілуіне қатысады.

A) тұздардың

B) көмірсулардың

C) майлардың

D) гормондардың

E) ферменттердің

27. Табиғи сұрыпталу әрекетінің нәтижесі:

A) Бейімделушілік.

B) Өзгергіштік.

C) Тұқымқуалаушылық.

D) Тіршілік үшін күрес.

E) Қолдан сұрыптау.

28. Жүгерінің, какаоның,

үрмебұршақтың отаны:

A) Шығыс Азия орталығы.

B) Жерорта теңізі орталығы.

C) Абиссиния орталығы.

D) Оңтүстік-Батыс Азия орталығы.

E) Орталық Америка орталығы және

Оңтүстік Мексика.

29. Тілі болмайтын ұлулар-

A) Каракатица.

B) Сегізаяқ.

C) Тоспа ұлу.

D) Қошқармүйіз ұлу.

E) Айқұлақ.

30. Қандауыршаның онтогенезінде

энтодермадан түзілетіні:

A) өкпе

B) терінің эпителий қабаты

C) бұлшық ет

D) жүйке жүйесі

E) қан тамырлары













66-вариант

БИОЛОГИЯ1. Топыраққа к‰зде шашады:

A) Фосфор тыњайтқышын

B) Суды

C) Қарашірікті

D) Әр т‰рлі т±здарды

E) Кµњді

2. Қарын сөліндегі қышқыл:

A) Күкірт қышқылы.

B) Азот қышқылы.

C) Нуклеин қышқылдары.

D) Тұз қышқылы.

E) Фосфор қышқылы.

3. Орамжапырақ гүлділерге (шаршыгүлділер) жатпайтын өсімдік:

A) Шомыр.

B) Орам жапырақ.

C) Асбұршақ.

D) Шалғам.

E) Тұрып.

4. Т±қымныњ µнуiне қажеттi жаѓдайлар -

A) Ауа, жылу.

B) Су.

C) Жылу.

D) Су, жылу, ауа.

E) Су, ауа.

5. Өсімдіктің генеративті мүшелері:

A) Тамыр, жеміс.

B) Сабақ, гүл.

C) Гүл, тұқым, жеміс.

D) Тамыр, сабақ, жапырақ.

E) Жапырақ, тұқым.

6. Дайын органикалық заттармен қоректенетін ағзалар:

A) Анаэробтар.

B) Автотрофтар.

C) Эукариоттар.

D) Прокариоттар.

E) Гетеротрофтар.

7. Адамның қалыпты ұйқысының уақыты:

A) 7 сағат.

B) 12 сағат.

C) 10 сағат.

D) 9 сағат.

E) 8 сағат.

8. Еуропеоидтық нәсілге жататын түпкілікті тұрғындардың отаны -

A) Аустралия.

B) Африка.

C) Индонезия.

D) Еуропа.

E) Шығыс Азия.

9. Есту мүшесінің толтырылған сұйықтық қуысы

A) Ішкі құлақ.

B) Сыртқы құлақ қуысы.

C) Құлақ қалқаны.

D) Ортаңғы құлақ қуысы.

E) Самай сүйегіндегі қуыс.

10. Полиптер:

A) Көп бүршікті жәндіктер.

B) Көп симметриялы жәндіктер.

C) Көп табанды жәндіктер.

D) Көп қармалауышты жәндіктер.

E) Көпаяқты қозғалмайтын жәндіктер.

11. Туберкулез қоздырғышы:

A) Кох таяқшасы.

B) Ауру тудыратын саңырауқұлақтар.

C) Канцерогендік заттар.

D) Пішен таяқшасы.

E) Вирус.

12. Желілілер типіне жатпайтын класс:

A) құстар

B) шаянтәрізділер

C) сүтқоректілер

D) жорғалаушылар

E) қосмекенділер

13. Шұбалшаңдардың класы-

A) таспа құрттар.

B) кірпікшелі құрттар.

C) көпқылтанды құрттар.

D) сорғыш құрттар.

E) азқылтанды құрттар.

14. Сүйек түзілетін ұлпа:

A) көлденең жолақты бұлшықет

B) эпителий

C) бірыңғай салалы бұлшықет

D) дәнекер

E) жүйке

15. ДНҚ нуклеотидтерінің компоненттері:

A) Азотты негіз, көмірсу дезоксирибоза.

B) Азотты негіз, көмірсу дезоксирибоза фосфор қышқылының қалдығы.

C) Азотты негіз, көмірсу фосфор қышқылының қалдығы.

D) Көміртекті рибоза фосфор қышқылның қалдығы.

E) Азотты негіз фосфор қышқылының қалдығы.

16. Қалқанша безі қызметінің жетіспеушілігінен туатын ауру:

A) Микседема

B) Қант ауруы

C) Алыптық

D) Ергежейлік

E) Базедов

17. Фагоцитоз құбылысын ғылымға енгізген ғалым:

A) И.И.Мечников

B) И.П.Павлов

C) И.М.Сеченов

D) Э.Дженнер

E) Л.Пастер

18. Абиотикалық фактор бұл:

A) популяциядағы түрлі особьтар арасындағы өзара байланыс

B) сыртқы ортадағы судың, ауаның құрамы

C) популяциялар арасындағы өзара байланыс

D) адамдардың әртүрлі іс әрекеттері

E) табиғат бірлестігіндегі байланыс

19. Қызғалдақты көбейту жолы:

A) Сұлатпа өркен арқылы

B) Мұртша арқылы

C) Пиязшық арқылы

D) Тамырсабақ арқылы

E) Түйнек арқылы

20. Өсімдіктердің ауруын туғызатын жәндік:

A) Қарақұрт.

B) Кене.

C) Сүлік.

D) Тарақан.

E) Өрмекші.

21. Тірі ағзалардың сыртқы ортаның физикалық және химиялық өзгерістеріне әрекеті:

A) тітіркену

B) қозу

C) биосинтезделу

D) ыдырау

E) тежелу

22. Продуценттер дегеніміз:

A) саңырауқұлақтар

B) адам

C) өсімдіктер

D) жануарлар

E) вирустар

23. Тамаққа тәбеті шаппай, тершіл болу ауруының белгісі:

A) гайморит

B) фарингит

C) туберкулез

D) силикоз

E) бронхит

24. Биосфера энергияны ... алады.

A) күн сәулесінен

B) өсімдіктерден

C) тау жыныстарынан

D) микроорганизмдерден

E) жануарлардан

25. Дәрумендер (витаминдер) ... түзілуіне қатысады.

A) тұздардың

B) гормондардың

C) майлардың

D) көмірсулардың

E) ферменттердің

26. Қырықбуыннан көктемде дамитыны-

A) Сабақ.

B) Масақшасы бар қоңыр өркендер.

C) Тамырсабақ.

D) Жасыл өркендер.

E) Қосалқы тамырлар.

27. Табиғи сұрыпталу әрекетінің нәтижесі:

A) Бейімделушілік.

B) Тіршілік үшін күрес.

C) Қолдан сұрыптау.

D) Өзгергіштік.

E) Тұқымқуалаушылық.

28. Тілі болмайтын ұлулар-

A) Каракатица.

B) Сегізаяқ.

C) Айқұлақ.

D) Тоспа ұлу.

E) Қошқармүйіз ұлу.

29. Жүгерінің, какаоның, үрмебұршақтың отаны:

A) Шығыс Азия орталығы.

B) Оңтүстік-Батыс Азия орталығы.

C) Абиссиния орталығы.

D) Орталық Америка орталығы және Оңтүстік Мексика.

E) Жерорта теңізі орталығы.

30. Қандауыршаның онтогенезінде энтодермадан түзілетіні:

A) жүйке жүйесі

B) терінің эпителий қабаты

C) қан тамырлары

D) өкпе

E) бұлшық ет













67-вариант

БИОЛОГИЯ1. Аталықтың құрылысы:

A) Аузы.

B) Жатын.

C) Түйіні.

D) Мойны.

E) Жіпше, тозаңқабы.

2. Қарындағы температура:

A) 20-2511-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыС.

B) 38-3911-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыС.

C) 45-5011-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыС.

D) 30-3511-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыС.

E) 10-1511-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыС.

3. Т±қымныњ қоректiк заттар жинайтын жасушалары-

A) Т±қымбастама.

B) Эндосперм.

C) Б‰ршiк.

D) Т‰йiн.

E) ¤зек.

4. Қалталы сүтқоректі:

A) Тасманиялық қасқыр.

B) Кірпі.

C) Күзен.

D) Үйректұмсық.

E) Түрпі.

5. Өсімдік мүшелері бөлінеді:

A) Тек көбею мүшелеріне

B) Гүл, жеміс, тұқымға

C) Тек өсу мүшелеріне

D) Өсу және көбею мүшелеріне

E) Тамыр, сабақ, жапыраққа

6. Шаянтәрізділердің тыныс алу мүшесі:

A) Желбезектер.

B) Демтүтігі.

C) Ауатамыры.

D) Өкпе қапшығы.

E) Өкпе.

7. Адамның кеуде қуысында орналасатын мүше

A) Өкпе

B) Қарын

C) Ішектер

D) Бауыр

E) Бүйрек

8. Сүйектің құрамындағы органикалық заттар:

A) Иілгіштік, серпімділік қасиет береді

B) Сүйекті жұмсартады

C) Сүйекті қатайтады

D) Тез сынғыш қасиет береді

E) Сүйекке мықтылық қасиет береді

9. Бауыраяқты ұлуларға жататындар:

A) Кальмарлар.

B) Қошқармүйіз.

C) Каракатицалар.

D) Айқұлақ.

E) Сегізаяқтар.

10. Қызыл кітапқа тіркелетіндер-

A) Жабайы өсімдіктердің барлық түрі.

B) Барлық жабайы жануарлар.

C) Мәдени өсімдіктердің барлық түрі.

D) Барлық үй жануарлары.

E) Сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлар.

11. Қырықбуынның спорасының жетілетін орны-

A) Споралы масақшаларында.

B) Тамырсабағында.

C) Сабағында.

D) Жапырағында.

E) Жасыл өркенінде.

12. Қасаң қабық пен көз бұршағының арасы ... толтырылған.

A) жаспен

B) лимфамен

C) шыны тәрізді денемен

D) сулы ылғалмен

E) ауамен

13. Полиптер:

A) Көп қармалауышты жәндіктер.

B) Көп симметриялы жәндіктер.

C) Көп табанды жәндіктер.

D) Көп бүршікті жәндіктер.

E) Көпаяқты қозғалмайтын жәндіктер.

14. Тыныс алуға жатпайтын мүше:

A) аңқа

B) бауыр

C) кеңсірік

D) кеңірдек

E) көмей

15. Жеке бір популяцияға біріккен даралардың арасында өзара жүріп жататын ең негізгі факторлары:

A) Ортақ қорек.

B) Еркін будандасуы.

C) Климат жағдайының біркелкілігі.

D) Жыртқыштар саны.

E) Географиялық оқшаулану.

16. Ағзалардың төменгі сатыдан жоғарғы сатыларға дейін көтеріліп, құрылыстарының күрделенуі, даралар санының артуы, ареалының кеңеюімен байланысты популяция:

A) Идиоадаптация.

B) Конвергенция.

C) Дивергенция.

D) Биологиялық прогресс.

E) Биологиялық регресс.

17. Барлық дене жасушасын қоршайтын:

A) лимфа сұйықтығы

B) ас тұзының ерітіндісі

C) жасуша аралық сұйықтық

D) қан

E) қан пластинкалары

18. Жыныс жасушасындағы хромосома саны:

A) 46

B) 22

C) 23

D) 21

E) 43

19. Адамдағы бір,екі,үш жұмыртқа жасуша бірден ұрықтану белгілерін анықтайтын генетикалық әдіс:

A) цитогенетикалық

B) генеалогиялық

C) егіздік

D) биохимиялық

E) гибридологиялық

20. Тіршілік етуге барынша қолайлы фактор:

A) Оптималды.

B) Максимум.

C) Минимум.

D) Бейбиотикалық (абиотикалық).

E) Биотикалық.

21. Н.И.Вавилов мәдени өсімдіктердің жаңа сорттарын (іріктемелерін) шығарған орталықтар саны:

A) 9

B) 11

C) 7

D) 5

E) 10

22. Адам терісінің сыртқы қабатын құрайтын ұлпа:

A) Дәнекер ұлпасы.

B) Бұлшықет ұлпасы.

C) Сүйек ұлпасы

D) Май ұлпасы.

E) Эпителий.

23. Егер аналықта 12 хромосома болғанда мейоздық бөліну кезеңінен соң жасушадағы хромосома жиынтығы:

A) 18

B) 12

C) 4

D) 6

E) 24

24. Ескі жасушалардың жаңарып отыруының себебі:

A) Тітіркену.

B) Ыдырау.

C) Қозу.

D) Көбею.

E) Жиырылу.

25. Көңнің (қидың) құрамында болатын заттар-

A) Күл.

B) Тек калий.

C) Тек азот.

D) Тек фосфор.

E) Азот, фосфор, калий.

26. Жалған түбіртектің (улы) кәдімгі түбіртектен айырмашылығы

A) Түбіртек түп жағында сақиналанған белдеушесі болады.

B) Қалпақшасының асты ақ немесе сәл сұрғылттау.

C) Түбіртегі ұзын, майда қабыршақты, қалпақшасының түсімен бірдей.

D) Ағашта, томарда топтанып өседі.

E) Түбіртегінде белдеуше болмайды, қалпақшасының асты сарғылт жасылдау.

27. Сұйық ұлпаға жататын:

A) сілекей

B) лимфа

C) май

D) талшық

E) шеміршек

28. Даражынысты гүлдері бар өсімдік:

A) арпа

B) тары

C) жүгері

D) бидай

E) қара бидай

29. Соматикалық жүйке жүйесінің нейрон денесі:

A) орталық жүйке жүйесінде

B) рецептор жанында орналасқан

C) жұлын түйіндерінде

D) мүшелер жанында

E) жүйке түйіндерінде

30. Сиыр цепенінің финкасын жою жолы - сиыр етін:

A) күнге кептіру

B) жуу

C) тұздау

D) толық пісіру

E) шала пісіру









68-вариант

БИОЛОГИЯ1. Бөлмеде өсетін лалагүл тұқымдас өсімдік:

A) Аспарагус.

B) Қызғалдақ.

C) Пияз.

D) Шырыш.

E) Сарымсақ.

2. Г‰лден дамиды:

A) Т±қым пен тостаѓанша жапырақша

B) Аналық пен тостаѓан жапырақша

C) К‰лте жапырақша мен г‰лсаѓақ

D) Аталық пен к‰лте жапырақша

E) Жеміс пен т±қым

3. Т±қымныњ қ±рамына кiретiн заттар -

A) Су, минералды т±здар.

B) Органикалық заттар.

C) Су, минералды заттар, ақуыз, крахмал, май.

D) Минералды т±здар, май, су.

E) Су, ақуыз, крахмал.

4. Жас өркен өсіп шығатын бүршік:

A) Гүлшанақ.

B) Төбе бүршігі.

C) Гүл бүршігі.

D) Жанама бүршік.

E) Жапырақты бүршік.

5. Тісті үнемі таза ұстау мына аурудың алдын алу:

A) Кариес.

B) Іш сүзегі.

C) Гастрит.

D) Дизентерия (қантышқақ).

E) Тырысқақ.

6. Ұша алмайтын құс:

A) Өзен шағаласы.

B) Сұр қарлығаш.

C) Жапалақ.

D) Құзғын.

E) Түйеқұс.

7. Адамның кеуде қуысында орналасатын мүше

A) Өкпе

B) Бүйрек

C) Бауыр

D) Ішектер

E) Қарын

8. Қысы-жазы адамның дене температурасы:

A) 35º

B) 38º

C) 38,5º

D) 36,6º

E) 39º

9. Қарағай қылқанының тіршілік ұзақтығы-

A) 1 жыл.

B) 2-3 жыл.

C) Мәңгі.

D) 4-5 жыл.

E) 3-4 жыл.

10. Тек қана тірі ағзалардың денесіндегі органикалық заттармен қоректенетін бактериялар-

A) Сүтқышқылы бактериялар.

B) Паразиттер.

C) Түйнек бактериялары.

D) Топырақ бактериялары.

E) Сапрофиттер.

11. Жүректің бұлшықетті қабаты :

A) Эпикард.

B) Қарынша.

C) Эндокард.

D) Құлақша .

E) Миокард.

12. Тыныс алатын ауаны жылытып, залалсыздандыратын мүше:

A) мұрын қуысы

B) ауыз

C) көмей

D) кеңірдек

E) аңқа

13. Адамдағы қалдық (рудиментті) белгілер-

A) Сойдақ тісінің дамуы.

B) Құйрықтың болуы.

C) Соқыр ішек өскіні.

D) Көп емшектілік.

E) Түктің болуы.

14. Автотрофты қоректенетін ағзалар:

A) Өсімдіктер.

B) Жануарлар.

C) Вирустар.

D) Адам.

E) Саңырауқұлақтар.

15. Бауыраяқты былқылдақденелі жәндік:

A) Каракатица.

B) Айқұлақ.

C) Сүлік.

D) Шұбалшаң.

E) Үлкен тоспа ұлу.

16. "Трансляция" ақуыздар синтезіндегі мағынасы:

A) Көшіріп аудару.

B) Ыдырау.

C) Тасымалдау.

D) Синтездеу.

E) Жасалу.

17. Көкірек қуысы көлемінің ұлғаюы:

A) екі басты бұлшық ет жиырылуынан

B) төрт басты бұлшық ет жиырылуынан

C) қабырға аралық бұлшық ет жиырылуынан

D) жалпақ арқа бұлшық етінің жиырылуынан

E) алыстан көргіш ет жиырылуынан

18. Энергия көзінің түзілуі:

A) Тек органикалық заттардың тотығуынан .

B) Қоректік заттардан.

C) Минералдық заттардың жинақталуынан .

D) Органикалық заттардың ыдырауы мен тотығуынан.

E) Тек органикалық заттардың ыдырауынан .

19. Қоректік тізбектің бірінші буындағылары:

A) Жыртқыштар.

B) Саңырауқұлақтар.

C) Өсімдіктер.

D) Шөп қоректі жануарлар.

E) Шіріту бактериялары.

20. Ми мен жұлыннан құралатын жүйке жүйесінің бөлімі:

A) Парасимпатикалық.

B) Орталық.

C) Өсімді(вегетативтік).

D) Шеткі.

E) Симпатикалық.

21. Ең жарық сүйгіш өсімдік:

A) саумалдық

B) түймедақ

C) інжугүл

D) қырықбуын

E) плаун

22. Тірі табиғаттағы ғылыми эволюциялық теорияны жасаған:

A) Ж.Б.Ламарк.

B) К.Линней.

C) Ч.Дарвин.

D) Н.И.Вавилов.

E) Т.Шванн.

23. Биосфераны өзгертетін қуатты фактор -

A) Микроорганизмдер.

B) Адам.

C) Табиғат.

D) Өсімдіктер.

E) Жануарлар.

24. Тарақанның ауызы бейімделген:

A) соруға

B) үгуге

C) сүзуге

D) кеміруге

E) шаншып соруға

25. Көз алмасының қасаң қабықшасы

A) бояғыш заттың (пигмент) мөлшері мен таралуын анықтайды.

B) көз ішіне сәуленің түсуін реттейді.

C) зақымданудан қорғайды.

D) қанмен қамтамасыз етеді.

E) жарық сәулесін еркін өткізеді.

26. Гидраның денесіне инемен әсер еткенде, тітіркенуге жауап беретін жасушалар-

A) Аралық.

B) Атпа.

C) Тері-бұлшықет.

D) Асқорыту.

E) Жүйке.

27. Шұбалшаң зәрінің сыртқа шығарлуы:

A) Екі сақина тәрізді түтікшелерден.

B) Бір-бірден орналасқан имек түтікшелерден.

C) Сақина тәрізді түтікшелерден.

D) Аналь тесігінен.

E) Екі-екіден орналасқан имек түтікшелерден.

28. Анд (Оңтүстік Америка) орталығы … отаны.

A) майлы тағамның

B) картоптың

C) күріштің

D) орамжапырақтың (қырыққабат)

E) жүзімнің

29. Екінші спермия ұрықтану нәтижесінде зиготадағы өзгерістер:

A) гаплоидты жиынтығы бар хромосоманың қалыптасуы.

B) диплоидты жиынтығы бар хромосоманың қалыптасуы

C) хромосома саны өзгермейтіндігі

D) триплоидты жиынтығы бар жасуша қалыптасуы

E) тетраплоидты жиынтығы бар хромосоманың дамуы

30. Эволюцияның эмбриологиялық дәлелдемелеріне жататындар:

A) Қазбалы өтпелі формалар.

B) Әр түрлі ағзалардың химиялық құрылымы және клеткааралық сұйықтықтардың ұқсас болуы.

C) Түрлердің географиялық таралу заңдылықтары.

D) Биогенетикалық заң.

E) Филогенетикалық қатарлар.





















69-вариант

БИОЛОГИЯ1. ¦рықтан дамитын тамыр:

A) Негізгі

B) Ауатамыр

C) Жанама

D) Қосалқы

E) Шашақ

2. Балықтың қозғалу мүшесі:

A) Торсылдағы.

B) Жүзбеқанаттары.

C) Қабыршақтары.

D) Желбезегі.

E) Бүйір сызығы.

3. Алқа т±қымдас:

A) ‡йењкі, қараѓай

B) Қызан, қара жидек

C) Жолжелкен, бақ-бақ

D) Алма, жауқазын

E) Қайыњ, қазтабан

4. Қазақстанның Қызыл Кітабының шыққан жылы:

A) 1984.

B) 1985.

C) 1981.

D) 1983.

E) 1982.

5. Бауырдыњ ж±мысына тез әсер етеді -

A) Есіртке заттар.

B) Автокµлік т‰тіні.

C) Д±рыс тамақтанбау.

D) Темекініњ т‰тіні.

E) Алкоголь.

6. Жасушадағы бейорганикалық зат:

A) Ақуыз (нәруыз).

B) Нуклеин қышқылдары.

C) Көмірсу.

D) Су.

E) Май.

7. Ішкі секреция бездерінің бөлетіні

A) Гормон

B) Тер

C) Фермент

D) Сілекей

E) Дәрумендер

8. Жердің саналы қабығы-

A) Ноосфера.

B) Биосфера.

C) Гидросфера.

D) Литосфера.

E) Атмосфера.

9. Гаметогенез бұл:

A) гаметалардың (құйылуы) қосылуы

B) гаметалардың пайда болуы

C) гаметалардың көбеюі

D) жасушаның бөлінуі

E) жасушаның ажырауы

10. Табиғи биогеоценоздар -

A) Қолдан сұрыптаудың әсерінен пайда болады.

B) Адам арқылы реттеледі.

C) Табиғи сұрыпталудың әсерінен пайда болады.

D) Техникамен өңделеді.

E) Адам қатысып өнім алынады.

11. Жүйке жасушасының ұзын өсіндісі:

A) Денесі.

B) Аксон.

C) Дендрит.

D) Түйіндер.

E) Нейрон.

12. Төменгі қысымды қан жүретін тамыр:

A) Өкпе көктамыры.

B) Салатамыр.

C) Қолқа.

D) Қылтамыр.

E) Көктамыр.

13. Қантамырларының қабырғасы түзіледі:

A) Көлденең жолақты жүрек ұлпасынан.

B) Бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпасынан.

C) Үшбасты бұлшық еттен.

D) Көлденең жолақты қаңқа ұлпасынан.

E) Екібасты бұлшық еттен.

14. Ата-ана белгілер жиынтығының ұрпақтан-ұрпаққа берілу қасиеті:

A) көбею

B) тітіркенгіш

C) тұқымқуалау

D) өзгергіштік

E) даму

15. АТФ синтезі жүреді:

A) Митохондрияда.

B) Рибосомада.

C) Лизосомада.

D) Центриольдарда.

E) Вакуоляда.

16. Ризоидтары болмайтын өсімдік:

A) Жасыл мүк .

B) Көкек мүгі.

C) Ламинария .

D) Плаун .

E) Сфагнум.

17. Ұлудың газ алмасу процесі жүретін мүшесі:

A) Желбезек.

B) Өкпе.

C) Тері.

D) Шапанша.

E) Қан тамырлары.

18. Адам ішегінде тіршілік ететін қауіпті жәндіктер:

A) нереида

B) сүлік

C) ақ сұлама

D) сиыр цепені

E) шұбалшаң

19. Орманда өсетін өсімдік:

A) Селеу.

B) Шие.

C) Бидайық.

D) Жусан.

E) Қарағай.

20. Адреналин гармонын бөлетін без:

A) Алқым безі.

B) Қалқанша безі.

C) Сілекей бездері.

D) Бүйрекүсті безі.

E) Жас бездері.

21. Ішекқуыстыларға тән-қасиет .

A) Көзшесінің болуы.

B) Паренхимасының болуы.

C) Пішін тұрақсыздығы.

D) Сәулелі симметриялылығы.

E) Екі жақты симметриялылығы .

22. Ұзақ уақыт бойы ареалдың белгілі бір бөлігінде тіршілік етіп, өз алдына дербес генетикалық жүйе құратын, еркін шағылысып, өсімтал ұрпақ беретін түр даралары.

A) Биоценоз.

B) Популяция.

C) Түр аралық.

D) Ұрпақтар.

E) Генофонд.

23. Шылым шегу зардабынан болатын өкпе ауруы:

A) Силикоз

B) Тұмау

C) СПИД

D) Плеврит

E) Пәле, рак

24. Асбұршақтың жемісі:

A) Бұршаққап

B) Бұршаққын

C) Сүйекті жеміс

D) Жидек

E) Қауашақ

25. Тірі ағзада жүретін химиялық процесс ... байланысты.

A) ішкі температура мен ылғалдылыққа

B) айналадағы орта жиынтығына

C) сыртқы және ішкі температураға

D) ауа райының барлық жиынтығына

E) сыртқы температураға, ылғалдыққа

26. Горилланың адамға жақындық белгісі:

A) Бассүйек құрылысы.

B) Аяқ-қолының мөлшері.

C) 12 жұп қабырғасы.

D) Қол, бас, табан, жамбас құрылысы.

E) Жалпақ төс сүйегі.

27. Саңырауқұлақтардың жемісті денесінің өсуі тоқтатылады:

A) Құрғақшылық жағдайда, ылғалды жерде.

B) Жазда.

C) Жылы күзде.

D) Жауыннан кейін.

E) Күзгі салқын түскенде.

28. Өрмекшінің дәм сезу мүшесі:

A) Аяғы.

B) Мұртшалар.

C) Жұтқыншақ.

D) Тіл.

E) Өрмек сүйелі.

29. Дәрумен жетіспесе қырыққұлақ ауруына шалдығады:

A) C

B) A

C) B

D) Д

E) K

30. Торлы қабықшада орналасқан таяқшадағы қызыл түсті зат родопсинді түзетін витамин

A) C.

B) D.

C) A.

D) B12.

E) B6.













70-вариант

БИОЛОГИЯ1. Лалагүл тұқымдас өсімдік:

A) Күріш.

B) Бидай.

C) Аспарагус.

D) Асбұршақ.

E) Картоп.

2. Бунақденелілер қоректенеді:

A) Аналық түйінімен.

B) Гүл шірнесімен.

C) Аналық жыныс жасушасымен.

D) Бүршікпен.

E) Гүл күлтесімен.

3. Шала піскен еттен, жұғады:

A) Жауын құрты.

B) Сиыр цепені.

C) Үшкірқұрт.

D) Қылқұрт.

E) Ішексорғы.

4. Фотосинтезге қажет емес:

A) Жарық.

B) Оттегі.

C) Хлорофилл.

D) Көмірқышқыл газы.

E) Су.

5. Жылдық шеңбері арқылы анықтай алмаймыз:

A) Солтүстік пен оңтүстік.

B) Ағаштың жасын.

C) Жарықтың мол, аз түскенін.

D) Ылғалдың мөлшерін.

E) Өсімдік түрін.

6. Аралық ми ... реттейді:

A) ішкі мүшелермен байланысты.

B) сезім мүшелерінің жұмысын.

C) қозғалысты.

D) бұлшық еттердің жұмысын.

E) ішкі секреция бездерінің жұмысын.

7. Монголоидты нәсілдердің ең негізгі белгілері:

A) Сақалы мен мұрты жақсы жетілген.

B) Шашы қара, бұйра.

C) Қыр мұрынды.

D) Дөңгелек жүзді.

E) Терісі қоңырқай сарғыш түсті.

8. Шартсыз және шартты рефлекстер туралы ілімді ашқан ғалым-

A) Парин В.В.

B) Ухтомский А.А.

C) Сеченов И.М.

D) Павлов И.П.

E) Мечников И.И.

9. Қызыл кітапқа тіркелетіндер-

A) Мәдени өсімдіктердің барлық түрі.

B) Барлық жабайы жануарлар.

C) Барлық үй жануарлары.

D) Жабайы өсімдіктердің барлық түрі.

E) Сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлар.

10. Тілдің ұшы … сезеді.

A) тәттіні

B) ащыны

C) қышқылды

D) күйдіретін ащыны

E) тұздылықты

11. Кеуде қуысын құрсақ қуысынан бөліп тұратын:

A) Сіңірлер.

B) Тегіс бұлшықет.

C) Асқазан, көлденең жолақты бұлшықет.

D) Көкет.

E) Қабырғааралық бұлшықет.

12. Тұмауды қоздырушылар-

A) Бактериялар.

B) Шаң-тозаңдар.

C) Вирустар.

D) Саңырауқұлақтар.

E) Құрттар.

13. Шаянның құрсақ бунағындағы қысқа аяқшалар саны -

A) Үш-үштен.

B) Бір-бірден.

C) Сегіз-сегізден.

D) Екі-екіден.

E) Төрт-төрттен.

14. Адамдағы кеуде сүйегіндегі қабырғалар саны:

A) 12 жұп

B) 11 жұп

C) 10 жұп

D) 13 жұп

E) 9 жұп

15. Эктодермаға орналасқан жұлдызша тәрізді жасушалардан құралған ұлпа:

A) Жүйке.

B) Бұлшық ет.

C) Дәнекер.

D) Асқорыту.

E) Жабын.

16. Жемін бітеудей жұтатын:

A) барлық жыландар

B) тек сұр жылан

C) тек улы жыландар

D) тек улы емес жыландар

E) тек абжылан

17. Ағзалардың бір-біріне тигізетін әсерлері жататын орта жағдайы:

A) Антропогендік.

B) Экологиялық.

C) Шектеуші.

D) Бейбиотикалық.

E) Биотикалық.

18. Аталған ұлудан бауыр аяқтыларын бөліп ал:

A) жүзім ұлуы

B) айқұлақ

C) каракатица

D) устрица

E) сегізаяқ

19. Мәдени өсімдіктердің орталықтарын ашқан:

A) С.С.Четвериков

B) Н.И.Вавилов

C) Н.В.Цинин

D) И.В.Мичурин

E) П.П.Лукьяненко

20. Қолайлы жағдайда өскен қарағайдың биіктігі-

A) 25-30 м.

B) 30-40 м.

C) 15-20 м.

D) 10-15 м.

E) 20-25 м.

21. Гомологиялық хромосоманың коньюгациялануы:

A) Мейоз телофазасында

B) Мейоз интерфазасында

C) Мейоз профазасында

D) Мейоз метафазасында

E) Мейоз анафазасында

22. Ақуыздың жасушада синтезделуі:

A) Вакуольде

B) Ядрошықта

C) Пластидтерде

D) Гольджи жиынтығында

E) Рибосомада

23. Гаструла бұл:

A) бір қабатты ұрық

B) бунақденелілердің дернәсілі

C) желілер мүшесінің қалыптасуы

D) екі қабатты ұрық

E) жұмыртқа жасушаларының ұрықтануы

24. Бауырсорғыш құрт:

A) Көп иелі.

B) Екі иелі.

C) Үш иелі.

D) Төрт иелі.

E) Бір иелі.

25. Қабыршақты (қаспақты) қына:

A) Ксантория.

B) Бұғымүк.

C) Бұғықына.

D) Исландия мүгі.

E) Цетрария.

26. Даралар арасында бір-бірімен тығыз байланыста болатын түрлер тізбегі:

A) Экологиялық пирамида.

B) Биоценоз.

C) Қоректену торы.

D) Қоректік.

E) Заттардың айналымы.

27. Долана тұқымдарының таралу жолы:

A) Су.

B) Ауа.

C) Жануарлар.

D) Өздігінен.

E) Жел.

28. Көміртегінің топырақта жинақталуы-

A) Көмірқышқыл газы түрінде.

B) Көмір түрінде.

C) Органикалық қосылыстар түрінде.

D) Шөгінді массалар түрінде.

E) Кальций карбонаты түрінде.

29. 1мм3 қанда эритроцит саны:

A) екі жүз мыңнан үш жүз мыңға дейін

B) бес мыңнан екі жүз мыңға дейін

C) бес млн-ға жақын

D) жүз мыңнан үш жүз мыңға дейін

E) үш мыңнан төрт мыңға дейін

30. Дәрумен жетіспесе қырыққұлақ ауруына шалдығады:

A) Д

B) K

C) A

D) C

E) B













71-вариант

БИОЛОГИЯ1. ¤сiмдiктерге әсер ететiн тiрi табиѓат жаѓдайлары -

A) Минералдар.

B) Жарық, жылу.

C) Ауа, су.

D) Жер бедерi, топырақ.

E) Барлық тiрi организмдер.

2. Жасушалар бір-бірімен … арқылы байланысады.

A) вакуоль

B) жасуша ядросы

C) цитоплазма

D) жасуша с±йықтыѓы

E) жасушааралық заттар

3. Пиязшықты µсімдіктер:

A) Мақта, к‰нбаѓыс

B) Асб±ршақ, жоњышқа

C) С‰мбіл, қазжуа, жауқазын, лапыз

D) Бидай, тары, арпа

E) Итм±рын, қойб‰лдірген

4. Фотосинтездеуші ұлпада орналасқан пластид:

A) Хромопласт.

B) Лейкопласт.

C) Вакуоль.

D) Хлоропласт.

E) Лизосома.

5. Адамның тәулігіне бөлінетін сілекей мөлшері:

A) 2,5 литр.

B) 3 литр.

C) 1 литр.

D) 1,5 литр.

E) 2 литр.

6. Гидраның қармалауыштарының орналасқан жері:

A) ауыз қуысының айналасында.

B) денесінің артқы бөлігінде.

C) дене бүйірінде.

D) табанында.

E) денесінің ортаңғы бөлігінде.

7. Сүтқоректілердің зәр шығару мүшесі:

A) Кеңірдек

B) Өкпе

C) Қарын

D) Бүйрек

E) Өңеш

8. Алдыңғы аяғы қанатқа айналған, денесі қауырсынмен қапталған жануарлар:

A) Балықтар.

B) Бауырымен жорғалаушылар.

C) Жарқанаттар.

D) Қосмекенділер.

E) Құстар.

9. Cаңырауқұлақтың споралары өнетін орта

A) кебу топырақ.

B) құс саңғырығының іші.

C) қарашірігі мол ылғалды топырақ.

D) ылғалы мол, бірақ қарашірігі аз топырақ.

E) су.

10. Жасушадағы бейорганикалық зат:

A) Су.

B) Май.

C) Нуклеин қышқылдары.

D) Көмірсу.

E) Ақуыз (нәруыз).

11. Оқу кезінде затты орналастыру қашықтығы:

A) 40-50 см.

B) 20-25 см.

C) 33-35 см.

D) 15-20 см.

E) 10-15 см.

12. Екі жақты симметриялылар:

A) Гидра.

B) Кебісше.

C) Ақ сұлама.

D) Амеба.

E) Тоспа ұлуы.

13. Өкпенің сыртқы қабатының атауы:

A) кедір-бұдыр қабықша

B) плевра (сіріқауыз)

C) көпіршіктер

D) түтіншелер

E) сероз

14. Биосферада атом энергиясын пайдаланғанда-

A) Атмосфера құрамы ластанады.

B) Радиоактивті сәулелер жинақталады.

C) Зиянды газдар жинақталады.

D) Көмірқышқыл газының мөлшері азаяды.

E) Көп мөлшерде оттегі сіңіріледі.

15. Серіктес жасушалар бұлар:

A) нейронды қоршаған жасушалар

B) нейронның денелері

C) нейронның қысқа өсінділері

D) нейронның ұзын өсінділері

E) аксондар

16. Шымтезек мүгінің басқаша атауы:

A) Плаун.

B) Жасыл мүк.

C) Көкек зығыры.

D) Сфагнум.

E) Ламинария .

17. Жаттығудың әсері пайдалы:

A) бұлшық етке

B) жүрекке

C) өкпеге

D) сүйекке

E) бүкіл организмге

18. Картоптың гүлдері:

A) Дара жынысты

B) Қос жынысты

C) Бір үйлі

D) Екі үйлі

E) Жыныссыз

19. Бейорганикалық заттардан органикалық заттарды синтездейтіндер:

A) Аэробтар.

B) Эукариоттар.

C) Гетеротрофтар.

D) Прокариоттар.

E) Автотрофтар.

20. Қан айналу жүйесінің негізгі қызметі:

A) артық қоректік заттар қорын жинау

B) оттегін тасымалдау

C) көмір қышқыл газын тасылмалдау

D) заттарды тасылмалдау, тіршілік әрекеттерін реттеу

E) газ алмасу процесіне қатысу

21. Барлық сыртқы ортадағы компоненттердің организмге тигізетін факторы:

A) Абиотикалық (бейбиотикалық).

B) Шектеуші.

C) Биотикалық.

D) Экологиялық.

E) Антропогендік.

22. Неандертальдықтар -

A) Ертедегі адамдар.

B) Тік жүретін адам.

C) Жартылай маймылдар.

D) Антропоидтар (адамтектес маймылдар).

E) Саналы адам.

23. Қышыма кененің аузы:

A) Кеміргіш.

B) Ұсақтағыш.

C) Сүзгіш.

D) Шайнағыш.

E) Сорғыш.

24. Қаңқаны құрайтын ұлпа:

A) Жүрек бұлшықеті.

B) Дәнекер.

C) Жүйке.

D) Бұлшықет.

E) Эпителий.

25. Биогеоценоздың ауысуына байланыссыз жүретін өзгерістер:

A) Биогеоценоздағы организмдердің тіршілік ортасына байланысты өзгеруі.

B) Ағзалардың табиғаттағы маусымдық өзгерістерге бейімделуі.

C) Адамның түрлі шаруашылық әрекеттері.

D) Климаттың өзгеруі.

E) Табиғаттағы түрлі апаттар.

26. Мейоз дегеніміз:

A) жасушаның тікелей бөлінуі

B) ұрықтанбаған жұмыртқа жасушасынан жаңа ағзаның дамуы

C) пісіп жетілу аймағындағы жыныс жасушасының бөлінуі

D) жыныс жасушаларының қосылуы

E) көбею аймағындағы жасушаның бөліну кезеңі

27. Жоғары температурада және қысымда:

A) Вирустар көбейеді.

B) Зат алмасу процесі төмендейді.

C) Бактериялар көбейеді.

D) Лейкоциттер көбейеді.

E) Вирустар қырылады.

28. Бақалшақсыз былқылдақденелі жәндік.

A) Үлкен тоспа ұлуы.

B) Каракатица.

C) Жүзім ұлуы.

D) Айқұлақ.

E) Шалшықұлу.

29. Гетерозиготалы ағзада екі жұп белгісі бойынша түзілетін жұп гаметасы:

A) 4

B) 8

C) 2

D) 1

E) 6

30. Эволюцияның қозғаушы күшіне жатпайтыны:

A) Тіршілік үшін күрес.

B) Тұқымқуалаушылық.

C) Табиғи сұрыпталу.

D) Бейімделушілік.

E) Тұқымқуалаушылық өзгергіштік.













72-вариант

БИОЛОГИЯ1. Егер т±қым тіршілігін жойса-

A) Топырақ тыѓыз болѓаны.

B) Қоректiк зат жетiспегені.

C) Т±қым терењ егiлгені.

D) Ауа, су жетiспегені.

E) Топыраѓы тыѓыз, ауа, су, қоректiк зат жетiспегені.

2. Тірі табиѓат:

A) Жануарлар, сањырауқ±лақтар, ауа, адамдар

B) ¤сімдіктер, жануарлар, сањырауқ±лақтар, бактериялар, адамдар

C) ¤сімдіктер, топырақ, тау жынысы, адамдар

D) Жорѓалаушылар, жануарлар, µсімдіктер, су

E) Адамдар, бактериялар, µсімдіктер, қ±м, балықтар

3. Гүлдің дәл ортасында орналасқан:

A) Аталық.

B) Тозаңқап.

C) Гүлсерік.

D) Гүлсағақ.

E) Аналық.

4. Б±ршақ т±қымдас:

A) Бидай

B) Итм±рын

C) Қазтабан

D) Жоњышқа

E) Ж‰гері

5. Жапырақ өңі дегеніміз:

A) Жапырақ алақаны.

B) Жасыл жасушалар қабаты.

C) Фотосинтездеуші жасушалар.

D) Жабын ұлпадан тұратын қабықша.

E) Сүзгілі түтіктер.

6. Сапрофиттерге жататыны:

A) Шаңжапырақтар.

B) Саңырауқұлақтар.

C) Балдырлар.

D) Плаундар.

E) Қыналар.

7. Ішкі секреция бездерінің бөлетіні

A) Дәрумендер

B) Тер

C) Сілекей

D) Гормон

E) Фермент

8. Тіршілік үшін түраралық күрес дегеніміз-

A) Қайшылықпен өтетін күрес.

B) Жеке түрлер арасындағы күрес.

C) Қоршаған ортамен күрес.

D) Жеке даралар арасындағы бәсекелестік.

E) Бір түрдің арасындағы күрес.

9. Асқынғанда жөтеліп қан түкіретін жұқпалы ауру:

A) туберкулез

B) силикоз

C) гайморит

D) трахеит

E) ларингит

10. Кебісшенің қозғалуы:

A) жалған аяқтарымен

B) ас қорыту вакуолі арқылы

C) кірпікшелерімен

D) талшықпен

E) жиырылғыш вакуольмен

11. Суық тиіп, қабыну ішкі құлаққа таралғанда-

A) Керең болады.

B) Дыбыс тербелістерін өткізу бұзылады.

C) Дабыл жарғағы зақымданады.

D) Есту сүйектерінің қозғалғыштығы жойылады.

E) Ұлулы дене зақымданады.

12. Тек өсімдіктер жасушасына ғана тән органоид.

A) Пластидтер.

B) Митохондрия.

C) Гольджи комплексі.

D) Рибосома.

E) Лизосома.

13. Жүйке жасушасының ұзын өсіндісі:

A) Аксон.

B) Нейрон.

C) Түйіндер.

D) Дендрит.

E) Денесі.

14. Қандауыршада жоқ мүше:

A) қанайналым жүйесі

B) желбезек саңылауы

C) жүйке түтігі

D) ішек

E) бассүйек

15. Көпқылтанды құрттардың дене қабаттарының саны:

A) 6

B) 5

C) 3

D) 4

E) 2

16. Адамның аузындағы күрек тістердің саны.

A) 4.

B) 6.

C) 8.

D) 12.

E) 10.

17. Бұлшықеттің сүйекке бекінуі ... арқылы.

A) Буын

B) Сіңір

C) Бұлшықет шоғы

D) Шеміршек

E) Эпителий

18. Жылудың түзілетін жері:

A) Бауыр мен ұйқы безінде.

B) Жүрек пен өкпелерде.

C) Тері мен өкпелерде.

D) Бауыр мен бұлшықеттерде.

E) Бұлшықет пен жүректе.

19. Әрбір жеке түрге тән хромосомалар жиынтығы, саны, мөлшері мен пішіні-

A) Физиологиялық критерий.

B) Географиялық критерий.

C) Генетикалық критерий.

D) Морфологиялық критерий.

E) Экологиялық критерий.

20. Бунақденелілердің қанайналым мүшесі:

A) жоқ.

B) екі шеңберден тұрады.

C) тұйық.

D) ашық.

E) аралас.

21. Гидра қорегінің қорытылуы:

A) Атпа жасушаларында.

B) Ішкі қуысында және ішкі қабат жасушаларында.

C) Қармалауыштарында.

D) Ауызында.

E) Сыртқы қабатында.

22. Ауаның ластануы-

A) өсімдікті азайтады.

B) оттегін азайтады.

C) қара дауыл соғады.

D) топырақты тоздырады.

E) қуаңшылыққа әкеледі.

23. РНК молекуласының құрамындағы компоненттер:

A) Урацил және рибоза.

B) Тимин және рибоза.

C) Дезоксирибоза және урацил.

D) Дезоксирибоза және тимин.

E) Дезоксирибоза және цитозин.

24. Эритроциттердің түзілетің орны:

A) Көк бауыр.

B) Бауыр.

C) Кемік , жілік майы.

D) Өкпе.

E) Жүрек.

25. Сыртқы және ішкі ортада байқалатын хромосомадағы өзгергіштік:

A) Модификация.

B) Реакция нормасы.

C) Кроссинговер.

D) Мутация.

E) Өзгергіштік.

26. Түрленбей дамитын омыртқасыз жануарларға жататындар-

A) Жәндіктер.

B) Шаянтектестер.

C) Өрмекшілер.

D) Ішекқуыстылар.

E) Құрттар.

27. Дәрумен жетіспесе қырыққұлақ ауруына шалдығады:

A) B

B) A

C) K

D) Д

E) C

28. Тірі ағзада жүретін химиялық процесс ... байланысты.

A) сыртқы және ішкі температураға

B) ауа райының барлық жиынтығына

C) айналадағы орта жиынтығына

D) ішкі температура мен ылғалдылыққа

E) сыртқы температураға, ылғалдыққа

29. Көміртегінің топырақта жинақталуы-

A) Шөгінді массалар түрінде.

B) Көмірқышқыл газы түрінде.

C) Көмір түрінде.

D) Кальций карбонаты түрінде.

E) Органикалық қосылыстар түрінде.

30. Адамдағы атавизм белгілері-

A) Соқыр ішек өскіні.

B) Құлақ қалқаны.

C) Үшінші қабақ.

D) Адам қаңқасындағы құйымшақ.

E) Қалың түктілігі.















73-вариант

БИОЛОГИЯ1. Пияз, сарымсақ т±қымдасы -

A) Астық

B) Раушанг‰л

C) Лалаг‰л

D) Алабота

E) Б±ршақ

2. Балықтыњ зәр шыѓару м‰шелері -

A) Т‰тікшелер.

B) Б‰йрек, қуық, несепаѓар.

C) Мальпигий тамырлары.

D) Сыртқа шыѓару сифоны.

E) Аналь тесігі.

3. Гүлсерігі жоқ өсімдік:

A) Терек.

B) Қызғалдақ.

C) Шие.

D) Алма.

E) Раушан.

4. Оттегі жоқ, батпақты жерде өсетін өсімдіктерде кездесетін түрі өзгерген тамыр:

A) Ауа тамыр.

B) Емізік тамыр.

C) Түйнек тамыр.

D) Тіреу тамыр.

E) Жем тамыр.

5. Тамақтыњ қ±рамындаѓы ақуызды ыдырататын фермент -

A) Тік ішекте.

B) Қарында.

C) Тоқ ішекте.

D) Аш ішекте.

E) Сілекей безінде.

6. Қанда глюкозаның үнемі болуын реттейтін без

A) Бүйрек үсті безі

B) Гипофиз

C) Ұйқы безі

D) Бауыр

E) Қалқанша без

7. Суық тиіп, қабыну ішкі құлаққа таралғанда-

A) Дыбыс тербелістерін өткізу бұзылады.

B) Есту сүйектерінің қозғалғыштығы жойылады.

C) Ұлулы дене зақымданады.

D) Керең болады.

E) Дабыл жарғағы зақымданады.

8. Митоздық бөліну нәтижесінде 1 жасушадан пайда болатыны:

A) 3

B) 2

C) 4

D) 6

E) 5

9. Ағзаның жаңа белгілерге ие болу қасиеті:

A) дамуы

B) тұқым қуалауы

C) көбеюі

D) тітіркенгіштігі

E) өзгергіштігі

10. Сүйек түзілетін ұлпа:

A) жүйке

B) бірыңғай салалы бұлшықет

C) дәнекер

D) эпителий

E) көлденең жолақты бұлшықет

11. Көбелектердің дернәсілінің атауы:

A) Қуыршақ.

B) Имаго.

C) Нимфа.

D) Жұлдызқұрт.

E) Личинка.

12. Жердің қатты қабығы-

A) Биосфера.

B) Ноосфера.

C) Атмосфера.

D) Литосфера.

E) Гидросфера.

13. Бас ми бағанының құрамына кірмейтін:

A) ортаңғы ми

B) аралық ми

C) сопақша ми

D) ми көпіршесі

E) үлкен ми сыңарлары

14. Жүректің бұлшықетті қабаты:

A) Құлақша.

B) Эпикард.

C) Қарынша.

D) Миокард.

E) Эндокард.

15. Жасушаның сұйық ортада қозғалуға бейімделген жіпше тәрізді нәзік өсінділері:

A) Өсінді.

B) Кірпікшелер, талшықтар.

C) Тарақша.

D) Түйіршікті эндоплазмалық тор.

E) Денешік.

16. Белгілі бір даму сатысында адам ұрығына ұқсас ұрық:

A) кесірткеде

B) көбелекте

C) арада

D) жауын құртында

E) шаянда

17. Ж.Б.Ламарктің пікірі бойынша, эволюцияның ең негізгі қозғаушы күші:

A) Тіршілік үшін күрес.

B) Ағзалардың ең бір жоғары сатыға көтеріле дами түсуі, жаттығуға байланысты.

C) Оқшауланып күресу.

D) Тұқымқуалайтын өзгергіштік.

E) Популяциялардың сан мөлшерінің ауытқуы, сыртқы ортаға байланысты.

18. Балдырлардың кездесетін жері:

A) Құрғақ ортада.

B) Шалғында.

C) Шөлде.

D) Дымқыл, сулы ортада.

E) Далада.

19. Қоректік заттары жарнағында болатын өсімдік.

A) Інжугүл

B) Шегіргүл

C) Үрмебұршақ

D) Қызғалдақ

E) Бидай

20. Оң жақ өкпе бөлігі:

A) 2

B) 5

C) 4

D) 3

E) 6

21. Гликоген өзінің табиғаты жағынан ... жатады:

A) майға

B) ақуызға

C) көмірсуға

D) АТФ-ға

E) ДНҚ-ға

22. Гидра қорегінің қорытылатын жері :

A) Асқазанында.

B) Ішегінде.

C) Қуыста.

D) Атпа жасушасында

E) Ішкі қабатта және қуыста.

23. Цистицеркоз ауруының әсерінен:

A) Көз жақсы көреді.

B) Бауыр зақымданбайды.

C) Қаны толады.

D) Бауыр зақымданады.

E) Көз көрмей қалады.

24. Ағзалардың төменгі сатыдан жоғарғы сатыларға дейін көтеріліп, құрылыстарының күрделенуі, даралар санының артуы, ареалының кеңеюімен байланысты популяция:

A) Биологиялық регресс.

B) Идиоадаптация.

C) Конвергенция.

D) Дивергенция.

E) Биологиялық прогресс.

25. Сөйлеу қабілеті жоқ, құралдары тастан жасалған қарапайым ғана, миының көлемі 600см³ адам:

A) Австралопитек.

B) Синантроп.

C) Кроманьон.

D) Питекантроп.

E) Неандерталь.

26. Табиғатта жарықтың маусымдық ырғағының әсері:

A) күндізгі және түнгі

B) тәуліктік және маусымдық

C) тәуліктік және жылдық

D) маусымдық және жылдық

E) жылдық және тәуліктік

27. Дәрумендер (витаминдер) ... түзілуіне қатысады.

A) майлардың

B) тұздардың

C) ферменттердің

D) көмірсулардың

E) гормондардың

28. Жеміс дамитын орын:

A) тұқым бастамасында

B) аталықта

C) тостағаншада

D) аналықтың аузында

E) аналық жатынында

29. Былқылдақденелілермен буылтық құрттардың дернәсіл сатысындағы ұқсастығы:

A) Денесі буылтықтан құралуы.

B) Тыныс алу жүйесі.

C) Қанайналым жүйесі.

D) Желбезектің болуы.

E) Бақалшақтың болуы.

30. Aшытқы саңырауқұлағының жіпшесі

A) болмайды.

B) түссіз, өскінге еніп, дәнекті улы мүйіз тәрізді қара өсіндіге айналдырады.

C) түссіз, көп ядролы, тарамдалған клетка.

D) тез өсіп тарамдалып қара споралар түзеді.

E) тарамдалған, арасындағы перделері арқылы жеке клеткаларға бөлінген.



















74-вариант

БИОЛОГИЯ1. К‰рделі масақ г‰лшоѓыры:

A) Бидайда

B) Қара мењдуанада

C) С±лыда

D) Асб±ршақта

E) Тарыда

2. Г‰лдіњ негізгі бµлігі:

A) Тостаѓан жапырақша

B) Тозањқап және аталық жіпше

C) К‰лте жапырақша

D) Аталық және аналық

E) Г‰лтабан және аналық

3. Тірі табиѓат:

A) Жорѓалаушылар, жануарлар, µсімдіктер, су

B) ¤сімдіктер, топырақ, тау жынысы, адамдар

C) Жануарлар, сањырауқ±лақтар, ауа, адамдар

D) Адамдар, бактериялар, µсімдіктер, қ±м, балықтар

E) ¤сімдіктер, жануарлар, сањырауқ±лақтар, бактериялар, адамдар

4. Егер т±қым тіршілігін жойса-

A) Ауа, су жетiспегені.

B) Топыраѓы тыѓыз, ауа, су, қоректiк зат жетiспегені.

C) Топырақ тыѓыз болѓаны.

D) Т±қым терењ егiлгені.

E) Қоректiк зат жетiспегені.

5. Минералды тыңайтқыш:

A) Құс саңғырығы.

B) Шымтезек.

C) Суперфосфат.

D) Қарашірік.

E) Өсімдік қалдығы.

6. Аралық ми ... реттейді:

A) қозғалысты.

B) ішкі секреция бездерінің жұмысын.

C) сезім мүшелерінің жұмысын.

D) бұлшық еттердің жұмысын.

E) ішкі мүшелермен байланысты.

7. Жердің саналы қабығы-

A) Ноосфера.

B) Атмосфера.

C) Гидросфера.

D) Литосфера.

E) Биосфера.

8. Қалпақшалы улы саңырауқұлақ -

A) Арышқұлақ.

B) Түлкіжем.

C) Майқұлақ.

D) Жалған түбіртек.

E) Ақ саңырауқұлақ.

9. Тілдің ұшы … сезеді.

A) күйдіретін ащыны

B) тәттіні

C) тұздылықты

D) ащыны

E) қышқылды

10. Кеуде қуысын құрсақ қуысынан бөліп тұратын:

A) Қабырғааралық бұлшықет.

B) Сіңірлер.

C) Көкет.

D) Тегіс бұлшықет.

E) Асқазан, көлденең жолақты бұлшықет.

11. Тұмауды қоздырушылар-

A) Саңырауқұлақтар.

B) Құрттар.

C) Вирустар.

D) Шаң-тозаңдар.

E) Бактериялар.

12. Сүтқоректілердің қорегі ауыз қуысынан кейін … түседі.

A) қарынға

B) жемсауға

C) жұтқыншаққа

D) он екі елі ішекке

E) ішекке

13. Безгек паразитінің көбеюі-

A) Эритроциттер арқылы.

B) Ішектер арқылы.

C) Адам өкпесі арқылы.

D) Тері арқылы.

E) Бауыр арқылы.

14. Тек өсімдіктер жасушасына ғана тән органоид.

A) Лизосома.

B) Рибосома.

C) Гольджи комплексі.

D) Пластидтер.

E) Митохондрия.

15. Қанның ұюын қамтамасыз етпейтін:

A) кальций тұздары

B) тромбоциттер

C) қан пластинкаларының бұзылуы

D) фибриноген белогы (нәруызы)

E) эритроциттер

16. Буынның шығуы:

A) буын қалтасы зақымдалса

B) сүйек зақымдалмай , сүйектің ойысы зақымдалса

C) қабығы зақымданғанда

D) сіңір созылғанда

E) буын сүйектері орнынан тайғанда

17. Табиғатта эволюциялық процестің басты факторы-

A) Түраралық күрес.

B) Тіршілік үшін күрес.

C) Қолдан сұрыптау.

D) Көбею қарқындылығы.

E) Табиғи сұрыпталу.

18. Медузаның қорегін әлсірететіні:

A) аузы.

B) бұлшық ет талшықтары.

C) атқыш жасушалары.

D) аралық жасушалары.

E) қармалауыштары.

19. Терідегі қоректік зат пен энергия "қоры" болып есептелетін:

A) Ішкі қабат.

B) Шел қабаты.

C) Рецепторлар.

D) Сыртқы қабат.

E) Түк ұясы.

20. Мал бауырында қимылдамай паразиттік тіршілік ететін:

A) нереида

B) бауырсорғыш

C) желпуішқұрт

D) аскарида

E) шұбалшаң

21. Бунақденелілердің қанайналым мүшесі:

A) ашық.

B) жоқ.

C) екі шеңберден тұрады.

D) тұйық.

E) аралас.

22. Адамның аузындағы күрек тістердің саны.

A) 12.

B) 6.

C) 4.

D) 8.

E) 10.

23. РНК молекуласының құрамындағы компоненттер:

A) Дезоксирибоза және цитозин.

B) Тимин және рибоза.

C) Дезоксирибоза және тимин.

D) Дезоксирибоза және урацил.

E) Урацил және рибоза.

24. Мүк спораларының дамитын орны.

A) Тамырда.

B) Ризоидта.

C) Жемісте.

D) Қауашақта.

E) Жапырақтың астында.

25. Мейоздық жолмен бөлінетіндер:

A) жыныс жасушалары

B) эмбриондық ұлпалар

C) қуық бұлшық еті, эпителий ұлпасы

D) прокариоттар

E) зақымдалған ұлпалар

26. Гетерозиготалы ағзада бір ғана белгісі бойынша түзілетін жұп гаметасы:

A) 8

B) 6

C) 2

D) 4

E) 1

27. Даралар арасында бір-бірімен тығыз байланыста болатын түрлер тізбегі:

A) Биоценоз.

B) Қоректену торы.

C) Экологиялық пирамида.

D) Қоректік.

E) Заттардың айналымы.

28. Ойлау процесі ... байланысты.

A) миға

B) жүйкенің шеткі бөлімдеріне

C) сезгіш жүйкеге

D) қимыл жүйкеге

E) жұлынға

29. Адамдағы атавизм:

A) Құлақ қалқаны.

B) Шонданай сүйегі.

C) Соқырішегі.

D) Көздегі үшінші қабақ.

E) Көп емшектілік.

30. Ағзаларда әр түрлі жергілікті тіршілік жағдайларына сәйкес алуан түрлі бейімділіктердің пайда болуы:

A) Дивергенция.

B) Идиоадаптация.

C) Жалпы дегенерация.

D) Ароморфоз.

E) Конвергенция.











75-вариант

БИОЛОГИЯ1. Жорѓалаушылардыњ ±рыѓы дамиды-

A) Қ±рлықта және іштей.

B) Суда.

C) Суда және іштей.

D) Жер астында.

E) Қ±рлықта.

2. Раушанг‰л т±қымдасы:

A) Тары, к‰ріш, асб±ршақ

B) Қазтабан, шымтезек м‰гі

C) Асқабақ, бидай, ж‰гері

D) Алма, тењгежапырақ, итм±рын

E) Орамжапырақ, шомыр, беде

3. Телу дегеніміз:

A) ¤сімдіктердіњ тамырларын ±ластыру

B) Қалемшелер арқылы кµбейту

C) ¤сімдіктерді т±қымнан кµбейту

D) Тамыр арқылы кµбейту

E) Бір µсімдік бµлігін екінші µсімдік бµлігіне ±ластыру

4. Сүйекті құрғақ жемісті өсімдік:

A) Қызан.

B) Грек жаңғағы.

C) Бидай.

D) Тұшала.

E) Көкнәр.

5. Адам аѓзасындаѓы бауырдыњ негізгі қызметі -

A) Қорытылмаѓан заттарды қорыту, суды қанѓа µткізу.

B) М‰шелердіњ тіршілігінен пайда болѓан аѓзадаѓы улы заттарды залалсыздандыру.

C) Ферменттердіњ әсерімен ақуыздарды ыдырату.

D) Ферменттердіњ әсерінен кµмірсуларды ыдырату.

E) М‰шелердiњ ж±мысын реттейтiн гормондар бµлу.

6. Жердің геологиялық қабығы биосфера:

A) Қатты заттардан тұрады.

B) Сұйық заттардан тұрады.

C) Газ тектес заттардан тұрады.

D) Тірі организмдерден тұрады.

E) Топырақтан тұрады.

7. Жануарлардағы шартсыз тітіркендіргіш бұл:

A) тамақ

B) музыка

C) иесінің дауысы

D) қоңырау сылдыры

E) жарық

8. «Селекция» деген сөздің мағынасы:

A) Бейімділік.

B) Будандастыру.

C) Іріктеу, сұрыптау.

D) Қолға үйрету.

E) Өзгерту.

9. Cаңырауқұлақтың споралары өнетін орта

A) су.

B) ылғалы мол, бірақ қарашірігі аз топырақ.

C) кебу топырақ.

D) қарашірігі мол ылғалды топырақ.

E) құс саңғырығының іші.

10. Ағзаның өсуін реттейтін гормонды бөлетін без:

A) Сілекей.

B) Бүйрек үсті.

C) Ұйқы.

D) Гипофиз.

E) Бауыр.

11. Адамдағы кеуде сүйегіндегі қабырғалар саны:

A) 10 жұп

B) 11 жұп

C) 9 жұп

D) 13 жұп

E) 12 жұп

12. Адамда болатын қан топтарының саны:

A) Төрт.

B) Үш.

C) Алты.

D) Екі.

E) Бес.

13. Дисахаридтерге жататын

A) Пентоза

B) Сахароза

C) Глюкоза

D) Галактоза

E) Рибоза

14. Оқу кезінде затты орналастыру қашықтығы:

A) 20-25 см.

B) 10-15 см.

C) 40-50 см.

D) 15-20 см.

E) 33-35 см.

15. Тірі табиғаттағы ғылыми эволюциялық теорияны жасаған:

A) Ж.Б.Ламарк.

B) К.Линней.

C) Т.Шванн.

D) Ч.Дарвин.

E) Н.И.Вавилов.

16. Тыныш отырғанда адамның жұтатын ауа мөлшері:

A) 3500 см3

B) 500 см3

C) 1500 см3

D) 3000 см3

E) 2000 см3

17. Ұрықтанған жасушадан жас гидраның пайда болуы:

A) Цистаға айналу.

B) Ісіну.

C) Бөліну.

D) Бүршіктену.

E) Регенерацияға ұшырау.

18. Қолайлы жағдайда өскен қарағайдың жасы-

A) 250-300 жыл.

B) 350-400 жыл.

C) 100-150 жыл.

D) 150-200 жыл.

E) 200-250 жыл.

19. Кірпікшелі құрттардың сезім мүшелері:

A) Бұлшық ет сезім мүшесі.

B) Сипап-сезу, көру, тепе-теңдік мүшелері.

C) Иіс сезу мүшесі.

D) Дәм сезу мүшесі.

E) Тепе-теңдік мүшесі.

20. 1 гр ақуыз ыдырағанда бөлінетін жылу мөлшері:

A) 16,8 кДж

B) 17,0 кДж

C) 17,6 кДж

D) 17,2 кДж

E) 16,0 кДж

21. Митоздық бөліну кезінде аналық хромосома 16 болған жағдайдағы саны:

A) 48

B) 16

C) 32

D) 8

E) 24

22. Австралопитектердің қаңқа қалдықтары табылған аймақ -

A) Азия.

B) Шығыс Африка.

C) Оңтүстік Африка.

D) Ява аралы.

E) Европа

23. Глюкоза ыдырауының оттексіз сатысы:

A) Хемосинтез.

B) Ассимиляция.

C) Фотосинтез.

D) Гликолиз.

E) Диссимиляция.

24. Шаянтәрізділердің кездеспейтін жерлері:

A) Тұзды теңіз сулары.

B) Арктикалық көлдер.

C) Жануарларда паразиттік тіршілік етуі.

D) Теңіз бен мұхиттар.

E) Суқоймалары.

25. Бидай тұқымы өне бастағанда қоректік заттардың эндоспермнен ұрыққа келуі:

A) Тұқым қабығы арқылы.

B) Тамырша арқылы.

C) Бүршікше арқылы.

D) Сабақша арқылы.

E) Тұқымжарнақ арқылы.

26. Тамырсабағындағы түрі өзгерген жапырақтар

A) Қабыршақтар

B) Тікенектер

C) Орама жапырақтар

D) Мұртшалар

E) Шырынды жапырақтар

27. Сыртқы ортамен тікелей байланыс жасайтын мүше:

A) сезім мүшелері

B) орталық жүйке жүйесі

C) вегетативті жүйке жүйесі

D) қанайналым жүйесі

E) шеткі жүйке жүйесі

28. Мәдени өсімдіктермен арамшөптер арасындағы қатынас:

A) Селбесу (симбиоз).

B) Түрішілік күрес.

C) Жыртқыштық.

D) Паразиттік.

E) Түраралық күрес.

29. Түрдің генотипі ААВв болатын гаметалары:

A) АВ

B) ААВ

C) АА, Вв

D) Аав

E) АВ, Ав

30. Үлкен тоспа ұлуының жүйке жүйесі:

A) Бес жұп.

B) Үш жұп.

C) Жұтқыншақ асты.

D) Екі жұп.

E) Жұтқыншақ үсті.











76-вариант

БИОЛОГИЯ1. Қос жынысты гүл:

A) Аналығы ғана бар гүл.

B) Аталығы ғана бар гүл.

C) Аталығы да, аналығы да жоқ гүл.

D) Жыныссыз гүлдер.

E) Аталығы да, аналығы да бір гүлде орналасқан.

2. Барлық астық т±қымдастар:

A) Шµптесін, кµп жылдық µсімдіктер

B) Шµптесін, бір жылдық µсімдіктер

C) Аѓаштар

D) Б±талар

E) Шµптесін, екі жылдық µсімдіктер

3. Ағаштың жасын анықтауға болады:

A) Сүрек жуандығы бойынша.

B) Өзек сәулелері бойынша.

C) Жылдық шеңберлер бойынша.

D) Қабықтың қалыңдығы бойынша.

E) Өзектің жуандығы бойынша.

4. Шеміршекті балықтардыњ µкілдері -

A) Т±тасбас, акула, скат.

B) Шоқыр, қортпа, бекіре.

C) Каспий албырты, кета, нерпа, бахтах (форель).

D) Табан, ақмарқа, қаяз.

E) Т‰лкі балық, қылқа (килька), сардинка.

5. Бауыр, ұйқыбезінің өзектері ашылатын мүше:

A) Қарын.

B) Ауыз.

C) Ұлтабарұшы.

D) Өңеш.

E) Тоқ ішек.

6. Жеуге жарамды саңырауқұлақтар

A) қаракүйе, қастауыш.

B) ақ зең, қи саңырауқұлағы.

C) жалған түбіртек, боз арамқұлақ.

D) арышқұлақ, көктерек саңырауқұлағы, қозықұйрық.

E) пеницилл, ашытқы.

7. Полиптер:

A) Көп бүршікті жәндіктер.

B) Көп симметриялы жәндіктер.

C) Көпаяқты қозғалмайтын жәндіктер.

D) Көп табанды жәндіктер.

E) Көп қармалауышты жәндіктер.

8. Гуанинге комплементарлы нуклеотид:

A) Урацил.

B) Тимин.

C) Аденин.

D) Гуанин.

E) Цитозин.

9. Мүк спораларының пісіп жетілетін орны.

A) Сабақта .

B) Қауашақта.

C) Ризоидтарда .

D) Жапырақта .

E) Тамырда.

10. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен жануарлардың тұқымдарын жасау, жақсарту, ұсақ ағзалардың штаммаларын алу әдістерін зерттейтін ғылым:

A) Генетика.

B) Селекция.

C) Эмбриология.

D) Экология.

E) Цитология.

11. Қызыл кітаптың міндеттері-

A) Республика заңдарына сәйкес сирек түрлерді қорғау.

B) Үй жануарларының барлық түрін сақтап қалу.

C) Жабайы өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.

D) Жабайы жануарлардың барлық түрін сақтау.

E) Мәдени өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.

12. "Ми рефлекстері" деген ғылыми еңбекті жазған:

A) Н.И.Пирогов.

B) П.К.Анохин.

C) И.М.Сеченов.

D) И.И.Мечников.

E) И.П.Павлов.

13. Оттегін тасымалдаушы қанның құрам бөлігі:

A) гемоглобин

B) гемотромбоцит

C) лейкоцит

D) тромбоцит

E) фибрин

14. Еуропеоидтік нәсілдерге тән емес белгілер:

A) Жақ сүйектері шығыңқы, бет пішіні жалпақ, кең маңдайлы.

B) Терісі қоңырқай ақшылдау.

C) Шашы жұмсақ.

D) Еріндері жұқа.

E) Қырмұрынды.

15. Лас суда, кір жеміс-жидектерде болатын қарапайым жәндік:

A) лямблия

B) кәдімгі амеба

C) трипоносома

D) лейшмания

E) қантышқақ амебасы

16. Лейкоциттер:

A) CO2 тасиды

B) ағзаны жұқпалы аурудан қорғайды

C) оттегін тасиды

D) қанның ұюуына қатысады

E) көмірқышқыл мен тығыз байланысады

17. Тұқымша жемісті өсімдік:

A) Қайың

B) Таңқурай

C) Күріш

D) Мақта

E) Бақбақ

18. Ішкі секреция бездері:

A) Ауызға ашылатын өзегі бар.

B) Ішек қуысына ашылатын өзегі бар.

C) Дене қуысына ашылады.

D) Өзегі жоқ.

E) Қарын қуысына ашылады.

19. Қатқылқанаттылар отрядына жататын бунақденелі:

A) Трутень.

B) Таракан.

C) Біте.

D) Қиқоңыз.

E) Жарақша.

20. Өсімдікке … жетіспегенде қурайды.

A) оттегі

B) минералдық заттар

C) ауа

D) су

E) органикалық заттар

21. Нейрон дегеніміз:

A) сезімтал жүйке талшығы

B) қимыл жүйке талшығы

C) жүйке жасушасы

D) жүйке түйіндері

E) аралас жүйке талшығы

22. Қаңқа бұлшық етінің құрылысы тұрады:

A) көлденең жолақты бұлшық ет талшықтары шоғырынан

B) бірыңғай салалы бұлшық ет шоғырынан

C) жекеленген көлденең жолақты бұлшық еттен

D) бірыңғай салалы бұлшық ет және жекеленген көлденең жолақты бұлшық еттен

E) көлденең жолақты бұлшық ет талшықтары шоғыры мен бірыңғай салалы бұлшық еттен

23. Ас қорыту жүйесінде аминқышқылдарға дейін ыдырайтын органикалық қосылыс:

A) крахмал

B) көмірсу

C) глюкоза

D) май

E) ақуыз (нәруыз)

24. Тірі табиғаттағы ғылыми эволюциялық теорияны жасаған:

A) Н.И.Вавилов.

B) К.Линней.

C) Т.Шванн.

D) Ж.Б.Ламарк.

E) Ч.Дарвин.

25. Жарық қабылдайтын жасушалардың орналасауы:

A) Тамырлы қабықшада.

B) Тор қабықша ішіндегі таяқшалар.

C) Көз бұршағында.

D) Қасаң қабықшада.

E) Шыны тәрізді денеде.

26. Ағзадағы мүше дегеніміз:

A) Әр-түрлі қызмет атқаратын бөлігі.

B) Белгілі құрылысы бар, үйлесімді қызмет атқаратын дене бөлігі.

C) Белгілі құрылысы бар, үйлесімсіз қызмет атқаратын дене бөлігі.

D) Әр-түрлі құрылысы бар дене бөлігі.

E) Белгілі құрылысы бар, әр-түрлі қызмет атқаратын дене бөлігі

27. Қасқырдың бөкенге шабуылы:

A) Селбесу.

B) Жыртқыштық.

C) Бәсекелестік.

D) Паразиттік.

E) Арамтамақтық.

28. Жануарлардың дене пішіні мен түсі қоршаған ортаның заттарымен сәйкес келетін бейімделушілік:

A) Бүркеніш.

B) Айбарланғыш.

C) Сақтандырғыш.

D) Жасырынғыш.

E) Қорғаныш (мимикрия).

29. Эволюцияның эмбриологиялық дәлелдемелеріне жататындар:

A) Филогенетикалық қатарлар.

B) Әр түрлі ағзалардың химиялық құрылымы және клеткааралық сұйықтықтардың ұқсас болуы.

C) Қазбалы өтпелі формалар.

D) Биогенетикалық заң.

E) Түрлердің географиялық таралу заңдылықтары.

30. Мейоздық кезеңде хромосомалар жиынтығы:

A) өзгеріссіз қалады

B) кездейсоқ өзгеріске ұшырайды

C) екі есе азаяды

D) бір жұбы артып кетеді

E) екі есе көбейеді















77-вариант

БИОЛОГИЯ1. Тасбақатәрізділердіњ ерекшелігі -

A) Денесі қабыршақпен қапталѓан.

B) Денесі қауырсынмен, саусақтары м‰йізді қабыршақпен қапталѓан.

C) Денесін плакоидты қабыршақтар қаптайды.

D) Денесі мүйізді сауытпен қапталѓан.

E) Денесінде бес қатар ірі м‰йізді шатырлары бар.

2. Суды көп мөлшерде қажет ететін дақыл:

A) Қарабидай.

B) Күріш.

C) Тары.

D) Бидай.

E) Сұлы.

3. Жас өркеннің сыртқы қабаты:

A) Өң.

B) Тін.

C) Өзек.

D) Сүрек.

E) Тоз.

4. Адамның тәулігіне бөлінетін сілекей мөлшері:

A) 2 литр.

B) 1,5 литр.

C) 1 литр.

D) 2,5 литр.

E) 3 литр.

5. Хош иісті:

A) Гүлсағақ.

B) Гүлтабан.

C) Тостағанша.

D) Күлте.

E) Тұқым.

6. Ішкі секреция бездерінің бөлетіні

A) Тер

B) Дәрумендер

C) Фермент

D) Гормон

E) Сілекей

7. Сүтқоректілердің зәр шығару мүшесі:

A) Өңеш

B) Қарын

C) Бүйрек

D) Кеңірдек

E) Өкпе

8. Түр критерилерінің басты белгісі:

A) Морфологиялық.

B) Географиялық.

C) Генетикалық.

D) Физиологиялық.

E) Экологиялық.

9. Адамдағы кеуде сүйегіндегі қабырғалар саны:

A) 12 жұп

B) 13 жұп

C) 11 жұп

D) 10 жұп

E) 9 жұп

10. Тек өсімдіктер жасушасына ғана тән органоид.

A) Пластидтер.

B) Лизосома.

C) Митохондрия.

D) Гольджи комплексі.

E) Рибосома.

11. Тіршілік үшін түраралық күрес дегеніміз-

A) Қоршаған ортамен күрес.

B) Бір түрдің арасындағы күрес.

C) Қайшылықпен өтетін күрес.

D) Жеке даралар арасындағы бәсекелестік.

E) Жеке түрлер арасындағы күрес.

12. Жүйке жасушасының ұзын өсіндісі:

A) Аксон.

B) Дендрит.

C) Түйіндер.

D) Денесі.

E) Нейрон.

13. Сапрофиттерге жататыны:

A) Балдырлар.

B) Шаңжапырақтар.

C) Қыналар.

D) Плаундар.

E) Саңырауқұлақтар.

14. Жердің саналы қабығы-

A) Гидросфера.

B) Биосфера.

C) Ноосфера.

D) Литосфера.

E) Атмосфера.

15. Ағзалардың төменгі сатыдан жоғарғы сатыларға дейін көтеріліп, құрылыстарының күрделенуі, даралар санының артуы, ареалының кеңеюімен байланысты популяция:

A) Биологиялық регресс.

B) Биологиялық прогресс.

C) Дивергенция.

D) Конвергенция.

E) Идиоадаптация.

16. Буылтық құрттардың жүйке жүйесі:

A) құрсақ түйіндері

B) әр буылтықта жеке ми

C) ми мен жүйке түйіндері

D) тек жұтқыншақ үсті түйіні

E) тек жұтқыншақ асты түйін

17. Гидраның дене қуысының саны:

A) 5

B) 2

C) 3

D) 1

E) 4

18. Көз бұршағы қызметінің өзгеруіне байланысты болатын көру кемістігінің атауы

A) көздің жасаурауы.

B) көз зақымы.

C) конъюнктивит.

D) алыстан және жақыннан көргіштік.

E) трахома.

19. Ұлудың қаны қай мүшеде тазарады:

A) Өкпеде.

B) Ішекте.

C) Желбезекте.

D) Жүректе.

E) Бүйректе.

20. Ағзада жетіспегенде "мешел"ауруы пайда болатын дәрумен:

A) B

B) D

C) E

D) K

E) A

21. Гемоглобині бар қан жасушалары:

A) Тромбоциттер.

B) Лейкоциттер.

C) Эритроциттер.

D) Лимфоциттер.

E) Фагоциттер.

22. Көбелектердің басқа бунақденелілерден айырмашылығы:

A) Екі жұп қанаты бар.

B) Бір жұп қанаты - қатқыл, екінші жұп қанаты - жарғақ.

C) Қанаты жоқ, не нашар дамығын.

D) Бір жұп мөлдір қанаты бар.

E) Қанатын ұсақ қабыршақтар қаптайды.

23. Фотосинтездеуші және қор жинаушы ұлпалардың біріктірілген атауы:

A) Өткізгіш

B) Негізгі

C) Жабын

D) Тірек

E) Түзуші

24. Асбұршақ тұқымы өне бастағанда, алғашқы пайда болатыны:

A) Сабақша.

B) Тамырша.

C) Бүршікше.

D) Жапырақша.

E) Тұқым бастама.

25. Ойлау процесі ... байланысты.

A) миға

B) қимыл жүйкеге

C) жұлынға

D) сезгіш жүйкеге

E) жүйкенің шеткі бөлімдеріне

26. Түрленбей дамитын омыртқасыз жануарларға жататындар-

A) Жәндіктер.

B) Ішекқуыстылар.

C) Шаянтектестер.

D) Өрмекшілер.

E) Құрттар.

27. Тірі ағзада жүретін химиялық процесс ... байланысты.

A) ауа райының барлық жиынтығына

B) айналадағы орта жиынтығына

C) сыртқы температураға, ылғалдыққа

D) ішкі температура мен ылғалдылыққа

E) сыртқы және ішкі температураға

28. Ақ мүк деп аталу себебі:

A) Тамыры болмағандықтан.

B) Өлі жасушаларының іші ауаға толы болғандықтан.

C) Ризоидтары болмағандықтан.

D) Шымтезекке айналуынан.

E) Батпақта өсетіндіктен.

29. Адамдағы атавизм белгілері-

A) Қалың түктілігі.

B) Соқыр ішек өскіні.

C) Үшінші қабақ.

D) Құлақ қалқаны.

E) Адам қаңқасындағы құйымшақ.

30. Сыртқы және ішкі ортада байқалатын хромосомадағы өзгергіштік:

A) Реакция нормасы.

B) Өзгергіштік.

C) Модификация.

D) Кроссинговер.

E) Мутация.













78-вариант

БИОЛОГИЯ1. Бауыр, ұйқыбезінің өзектері ашылатын мүше:

A) Тоқ ішек.

B) Қарын.

C) Ауыз.

D) Ұлтабарұшы.

E) Өңеш.

2. Т‰йнек бактериялары кездеседі:

A) Б±ршақ т±қымдас µсімдік сабаѓында

B) Б±ршақ т±қымдас µсімдік тамырында

C) Астық т±қымдас µсімдік сабаѓында

D) Итм±рын жалѓан жемісінде

E) Картоп т‰йнегінде

3. Балықтардың тыныс алу мүшесі:

A) Өкпе.

B) Өкпе көпіршігі.

C) Желбезек.

D) Ауатамыр.

E) Трахея.

4. Сабақтың дәл ортасында орналасқан қабат:

A) Тін.

B) Камбий.

C) Тоз.

D) Өзек.

E) Сүрек.

5. Қос жынысты гүл:

A) Аналығы ғана бар гүл.

B) Аталығы да, аналығы да бір гүлде орналасқан.

C) Жыныссыз гүлдер.

D) Аталығы ғана бар гүл.

E) Аталығы да, аналығы да жоқ гүл.

6. Судың қалың қабатында жүзіп жүретін ішекқуыстылар-

A) қызыл маржандар.

B) медузалар.

C) гидралар.

D) актиниялар.

E) риф түзуші маржандар.

7. Қан бұл ... ұлпа.

A) дәнекер

B) нерв

C) эпителий

D) көлденең жолақты

E) бұлшық ет

8. Қозықұйрықтың боз арамқұлақтан ерекшелігі:

A) Қалпақшасының асты қызғылт түсті, түбіртегінде сақинасы болмайды.

B) Қалпақшасының асты ақшыл-жасыл түсті.

C) Жемісті денесі жер бетіне күзде дамиды.

D) Негізінен топ-топ болып өседі.

E) Түбіртегі жіңішке, ұзын, түбіртегінде сақинасы бар.

9. Өкпенің сыртқы қабатының атауы:

A) сероз

B) көпіршіктер

C) түтіншелер

D) кедір-бұдыр қабықша

E) плевра (сіріқауыз)

10. Өсімдіктің азот жинақтаушы-түйнек бактериялары орналасқан орны:

A) Тұқымда.

B) Тамырда.

C) Жемісте.

D) Сабақта.

E) Жапырақта.

11. Тұмаумен ауырғанда микроорганизмдердің әсерінен құлақтың қабынатын бөлімі-

A) Ішкі құлақ.

B) Есту сүйектері.

C) Сыртқы құлақ.

D) Ортаңғы құлақ.

E) Есту түтігі.

12. Хламидомонада жасушасының сыртын қаптайтын:

A) Кірпікшелер.

B) Қабықша.

C) Көзше.

D) Талшықтар.

E) Хроматофор.

13. Генетикалық зерттеу әдістеріне жатпайтыны:

A) салыстырмалы анатомиялық

B) егіздік

C) генеологиялық

D) цитогенетикалық

E) гибридологиялық

14. Қанда глюкозаның үнемі болуын реттейтін без

A) Гипофиз

B) Қалқанша без

C) Ұйқы безі

D) Бүйрек үсті безі

E) Бауыр

15. Бактериофаг - бүл

A) Бактерияны зақымдаушы вирус

B) Бактериядағы жасушаның бөлігі

C) Балдырлар мен саңырауқұлақтардың тобы

D) Эукариотты жасушаларды жансыздандыратын бактериялар

E) Вирус пен бактерияның тобы

16. Өсімдіктерге беріктік қасиет беретін ұлпа:

A) Фотосинтездеуші

B) Жабын

C) Қорға жинаушы

D) Түзуші

E) Тірек

17. Буынның шығуы:

A) қабығы зақымданғанда

B) буын қалтасы зақымдалса

C) буын сүйектері орнынан тайғанда

D) сүйек зақымдалмай , сүйектің ойысы зақымдалса

E) сіңір созылғанда

18. Энцефалит ауруын тарататын жәндік:

A) Алма кенесі.

B) Берішкене.

C) Құс кенесі.

D) Ұн кенесі.

E) Тайга кенесі.

19. Гүлді өсімдіктің мүшесіне жатпайтындар:

A) Тамыр.

B) Сабақ.

C) Ризойдтар.

D) Тұқым.

E) Жапырақ.

20. Жыныс жасушасындағы хромосома саны:

A) 43

B) 22

C) 21

D) 23

E) 46

21. Ақуызға (нәруызға) жатпайтын күрделі зат:

A) глюкоза

B) өт

C) токсин

D) фермент

E) гормон

22. Теңіздерде, топырақта, адамдарда, өсімдіктерде, жануарларда, тұнық суда тіршілік ететін паразит құрттар:

A) сорғыш құрттар

B) нереида

C) шұбалшаң

D) таспа құрттар

E) жұмыр құрттар

23. Жүйке жасушаларының ми және жұлыннан тысқары жерде шоғырлануы:

A) Дендрит.

B) Нейрон.

C) Аксон.

D) Жүйке.

E) Түйіндер.

24. Үлкен тоспа ұлудың жүрегі:

A) Төрт бөлік.

B) Екі бөлік.

C) Бес бұрыш тәрізді.

D) Үш бөлік.

E) Бір бөлік.

25. Бір түр дараларының екінші түр дараларына жемтік болуы:

A) Жыртқыштық.

B) Арамтамақтық.

C) Селбесу.

D) Бәсекелестік.

E) Паразиттік.

26. Онтогенездік дамуда эктодерма қабатынан пайда болатын:

A) Зәр шығару жүйесі.

B) Хорда.

C) Жүйке тақташасы.

D) Ішек.

E) Бұлшық ет.

27. Түрлер арасында қоректері біркелкі болған жағдайда туындайтын:

A) Паразиттік.

B) Арамтамақтық.

C) Жыртқыштық.

D) Селбесу.

E) Тіршілік үшін күрес.

28. Жануарлар селекциясында депрессияға ұшырататын әдістер:

A) Жеке сұрыптау.

B) Тұқымаралық сұрыптау.

C) Әріден будандастыру.

D) Жақын, туыстар арасындағы сұрыптау.

E) Жаппай сұрыптау.

29. ДНҚ молекуласының құрамына кіретін

A) 5 типті неуклеотид

B) 6 типті неуклеотид

C) 2 типті неуклеотид

D) 4 типті неуклеотид

E) 3 типті неуклеотид

30. Синантроптың қаңқа қалдығы табылған жер -

A) Азия.

B) Австралия.

C) Пекин.

D) Германия.

E) Европа.

























79-вариант

БИОЛОГИЯ1. Раушангүлділерге жататын шөптесін өсімдік:

A) Көкнәр.

B) Алабота.

C) Жоңышқа.

D) Қазтабан.

E) Картоп.

2. Қос жынысты гүл:

A) Аталығы да, аналығы да бір гүлде орналасқан.

B) Аталығы да, аналығы да жоқ гүл.

C) Жыныссыз гүлдер.

D) Аналығы ғана бар гүл.

E) Аталығы ғана бар гүл.

3. Бауыр, ұйқыбезінің өзектері ашылатын мүше:

A) Ауыз.

B) Өңеш.

C) Ұлтабарұшы.

D) Тоқ ішек.

E) Қарын.

4. Мишығы нашар дамыған:

A) Қосмекенділерде.

B) Сүйекті балықтарда.

C) Шеміршекті балықтарда.

D) Жорғалаушыларда.

E) Құстарда.

5. Сабақтыњ жуандап µсуі ... байланысты.

A) камбий қабатына

B) с‰рек қабатына

C) жасымықшаларѓа

D) тоз және тін қабатына

E) өзек қабатына

6. Көздің бұзылуы ағзада мына дәруменнің (витаминнің) жетіспеуінен

A) В2.

B) А.

C) Д.

D) С.

E) В1.

7. Жердің қатты қабығы-

A) Гидросфера.

B) Атмосфера.

C) Биосфера.

D) Литосфера.

E) Ноосфера.

8. Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын бактериялар:

A) Топырақ бактериялары.

B) Ауру туғызытан бактериялар.

C) Сүтқышқыл бактериялары.

D) Шіріту бактериялары.

E) Түйнек бактериялары.

9. Жүректің бұлшықетті қабаты:

A) Эпикард.

B) Құлақша.

C) Эндокард.

D) Миокард.

E) Қарынша.

10. Судың қалың қабатында жүзіп жүретін ішекқуыстылар-

A) риф түзуші маржандар.

B) медузалар.

C) қызыл маржандар.

D) актиниялар.

E) гидралар.

11. Сүтқоректілердің зәр шығару мүшесі:

A) Бүйрек

B) Кеңірдек

C) Өңеш

D) Қарын

E) Өкпе

12. Қантамырларының қабырғасы түзіледі:

A) Көлденең жолақты қаңқа ұлпасынан.

B) Үшбасты бұлшық еттен.

C) Екібасты бұлшық еттен.

D) Бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпасынан.

E) Көлденең жолақты жүрек ұлпасынан.

13. Дайын органикалық заттармен қоректенетін ағзалар:

A) Гетеротрофтар.

B) Прокариоттар.

C) Эукариоттар.

D) Анаэробтар.

E) Автотрофтар.

14. Асқынғанда жөтеліп қан түкіретін жұқпалы ауру:

A) гайморит

B) туберкулез

C) трахеит

D) силикоз

E) ларингит

15. Жүйке жүйесінің шеткі бөлімдері.

A) Ортаңғы ми

B) Үлкен ми сыңарлары

C) Мишық

D) Жүйке, түйіндер

E) Сопақша ми

16. Өрмекшінің көзі ... жұп.

A) бес

B) екі

C) үш

D) бір

E) төрт

17. Ж.Б.Ламарктің пікірі бойынша, эволюцияның ең негізгі қозғаушы күші:

A) Оқшауланып күресу.

B) Популяциялардың сан мөлшерінің ауытқуы, сыртқы ортаға байланысты.

C) Ағзалардың ең бір жоғары сатыға көтеріле дами түсуі, жаттығуға байланысты.

D) Тіршілік үшін күрес.

E) Тұқымқуалайтын өзгергіштік.

18. Ішкі және сыртқы секреция бездерінің қызметін қатар атқарады

A) Сілекей безі

B) Ұйқы безі

C) Эпифиз

D) Май безі

E) Гипофиз

19. Шұбалшаңның асқорыту жүйесі.:

A) Ауыз-жұтқыншақ-қарын-аналь тесігі.

B) Ауыз-өңеш-жемсау-қарын-артқы ішек.

C) Ауыз-өңеш-қарын-ішек-аналь тесігі.

D) Ауыз-жұтқыншақ-өңеш-жемсау-қарын-ішек-аналь тесігі.

E) Ауыз-жұтқыншақ-қарын-ішек-тік ішек.

20. Балаларда мешел ауруының дамуы мына витаминнің (дәруменнің) жетіспеуінен болады-

A) С.

B) В1.

C) А .

D) В12.

E) Д.

21. Адамдарда болатын рудименттік мүшелер:

A) Құйрықты адам.

B) Соқырішегі.

C) Көпемшекті.

D) Сойдақ тістерінің болуы.

E) Денесіндегі қалың түгі.

22. Былқылдақденелілер типіне жататын жәндіктердің денесі:

A) Жұмыр және өте жұмсақ.

B) Буылтықсыз және өте жұмсақ.

C) Буылтықты және өте жұмсақ.

D) Жұмыр және буылтықтан тұрады.

E) Буылтықтардан және сирек қылтаннан тұрады.

23. Батпақты жерде өсетін өсімдікке жататын:

A) Көкпек.

B) Таспа (астрагал).

C) Көк кекіре.

D) Көде.

E) Қамыс.

24. Объективте 15 саны, окулярда 7 саны көрсетілген микроскоптың

үлкейтуі:

A) 42 есе

B) 22 есе

C) 35 есе

D) 100 есе

E) 105 есе

25. Ақ мүк деп аталу себебі:

A) Тамыры болмағандықтан.

B) Шымтезекке айналуынан.

C) Өлі жасушаларының іші ауаға толы болғандықтан.

D) Батпақта өсетіндіктен.

E) Ризоидтары болмағандықтан.

26. Адамдағы атавизм:

A) Көп емшектілік.

B) Соқырішегі.

C) Шонданай сүйегі.

D) Көздегі үшінші қабақ.

E) Құлақ қалқаны.

27. Табиғатта түрдің тіршілік ету ареалын анықтау критериі.

A) Экологиялық - физиологиялық.

B) Морфологиялық - анатомиялық.

C) Географиялық - экологиялық.

D) Физиологиялық - систематикалық.

E) Генетикалық - физиологиялық.

28. Гомологиялық хромосоманың мейоздық бөлінуі кезінде бір-бірімен тығыз жанасуы ... деп аталады.

A) трансляция

B) партеногенез

C) конъюгациялану

D) кроссинговер

E) транскрипция

29. Қызыл гүлді ас бұршағын (генотипі АА) гүлі ақ түсті дарамен будандастырғанда (генотипі аа) бірінші ұрпағында (F1) алынатын гибридтері:

A) 100% ақ гүлділер.

B) 25% ақ гүлділер және 75% қызыл гүлділер.

C) 25% қызыл гүлді және 75% ақ гүлділер.

D) 50% қызыл гүлді және 50% ақ гүлділер.

E) 100% қызыл гүлділер.

30. Табиғатта жарықтың маусымдық ырғағының әсері:

A) маусымдық және жылдық

B) күндізгі және түнгі

C) жылдық және тәуліктік

D) тәуліктік және жылдық

E) тәуліктік және маусымдық



















80-вариант

БИОЛОГИЯ1. Сазанның жүйке жүйесінің құрылысы -

A) Ж±лын, бес бµлікті ми.

B) Алдыњѓы ми, сопақша ми, мишық.

C) Мишық, алдыњѓы ми, ж±лын.

D) Ж±лын, ортањѓы ми, сопақша ми.

E) Мишық, ортањѓы ми, ж±лын.

2. Ағаштың қабығының қабаттары:

A) Өзек.

B) Сүрек талшықтары.

C) Тоз, тін, өң.

D) Сүрек.

E) Камбий.

3. Көмірсу қорытыла бастайды:

A) Өңеште.

B) Тік ішекте.

C) Қарында.

D) Ауыз қуысында.

E) Тоқ ішекте.

4. Бидайдың гүлшоғыры:

A) Шашақгүл.

B) Собық.

C) Себетгүл.

D) Қалқанша гүл.

E) Күрделі, масақ.

5. Орамжапырақгүлділер (шаршыгүл) гүлінің формуласы:

A) Т11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыК11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыА11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыЖ11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтары.

B) Т11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыК11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыА11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыЖ11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтары.

C) Т11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыК11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыА11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыЖ11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтары.

D) Т11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыК11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыА11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыЖ11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтары.

E) Т11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыК11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыА11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтарыЖ11-сыныпқа биология пәніне арналған тест сұрақтары.

6. Адамдағы кеуде сүйегіндегі қабырғалар саны:

A) 9 жұп

B) 10 жұп

C) 12 жұп

D) 13 жұп

E) 11 жұп

7. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен жануарлардың тұқымдарын жасау, жақсарту, ұсақ ағзалардың штаммаларын алу әдістерін зерттейтін ғылым:

A) Экология.

B) Эмбриология.

C) Селекция.

D) Цитология.

E) Генетика.

8. Кеуде қуысын құрсақ қуысынан бөліп тұратын:

A) Асқазан, көлденең жолақты бұлшықет.

B) Тегіс бұлшықет.

C) Сіңірлер.

D) Көкет.

E) Қабырғааралық бұлшықет.

9. Аралық ми ... реттейді:

A) сезім мүшелерінің жұмысын.

B) бұлшық еттердің жұмысын.

C) ішкі мүшелермен байланысты.

D) ішкі секреция бездерінің жұмысын.

E) қозғалысты.

10. Қалпақшалы улы саңырауқұлақ -

A) Арышқұлақ.

B) Ақ саңырауқұлақ.

C) Жалған түбіртек.

D) Түлкіжем.

E) Майқұлақ.

11. Тек өсімдіктер жасушасына ғана тән органоид.

A) Пластидтер.

B) Рибосома.

C) Лизосома.

D) Гольджи комплексі.

E) Митохондрия.

12. Эритроциттің қызметі:

A) бактерияларды залалсыздандырады

B) антиденелерді жасауға қатысады

C) қанның ұюына қатысады

D) CO2-мен берік байланысын реттейді

E) оттегін тасымалдайды

13. Тілдің ұшы … сезеді.

A) тұздылықты

B) тәттіні

C) қышқылды

D) ащыны

E) күйдіретін ащыны

14. Шаянның құрсақ бунағындағы қысқа аяқшалар саны -

A) Үш-үштен.

B) Екі-екіден.

C) Бір-бірден.

D) Төрт-төрттен.

E) Сегіз-сегізден.

15. РНҚ молекуласында азотты негіздерінің жетіспейтін түрі:

A) Гуанин.

B) Аденин.

C) Урацил.

D) Тимин.

E) Цитозин.

16. Плаунның спораларының дамитын орны-

A) Төселмелі сабағында.

B) Жапырағында.

C) Қосалқы тамырында.

D) Тамырында.

E) Тік өскен сабағындағы масақшада.

17. Гельминтология ғылымының зерттейтіні:

A) Паразит шаяндар.

B) Паразит құстар.

C) Қосмекенділер.

D) Балықтар.

E) Паразит құрттар.

18. Макроэволюция түзетіндер:

A) Түрлер.

B) Туыстар.

C) Түраралық.

D) Популяция.

E) Даралар.

19. Бидай тұқымын егу температурасы-

A) 1-40 С.

B) 1-150 С.

C) 1-80 С.

D) 1-90 С.

E) 1-70 С.

20. Қарапайымдылардың өте қарапайым құрылысты өкілі:

A) эвглена

B) бурсария

C) жалаңаш бақалшақсыз амеба

D) кебісше

E) сәулелі амеба

21. 1 гр май ыдырағанда бөлінетін энергия:

A) 17,8 КДЖ

B) 32 КДЖ

C) 30 КДЖ

D) 38,9 КДЖ

E) 26 КДЖ

22. Гидра қармалауыштарының саны:

A) 5-8

B) 11-12

C) 4-5

D) 9-10

E) 2-3

23. Қамыс тұқымдарының таралу жолы:

A) Жел

B) Жануарлар

C) Су

D) Өздігінен

E) Ауа

24. Қолдан сұрыптауда-

A) Қол тұқым мен іріктемелер алынады.

B) Жаңа түрлер алынады.

C) Популяция пайдасына әсер етеді.

D) Адамның қатысуынсыз жүреді.

E) Органикалық дүниенің барлық тарихи дамуында жүреді.

25. Адамдағы атавизм белгілері-

A) Қалың түктілігі.

B) Соқыр ішек өскіні.

C) Үшінші қабақ.

D) Адам қаңқасындағы құйымшақ.

E) Құлақ қалқаны.

26. Ойлау процесі ... байланысты.

A) жұлынға

B) сезгіш жүйкеге

C) жүйкенің шеткі бөлімдеріне

D) қимыл жүйкеге

E) миға

27. Темекі түтінінде адам организміне өте қауіптісі-

A) Алкоголь.

B) Күл.

C) Органикалық қышқылдар.

D) Инертті газ.

E) Көмір тотығы.

28. Көміртегінің топырақта жинақталуы-

A) Көмір түрінде.

B) Органикалық қосылыстар түрінде.

C) Кальций карбонаты түрінде.

D) Көмірқышқыл газы түрінде.

E) Шөгінді массалар түрінде.

29. Даралар арасында бір-бірімен тығыз байланыста болатын түрлер тізбегі:

A) Экологиялық пирамида.

B) Заттардың айналымы.

C) Қоректену торы.

D) Қоректік.

E) Биоценоз.

30. Мейоздық жолмен бөлінетіндер:

A) прокариоттар

B) жыныс жасушалары

C) қуық бұлшық еті, эпителий ұлпасы

D) зақымдалған ұлпалар

E) эмбриондық ұлпалар

















81-вариант

БИОЛОГИЯ1. Қазақстанның Қызыл Кітабының шыққан жылы:

A) 1983.

B) 1985.

C) 1981.

D) 1984.

E) 1982.

2. Қысқарған сабақты өсімдік:

A) Қайың.

B) Емен.

C) Үйеңкі.

D) Тал.

E) Жолжелкен.

3. ¤сiмдiктерге әсер ететiн тiрi табиѓат жаѓдайлары -

A) Ауа, су.

B) Жер бедерi, топырақ.

C) Жарық, жылу.

D) Минералдар.

E) Барлық тiрi организмдер.

4. Итжидек, сасық мењдуана, қара алқаны µсіреді:

A) Таѓамдық мақсатта

B) Мал азыѓы ‰шін

C) Дәрілік мақсатта

D) Ж±пар иісі ‰шін

E) Сәндік ‰шін

5. Тісті үнемі таза ұстау мына аурудың алдын алу:

A) Іш сүзегі.

B) Дизентерия (қантышқақ).

C) Гастрит.

D) Тырысқақ.

E) Кариес.

6. Хламидомонада жасушасының сыртын қаптайтын:

A) Қабықша.

B) Көзше.

C) Хроматофор.

D) Талшықтар.

E) Кірпікшелер.

7. Бактериялардың көбеюі:

A) Жынысты жолмен.

B) Телу арқылы.

C) Спора арқылы.

D) Бүршіктену арқылы.

E) Бөліну арқылы.

8. Жүрегі төрт бөлікті жорғалаушы:

A) кесіртке

B) крокодил

C) келес

D) жылан

E) тасбақа

9. Денсаулық сақтау шарттары және аурудың алдын алу шаралары туралы ғылым:

A) Физиология.

B) Экология.

C) Гигиена.

D) Тәнтану.

E) Медицина.

10. Эритроциттің қызметі:

A) CO2-мен берік байланысын реттейді

B) антиденелерді жасауға қатысады

C) бактерияларды залалсыздандырады

D) оттегін тасымалдайды

E) қанның ұюына қатысады

11. Адам тыныс алуына қажетті газ:

A) азот (II) оксиді

B) азот

C) көмірқышқыл газы

D) оттегі

E) азот (IV) оксиді

12. Жылу өнімділігінің ағзада арту себебі:

A) Қоршаған ортаның t0 артуы.

B) Жөтелу.

C) Лүпілдің баяулауы.

D) Лүпілдің артуы.

E) Түшкіру.

13. Нуклеин қышқылына жататын.

A) Глюкоза.

B) ДНҚ.

C) Ақуыз (нәруыз).

D) Гликоген.

E) Крахмал.

14. Адамдағы қалдық (рудиментті) белгілер-

A) Сойдақ тісінің дамуы.

B) Соқыр ішек өскіні.

C) Көп емшектілік.

D) Түктің болуы.

E) Құйрықтың болуы.

15. Бірүйлі өсімдік:

A) қарасора

B) үйеңкі

C) қияр

D) тал

E) терек

16. Тоспа ұлуының үккіші-

A) жұтқыншағы.

B) басы.

C) етті тілі.

D) мантиясы (шапаншасы).

E) аузы.

17. Мальпигий тамырлары бұлар:

A) зәр шығару мүшесі

B) жұтқыншақ үсті сақинасы

C) қантамырлар жүйесі

D) түтікше тәрізді жүрекше

E) асқорыту жүйесі

18. Жұлындағы екі терең жүлгенің (борозда) орналасқан жері-

A) Артқы бетінде.

B) Алдыңғы бетінде.

C) Жұлын өзегінде.

D) Алдыңғы және артқы бетінде.

E) Омыртқа өзегінде.

19. Жалпақтабандылықтың пайда болу себебі :

A) спортпен шұғылданудан

B) бір жерде көп отырғандықтан

C) көп жүгіргендіктен

D) тар аяқ киім кигендіктен

E) көп уақыт жатқандықтан

20. Балаларда мешел ауруының дамуы мына витаминнің (дәруменнің) жетіспеуінен болады-

A) В1.

B) С.

C) А .

D) Д.

E) В12.

21. Тұқым қуалайтын белгіні ұрпақтан ұрпаққа жеткізуші:

A) Цитоплазма.

B) Митохондриялар.

C) Вакуоль.

D) Лизосомалар.

E) Хромосомалар.

22. Генотип - бұл:

A) Тек ішкі белгілерінің жиынтығы. .

B) Барлық гендердің, хромосомадағы гаплоидты жиынтығы.

C) Барлық гендердің хромосомадағы диплоидты жиынтығы.

D) Тек сыртқы белгілерінің жиынтығы..

E) Ішкі және сыртқы белгілерінің жиынтығы.

23. Биотикалық факторларға жататын:

A) Өзендердің сай-салаға ағып кетуі.

B) Батпақты жерді құрғату.

C) Жыртқыштарды аулау.

D) Жыртқыштардың жемтігін аулап жеуі.

E) Жыртқыштарды ату.

24. Биосфераны өзгертетін қуатты фактор -

A) Жануарлар.

B) Адам.

C) Өсімдіктер.

D) Табиғат.

E) Микроорганизмдер.

25. Бір орында бекініп тұратын сәулелі симметриялы жәндік:

A) Гидра.

B) Эвглена.

C) Туфелька.

D) Актиния.

E) Медуза.

26. Қой малына айналма ауруын тудыратын:

A) миқұрт

B) суыртқы

C) ішексорғы

D) үшкірқұрт

E) қылқұрт

27. Заттың пішіні мен түсін ажырататын көздің

A) көз бұршағы.

B) нұрлы қабықшасы.

C) қасаң қабықшасы.

D) ақ қабықшасы.

E) тор қабықшасы ішіндегі құтыша.

28. Қандауыршаның онтогенезінде энтодермадан түзілетіні:

A) өкпе

B) жүйке жүйесі

C) қан тамырлары

D) бұлшық ет

E) терінің эпителий қабаты

29. Жүгерінің, какаоның, үрмебұршақтың отаны:

A) Абиссиния орталығы.

B) Орталық Америка орталығы және Оңтүстік Мексика.

C) Жерорта теңізі орталығы.

D) Оңтүстік-Батыс Азия орталығы.

E) Шығыс Азия орталығы.

30. Қорғаныш реңге жатады:

A) Зебрдің ашық өрнегі.

B) Усыз жәндіктердің улы жәндіктерге ұқсауы.

C) Пішіні бұтаққа ұқсас жұлдызқұрт.

D) Ханқызының есте қалатын айқын түсі.

E) Шағатын жабайы араның түсі.





































82-вариант

БИОЛОГИЯ1. Г‰лден дамиды:

A) Т±қым пен тостаѓанша жапырақша

B) Жеміс пен т±қым

C) Аналық пен тостаѓан жапырақша

D) К‰лте жапырақша мен г‰лсаѓақ

E) Аталық пен к‰лте жапырақша

2. Лептесіктер болады:

A) ¤њ жасушалары арасында

B) Хромопласттар арасында

C) Тірек ±лпада

D) Фотосинтездеуші ±лпада

E) Борпылдақ ±лпада

3. Т±қымныњ µнуiне қажеттi жаѓдайлар -

A) Су, ауа.

B) Ауа, жылу.

C) Жылу.

D) Су.

E) Су, жылу, ауа.

4. Түйнек бактериясының маңызы:

A) Кальций тұздарын жинау.

B) Фотосинтезге қатысу.

C) Ауадағы бос азотты сіңіру.

D) Май жинау.

E) Тынысалу.

5. Шылым шегу, алкогольдің нәтижесі:

A) Қарын жарасы.

B) Дизентерия (қантышқақ).

C) Семіру.

D) Ішқұрт ауруы.

E) Тырысқақ.

6. Cаңырауқұлақтың споралары өнетін орта

A) су.

B) құс саңғырығының іші.

C) кебу топырақ.

D) ылғалы мол, бірақ қарашірігі аз топырақ.

E) қарашірігі мол ылғалды топырақ.

7. Көпқылтанды құрттардың мекен ететін ортасы-

A) шалшық су.

B) топырақ.

C) тұщы су.

D) жануарлардың денесі.

E) теңіздер.

8. Балықтың арнайы сезім мүшесі бұл:

A) сипап сезу

B) есту

C) көру

D) бүйір сызығы

E) иіс сезу

9. Ішкі секреция бездерінің бөлетіні

A) Тер

B) Сілекей

C) Дәрумендер

D) Фермент

E) Гормон

10. Тұмауды қоздырушылар-

A) Бактериялар.

B) Вирустар.

C) Құрттар.

D) Шаң-тозаңдар.

E) Саңырауқұлақтар.

11. Қасаң қабық пен көз бұршағының арасы ... толтырылған.

A) ауамен

B) лимфамен

C) сулы ылғалмен

D) жаспен

E) шыны тәрізді денемен

12. Жануарлардағы шартсыз тітіркендіргіш бұл:

A) қоңырау сылдыры

B) музыка

C) тамақ

D) иесінің дауысы

E) жарық

13. Түрді латын тілінде қос атпен атауды ғылымға ұсынған ғалым:

A) Т.Шванн.

B) Ж.Б.Ламарк.

C) К.Ф.Рулье.

D) К.Линней.

E) Ч.Дарвин.

14. Тірі организмдер тіршілік ететін Жер бетінің геологиялық қабығы:

A) Гидросфера.

B) Биосфера.

C) Ноосфера.

D) Атмосфера.

E) Литосфера.

15. Көп тұқымды сүйекті жемісі бар өсімдік:

A) Бақбақ

B) Таңқурай

C) Күріш

D) Үйеңкі

E) Мақта

16. Шыршаның қысқа және үшкір қылқандары түспей бұтақта сақталу мерзімі-

A) 4-5 жыл.

B) 6-7 жыл.

C) 7-9 жыл.

D) 1-2 жыл.

E) 2-3 жыл.

17. Өрмекшінің қанының түсі:

A) Ашық қызыл.

B) Қоңыр қызыл.

C) Ақ.

D) Көк.

E) Түссіз.

18. Жалпақ сүйек:

A) жауырын

B) иық сүйек

C) ортан жілік

D) бұғана

E) алақан сүйектері

19. Қан:

A) Мөлдір сұйықтық.

B) Кез келген сұйықтық.

C) Қоректік заттар ерітіндісі.

D) Ағзаның ішкі ортасы.

E) Жасушааралық сұйықтық..

20. Ағзадағы негізгі энергия қоры:

A) май

B) ақуыз (нәруыз)

C) аминқышқылы

D) көмірсу

E) дәрумен

21. Майлардың, көмірсулардың синтезделу әрекеті жүреді:

A) Ядрода.

B) Вакуольде.

C) Лизосомада.

D) Тегіс бетті эндоплазмалық торда.

E) Гольджи комплексінде.

22. РНК молекуласының құрамындағы компоненттер:

A) Дезоксирибоза және тимин.

B) Тимин және рибоза.

C) Урацил және рибоза.

D) Дезоксирибоза және цитозин.

E) Дезоксирибоза және урацил.

23. Шөлді жерлердегі шектеуші факторларға жататындар:

A) Жоғарғы атмосфералық қысым.

B) Оттегінің концентрациясы.

C) Жылудың жетіспеушілігі.

D) Ылғалдықтың жетіспеушілігі.

E) Жарық сәулесінің жетіспеуінен.

24. Өзі мекен ететін иесін ауруға шалдықтырып, тіршілік етуі:

A) Селбесу.

B) Паразиттік.

C) Арамтамақтық.

D) Жыртқыштық.

E) Бәсекелестік.

25. Гидраның қозғалуы ... байланысты.

A) аралық жасушаларна

B) ас қорыту жасушасына

C) бұлшық ет талшығына

D) атпа жасушаларына

E) көбею жасушасына

26. Үлкен тоспа ұлуының жүйке жүйесі:

A) Бес жұп.

B) Жұтқыншақ үсті.

C) Жұтқыншақ асты.

D) Екі жұп.

E) Үш жұп.

27. Жүйкелермен жүйкетүйіндерінен құралатын жүйке жүйе бөлімі:

A) Симпатикалық.

B) Парасимпатикалық.

C) Шеткі.

D) Орталық.

E) Өсімді.

28. Мейоздық кезеңде хромосомалар жиынтығы:

A) бір жұбы артып кетеді

B) өзгеріссіз қалады

C) кездейсоқ өзгеріске ұшырайды

D) екі есе көбейеді

E) екі есе азаяды

29. Комбинативтік өзгергіштік дегеніміз:

A) гаметалардың кездейсоқ қосылып, жаңа үйлесімдердің түзілуі

B) хромосома құрылысының өзгеруі

C) сыртқы орта жағдайына әсері

D) хромосомалар санының өзгеруі

E) митоз барысында генетикалық материал көшірмесі

30. Адамдағы атавизм белгілері-

A) Қалың түктілігі.

B) Адам қаңқасындағы құйымшақ.

C) Соқыр ішек өскіні.

D) Құлақ қалқаны.

E) Үшінші қабақ.

83-вариант

БИОЛОГИЯ1. Өлі табиғатқа жатады:

A) Тау жыныстары.

B) Өсімдік.

C) Жануар.

D) Адамдар.

E) Бактериялар.

2. Жылдық шеңбері арқылы анықтай алмаймыз:

A) Ылғалдың мөлшерін.

B) Жарықтың мол, аз түскенін.

C) Солтүстік пен оңтүстік.

D) Өсімдік түрін.

E) Ағаштың жасын.

3. Қалемше дегеніміз:

A) Т±қымныњ т‰рі

B) Б‰ршік т‰рі

C) Эндосперм бµлігі

D) Тамырдыњ, сабақтыњ, жапырақтыњ жања µркен т‰зе алатын бµлігі

E) Жапырақ т‰рµзгерісі

4. Раушанг‰л т±қымдасыныњ кµпшілігі:

A) Тек қалемше арқылы кµбейеді

B) Суыққа тµзімді

C) Жеміс аѓаштары

D) Т±қымы жел арқылы таралады

E) Шµлді аймақтарда µседі

5. Асқорыту ж‰йесініњ қызметі-

A) Аѓзаны сыртқы ортамен байланыстыру.

B) Кенеулі қоректік заттарды к‰рделі т‰рінен жай, қанныњ қ±рамына µте алатын к‰йіне айналдыру.

C) М‰шелер ж±мысын гуморальды реттеу.

D) Қоректік заттар мен оттегіні жасушаларѓа тасымалдау.

E) Денедегі керексіз зиянды заттарды шыѓару.

6. Қарағайдың әрбір қысқарған өркенінде дамитын жапырақтар-

A) Бір қылқан.

B) Екі қылқан.

C) Төрт қылқан.

D) Он екі қылқан.

E) Үш қылқан.

7. Бактериялар аз кездесетін жерлер:

A) Суда.

B) Топырақта.

C) Үлкен қалалардың ауасында.

D) Кейбір өндіріс орындары орналасқан бөлмелерде.

E) Биік таулы жердің ауасында.

8. Ішекқуыстылар типіне жататын жәндіктер:

A) Жасушасыздар.

B) Қос ядролы қарапайымдылар.

C) Біржасушалылар.

D) Көпжасушалылар.

E) Ядросыздар.

9. Өрмекші өрмекауды пайдаланады:

A) қорегін аулауға

B) ұрпақтарын өсіруге

C) жауынан қорғануға

D) пілде тоқуға

E) бунақденелілерді еліктіруге

10. Мидың қантамырлары тарылса-

A) Құлағы шулайды.

B) Бас айналады.

C) Температура төмендейді.

D) Есінен танады.

E) Тамырдың соғуы бәсеңдейді.

11. Қан бұл:

A) көлденең жолақты ұлпа

B) дәнекер ұлпа

C) эпителий ұлпасы

D) бұлшық ет ұлпасы

E) нерв ұлпасы

12. Есту мүшесінің толтырылған сұйықтық қуысы

A) Сыртқы құлақ қуысы.

B) Ішкі құлақ.

C) Ортаңғы құлақ қуысы.

D) Құлақ қалқаны.

E) Самай сүйегіндегі қуыс.

13. Адамның қалыпты ұйқысының уақыты:

A) 8 сағат.

B) 12 сағат.

C) 7 сағат.

D) 10 сағат.

E) 9 сағат.

14. Қызыл кітапқа тіркелетіндер-

A) Мәдени өсімдіктердің барлық түрі.

B) Барлық жабайы жануарлар.

C) Сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлар.

D) Барлық үй жануарлары.

E) Жабайы өсімдіктердің барлық түрі.

15. Пияз тұқымын себу тереңдігі:

A) 0,5-2 см.

B) 2-3 см.

C) 4-5 см.

D) 3-4 см.

E) 5-6 см.

16. Ақ сұламаның денесіндегі қабаттар:

A) Эктодерма, мезодерма.

B) Энтодерма, мезодерма.

C) Эктодерма, энтодерма.

D) Эктодерма, энтодерма, мезодерма.

E) Ішкі, сыртқы.

17. Ұрпағына қамқорлық жасайтын балық:

A) албырт

B) тұқы

C) тікенекті кекіре

D) құнысбалық

E) алабұға

18. Жиырылуға қабілетті ұлпа:

A) Дәнекер.

B) Жүйке.

C) Сүйек.

D) Эпителий.

E) Бұлшықет.

19. Бұлшықеттегі органикалық заттардың химиялық қосылыстарына ең қажеттісі:

A) сутегі

B) иісті газ

C) оттегі

D) көмір қышқыл газ

E) азот

20. Көкірек пен құрсақты бөліп тұратын:

A) бауыр

B) қабырға

C) ұлтабар

D) көкет

E) асқазан

21. Тырнақтың қызғылт түсті болу себебі:

A) Лүпілдің артуынан.

B) Пигмент болғандықтан.

C) Қанда қанттың мөлшері көбеюінен.

D) Жүрек жұмысының күшеюінен.

E) Тырнаққа қылтамырлар жақын орналасқандықтан.

22. Митозда хромосома саны

A) Сол қалпында қалады

B) Екі еселенеді

C) Екі есе кемиді

D) Төрт есе көбейеді

E) Үш есе көбейеді

23. РНҚ молекуласында азотты негіздерінің жетіспейтін түрі:

A) Аденин.

B) Гуанин.

C) Урацил.

D) Цитозин.

E) Тимин.

24. Қолдан сұрыптауда-

A) Популяция пайдасына әсер етеді.

B) Органикалық дүниенің барлық тарихи дамуында жүреді.

C) Адамның қатысуынсыз жүреді.

D) Жаңа түрлер алынады.

E) Қол тұқым мен іріктемелер алынады.

25. Аузы аяғының түбіне жақын орналасқан ұлу-

A) айқұлақ.

B) тоспа ұлу.

C) кальмар.

D) жалаңаш шырыш.

E) сегізаяқ.

26. Гомологтық хромосоманың конъюгациялануының жүретін фазасы:

A) Мейоздық анафазада.

B) Мейоздық интерфазада.

C) Мейоздық профазада.

D) Мейоздық телофазада.

E) Мейоздық метафазада.

27. Қызыл гүлді ас бұршағын (генотипі АА) гүлі ақ түсті дарамен будандастырғанда (генотипі аа) бірінші ұрпағында (F1) алынатын гибридтері:

A) 25% қызыл гүлді және 75% ақ гүлділер.

B) 50% қызыл гүлді және 50% ақ гүлділер.

C) 100% қызыл гүлділер.

D) 25% ақ гүлділер және 75% қызыл гүлділер.

E) 100% ақ гүлділер.

28. Аналогиялық мүшелерге жататындар:

A) Көртышқан мен бақаның алдыңғы қолдары.

B) Құс қанаты мен иттің табаны.

C) Бұршақтың мұртшасы мен кактустың тікенегі.

D) Егеуқұйрық пен бақаның алдыңғы қолдары.

E) Құс қанаты мен көбелектің қанаты.

29. Әр түрге жататын ағзалардың өзара жағдай туғыза отырып тіршілік етуі:

A) Бәсекелестік.

B) Паразиттік.

C) Жыртқыштық.

D) Селбесу.

E) Арамтамақтық.

30. Даралар арасында бір-бірімен тығыз байланыста болатын түрлер тізбегі:

A) Қоректік.

B) Экологиялық пирамида.

C) Қоректену торы.

D) Заттардың айналымы.

E) Биоценоз.













84-вариант

БИОЛОГИЯ1. Өсімдіктің генеративті мүшелері:

A) Тамыр, сабақ, жапырақ.

B) Гүл, тұқым, жеміс.

C) Жапырақ, тұқым.

D) Сабақ, гүл.

E) Тамыр, жеміс.

2. Шашақ тамырлы өсімдік:

A) Сәбіз.

B) Қарабидай.

C) Алма.

D) Қауын.

E) Алхоры.

3. Гүлсағақ дегеніміз:

A) Ішкі бөліктерін қорғайтын жері.

B) Гүлдің күлтесі.

C) Гүлдің тостағаншасы.

D) Аталық, аналық орналасқан бөлігі.

E) Гүлдің сабаққа бекінетін жері.

4. Т‰йнек бактериялары кездеседі:

A) Итм±рын жалѓан жемісінде

B) Астық т±қымдас µсімдік сабаѓында

C) Б±ршақ т±қымдас µсімдік тамырында

D) Б±ршақ т±қымдас µсімдік сабаѓында

E) Картоп т‰йнегінде

5. Ас қорыту м‰шесіндегі тамақ немесе микробтар әсерінен қабынатын тоқ ішектіњ бµлігі -

A) Тік ішек.

B) Он екі елі ішек.

C) Б‰йен.

D) Аш ішек.

E) Соқырішек.

6. Ақ зеңнің жіпшумағының қалпақшалы саңырауқұлақ жіпшумағынан айырмашылығы:

A) Жайылып тарамдалған бір ғана жасушалы.

B) Екі жасушалы.

C) Тұтасқандығы.

D) Қос қабатты.

E) Көпжасушалы.

7. Гидра жемін аулағанда пайдаланатыны:

A) Жұтқыншағы.

B) Бүкіл денесі.

C) Атпа жасушалары.

D) Табаны.

E) Сыртқы қабат жасушалары.

8. Сұр кесірткенің тіршілік етуі:

A) көлдерде

B) өзенде

C) батпақты жерде

D) теңізді орындарда мекендейді

E) құрғақ, күн жақсы қыздыратын жерде

9. Кеуде қуысын құрсақ қуысынан бөліп тұратын:

A) Сіңірлер.

B) Қабырғааралық бұлшықет.

C) Асқазан, көлденең жолақты бұлшықет.

D) Көкет.

E) Тегіс бұлшықет.

10. Жүйке жасушасының ұзын өсіндісі:

A) Денесі.

B) Аксон.

C) Түйіндер.

D) Дендрит.

E) Нейрон.

11. Адамда болатын қан топтарының саны:

A) Екі.

B) Үш.

C) Бес.

D) Төрт.

E) Алты.

12. Қысы-жазы адамның дене температурасы:

A) 38,5º

B) 35º

C) 39º

D) 38º

E) 36,6º

13. Ұрықтың гаструла сатысының сыртқы қабаты:

A) Эпидермис.

B) Эпителий.

C) Эктодерма.

D) Энтодерма.

E) Мезодерма.

14. Биосферада атом энергиясын пайдаланғанда-

A) Көп мөлшерде оттегі сіңіріледі.

B) Атмосфера құрамы ластанады.

C) Зиянды газдар жинақталады.

D) Радиоактивті сәулелер жинақталады.

E) Көмірқышқыл газының мөлшері азаяды.

15. Тыныс алу құбылысына тән:

A) Жарықта ғана іске асады.

B) Органикалық зат ыдырайды.

C) Оттегі бөлінеді.

D) Көмірқышқыл газы сіңіріледі.

E) Тек қана хлоропластарда жүреді.

16. Шымтезек мүгінің басқаша атауы:

A) Плаун.

B) Сфагнум.

C) Жасыл мүк.

D) Ламинария .

E) Көкек зығыры.

17. Гельминтология ғылымының зерттейтіні:

A) Паразит құстар.

B) Балықтар.

C) Паразит құрттар.

D) Қосмекенділер.

E) Паразит шаяндар.

18. Шаяндарға тән көбею жүйесі:

A) вегетативті

B) бүршіктену

C) жыныссыз

D) жынысты

E) жынысты,жыныссыз

19. Көкірек қуысы көлемінің ұлғаюы:

A) алыстан көргіш ет жиырылуынан

B) төрт басты бұлшық ет жиырылуынан

C) қабырға аралық бұлшық ет жиырылуынан

D) екі басты бұлшық ет жиырылуынан

E) жалпақ арқа бұлшық етінің жиырылуынан

20. Өкпенің тіршілік сиымдылығын өлшейтін құрал:

A) спирометр

B) термометр

C) микрометр

D) монометр

E) динамометр

21. 1 гр май ыдырағанда бөлінетін энергия:

A) 17,8 КДЖ

B) 32 КДЖ

C) 30 КДЖ

D) 26 КДЖ

E) 38,9 КДЖ

22. Прокариоттарға жататындар:

A) Бактериялар.

B) Мүктер.

C) Амебалар, эвгленалар.

D) Саңырауқұлақтар.

E) Жануарлар.

23. Ақуыздың жасушада синтезделуі:

A) Рибосомада

B) Вакуольде

C) Пластидтерде

D) Ядрошықта

E) Гольджи жиынтығында

24. Әрбір бейімделушілік пен барлық жиынтық белгілердің ұрпаққа таралатын негізі:

A) Жаттығу.

B) Тұқымқуалайтын өзгергіштік.

C) Тұқымқуаламайтын өзгергіштік.

D) Қарқынды көбею.

E) Қолдан сұрыптау.

25. Былқылдақденелілердің сыртқы қаңқасы:

A) Бақалшақ.

B) Сирекқылтанды жабын.

C) Көпқылтанды жабын.

D) Жабын.

E) Шапанша.

26. Көз алмасының қасаң қабықшасы

A) зақымданудан қорғайды.

B) көз ішіне сәуленің түсуін реттейді.

C) бояғыш заттың (пигмент) мөлшері мен таралуын анықтайды.

D) жарық сәулесін еркін өткізеді.

E) қанмен қамтамасыз етеді.

27. Сыртқы және ішкі ортада байқалатын хромосомадағы өзгергіштік:

A) Реакция нормасы.

B) Кроссинговер.

C) Өзгергіштік.

D) Модификация.

E) Мутация.

28. «Динозаврлар дәуірі» болып есептелетін заман:

A) Мезозой.

B) Протерозой.

C) Кайнозой.

D) Палеозой.

E) Архей.

29. Капуста ақ көбелігінің, қысқы тыныштық күйі:

A) Тек жұлдыз құрт сатысында

B) Жұмыртқа күйінде

C) Қуыршақ сатысында

D) Ересек күйінде

E) Жұмыртқа және жұлдыз құрт

30. Бір түр дараларының екінші түр дараларына жемтік болуы:

A) Селбесу.

B) Арамтамақтық.

C) Паразиттік.

D) Жыртқыштық.

E) Бәсекелестік.













85-вариант

БИОЛОГИЯ1. Жидек жемісті өсімдік:

A) Қарақат.

B) Күнбағыс.

C) Асбұршақ.

D) Шие.

E) Өрік.

2. Жас өркеннің сыртқы қабаты:

A) Өзек.

B) Тоз.

C) Өң.

D) Сүрек.

E) Тін.

3. Гүл дегеніміз:

A) Фотосинтезге қатысатын мүше.

B) Жасушалар жиынтығы.

C) Ағзаның ең кіші бөлігі.

D) Өсімді мүше.

E) Жыныс мүшелері бар өсімдік мүшесі.

4. Бейорганикалық заттарды сіңіріп, органикалық зат тұзетін ағзалар:

A) Жануарлар.

B) Бактериялар.

C) Кірпікшелі кебісше.

D) Өсімдіктер.

E) Амеба.

5. Б±ршақ т±қымдас:

A) Ж‰гері

B) Бидай

C) Қазтабан

D) Жоњышқа

E) Итм±рын

6. Ақ зеңнің жіпшумақ жіпшелері ... тұрады.

A) үш жасушадан

B) төрт жасушадан

C) екі жасушадан

D) бір ғана жасушадан

E) көп жасушадан

7. Ішекқуыстылардың жүйке жасушалары:

A) табанында жинақталған

B) қармалауыштарында түйін түзеді

C) шашылып орналасқан

D) ішкі қабатын қамтиды

E) жүйке өрімін түзеді

8. Балықтың жүзгіштігін реттейтін мүше:

A) торсылдақ

B) қаңқа

C) қабыршақ

D) ішек

E) желбезек

9. Қан ұйымайтын ауру

A) Дальгонизм.

B) Менингит.

C) Гастрит.

D) Гемофилия.

E) Мешел.

10. Туберкулез қоздырғышы-

A) Кірпікшелі кебісше.

B) Безгек паразиті.

C) Вирус.

D) Бактерия.

E) Амеба.

11. Адамдағы тұрақты тістер саны-

A) 36.

B) 32.

C) 24.

D) 20.

E) 18.

12. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен жануарлардың тұқымдарын жасау, жақсарту, ұсақ ағзалардың штаммаларын алу әдістерін зерттейтін ғылым:

A) Цитология.

B) Экология.

C) Генетика.

D) Эмбриология.

E) Селекция.

13. Өсімдіктің тамыры өте тереңге кететін аймағы:

A) шөлде

B) тундрада

C) дала орманында

D) даланың құрғақшылық жерінде

E) шөлейтті жерде

14. Биосфера туралы ілімнің негізін қалаған:

A) Н.И.Вавилов.

B) И.И.Шмальгаузен.

C) С.С.Четвериков.

D) А.Н.Северцев.

E) В.И.Вернадский.

15. Қолайлы жағдайда өскен қарағайдың биіктігі-

A) 30-40 м.

B) 10-15 м.

C) 20-25 м.

D) 15-20 м.

E) 25-30 м.

16. Шұбалшаңның асқорыту жүйесі.:

A) Ауыз-жұтқыншақ-қарын-аналь тесігі.

B) Ауыз-жұтқыншақ-өңеш-жемсау-қарын-ішек-аналь тесігі.

C) Ауыз-өңеш-жемсау-қарын-артқы ішек.

D) Ауыз-өңеш-қарын-ішек-аналь тесігі.

E) Ауыз-жұтқыншақ-қарын-ішек-тік ішек.

17. Басында қармалауыштары бар былқылдақденелілер:

A) Сүліктер.

B) Қосжақтаулылар.

C) Бауыраяқтылар.

D) Бақалшақсыздар.

E) Басаяқтылар.

18. Бунақденелілердің қанайналым мүшесі:

A) аралас.

B) жоқ.

C) екі шеңберден тұрады.

D) тұйық.

E) ашық.

19. Құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар жиынтығы:

A) Мүше.

B) Ағза.

C) Дене.

D) Ұлпа.

E) Жасуша.

20. Ми мен жұлыннан құралатын жүйке жүйесінің бөлімі:

A) Өсімді (вегетативтік).

B) Орталық.

C) Парасимпатикалық.

D) Шеткі.

E) Симпатикалық.

21. Кеуде қуысын қозғалысқа келтіретін негізгі бұлшықеттері.

A) Балтыр

B) Қабырғааралық

C) Ұшбасты

D) Үш басты, жалпақ арқа

E) Екібасты және балтыр

22. Барлық дене жасушасын қоршайтын:

A) қан пластинкалары

B) қан

C) жасуша аралық сұйықтық

D) лимфа сұйықтығы

E) ас тұзының ерітіндісі

23. 1г. көмірсу ыдырағанда бөлінетін энергия:

A) 38,9 кДж

B) 0 кДж

C) 17,6 кДж

D) 15,2 кДж

E) 40 кДж

24. Ата-тегі арқылы берілетін белгілерді зерттейтін генетикалық әдіс:

A) генеологиялық

B) егіздік

C) биохимиялық

D) цитогенетикалық

E) гибридологиялық

25. Дәрумен жетіспесе қырыққұлақ ауруына шалдығады:

A) K

B) C

C) Д

D) A

E) B

26. Көру мүшесінің көмекші бөлігіне жататындар

A) Қасаң қабықша.

B) Қабақ.

C) Тор қабықша.

D) Көз бұршағы.

E) Шыны тәрізді дене.

27. Жоғары температурада және қысымда:

A) Лейкоциттер көбейеді.

B) Зат алмасу процесі төмендейді.

C) Вирустар қырылады.

D) Бактериялар көбейеді.

E) Вирустар көбейеді.

28. Гомологтық хромосоманың конъюгациялануының жүретін фазасы:

A) Мейоздық профазада.

B) Мейоздық телофазада.

C) Мейоздық метафазада.

D) Мейоздық анафазада.

E) Мейоздық интерфазада.

29. Онтогенездік дамуда эктодерма қабатынан пайда болатын:

A) Бұлшық ет.

B) Ішек.

C) Жүйке тақташасы.

D) Зәр шығару жүйесі.

E) Хорда.

30. Горилланың адамға жақындық белгісі:

A) Аяқ-қолының мөлшері.

B) 12 жұп қабырғасы.

C) Қол, бас, табан, жамбас құрылысы.

D) Бассүйек құрылысы.

E) Жалпақ төс сүйегі.

















86-вариант

БИОЛОГИЯ1. Терек тұқымының таралу жолы:

A) Өздігінен.

B) Құстармен.

C) Сумен.

D) Бунақденелілермен.

E) Желмен.

2. Жапырақ жүйкесі мына ұлпадан тұрады:

A) Өткізгіш, тірек.

B) Қор жинауыш.

C) Түзуші.

D) Фотосинтездеуші.

E) Дәнекер.

3. Вегетативті жолмен көбею:

A) Ұрық арқылы.

B) Жыныс жасушалары арқылы.

C) Өсімді мүшелер арқылы.

D) Жеміс арқылы.

E) Тұқым арқылы.

4. Бұршақтұқымдас өсімдікке тән белгі:

A) 1 аналық, 5 аталық.

B) 1 аналық, көп аталық.

C) 1 аналық, 3 аталық.

D) 1 аналық, 10 аталық.

E) Көп аналық, көп аталық.

5. Бауырдыњ ж±мысына тез әсер етеді -

A) Темекініњ т‰тіні.

B) Есірткі заттар.

C) Автокµлік т‰тіні.

D) Д±рыс тамақтанбау.

E) Алкоголь.

6. Пеницилл саңырауқұлақтардың жататын негізгі тобы:

A) Паразитті.

B) Улы.

C) Жеуге жарамды.

D) Қалпақшалы саңырауқұлақтар.

E) Зең саңырауқұлақтар.

7. Ішекқуыстылардың атпа жасушалары тән тек:

A) Адамға қауіпті медузаның кейбір түріне

B) Актинияға

C) Теңіз қызыл маржандарына

D) Гидраға

E) Барлық ішекқуыстыларға

8. Айқұлақтың зәр шығару мүшесі:

A) Тері.

B) Бүйрек.

C) Желбезек.

D) Бауыр.

E) Өкпе.

9. Желілілер типіне жатпайтын класс:

A) шаянтәрізділер

B) жорғалаушылар

C) қосмекенділер

D) сүтқоректілер

E) құстар

10. Төменгі қысымды қан жүретін тамыр:

A) Салатамыр.

B) Өкпе көктамыры.

C) Қылтамыр.

D) Қолқа.

E) Көктамыр.

11. Асқынғанда жөтеліп қан түкіретін жұқпалы ауру:

A) трахеит

B) силикоз

C) туберкулез

D) ларингит

E) гайморит

12. Жасушада тұқым қуалаушылықтың бұзылуы ... құрылымына байланысты.

A) лизосоманың

B) хромосоманың

C) мембрананың

D) митохондрияның

E) вакуольдің

13. Ағзаның жаңа белгілерге ие болу қасиеті:

A) дамуы

B) тітіркенгіштігі

C) тұқым қуалауы

D) өзгергіштігі

E) көбеюі

14. Жердің саналы қабығы-

A) Ноосфера.

B) Атмосфера.

C) Гидросфера.

D) Литосфера.

E) Биосфера.

15. Өсімдікке … жетіспегенде қурайды.

A) су

B) ауа

C) оттегі

D) органикалық заттар

E) минералдық заттар

16. Ценуроз ауруын тудыратын құрт:

A) Миқұрт

B) Үшкірқұрт

C) Суыртқы

D) Бауырсорғыш

E) Ішексорғы

17. Көбелектердің басқа бунақденелілерден айырмашылығы:

A) Қанаты жоқ, не нашар дамығын.

B) Бір жұп қанаты - қатқыл, екінші жұп қанаты - жарғақ.

C) Қанатын ұсақ қабыршақтар қаптайды.

D) Екі жұп қанаты бар.

E) Бір жұп мөлдір қанаты бар.

18. Ішкі секреция бездері:

A) Өзегі жоқ.

B) Қарын қуысына ашылады.

C) Дене қуысына ашылады.

D) Ішек қуысына ашылатын өзегі бар.

E) Ауызға ашылатын өзегі бар.

19. Мишық зақымданғанда:

A) тыныс алу жиілейді

B) адамның ұйқысы келеді

C) қан қысымы көтеріледі

D) қимыл-қозғалыс бұзылады

E) жүрек соғу жиілейді

20. Кез келген бұлшық еттердің жиырылуы ... байланысты.

A) Қозуға.

B) Көмірқышқыл газын пайдалануға.

C) Энергияны пайдалануға.

D) Оттегін пайдалануға.

E) Тежелуге.

21. Қоршаған ортаның t0 төмендегенде жылу өткізгіштіктің азаю себебі:

A) Бұлшықет жұмысының күшеюінен.

B) Қан тамырларының тарылуынан.

C) Қанда қанттың көбеюінен.

D) Өкпе жұмысының күшеюінен.

E) Бауырда гликогеннің көбеюінен.

22. Бактериофаг - бүл

A) Бактериядағы жасушаның бөлігі

B) Бактерияны зақымдаушы вирус

C) Вирус пен бактерияның тобы

D) Эукариотты жасушаларды жансыздандыратын бактериялар

E) Балдырлар мен саңырауқұлақтардың тобы

23. Ескі жасушалардың жаңарып отыруының себебі:

A) Ыдырау.

B) Тітіркену.

C) Қозу.

D) Көбею.

E) Жиырылу.

24. Жеке бір популяцияға біріккен даралардың арасында өзара жүріп жататын ең негізгі факторлары:

A) Жыртқыштар саны.

B) Еркін будандасуы.

C) Климат жағдайының біркелкілігі.

D) Ортақ қорек.

E) Географиялық оқшаулану.

25. Қырықбуыннан көктемде дамитыны-

A) Жасыл өркендер.

B) Сабақ.

C) Масақшасы бар қоңыр өркендер.

D) Тамырсабақ.

E) Қосалқы тамырлар.

26. Торлы қабықшада орналасқан таяқшадағы қызыл түсті зат родопсинді түзетін витамин

A) B12.

B) A.

C) B6.

D) D.

E) C.

27. Мейоздық жолмен бөлінетіндер:

A) зақымдалған ұлпалар

B) қуық бұлшық еті, эпителий ұлпасы

C) эмбриондық ұлпалар

D) прокариоттар

E) жыныс жасушалары

28. Қандауыршаның онтогенезінде энтодермадан түзілетіні:

A) бұлшық ет

B) қан тамырлары

C) терінің эпителий қабаты

D) өкпе

E) жүйке жүйесі

29. Адамдағы атавизм:

A) Соқырішегі.

B) Шонданай сүйегі.

C) Құлақ қалқаны.

D) Көп емшектілік.

E) Көздегі үшінші қабақ.

30. Қыста орамжапырақ (қырыққабат) көбелегі -

A) Қырылады.

B) Дернәсіл қалпында қыстап шығады.

C) Жұмыртқа қалпында қыстап шығады.

D) Ересек күйінде қыстап шығады.

E) Қуыршақ күйінде қыстап шығады.





87-вариант

БИОЛОГИЯ1. Жидек жеміс:

A) Қарақатта, ж‰зімде, т±шалада, қызанда.

B) Қарақатта, ж‰зімде, шиеде, алхорыда.

C) Ж‰зімде, алмада, шиеде, қызанда

D) Қызанда, жањѓақта, т±шалада, бидайда.

E) Т±шалада, алмада, асб±ршақта.

2. Фотосинтездеуші ±лпада болады:

A) Хромопласттар

B) Хлоропласттар

C) Лейкопласт және хромопласттар

D) Лейкопласттар

E) Лептесіктер

3. Спора арқылы көбейетін өсімдік:

A) Шаңжапырақ.

B) Бидай.

C) Шырмауық.

D) Бақ-бақ.

E) Алма.

4. Жүгері өсімдігінің отаны:

A) Шығыс Азия.

B) Солтүстік Америка.

C) Еуропа.

D) Оңтүстік Америка.

E) Жерорта Теңізі жағалауы.

5. Ағза зертханасы деп аталады:

A) Ауыз.

B) Тік ішек.

C) Бауыр.

D) Қарын.

E) Аш ішек.

6. Бактерия талшығының маңызы:

A) Қозғалуға.

B) Жарық пен қараңғыны сезуге.

C) Жан-жақты бағдарлауға.

D) Қоректенуге.

E) Көбеюге.

7. Жақаяқтары бар ұлу:

A) Жалаңаш шырын.

B) Үлкен тоспаұлу.

C) Айқұлақ.

D) Жүзім ұлуы.

E) Сегізаяқ.

8. Жыртқыш құстарға жататындар:

A) құр

B) шіл

C) саңырау құр

D) қаршыға

E) тоқылдақ

9. Қанның құрамына жатпайтындар:

A) қан пластинкалары

B) лимфа сұйықтығы

C) лейкоциттер

D) эритроциттер

E) нейрондар

10. Тұмауды қоздырушылар-

A) Құрттар.

B) Саңырауқұлақтар.

C) Бактериялар.

D) Вирустар.

E) Шаң-тозаңдар.

11. Адамның қалыпты ұйқысының уақыты:

A) 12 сағат.

B) 7 сағат.

C) 10 сағат.

D) 8 сағат.

E) 9 сағат.

12. Гомозиготалы генотип:

A) Cc

B) Dd

C) BB

D) Bb

E) Aa

13. Агроценоздарға жататындар -

A) Шөл.

B) Шабындық (шалғындық).

C) Дала.

D) Табиғи су айдындары.

E) Жасанды егістік.

14. Қызыл кітаптың міндеттері-

A) Жабайы өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.

B) Республика заңдарына сәйкес сирек түрлерді қорғау.

C) Мәдени өсімдіктердің барлық түрін сақтап қалу.

D) Жабайы жануарлардың барлық түрін сақтау.

E) Үй жануарларының барлық түрін сақтап қалу.

15. Қоректік заттары жарнағында болатын өсімдік.

A) Қызғалдақ

B) Бидай

C) Үрмебұршақ

D) Шегіргүл

E) Інжугүл

16. Ішекқуыстылардың қорегін аулауы:

A) Жүйке жасушасымен.

B) Атпа жасушалары көмегімен.

C) Бұлшық ет жасушаларымен.

D) Аузымен.

E) Жабын жасушаларымен.

17. Буылтық құрттарды едәуір белсенді қозғалысқа келтіретін-

A) қан айналым, жүйке жүйелері.

B) дене қуысы.

C) екі жақты симметрия.

D) мезодерма.

E) жүйке түйіні.

18. Шаянның хитинді жабыны. -

A) Сәндік қасиет береді.

B) Қаптайтын сауыт, ішкі мүшелерін қорғайды.

C) Қозғалуға қатысады.

D) Дене икемділігін сақтайды.

E) Көбеюіне қатысады .

19. Ауаның көмейден соң баратын мүшесі:

A) Ауа тамыры.

B) Аңқа.

C) Өкпе.

D) Мұрын қуысы.

E) Кеңірдек.

20. Бассүйектің бет сүйектеріне жатпайтыны:

A) жақ сүйектері

B) астыңғы жақ сүйек

C) маңдай сүйегі

D) жоғарғы жақ сүйек

E) мұрын сүйегі

21. Адамның дене t0-нан жоғарғы t0-лы жерде тіршілік етуіне әсер ететін:

A) Терідегі май бездерінің саны.

B) Тердің көп бөлінуі.

C) Тыныс алудың артуы.

D) Лүпілдің баяулауы.

E) Тыныс алудың баяулауы.

22. Ядро мембранасының (жарғақшасының) барлық қуысын толтырып тұратын зат:

A) Цитоплазма.

B) Ядрошық.

C) Ядро шырыны.

D) Саңылаулар (жарғақшаның жұқарған жері).

E) ДНҚ молекуласы.

23. Гликоген өзінің табиғаты жағынан ... жатады:

A) ДНҚ-ға

B) көмірсуға

C) майға

D) ақуызға

E) АТФ-ға

24. Абиотикалық фактор бұл:

A) сыртқы ортадағы судың, ауаның құрамы

B) табиғат бірлестігіндегі байланыс

C) адамдардың әртүрлі іс әрекеттері

D) популяциялар арасындағы өзара байланыс

E) популяциядағы түрлі особьтар арасындағы өзара байланыс

25. Ақ мүк деп аталу себебі:

A) Батпақта өсетіндіктен.

B) Ризоидтары болмағандықтан.

C) Тамыры болмағандықтан.

D) Өлі жасушаларының іші ауаға толы болғандықтан.

E) Шымтезекке айналуынан.

26. Жүйке жүйесінің шеткі бөліміне жататын-

A) Жүйкелер мен жүйке түйіндері.

B) Аралас жүйкелер.

C) Жұлын.

D) Парасимпатикалық жүйке.

E) Ми.

27. Жарық қабылдайтын жасушалардың орналасауы:

A) Шыны тәрізді денеде.

B) Тамырлы қабықшада.

C) Көз бұршағында.

D) Қасаң қабықшада.

E) Тор қабықша ішіндегі таяқшалар.

28. Гомологиялық хромосомалардың бір-біріне жақындауы:

A) Митоз

B) Трансляция

C) Кроссинговер

D) Коньюгация

E) Транскрипция

29. Жануарлардың дене пішіні мен түсі қоршаған ортаның заттарымен сәйкес келетін бейімделушілік:

A) Сақтандырғыш.

B) Айбарланғыш.

C) Жасырынғыш.

D) Қорғаныш (мимикрия).

E) Бүркеніш.

30. Синантроптың қаңқа қалдығы табылған жер -

A) Австралия.

B) Азия.

C) Германия.

D) Европа.

E) Пекин.









88-вариант

БИОЛОГИЯ1. Жасушалар бір-бірімен … арқылы байланысады.

A) жасуша ядросы

B) цитоплазма

C) вакуоль

D) жасушааралық заттар

E) жасуша с±йықтыѓы

2. Ењ мањызды органикалық тыњайтқыш:

A) Аѓаш шірінділері

B) К‰л

C) Кµњ

D) Қ±с сањѓырыѓы

E) Қарашірік және қ±с сањѓырыѓы

3. Дара жарнақты өсімдік:

A) Қарабидай.

B) Асқабақ.

C) Үрмебұршақ.

D) Күнбағыс.

E) Қияр.

4. Алқа т±қымдас:

A) Қайыњ, қазтабан

B) Алма, жауқазын

C) Қызан, қара жидек

D) ‡йењкі, қараѓай

E) Жолжелкен, бақ-бақ

5. Тамақтыњ қ±рамындаѓы ақуызды ыдырататын фермент -

A) Тік ішекте.

B) Қарында.

C) Тоқ ішекте.

D) Аш ішекте.

E) Сілекей безінде.

6. Спораның өніп тіршілікке бейімделіп бактерияға айналауы:

A) жылдың кез келген мезгілінде

B) оттегіне ғана бай ортада

C) барлық қажетті қолайлы жағдайлар жеткілікті болғанда

D) тек ылғал жеткілікті болған жағдайда

E) тек қана жылу жеткілікті болған кезде

7. Безгек паразитінің көбеюі-

A) Эритроциттер арқылы.

B) Тері арқылы.

C) Ішектер арқылы.

D) Адам өкпесі арқылы.

E) Бауыр арқылы.

8. Артқа қарай да еркін жүзе алатын жәндік:

A) Шұбалшаң.

B) Балық.

C) Шаян.

D) Өрмекші.

E) Сүлік.

9. Қабыршақты жорғалаушыларға жататын:

A) жыландар

B) крокодилдер

C) тритондар

D) саламандралар

E) тасбақалар

10. Қан жасушаларын бөліп алғанда қалатындар:

A) Гемоглобин.

B) Сарысу.

C) Гамма-глобулин.

D) Плазма.

E) Физиологиялық ерітінді.

11. Ұйқы рефлексін зерттеген ғалым:

A) Анохин П.К.

B) Пирогов Н.И.

C) Мечников И.И.

D) Сеченов И.М.

E) Павлов И.П.

12. Белгінің басым болу құбылысы немесе басым белгінің аталуы:

A) Гомозиготты.

B) Рецессивті.

C) Гетерозиготты.

D) Альтернативті.

E) Доминантты.

13. Табиғи биогеоценоздар -

A) Техникамен өңделеді.

B) Адам қатысып өнім алынады.

C) Қолдан сұрыптаудың әсерінен пайда болады.

D) Табиғи сұрыпталудың әсерінен пайда болады.

E) Адам арқылы реттеледі.

14. Халықаралық Адам және биосфера бағдарламасына қатысушы мемлекеттер -

A) Микроқорықтар ұйымдастырады.

B) Кәдімгі қорықтар ұйымдастырады.

C) Биосфералық қорықтар ұйымдастырады.

D) Қорықшалар ұйымдастырады.

E) Табиғат ескертқіштерін ұйымдастырады.

15. Тек тостағаншадан немесе тек күлтеден тұратын гүлсерік:

A) Біріккен жапырақшалы

B) Жай

C) Қос

D) Бірікпеген жапырақшалы

E) Қос жынысты

16. Плаунның спораларының дамитын орны-

A) Қосалқы тамырында.

B) Жапырағында.

C) Төселмелі сабағында.

D) Тамырында.

E) Тік өскен сабағындағы масақшада.

17. Денесі бағана тәрізді, гүлге ұқсайтын ішекқуысты:

A) Полиптер.

B) Шаршылы медуза.

C) Қызыл маржан.

D) Аурелия.

E) Гидра.

18. Финка дегеніміз :

A) Кірпікшелі дернәсіл.

B) Сиыр цепенінің екінші дернәсілі.

C) Құйрықсыз дернәсіл.

D) Құйрықты дернәсіл.

E) Кірпікшесіз дернәл.

19. Адреналин бөлінетін без:

A) Қалқанша.

B) Ұйқы.

C) Жыныс.

D) Бүйрек үсті.

E) Гипофиз.

20. Кірпікшелі эпителий астарлаған мүше:

A) аңқа

B) өкпе

C) көмей

D) кеңірдек

E) мұрын қуысы

21. Көз бұршағы қызметінің өзгеруіне байланысты болатын көру кемістігінің атауы

A) конъюнктивит.

B) көздің жасаурауы.

C) көз зақымы.

D) алыстан және жақыннан көргіштік.

E) трахома.

22. Жасуша орталығының негізін құраушы:

A) Гранулалар.

B) Центроильдар.

C) Лейкопластар.

D) Ядро қосындылары.

E) Өсінділер.

23. Майдың молекула құрамы.

A) май қышқылы, глицерин

B) аминқышқылы, май қышқылы

C) аминқышқылы, глицерин

D) глюкоза, глицерин

E) глюкоза, май қышқылы

24. Сперматогенез нәтижесіндегі хромосомалар жиынтығы:

A) диплоидты

B) полиплоидты

C) гаплоидты

D) триплоидты

E) ди және триплоидты

25. Үлкен ми сыңарларының қимыл-қозғалысын реттейтін орталығы:

A) самайда

B) маңдай бөлімінде

C) шүйдеде

D) төбе бөлімінде

E) ортаңғы мида

26. Буынның бүгілу әрекетінің жүзеге асуы:

A) бүгілдіргіш еттің кемуі, жазылдырғыш еттің жиырылуы

B) бүгілдіргіш еттің жиырылуы жұмыс істеу дәрежесінің кемуі

C) жазылдырғыш еттің жиырылуы

D) бүгілдіргіш еттің жиырылуы

E) жазылдырғыш еттің кемуі

27. Қанда адреналиннің көбеюі жылудың түзілуін:

A) Күшейтеді.

B) Жылу берілуін теңестіреді.

C) Тоқтатады.

D) Қалпына келтіреді.

E) Баяулатады.

28. Мейоз дегеніміз:

A) пісіп жетілу аймағындағы жыныс жасушасының бөлінуі

B) жасушаның тікелей бөлінуі

C) ұрықтанбаған жұмыртқа жасушасынан жаңа ағзаның дамуы

D) жыныс жасушаларының қосылуы

E) көбею аймағындағы жасушаның бөліну кезеңі

29. Сөйлеу қабілеті жоқ, құралдары тастан жасалған қарапайым ғана, миының көлемі 600см³ адам:

A) Кроманьон.

B) Неандерталь.

C) Питекантроп.

D) Синантроп.

E) Австралопитек.

30. Мәдени өсімдіктермен арамшөптер арасындағы қатынас:

A) Паразиттік.

B) Жыртқыштық.

C) Түрішілік күрес.

D) Селбесу (симбиоз).

E) Түраралық күрес.











89-вариант

БИОЛОГИЯ1. Жасушаның көбею қызметін атқарады:

A) Пластид.

B) Қабықша.

C) Вакуоль.

D) Ядро.

E) Цитоплазма.

2. Б‰ршіктер бµлінеді:

A) Тамырлы, сабақты

B) Жапырақты, сабақты

C) Г‰лді, тамырлы

D) ¤ркенді

E) Жапырақты және г‰лді

3. Тұқым себетін топырақ:

A) Тығыз болу қажет.

B) Өте құрғақ болған тиімді.

C) Өте дымқыл болуы қажет.

D) Батпақты болу қажет.

E) Ауа еркін өтетін болу қажет.

4. Жабайы орам жапырақтың отаны:

A) Абиссинаның орталығы.

B) Орталық Америка орталығы.

C) Оңтүстік Америка орталығы.

D) Жерорта теңіз орталығы.

E) Шығыс Азиялық орталық.

5. Сілекей безінің қызметін зерттеген:

A) С.П.Боткин.

B) И.П.Павлов.

C) И.М.Сеченов.

D) К.А.Тимирязев.

E) И.Мечников.

6. Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын бактериялар:

A) Топырақ бактериялары.

B) Сүтқышқыл бактериялары.

C) Ауру туғызытан бактериялар.

D) Шіріту бактериялары.

E) Түйнек бактериялары.

7. Кәдімгі амебаның қорегі:

A) су өсімдіктерінің шіріген жапырақтары

B) органикалық қалдықтар

C) тек балдырлар

D) тек бактериялар

E) ұсақ балдырлар мен бактериялар

8. Жарғаққанаттылар отрядына жататын бунақдене:

A) Балара.

B) Қандала.

C) Шекшек.

D) Тарақан.

E) Шілделік.

9. Итшабақ дегеніміз:

A) уылдырық

B) жұмыртқадан ұрыққа айналуы

C) жас балық

D) құйрықтылар отрядына жататын қосмекенділер

E) бақаның дернәсілі

10. Плазма құрамындағы судың мөлшері:

A) 90%.

B) 85%.

C) 10%.

D) 80%.

E) 70%.

11. Сүтқоректілердің зәр шығару мүшесі:

A) Кеңірдек

B) Өкпе

C) Бүйрек

D) Өңеш

E) Қарын

12. «Селекция» деген сөздің мағынасы:

A) Іріктеу, сұрыптау.

B) Өзгерту.

C) Қолға үйрету.

D) Будандастыру.

E) Бейімділік.

13. Автотрофтыларға жататындар:

A) саңырауқұлақтар

B) бактериялар

C) адам

D) өсімдіктер

E) жануарлар

14. Жердің қатты қабығы-

A) Атмосфера.

B) Биосфера.

C) Литосфера.

D) Гидросфера.

E) Ноосфера.

15. Жатаған бидайықтың көбеюі

A) Тамырсабақ арқылы

B) Сұлатпа өркен арқылы

C) Мұртша арқылы

D) Түйнек арқылы

E) Пиязшық арқылы

16. Ұрықтанғаннан соң түзілетін

A) Гаметалар.

B) Талшықсыз споралар.

C) Зооспоралар.

D) Органоид.

E) Зигота.

17. Гидраның ішкі қабатының атауы.

A) Табан.

B) Эктодерма.

C) Энтодерма.

D) Сабақша.

E) Қармалауыш.

18. Гермафродит дегеніміз:

A) Бүршіктен дамитын дене.

B) Аналық безі орналасқан дене.

C) Аналық және аталық бездері бір ағзада орналасқан дене.

D) Аталық безі орналасқан дене.

E) Спорадан дамитын дене.

19. Гормондар табиғаты жағынан:

A) Көмірсулар.

B) Ақуыз.

C) Майлар.

D) Минералды тұздар.

E) ДНҚ.

20. Шылым шегу зардабынан болатын өкпе ауруы:

A) Плеврит

B) Силикоз

C) Тұмау

D) СПИД

E) Пәле, рак

21. Ортаңғы құлақтың бөлімдері

A) жарғақша лабиринті.

B) дыбыс сүйекшелер.

C) доға қуысы.

D) иірім түтік.

E) сүйек лабиринті.

22. Бейорганикалық заттардан органикалық заттарды синтездейтіндер:

A) Гетеротрофтар.

B) Прокариоттар.

C) Эукариоттар.

D) Автотрофтар.

E) Аэробтар.

23. Энергетикалық алмасу:

A) Ақуыздардың жасалуы.

B) АТФ синтезі.

C) Химиялық байланыс энергиясы.

D) Көмірсулардың жасалуы.

E) Күн жарығының энергиясы.

24. Ағзалардың бір-біріне тигізетін әсерлері жататын орта жағдайы:

A) Бейбиотикалық.

B) Экологиялық.

C) Шектеуші.

D) Биотикалық.

E) Антропогендік.

25. Дәрумендердің (витаминдердің) нашар сіңуінен болатын өзгеріс-

A) Ақыл-есінің және денесінің қалыпты дамуын тежейді.

B) Қозғаушы нейрондардың қызметі бұзылады.

C) Жүйке ауруларына душар етеді.

D) Бұлшық еттердің жиырылғыштық қасиеті бұзылады.

E) Сал болады.

26. Бұлшық еттер сезгіш нейрондар арқылы қозуды өткізеді:

A) Терідегі, бұлшық еттердегі, сіңірлердегі рецепторлардан орталық жүйке жүйесіне.

B) Жұлыннан үлкен ми сыңарларының қыртысына.

C) Орталық жүйке жүйесінен ішкі мүшелерге.

D) Бұлшық еттерден миға.

E) Жұлыннан бұлшық еттерге.

27. Ойлау процесі ... байланысты.

A) сезгіш жүйкеге

B) жүйкенің шеткі бөлімдеріне

C) жұлынға

D) миға

E) қимыл жүйкеге

28. Екінші спермия ұрықтану нәтижесінде зиготадағы өзгерістер:

A) диплоидты жиынтығы бар хромосоманың қалыптасуы

B) триплоидты жиынтығы бар жасуша қалыптасуы

C) тетраплоидты жиынтығы бар хромосоманың дамуы

D) гаплоидты жиынтығы бар хромосоманың қалыптасуы.

E) хромосома саны өзгермейтіндігі

29. Адамдағы аналық жыныс хромосома санының ауытқуы:

A) 22 аутосомы + У

B) 44 аутосомы + ХХ

C) 22 аутосомы + Х

D) 46 аутосомы

E) 44 аутосомы + ХУ

30. Адамдағы атавизм белгілері-

A) Құлақ қалқаны.

B) Адам қаңқасындағы құйымшақ.

C) Қалың түктілігі.

D) Үшінші қабақ.

E) Соқыр ішек өскіні.











90-вариант

БИОЛОГИЯ1. ¤сімдіктіњ µсімді м‰шелері:

A) Т±қым

B) Г‰л

C) Тамыр, сабақ, жапырақ

D) Т±қымбастама

E) Жеміс

2. Қабық пен сүректің арасында орналасады:

A) Жасымықша.

B) Өң.

C) Өзек сәулелері.

D) Өзек.

E) Камбий.

3. Телу дегеніміз:

A) Бір µсімдік бµлігін екінші µсімдік бµлігіне ±ластыру

B) ¤сімдіктердіњ тамырларын ±ластыру

C) Тамыр арқылы кµбейту

D) Қалемшелер арқылы кµбейту

E) ¤сімдіктерді т±қымнан кµбейту

4. Тұқымның өнуіне қажет емес жағдай:

A) Топырақ.

B) Жылу.

C) Су.

D) Жел.

E) Ауа.

5. Көмірсу қорытыла бастайды:

A) Ауыз қуысында.

B) Қарында.

C) Өңеште.

D) Тік ішекте.

E) Тоқ ішекте.

6. Қаракүйе саңырауқұлақтары зақымдайтын дақылдар:

A) Дәнді бұршақтарды.

B) Техникалық.

C) Бақша.

D) Жеміс ағаштарын.

E) Астық тұқымдастарды.

7. Бауыраяқты ұлуларға жататындар:

A) Каракатицалар.

B) Айқұлақ.

C) Қошқармүйіз.

D) Кальмарлар.

E) Сегізаяқтар.

8. Шаянның құрсақ бунағындағы қысқа аяқшалар саны -

A) Екі-екіден.

B) Төрт-төрттен.

C) Сегіз-сегізден.

D) Бір-бірден.

E) Үш-үштен.

9. Сәндік үшін өсірілетін тауық:

A) Виандот.

B) Орыстың ақ тауығы.

C) Орлов.

D) Род-айланд.

E) Тауыс (павлин).

10. Менингит ... қабынуы.

A) ми қабығының

B) бауырдың

C) өкпенің

D) жүректің

E) ас қорыту жүйесінің

11. Адамның омыртқа саны:

A) 29-31

B) 33-34

C) 34-36

D) 40-42

E) 28-32

12. Бір-біріне ұқсас егіздер дамыған жасушаның саны:

A) Үш.

B) Көп.

C) Төрт.

D) Бір.

E) Екі.

13. Еуропеоидтық нәсілге жататын түпкілікті тұрғындардың отаны -

A) Шығыс Азия.

B) Африка.

C) Аустралия.

D) Еуропа.

E) Индонезия.

14. Сүтқоректілердің қысқы тыныштық күйге көшкен жасушаларының құрамында

A) Көмірсулар қоры азаяды.

B) Қоректік заттар қоры көп болады.

C) Су көп болады.

D) Зат алмасуының қарқыны артады.

E) Тыныс алу жиілейді.

15. Жеміс-жидекті өсімдіктердің жемісінде көбірек кездесетіндер:

A) Май.

B) Ақуыз.

C) Дәрумендер.

D) Крахмал.

E) Тұздар.

16. Ризоидтары болмайтын өсімдік:

A) Сфагнум.

B) Плаун.

C) Ламинария.

D) Жасыл мүк.

E) Көкек мүгі.

17. Гидраның жыныссыз көбеюі:

A) Сперматозоидтармен.

B) Бүршіктену арқылы.

C) Зигота арқылы.

D) Ұрықтану арқылы.

E) Жұмыртқа жасушамен.

18. Сүліктің денесінде:

A) Дене қуысы перделермен бөлінген.

B) Қуысы ауаға толы.

C) Қуыс бар.

D) Қуыс жоқ, дәнекер ұлпамен жалғасқан.

E) Қуыс сұйықтыққа толы.

19. Қаңқаны құрайтын ұлпа:

A) Жүйке.

B) Дәнекер.

C) Жүрек бұлшықеті.

D) Бұлшықет.

E) Эпителий.

20. Тыныс алу мүшелерінің қызметі.

A) Қан құрамын азоттан тазартады.

B) Ауаны түтіннен тазартады.

C) Қан құрамына азоттың келуін қамтамасыз етеді.

D) Оттегінің қанға өтуін қамтамасыз етеді.

E) Көмірқышқыл газын ұлпаларға тасиды.

21. Жасушаның «Қуат беретін станциясы».

A) Хлоропластар

B) Лизосома

C) Центриоль

D) Митохондриялар

E) Ядрошық

22. Рибосомалардың «жинақталуы»:

A) Вакуоляда.

B) Хлоропластта.

C) Гольджи комплексінде.

D) Митохондрияда.

E) Эндоплазмалық торда.

23. Шартәрізді іші қуыс ұрық ... деп аталады.

A) гаструла

B) бластула

C) жұмыртқа жасуша

D) зигота

E) бластомер

24. Ағзаның жұмыртқа қабығын жарып шыққаннан кейінгі кезеңі:

A) онтогенез

B) эмбриогенез

C) постэмбриогенез

D) түрленіп даму

E) филогенез

25. 1мм3 қанда эритроцит саны:

A) бес мыңнан екі жүз мыңға дейін

B) екі жүз мыңнан үш жүз мыңға дейін

C) жүз мыңнан үш жүз мыңға дейін

D) үш мыңнан төрт мыңға дейін

E) бес млн-ға жақын

26. Дәрумендер (витаминдер) ... түзілуіне қатысады.

A) көмірсулардың

B) майлардың

C) ферменттердің

D) гормондардың

E) тұздардың

27. Заттың пішіні мен түсін ажырататын көздің

A) ақ қабықшасы.

B) қасаң қабықшасы.

C) тор қабықшасы ішіндегі құтыша.

D) нұрлы қабықшасы.

E) көз бұршағы.

28. Айқас тозаңданатын өсімдіктер селекциясында әр түрлі тармақтары өзара тозаңдандыру:

A) Линияаралық гибридтер.

B) Мутагенездік әдіс.

C) Полиплоидиялық әдіс.

D) Әріден гибридтеу.

E) Ментор әдісі.

29. Биогеоценоздың ауысуына байланыссыз жүретін өзгерістер:

A) Табиғаттағы түрлі апаттар.

B) Адамның түрлі шаруашылық әрекеттері.

C) Биогеоценоздағы организмдердің тіршілік ортасына байланысты өзгеруі.

D) Климаттың өзгеруі.

E) Ағзалардың табиғаттағы маусымдық өзгерістерге бейімделуі.

30. Көміртегінің топырақта жинақталуы-

A) Көмір түрінде.

B) Органикалық қосылыстар түрінде.

C) Көмірқышқыл газы түрінде.

D) Кальций карбонаты түрінде.

E) Шөгінді массалар түрінде.











91-вариант

БИОЛОГИЯ1. Өсімдіктерге түс беретін органоид:

A) Митохондрия.

B) Қабықша.

C) Ядро.

D) Пластид.

E) Цитоплазма.

2. Сабақ жуандап өседі:

A) Камбай жасушаларының бөлінуінен.

B) Қабықтың қалындауынан.

C) Өзек жасушаның бөлінуінен.

D) Ағаш бүршіктеріне байланысты.

E) Сүрек жасушаларының бөлінуінен.

3. Бунақденелілер қоректенеді:

A) Аналық жыныс жасушасымен.

B) Аналық түйінімен.

C) Гүл шірнесімен.

D) Гүл күлтесімен.

E) Бүршікпен.

4. Шөлге төзімді, суды көп қажет етпейтін өсімдік:

A) Жүгері.

B) Кактус.

C) Мыңжапырақ.

D) Күріш.

E) Қияр.

5. Сілекей безін және қарындаѓы астыњ қорытылуын зерттеген ѓалым -

A) К.А.Тимирязев.

B) И.М.Сеченов.

C) И.И.Мечников.

D) С.П.Боткин.

E) И.П.Павлов.

6. Саңырауқұлақ жасушасында болмайды:

A) Ядро шырыны.

B) Цитоплазма.

C) Хлорофилл.

D) Ядро.

E) Ядрошық.

7. Хитинді жабынның атқаратын қызметі:

A) Сыртқы ортамен байланыс.

B) Тыныс алу.

C) Қорғаныш.

D) Қанайналым.

E) Сезім мүшесі.

8. Сүтқоректілердің мойын омыртқаларының саны:

A) 8

B) 5

C) 6

D) 4

E) 7

9. Жасушаны қоректік заттармен қамтамасыз ететін:

A) Зәр шығару.

B) Тыныс алу.

C) Сезім мүшелері.

D) Жүйке жүйесі.

E) Қан, лимфа.

10. Мидың қантамырлары тарылса-

A) Құлағы шулайды.

B) Бас айналады.

C) Тамырдың соғуы бәсеңдейді.

D) Температура төмендейді.

E) Есінен танады.

11. Ми сауытына жатпайтын сүйек:

A) самай

B) жақ

C) төбе

D) маңдай

E) шүйде

12. Ата-ана белгілер жиынтығының ұрпақтан-ұрпаққа берілу қасиеті:

A) даму

B) тітіркенгіш

C) тұқымқуалау

D) көбею

E) өзгергіштік

13. Питекантроптардың қаңқа қалдықтары алғаш табылған жер -

A) Африка.

B) Жапония.

C) Қытай.

D) Ява аралы.

E) Австралия.

14. Өсімдіктің азот жинақтаушы-түйнек бактериялары орналасқан орны:

A) Сабақта.

B) Жемісте.

C) Тұқымда.

D) Тамырда.

E) Жапырақта.

15. Қарақат жемісі-

A) Қауашақ.

B) Жаңғақша.

C) Жидек.

D) Сүйекті жеміс.

E) Жаңғақ.

16. Гидра тыныс алады:

A) Өкпе қапшығымен.

B) Бүкіл денесімен.

C) Желбезекпен.

D) Өкпемен.

E) Демтүтікпен.

17. Тек теңіздерде тіршілік ететін құрттар:

A) жалпақ құрттар

B) сирекқылтанды құрттар

C) таспа құрттар

D) көпқылтанды құрттар

E) жұмыр құрттар

18. Теріні түзетін ұлпа:

A) Дәнекер.

B) Жүйке.

C) Бұлшықет.

D) Шел.

E) Эпителий.

19. Аталық жасуша.

A) Зигота.

B) Ұрық.

C) Зәр.

D) Қан.

E) Сперматозоид.

20. Жоғары дәрежелі нерв қызметінің негізін қалаушы ғалым:

A) И.П.Павлов

B) Л.Пастер

C) П.К.Анохин

D) И.М.Сеченов

E) И.И.Мечников

21. Нуклеин қышқылдарының түзілетін орны-

A) Цитоплазма.

B) Ядро.

C) Эндоплазмалық тор.

D) Рибосома.

E) Клетка орталығы.

22. Қарапайым көмірсулардың аталуы:

A) дисахарид

B) моносахарид

C) полисахарид

D) трисахарид

E) ди және полисахарид

23. Түйнек бактериялар мен бұршақ тұқымдас өсімдіктердің бірігіп тіршілік етуі:

A) Паразиттік.

B) Бәсекелестік.

C) Жыртқыштық.

D) Селбесу (симбиоз).

E) Арамтамақтық.

24. Қоректік тізбектің бірінші буындағылары:

A) Өсімдіктер.

B) Шіріту бактериялары.

C) Жыртқыштар.

D) Шөп қоректі жануарлар.

E) Саңырауқұлақтар.

25. Йод алынатын өсімдік.

A) Балдыр

B) Саңырауқұлақ.

C) Плаун.

D) Бактерия.

E) Шаңжапырақ (қырықжапырақ).

26. Безгекпен ауырған адамның денесі бір ысып, бір салқындауының себебі:

A) Безгек паразитінің қанда көбейіп улы зат бөлуінен.

B) Дене температурасының 400С дейін көтерілуінен

C) Безгек паразитінің денеге өтуінен.

D) Паразиттің бір қан түйіршегінен екіншісіне өтуінен.

E) Безгек масасының шағуынан.

27. Ауру адамға физиологиялық ерітінді жіберіп жетіспейтін заттарды толықтыру үшін қажеті:

A) лимфа

B) эритроциттер

C) плазма

D) лейкоциттер

E) қан пластинкалары

28. Көз алмасының қасаң қабықшасы

A) зақымданудан қорғайды.

B) қанмен қамтамасыз етеді.

C) көз ішіне сәуленің түсуін реттейді.

D) бояғыш заттың (пигмент) мөлшері мен таралуын анықтайды.

E) жарық сәулесін еркін өткізеді.

29. Мейоздық кезеңде хромосомалар жиынтығы:

A) кездейсоқ өзгеріске ұшырайды

B) өзгеріссіз қалады

C) екі есе көбейеді

D) екі есе азаяды

E) бір жұбы артып кетеді

30. Түрленбей дамитын омыртқасыз жануарларға жататындар-

A) Өрмекшілер.

B) Ішекқуыстылар.

C) Құрттар.

D) Шаянтектестер.

E) Жәндіктер.









92-вариант

БИОЛОГИЯ1. Жабайы µсімдіктер:

A) Сәбіз, қауын, қияр

B) ¤здігінен µсіп-µнетін µсімдіктер

C) Барлық бақша µсімдіктері

D) Ж±мыршақ, асқабақ, т‰ймедаѓы

E) Жоњышқа, қызан, итм±рын

2. Гүлдің дәл ортасында орналасқан:

A) Аталық.

B) Аналық.

C) Гүлсағақ.

D) Тозаңқап.

E) Гүлсерік.

3. Ерте егiлетiн мәдени µсiмдiктер (1- 4 С°) -

A) Қауын, қарбыз, асқабақ.

B) К‰нбаѓыс, қызылша.

C) Қияр, қызан.

D) Арпа, бидай, с±лы, шалқан, пияз, сәбiз.

E) Ж‰герi, мақта.

4. Б±ршақ т±қымдасы:

A) Соя

B) К‰нбаѓыс

C) Қара алқа

D) Қызан

E) Асқабақ

5. Тоқ ішектің тұйықталған бөлігіндегі өсінді:

A) Ішек безі.

B) Өт.

C) Тік ішек.

D) Бүйен.

E) Соқырішек.

6. Кәдімгі амебаның тіршілік мекені:

A) батпақ

B) су беті

C) су қойма түбіндегі тұнба

D) ағын су

E) топырақ

7. Паразиттік тіршілік ететін жәндік:

A) Бүйі.

B) Мизан.

C) Шұбалшаң.

D) Тарақан.

E) Кене.

8. Өте сирек кездесетін жануарлардың түрлері:

A) солтүстік бұғысы

B) тиін

C) құндыз

D) түлкі

E) барыс

9. Қанның қоймалжың келген сұйықтығы:

A) лимфа

B) плазма

C) физиологиялық ерітінді

D) цитоплазма

E) су ерітіндісі

10. Оттегін тасымалдаушы қанның құрам бөлігі:

A) лейкоцит

B) тромбоцит

C) фибрин

D) гемоглобин

E) гемотромбоцит

11. Жұмыртқа жасушасымен қосылатын сперматозоид саны-

A) Біреу.

B) Үшеу.

C) Төртеу.

D) Екеу.

E) Көп.

12. Суық тиіп, қабыну ішкі құлаққа таралғанда-

A) Керең болады.

B) Дабыл жарғағы зақымданады.

C) Ұлулы дене зақымданады.

D) Есту сүйектерінің қозғалғыштығы жойылады.

E) Дыбыс тербелістерін өткізу бұзылады.

13. Моносахаридтерге жататын:

A) Глюкоза

B) Ақуыз

C) Сүт қанты

D) Гликоген

E) Крахмал

14. Жердің геологиялық қабығы биосфера:

A) Газ тектес заттардан тұрады.

B) Қатты заттардан тұрады.

C) Тірі организмдерден тұрады.

D) Топырақтан тұрады.

E) Сұйық заттардан тұрады.

15. Ауаның ластануы-

A) қуаңшылыққа әкеледі.

B) оттегін азайтады.

C) қара дауыл соғады.

D) топырақты тоздырады.

E) өсімдікті азайтады.

16. Айналма (Ценуроз) мен ауырғанда зақымданатын мүше:

A) Бауыр.

B) Бұлшықет.

C) Көз

D) Ішек.

E) Ми.

17. Адамның денесін тік ұстауға көмектесетін бұлшықет:

A) Құрсақ, екі басты.

B) Арқа, үш басты.

C) Жамбас, арқа.

D) Жамбас, балтыр.

E) Балтыр, екібасты.

18. Қаңқа бұлшық етінің құрылысы тұрады:

A) көлденең жолақты бұлшық ет талшықтары шоғырынан

B) бірыңғай салалы бұлшық ет және жекеленген көлденең жолақты бұлшық еттен

C) көлденең жолақты бұлшық ет талшықтары шоғыры мен бірыңғай салалы бұлшық еттен

D) жекеленген көлденең жолақты бұлшық еттен

E) бірыңғай салалы бұлшық ет шоғырынан

19. Ақуызға (нәруызға) жатпайтын күрделі зат:

A) гормон

B) өт

C) фермент

D) глюкоза

E) токсин

20. Органикалық заттардың жасушада түзілуі үшін қажет болатындар.

A) Бөліну.

B) Қозғалу.

C) Өсу.

D) Энергия.

E) Қозу.

21. Мейоздық бөліну кезінде, хромосомалар санының азаюы:

A) 1 есе.

B) 4 есе.

C) 5 есе.

D) 3 есе.

E) 2 есе.

22. Генотипіне байланыссыз өзгергіштік:

A) мутациялық

B) модификациялық

C) цитоплазмалық

D) тұқымқуалайтын

E) комбинациялық

23. Қазіргі адамдарға жақын келетін түрлер:

A) Австралопитектер.

B) Питекантроптар.

C) Неандертальдық.

D) Кроманьондар.

E) Синантроптар.

24. Көпшілік ағзаларға тән маусымдық өзгерістің негізгі себептері:

A) күннің ұзаруы

B) ылғалдылық

C) орта жағдайы

D) температура

E) қорек

25. Долана ағашының түрін өзгерткен сабағының атауы.

A) Пиязшық

B) Тамырсабақ

C) Шырынды сабақ

D) Түйнек

E) Сояулар

26. Саңырауқұлақтардың қоректенуі:

A) Жаңбыр суымен.

B) Тек суда еріген минерал тұздарымен.

C) Дайын органикалық заттармен.

D) Жемісті денесімен қорек затты топырақтан сорып алады.

E) Органикалық емес заттардан зат түзеді.

27. Гидраның қозғалуында негізгі роль атқаратын:

A) атпа жасушалары

B) бұлшық ет талшығы

C) аралық жасушалар

D) ас қорыту жасушасы

E) көбею жасушасы

28. Жүрек жұмысын бәсендететін жүйке жүйе бөлімі:

A) Симпатикалық.

B) Орталық.

C) Шеткі.

D) Парасимпатикалық.

E) Өсімді.

29. Күріштің, қант қамысы, көптеген көкөніс дақылдарының отаны:

A) Орталық Америка орталығы.

B) Абиссиния орталығы.

C) Оңтүстік Азияның тропиктік орталығы.

D) Шығыс Азия орталығы.

E) Жерорта теңізі орталығы.

30. Эволюциялық өзгерістердің құрылым деңгейлерінің күрделендіретін бейімділік:

A) Конвергенция.

B) Жалпы дегенерация.

C) Ароморфоз.

D) Дегенерация.

E) Идиоадаптация.













93-вариант

БИОЛОГИЯ1. Өсімдіктің жер асты мүшесі:

A) Гүл.

B) Жапырақ.

C) Тұқым.

D) Тамыр.

E) Сабақ.

2. Кіндік тамыр ж‰йесіне тән:

A) Барлық тамыр жуандықтары бірдей

B) Негізгі тамыры болмайды

C) Негізгі тамыр нашар жетілген

D) Қосалқы тамыр шашаққа ±қсап, топталып тұратын тамыр

E) Негізгі тамыр µте жақсы жетілген

3. 6-10 см тереңдікте себілетін тұқым:

A) Қызан.

B) Аскөк.

C) Жүгері.

D) Сәбіз.

E) Пияз.

4. Лалагүл тұқымдас өсімдік:

A) Күріш.

B) Аспарагус.

C) Картоп.

D) Бидай.

E) Асбұршақ.

5. Тістің үстіңгі қабатын қаптайтын зат:

A) Ұлпа.

B) Талшық.

C) Дентин.

D) Кіреуке.

E) Қантамырлар.

6. Ертедегі өсімдіктердің қазба қалдықтарын зерттейтін ғылым-

A) археология.

B) палеоботаника.

C) экология.

D) морфология.

E) палеонтология.

7. Қышыма ауруын туғызатын кене.

A) Берішкене.

B) Қышыма кене.

C) Тайга кенесі.

D) Ит кенесі.

E) Мамық кене.

8. Ескек аяқтылар отрядына жататындар:

A) киттер

B) ақ аюлар

C) морждар, тюленьдер

D) кәдімгі кірпі

E) дельфиндер

9. Ақуыз (нәруыз) құрамына кіретін:

A) Май

B) Эфир майы

C) Су

D) Аммиак

E) Аминқышқылы

10. Сырттай ұрықтану ... тән.

A) қос мекенділерге

B) бауырымен жорғалаушыларға

C) құстарға

D) сүтқоректілерге

E) адамға

11. Мендель тәжірибесінде белгілердің тұқымқуалаушылығын зерттеудегі қолданған әдіс:

A) гениологиялық

B) гибридологиялық

C) егіздік

D) цитогенетикалық

E) биохимиялық

12. Негроидтік нәсілдерге тән емес белгілер:

A) Терісінің түсі қара.

B) Шашы қою, қара.

C) Жалпақ бетті.

D) Мұрны қыр мұрынды.

E) Көз пигменті қоңыр түсті.

13. Табиғи биогеоценоздарға жататындар -

A) Табиғи шалғындық.

B) Саябақтар.

C) Орман екпелері.

D) Жидек еккен жерлер.

E) Жеміс бақтары.

14. Тірі организмдер тіршілік ететін Жер бетінің геологиялық қабығы:

A) Гидросфера.

B) Ноосфера.

C) Литосфера.

D) Биосфера.

E) Атмосфера.

15. Мойылдың гүлшоғыры:

A) Қалқанша

B) Масақ

C) Шашақ

D) Собық

E) Шатыр

16. Таспа құраттардың дене мөлшері:

A) 1мм - 30м.

B) 2мм - 35м.

C) 0,5мм - 30м.

D) 15мм - 25м.

E) 3мм-30м.

17. Жүйке ұлпасына тән қасиет.

A) Серпімділік

B) Құрылыс

C) Қозғыштық

D) Қорғаныш

E) Беріктік

18. Жүрек жұмысын жеделдететін жүйке жүйесі бөлімі:

A) Орталық.

B) Парасимпатикалық.

C) Өсімді.

D) Шеткі.

E) Симпатикалық.

19. Қанның қызметіне жатпайтыны:

A) ағзаны қорғау

B) заттарды артық қорға жинау

C) заттарды тасылмалдау

D) оттегін тасылмалдау

E) дене температурасын реттеу

20. Ақырғы ыдырау өнімдері шығатын мүшеге жатпайтыны

A) Өт.

B) Ішек.

C) Бүйрек.

D) Тері.

E) Өкпе.

21. Аналық без бұл:

A) қағанақ

B) жатыр түтігі

C) жұмыртқа жасуша

D) жатыр

E) қынап

22. Тым жарқыраған жарықтың көзге әсері:

A) Соқыр болады.

B) Алыстан көргіштік дамиды.

C) Жақыннан көргіштік дамиды.

D) Рецепторларды тітіркендіреді және бұзады.

E) Қан тамырларын кеңейтеді.

23. Гольджи жиынтығының жасушада атқаратын қызметі:

A) Органоидтардың дамуын қамтамасыз етуі.

B) Сыртқы ортамен жасуша аралық заттар арасындағы зат айналымды реттеуі.

C) Нәруыз синтезіне қатысуы.

D) Биосинтез кезінде заттарды тасымалдау, өнімдерді жасушадан шығаруы.

E) Көмірсулар синтезіне қатысуы.

24. Экология дегеніміз ... байланысы.

A) адамның айналадағы қоршаған ортамен және ондағы өсімдіктермен

B) тірі ағзалардың өзара

C) адамның жануарлармен

D) өсімдіктер мен жануарлардың тіршілік

E) тірі ағзалардың сыртқы ортамен өзара

25. Қалпақшалы саңырауқұлақтың жер бетіндегі жемісті денесін үзіп алған соң топырақта қалатыны

A) Жіпшумағы.

B) Спорасы.

C) Ешнәрсе қалмайды.

D) Жер үсті денесінің бір бөлшегі.

E) Тамыршасы.

26. Аш ішекте және өт жолында тіршілік ететін паразит қарапайым жәндік:

A) трипоносома

B) құртамыш

C) қантышқақ амебасы

D) безгек паразиті

E) лямблия

27. Ішекқуыстылардың ертедегі шоғырлы бір жасушалардан шыққандығын көрсететін дәлелдемелер-

A) регенерация.

B) бүршіктеніп көбеюі.

C) бір ғана ұрықтанған жасушадан дамуы.

D) аналық жыныс жасушаларының түзілуі.

E) аталық жыныс жасушаларының түзілуі.

28. Қимыл нейрондары арқылы импульстер ... өтеді.

A) бұлшық еттен миға

B) бұлшық ет рецепторларынан миға

C) бұлшық еттен жұлынға

D) сіңірлерден миға

E) жұлыннан бұлшық еттерге

29. Темекі түтінінде адам организміне өте қауіптісі-

A) Органикалық қышқылдар.

B) Көмір тотығы.

C) Инертті газ.

D) Алкоголь.

E) Күл.

30. Жануарлардың құрлыққа шығу дәуірі:

A) Палеозой.

B) Кайназой.

C) Мезозой.

D) Архей.

E) Протерозой.





















94-вариант

БИОЛОГИЯ1. Жасуша дегеніміз:

A) Жеміс.

B) Ұлпа.

C) Ағзаның ең кіші бөлшегі.

D) Органоид.

E) Жапырақ.

2. Күнбағыс гүлшоғырының шетіндегі гүлдер:

A) Аналықтары ғана бар гүлдер.

B) Жеміс беретін бар гүлдер.

C) Аталықтары ғана бар гүлдер.

D) Жынысты гүлдер.

E) Жыныссыз гүлдер.

3. Бунақденелілермен қоректенетін өсімдік:

A) Балдыр.

B) Алабота.

C) Шыбынжұт.

D) Бақбақ.

E) Шаңжапырақ.

4. Сазанның миы:

A) Екі бөлікті.

B) Төрт бөлікті.

C) Үш бөлікті.

D) Бір бөлікті.

E) Бес бөлікті.

5. Ішқұрт ауруының алдын алу:

A) Тазалық сақтау.

B) Өз бетімен емделу.

C) Антибиотиктер пайдалану.

D) Егу (прививка) жасау.

E) Алкоголь пайдаланбау.

6. Aшытқы саңырауқұлағының әсерінен ашыған қамырдағы көпіршіктер

A) азот.

B) оттегі.

C) көмірқышқыл газ.

D) сутегі.

E) қант.

7. Гидра денесінің қабаттары:

A) Екі.

B) Төрт.

C) Бір.

D) Көп.

E) Үш.

8. Өзен шаянның қорғаныш және қорегін аулайтын мүшесі:

A) көздері

B) қысқа мұртша

C) қысқыштары

D) ұзын мұрт

E) құрсақ аяқтары

9. Сүйек түзілетін ұлпа:

A) дәнекер

B) бірыңғай салалы бұлшықет

C) көлденең жолақты бұлшықет

D) эпителий

E) жүйке

10. Жүректен шыққан қанды денеге тарататын тамыр:

A) Лимфа.

B) Қылтамыр.

C) Көктамыр.

D) Салатамыр.

E) Қолқа .

11. Бүйректің пішіні .

A) Шар тәрізді.

B) Сопақша пішінді.

C) Үшбұрыш тәрізді.

D) Оралма тәрізді.

E) Үрмебұршақ тәрізді.

12. Жазу кезінде жарықтың түсу бағыты-

A) Жан-жақтан.

B) Оң жақтан.

C) Төменнен.

D) Жоғарыдан.

E) Сол жақтан.

13. Агроценоздарға жататындар -

A) Дала.

B) Орман.

C) Өзендер.

D) Бақша.

E) Тундра.

14. Қызыл кітапқа тіркелетіндер-

A) Мәдени өсімдіктердің барлық түрі.

B) Сирек кездесетін өсімдіктер мен жануарлар.

C) Барлық үй жануарлары.

D) Барлық жабайы жануарлар.

E) Жабайы өсімдіктердің барлық түрі.

15. Биіктігі 50 метрге жететін балдыр:

A) Хламидомонада.

B) Улотрикс.

C) Хлорелла.

D) Ламинария.

E) Қызыл балдыр.

16. Сүйек, шеміршек жататын ұлпа.

A) Бұлшықет.

B) Дәнекер.

C) Эпителий.

D) Жүрек.

E) Жүйке.

17. Тыныш отырғанда адамның жұтатын ауа мөлшері:

A) 2000 см3

B) 500 см3

C) 1500 см3

D) 3500 см3

E) 3000 см3

18. Эритроцит құрамына кіретін химиялық элемент:

A) оттегі

B) калий

C) азот

D) кальций

E) темір

19. Рибосомалардың құрамындағы зат:

A) ДНҚ

B) а-РНҚ, р-РНҚ

C) ақуыздар, РНҚ

D) ДНҚ, РНҚ.

E) РНҚ

20. Көмірсулардың жасушада атқаратын қызметі.

A) Энергетикалық.

B) Катализаторлық.

C) Қорғаныш.

D) Тұқымқуалау ақпаратын сақтап қалу.

E) Тасымалдау.

21. Зат алмасудың қалыпты жағдайдан ауытқуынан туатын генетикалық әдіс:

A) гибридологиялық

B) биохимиялық

C) генеологиялық

D) егіздік

E) цитогенетикалық

22. Рецессивті гомозиготалық белгіні анықта:

A) aa

B) AaBb

C) Bb

D) Aa

E) AA

23. Даралардың айналадағы әр түрлі күрделі орта жағдайларымен қарым-қатынасын Ч.Дарвин ... деп атады.

A) тұқымқуалау өзгергіштік

B) табиғи сұрыптау

C) қолдан сұрыптау

D) тіршілік үшін күрес

E) бейімделушілік

24. Барлық сыртқы ортадағы компоненттердің организмге тигізетін факторы:

A) Антропогендік.

B) Абиотикалық (бейбиотикалық).

C) Биотикалық.

D) Экологиялық.

E) Шектеуші.

25. Жапырақтары шырынды, су қорын жинайтын өсімдік.

A) Жүгері

B) Кактус

C) Бозкілем

D) Шыбынжұт

E) Үрмебұршақ

26. Даражынысты гүлдері бар өсімдік:

A) қара бидай

B) тары

C) арпа

D) бидай

E) жүгері

27. Балық, қос мекенді және сүт қоректілердің ішкі мүшелерінде паразиттік тіршілік ететін құрттар:

A) трематодтар

B) нереида

C) ақ сұлама

D) шұбалшаң

E) сүлік

28. Ұлудың ас қорыту жүйесінде шұбалшаңмен салыстырғанда пайда болған жаңа мүше:

A) Тіссіз жұмсақ тіл.

B) Бауыр.

C) Ауыз қуысы.

D) Көмей.

E) Ішек.

29. Сыртқы ортамен тікелей байланыс жасайтын мүше:

A) вегетативті жүйке жүйесі

B) сезім мүшелері

C) шеткі жүйке жүйесі

D) қанайналым жүйесі

E) орталық жүйке жүйесі

30. Кроссинговер дегеніміз:

A) гомологиялық хромосоманың бір-бірімен тығыз жанасуы

B) жыныс жасушаларының пайда болуы

C) хромосоманың спиральды ширатылуы

D) гомологтық хромосомалардың бөліну кезінде айқасуы

E) жасушаның айқас бөлінуі













95-вариант

БИОЛОГИЯ1. Хромопластардың қызметі:

A) Көбеюге қатысу.

B) Қор затын жинау.

C) Фотосинтезге қатысу.

D) Гүл, жеміске қызыл, сары түс беру.

E) Өсімдікке жасыл түс беру.

2. Жапырақ өңі дегеніміз:

A) Сүзгілі түтіктер.

B) Жабын ұлпадан тұратын қабықша.

C) Фотосинтездеуші жасушалар.

D) Жапырақ алақаны.

E) Жасыл жасушалар қабаты.

3. Гүлсерігі жоқ өсімдік:

A) Раушан.

B) Алма.

C) Қызғалдақ.

D) Терек.

E) Шие.

4. Топырақ бетiне шыққан сабаѓы мен жапыраѓы бар жас µсiмдiк -

A) Т±қымбастама.

B) Сабақ.

C) ¤скiн.

D) Б‰ршiк.

E) Жапырақ.

5. Өттің әсерінен ыдырайды:

A) Ақуыз.

B) Крахмал.

C) Май.

D) Су.

E) Көмірсу.

6. Қырықбуынның спорасының жетілетін орны-

A) Споралы масақшаларында.

B) Жапырағында.

C) Сабағында.

D) Жасыл өркенінде.

E) Тамырсабағында.

7. Қалпақшалы саңырауқұлақтың жер бетінде көрініп тұрған жемісті денесі:

A) Жеке-жеке жіпшумақ.

B) Тек қалпақша.

C) Тек қана түбіртек.

D) Өте ұзын жасушалар.

E) Біріне бірі тығыз жанасып жататын жіпшумақ жіпшелері.

8. Судың қалың қабатында жүзіп жүретін ішекқуыстылар-

A) гидралар.

B) риф түзуші маржандар.

C) медузалар.

D) қызыл маржандар.

E) актиниялар.

9. Ауыл шаруашылығы өсімдіктеріне зиянды жәндік:

A) Нереида.

B) Шұбалшаң.

C) Шаян.

D) Гидра.

E) Жүзім ұлуы.

10. Улы безі болмайтын жәндік:

A) Шаршылы өрмекші.

B) Бүйі.

C) Қарақұрт.

D) Қыршаян.

E) Өзен шаяны.

11. Тыныс алатын ауаны жылытып, залалсыздандыратын мүше:

A) кеңірдек

B) аңқа

C) мұрын қуысы

D) ауыз

E) көмей

12. Шартсыз және шартты рефлекстер туралы ілімді ашқан ғалым-

A) И.П.Павлов.

B) И.И.Мечников.

C) В.В.Парин.

D) А.А.Ухтомский.

E) И.М.Сеченов.

13. Еменді орман өсімдіктерінің ішінен жоғарғы ярустыларға (сатыға) жататындар:

A) Үйеңкі.

B) Жөке ағашы, емен.

C) Алмұрт.

D) Итмұрын.

E) Алма ағашы.

14. Биосферада атом энергиясын пайдаланғанда-

A) Зиянды газдар жинақталады.

B) Атмосфера құрамы ластанады.

C) Көп мөлшерде оттегі сіңіріледі.

D) Көмірқышқыл газының мөлшері азаяды.

E) Радиоактивті сәулелер жинақталады.

15. Сүйек жемістілерге жататын өсімдік:

A) Анар.

B) Қарақат.

C) Алмұрт.

D) Өрік.

E) Алма.

16. Жыртқыштар отрядына жататындар:

A) көртышқан

B) егеуқұйрық

C) түлкі

D) кит

E) жарқанат

17. Қорғаныш, тірек және қоректік қызмет атқаратын ұлпа:

A) Дәнекер.

B) Эпителий.

C) Жүрек.

D) Жүйке.

E) Бұлшықет.

18. Ағзадан шығарылатын ақырғы ыдырау өніміне жатпайтыны.

A) Су қалдығы.

B) Көмірқышқыл газы.

C) Тұз қалдығы.

D) Несеп.

E) Ақуыз (нәруыз).

19. Гомологиялық хромосоманың коньюгациялануы:

A) Мейоз профазасында

B) Мейоз интерфазасында

C) Мейоз метафазасында

D) Мейоз анафазасында

E) Мейоз телофазасында

20. ДНҚ-молекуласында азотты негіздердің жетіспейтін түрі:

A) Аденин.

B) Урацил.

C) Тимин.

D) Цитозин.

E) Гуанин.

21. Ағзалардың жеке даму процесі:

A) филогенез

B) овогенез

C) регенерация

D) онтогенез

E) ароморфоз

22. Ағзадағы ата-анадан алынатын гендер жиынтығы:

A) генофонд

B) генотип

C) аллель

D) филогенез

E) фенотип

23. Гибридтік бірінші ұрпақ түсімі өте жоғары және әр түрлі линияларда өзара будандастырып мол өнім алу:

A) Іріктеме.

B) Полиплоидия.

C) Гетерозис.

D) Таза линиялар.

E) Мутагенез.

24. Тірі табиғаттағы ғылыми эволюциялық теорияны жасаған:

A) К.Линней.

B) Ж.Б.Ламарк.

C) Н.И.Вавилов.

D) Ч.Дарвин.

E) Т.Шванн.

25. Кутикула дегеніміз:

A) Ағзаның сыртын дене жабынының жасушаларынан бөлетін қабықша.

B) Ағзаның сыртын бөліп тұратын тұтас қабықша.

C) Ішкі мүшелерді қаптап тұратын қабықша.

D) Дене жабынын бөліп тұратын қабықша.

E) Жыныс мүшелерін қаптайтын қабықша.

26. Жүйке жүйесінің қызметіне жатпайтыны:

A) тітіркендіргішті қабылдап, оған жауап қайтару

B) оттегін және қоректік заттарды тасымалдау

C) мүшелердің және мүшелер жүйесінің жұмысын реттеуі

D) мүшелердің және мүшелер жүйесінің қызметін үйлесімді реттеуі

E) сыртқы ортамен байланысты қамтамасыз ету

27. Жас адамның сүйегінің өсуін реттейтін:

A) жыныс безі

B) бүйрек үсті безі

C) ұйқы безі

D) қалқанша безі

E) гипофиз

28. Сұйық ұлпаға жататын:

A) талшық

B) лимфа

C) сілекей

D) май

E) шеміршек

29. Жүріп бара жатқан көлікте оқудың көзге зиянды әсері-

A) Колба тәрізді клеткаларды тітіркендіреді.

B) Торлы қабықты тітіркендіреді.

C) Көз рецепторын тітіркендіреді.

D) Көз бұршағын өзгертеді.

E) Көз қарашығын үлкейтеді.

30. Гомологиялық хромосоманың мейоздық бөлінуі кезінде бір-бірімен тығыз жанасуы ... деп аталады.

A) конъюгациялану

B) трансляция

C) кроссинговер

D) партеногенез

E) транскрипция









96-вариант

БИОЛОГИЯ1. Бидайдың гүлшоғыры:

A) Шашақгүл.

B) Собық.

C) Себетгүл.

D) Қалқанша гүл.

E) Күрделі, масақ.

2. ¤ркен мен тамырлардыњ бойлай µсуiн тоқтату ‰шiн -

A) Телу әдiсiн қолданады.

B) Шырпу әдiсiн қолданады.

C) Қопсыту.

D) Қалемшелеу әдiсiн қолданады.

E) Т‰птеу әдiсiн қолданады.

3. Суды көп мөлшерде қажет ететін дақыл:

A) Бидай.

B) Тары.

C) Күріш.

D) Қарабидай.

E) Сұлы.

4. Шеміршекті балықтардыњ µкілдері -

A) Т‰лкі балық, қылқа (килька), сардинка.

B) Шоқыр, қортпа, бекіре.

C) Каспий албырты, кета, нерпа, бахтах (форель).

D) Т±тасбас, акула, скат.

E) Табан, ақмарқа, қаяз.

5. Ішқ±рт ж±қтырѓан адамныњ ауру белгілері-

A) Бауырдыњ жасушалары май жасушаларына орын алмасады.

B) Дәм сезуді және адамныњ тамаққа тәбетін нашарлатады.

C) Басы айналып, кµзі қарауытады, есінен танады.

D) Адамныњ іші ауырады, қ±сады, іші µтеді, әлсізденеді.

E) Қан қысымы жоѓарылап, ж‰рек ж±мысы к‰шейедi.

6. Жапырақ жүйкелеріне мықтылық қасиет беретін ұлпа.

A) Түзуші

B) Негізгі

C) Жабын

D) Өткізгіш

E) Тірек

7. Өлген ағзаларды қарашірікке айналдыратын бактериялар:

A) топырақ

B) ашыту

C) сүт

D) көк жасыл

E) шіріту

8. D дәрумені сақтандыратын ауру:

A) Дизентерия.

B) Іш сүзегі.

C) Туберкулез.

D) Мешел.

E) Тырысқақ.

9. Жыныс жасушасының атауы:

A) талшық

B) зигота

C) сома

D) гамета

E) нейрон

10. Зиготадағы хромосомалар жиынтығы

A) Гаплоидты

B) Төрт гаплоидты

C) Бес гаплоидты

D) Триплоидты

E) Диплоидты

11. Ұрықтың гаструла сатысындағы ішкі қабаты:

A) эпителий

B) эктодерма

C) энтодерма

D) эпидермис

E) мезодерма

12. Гетерозиготалы генотип:

A) Aa

B) AA

C) BB

D) аа

E) bb

13. Еуропеоидтік нәсілдерге тән емес белгілер:

A) Шашы жұмсақ.

B) Еріндері жұқа.

C) Қырмұрынды.

D) Терісі қоңырқай ақшылдау.

E) Жақ сүйектері шығыңқы, бет пішіні жалпақ, кең маңдайлы.

14. Агроценоз-бұл:

A) еменді орман

B) тоған

C) егістік жерлер

D) жапырақты орман

E) боз дала

15. Мүктердің көбеюі:

A) Тамыр арқылы .

B) Қауашақ арқылы .

C) Ризоид арқылы .

D) Спора арқылы .

E) Тұқым арқылы .

16. Адамда болатын сорғыш құрттың тудыратын ауруы:

A) Қышыма.

B) Тері.

C) Іш өту.

D) Ішек.

E) Описторхоз.

17. Әр адамның жеке қасиеттерін зерттейтін ғылым.

A) Психология

B) Биосфера

C) Тәнтану

D) Физиология

E) Гигиена

18. Қан айналу жүйесінің негізгі қызметі:

A) газ алмасу процесіне қатысу

B) заттарды тасылмалдау, тіршілік әрекеттерін реттеу

C) оттегін тасымалдау

D) артық қоректік заттар қорын жинау

E) көмір қышқыл газын тасылмалдау

19. Энергия көзінің түзілуі:

A) Органикалық заттардың ыдырауы мен тотығуынан.

B) Тек органикалық заттардың тотығуынан.

C) Тек органикалық заттардың ыдырауынан.

D) Қоректік заттардан.

E) Минералдық заттардың жинақталуынан.

20. Құлақ қалқаны -

A) сыртқы құлақты ортаңғы құлақтан бөліп тұрады.

B) ауадағы дыбыс тербелістерін сыртқы дыбыс жолына бағыттайды.

C) тепе-теңдікті сақтайды.

D) дабыл жарғағын серпімді жарғақпен байланыстырады.

E) дыбысты қабылдайды.

21. Органикалық заттардың бейорганикалық заттардан түзілуі:

A) Фотосинтез.

B) Тыныс алу.

C) АТФ синтезі.

D) Гликолиз.

E) Көбеюі.

22. Егер аналықта 12 хромосома болғанда мейоздық бөліну кезеңінен соң жасушадағы хромосома жиынтығы:

A) 18

B) 12

C) 6

D) 24

E) 4

23. Ағзалардың өзара селбесіп тіршілік ету факторы:

A) Антропогендік.

B) Экологиялық.

C) Биотикалық.

D) Шектеуші.

E) Бейбиотикалық.

24. Биосфераның озон қабаты-

A) Инфрақызыл сәулелерді сіңіреді.

B) Көмірқышқыл газын азайтады.

C) Көзге көрінетін сәулелерді сіңіреді.

D) Ультракүлгін сәулелерді сіңіреді.

E) Оттегімен байытады.

25. Тамырсабағындағы түрі өзгерген жапырақтар

A) Қабыршақтар

B) Орама жапырақтар

C) Мұртшалар

D) Тікенектер

E) Шырынды жапырақтар

26. Сәулелілердің қабыршақтарын-

A) металлдарды тегістеп, жылтырату үшін қажет.

B) тыңайтқыш ретінде қолданады.

C) қабырғаны әктеуге қолданады.

D) құрылыс материалы ретінде пайдаланады.

E) үй салуға пайдаланады.

27. Ішекқуыстылардың дернәсілі:

A) Сперматозоид.

B) Жүйке жасушасы.

C) Жұмыртқа жасушасы.

D) Планула.

E) Атпа жасушасы.

28. Өрмекшітәрізділерге жататын тайга кенесі:

A) Құс.

B) Энцефалит.

C) Қышыма.

D) Ұн.

E) Алма.

29. Соматикалық жүйке жүйесінің нейрон денесі:

A) орталық жүйке жүйесінде

B) жұлын түйіндерінде

C) мүшелер жанында

D) рецептор жанында орналасқан

E) жүйке түйіндерінде

30. Бұлшықет жұмысына қажетті энергияның босап шығуы:

A) органикалық заттардың түзілуінен

B) органикалық заттардың ыдырауынан

C) қоректенуден

D) биосинтезден

E) газ сіңіруден







97-вариант

БИОЛОГИЯ1. Г‰лшоѓыр дегеніміз:

A) Тілше және т‰тікше г‰лдер

B) Шашақ г‰лдер жиынтыѓы

C) Г‰лсаѓақтарына белгілі ретпен орналасқан г‰лдер тобы

D) Г‰лсаѓақтарына шоѓырланѓан к‰лтелер тобы

E) Бірнеше к‰лте жапырақшалар жиынтыѓы

2. Т±қымныњ қоректiк заттар жинайтын жасушалары-

A) Эндосперм.

B) ¤зек.

C) Т‰йiн.

D) Б‰ршiк.

E) Т±қымбастама.

3. Раушангүлділерге жататын шөптесін өсімдік:

A) Жоңышқа.

B) Алабота.

C) Картоп.

D) Қазтабан.

E) Көкнәр.

4. Жорѓалаушылардыњ ±рыѓы дамиды-

A) Суда және іштей.

B) Қ±рлықта.

C) Суда.

D) Қ±рлықта және іштей.

E) Жер астында.

5. Дизентерия ауруын тарататын -

A) ‡й қ±стары.

B) Ит, мысық.

C) Адам.

D) Шыбын, тарақан.

E) Қ±мырсқа.

6. Өсімдікті сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларынан кеуіп

кетуден сақтайтын ұлпа

A) Тірек.

B) Жабын.

C) Түзуші.

D) Өткізгіш.

E) Негізгі.

7. Фотосинтездің жүруіне байланысты атмосферада жинақталатын:

A) көміртек.

B) оттек.

C) сутек.

D) азот.

E) көмірқышқыл газы.

8. Ағашқұлақ (трутовик) саңырауқұлағының ағаштарды зақымдауы:

A) жекеленген жіпшелерімен

B) қалпақшасымен

C) жемісті денесімен

D) спораларымен

E) жіпшумақтарымен

9. Адамның қимыл-әрекетін реттеп дене тепе-теңдігін сақтайтын:

A) бас ми бағаны

B) мишық

C) аралық ми

D) алдыңғы ми

E) ортаңғы ми.

10. Қозу мен тежелудің жүретін жері-

A) Жұлында.

B) Сезгіш жүйкелерде.

C) Мида.

D) Қозғаушы жүйкелерде.

E) Жүйкенің шеткі бөлімінде.

11. Жасушадағы бейорганикалық зат:

A) Ақуыз (нәруыз).

B) Көмірсу.

C) Нуклеин қышқылдары.

D) Су.

E) Май.

12. Генетикалық зерттеу әдістеріне жатпайтыны:

A) генеологиялық

B) егіздік

C) цитогенетикалық

D) гибридологиялық

E) салыстырмалы анатомиялық

13. Тіршілік үшін тұраралық күрес дегеніміз-

A) Қоршаған ортамен күрес.

B) Жеке түрлер арасындағы күрес.

C) Қайшылықпен өтетін күрес.

D) Бір түрдің арасындағы күрес.

E) Жеке даралар арасындағы бәсекелестік.

14. Түр критерилерінің басты белгісі:

A) Экологиялық.

B) Географиялық.

C) Физиологиялық.

D) Генетикалық.

E) Морфологиялық.

15. Көп жасушалы жануарлардың үш қабаттылығы -

A) буылтық құрттардан басталады.

B) жұмыр құрттардан басталады.

C) жалпақ құрттардан басталады.

D) алғашқы көпклеткалы жануарлардан басталады..

E) ішекқуыстылардан басталады.

16. Хитинді жамылғы:

A) шабуыл жасау мүшесі

B) дененің жұмсақ бөлігін қорғамайды

C) сілемейлі қабықшаға көмектеседі

D) тыныс алу процесіне көмектеседі

E) қаңқа тәрізді сауытты жабын

17. Қуыс сүйектер:

A) жамбас

B) қабырға

C) жілік сүйектері

D) бас сүйек

E) төс

18. Өкпеден жүрекке баратын қантамыр бай:

A) азотқа

B) көмірқышқыл газына

C) азот оксидіне (II)

D) бөгде газдарға

E) оттегіне

19. Нәсілдік тұқымқуалаушылық белгіні сақтап,ұрпаққа беруші:

A) хромосома

B) лизосома

C) рибосома

D) пластид

E) митохондрия

20. Органикалық заттарды ыдырататын ферменттерінің органоиды:

A) Лизосома.

B) Хромопласт.

C) Лейкопласт.

D) Митохондрия.

E) Хлоропласт.

21. Митоздық бөліну кезінде жасушадағы хромосомалар:

A) бір жұп хромсомаға көбейеді

B) өзгеріссіз сақталады

C) кездейсоқ өзгеріске ұшырайды

D) екі есе көбейеді

E) екі есе азаяды

22. Гаструла бұл:

A) жұмыртқа жасушаларының ұрықтануы

B) желілер мүшесінің қалыптасуы

C) бір қабатты ұрық

D) бунақденелілердің дернәсілі

E) екі қабатты ұрық

23. Агроценоздар -

A) Топыраққа түскен заттарды пайдаланатын биогеоценоздар.

B) Жойылмайтын тұрақты биогеоценоздар.

C) Өте көп түрлерден құралған биогеоценоздар.

D) Табиғи биогеоценоздар.

E) Жасанды биогеоценоздар.

24. Биосфера энергияны ... алады.

A) өсімдіктерден

B) тау жыныстарынан

C) күн сәулесінен

D) микроорганизмдерден

E) жануарлардан

25. Негізгі тамыры айқын байқалатын өсімдік-

A) Жолжелкен (иманжапырақ).

B) Пияз.

C) Жүгері.

D) Сарғалдақ.

E) Бақбақ.

26. Ағзаның реакцияға қайтаратын жауабы:

A) рефлекс

B) тітіркендіргіш

C) қозуды қабылдау

D) қозғалу

E) тітіркену

27. Тоспа ұлуы бақалшағының бұрала иірленуі-

A) 3-4 бұрама.

B) 4-5 бұрама.

C) 6-7 бұрама.

D) 2-3 бұрама.

E) 5-6 бұрама.

28. Қант ауруының (диабет) болу себебі

A) Инсулин гармонының жетпеуінен

B) Инсулиннің көп бөлінуінен

C) Өсу гармонының дұрыс бөлінбеуінен

D) Адреналин жетіспегендіктен

E) Адреналиннің көп бөлінуінен

29. Лимфаның түзілуі:

A) ұлпа сұйықтығынан

B) лейкоциттерден

C) эритроциттерден

D) қан плазмасынан

E) тромбоциттерден

30. Құлық бөлетін құлақ бөлімдері бездерінің орналасуы

A) Иірім өзегінде.

B) Ортаңғы құлақта.

C) Сыртқы дыбыс жолында.

D) Ішкі құлақта.

E) Дабыл жарғағында.











98-вариант

БИОЛОГИЯ1. Жасуша қабықшасындаѓы сањылау:

A) Кµптеген

B) 1

C) 4

D) 3

E) 2

2. Қос жарнақты өсімдік:

A) Жауқазын.

B) Қарабидай.

C) Үрмебұршақ.

D) Сұлы.

E) Арпа.

3. Алқа тұқымдас өсімдік:

A) Алма.

B) Бұршақ.

C) Алмұрт.

D) Баклажан.

E) Бидай.

4. Жорғалаушылар класына жатпайды:

A) Қоқиқаз.

B) Бақа.

C) Қабылан.

D) Құмай.

E) Тоты

5. Ішекқ±рттардыњ адам аѓзасына әсері -

A) Миллиондаѓан ж±мыртқалар салады.

B) Кенеулі заттармен қоректенеді.

C) Ас қорыту м‰шелерін қабындырады.

D) Кенеулі заттармен қоректеніп, аѓзаны уландырады.

E) Асқорыту м‰шелерінде жара және пәле ауруын қоздырады.

6. Көпжасушалыларда бөлінген жарақаттанған дене бөлігінің қайтадан қалпына келуі:

A) Рефлекс.

B) Тітіркену.

C) Тежелу.

D) Қозу.

E) Регенерация.

7. Айқұлақ бақалшағы:

A) Екі жақтаудан тұрады.

B) Иірленіп ширатылған.

C) Тері астында қалдығы сақталған.

D) Тері астында толық сақталған.

E) Болмайды.

8. Өрмекші тәрізділерге жататындар:

A) ақ планария

B) айқұлақ

C) аскарида

D) кенелер

E) дафния

9. Адамның құрсақ қуысында орналасатын мүше:

A) Жұтқыншақ.

B) Жүрек.

C) Өкпе.

D) Бүйрек.

E) Өңеш.

10. Кезеген жүйке миды-

A) Терімен байланыстырады.

B) Бұлшық еттермен байланыстырады.

C) Ішкі мүшелермен байланыстырады.

D) Бездермен байланыстырады.

E) Қаңқамен байланыстырады.

11. Бұлшықеттің жұмысына энергия көзі болып саналатын:

A) органикалық заттар

B) минералды заттар

C) ферменттер

D) су

E) витаминдер (дәрумендер)

12. Түсті ажырата алмайтын ауру:

A) Анемия.

B) Гипотония.

C) Гипертония.

D) Диабет.

E) Дальтонизм.

13. Аналық жыныс жасуша түйінінде гүлді өсімдіктердің сперма саны:

A) бір

B) төрт

C) екі

D) үш

E) бес

14. Түрді латын тілінде қос атпен атауды ғылымға ұсынған ғалым:

A) Т.Шванн.

B) К.Линней.

C) Ч.Дарвин.

D) К.Ф.Рулье.

E) Ж.Б.Ламарк.

15. Бір жасушалы, талшықты балдыр:

A) Улотрикс.

B) Ламинария.

C) Хлорелла.

D) Спирогира.

E) Хламидомонада.

16. Ұрықтың (баланың) дамуына әсер ететін дәрумені

A) В2.

B) В12.

C) Д.

D) В6.

E) В1.

17. Тері эпидермисін түзетін ұлпа:

A) Дәнекер.

B) Бірыңғай салалы бұлшықет

C) Шеміршек ұлпа.

D) Эпителий.

E) Жүйке.

18. Адреналин гармонын бөлетін без:

A) Жас бездері.

B) Сілекей бездері.

C) Бүйрекүсті безі.

D) Алқым безі.

E) Қалқанша безі.

19. Ақуыз және рибонуклеин қышқылы бар органоидтар:

A) Гольджи жиынтығы.

B) Рибосомалар.

C) Жасуша орталығы.

D) Митохондриялар.

E) Ядро.

20. "Тіркесті тұқым қуалау" заңын ашқан ғалым:

A) Н.Б.Дубинин

B) С.С.Четвериков

C) Г.Мендель

D) Н.И.Вавилов

E) Т.Морган

21. Селекцияда сапалы өнімдер алу үшін жасушаға рентген, ультракүлгін сәулелермен және химиялық заттармен әрекет жасау әдісі:

A) Жақын туыстар арасындағы әдіс.

B) Менторлық әдіс.

C) Линияаралық гибрид.

D) Әріден будандастыру әдісі.

E) Эксперименталды мутагенез.

22. Австралопитектердің қаңқа қалдықтары табылған аймақ -

A) Азия.

B) Оңтүстік Африка.

C) Ява аралы.

D) Шығыс Африка.

E) Европа

23. Өлі табиғатты құрайтын жеке құрамды бөліктерге жататын фактор:

A) Антропогендік.

B) Абиотикалық (бейбиотикалық).

C) Оптималды.

D) Биотикалық.

E) Шектеуші.

24. Биосфераны өзгертетін қуатты фактор -

A) Адам.

B) Микроорганизмдер.

C) Өсімдіктер.

D) Табиғат.

E) Жануарлар.

25. Көңнің (қидың) құрамында болатын заттар-

A) Күл.

B) Азот, фосфор, калий.

C) Тек азот.

D) Тек калий.

E) Тек фосфор.

26. Негізгі сабағы жуан және орама жапырақтары бар гүлшоғыры :

A) Шашақ

B) Шатыр

C) Собық

D) Масақ

E) Қалқанша

27. Саңырауқұлақтардың жемісті денесінің өсуі тоқтатылады:

A) Жауыннан кейін.

B) Жылы күзде.

C) Құрғақшылық жағдайда, ылғалды жерде.

D) Күзгі салқын түскенде.

E) Жазда.

28. Ағзадағы мүше дегеніміз:

A) Әр-түрлі қызмет атқаратын бөлігі.

B) Әр-түрлі құрылысы бар дене бөлігі.

C) Белгілі құрылысы бар, әр-түрлі қызмет атқаратын дене бөлігі

D) Белгілі құрылысы бар, үйлесімсіз қызмет атқаратын дене бөлігі.

E) Белгілі құрылысы бар, үйлесімді қызмет атқаратын дене бөлігі.

29. Дифтерия (ішсүзек) ауруына қарсы егілетіні:

A) вакцина

B) физиологиялық ерітінді

C) емдік сарысу

D) вакцина мен физиологиялық ерітінді

E) антигендер

30. ДНҚ молекуласының құрамына кіретін

A) 4 типті неуклеотид

B) 2 типті неуклеотид

C) 5 типті неуклеотид

D) 3 типті неуклеотид

E) 6 типті неуклеотид











99-вариант

БИОЛОГИЯ1. Мәдени µсімдіктер:

A) Тењгежапырақ, самырсын, жоњышқа

B) ¤здігінен µсіп-µнетін µсімдіктер

C) Адамныњ қолымен µсірілетін µсімдіктер

D) Беде, қара алқа, қойб‰лдірген

E) Қоњыр балдырлар, қыналар, шањжапырақтәрізділер

2. Фотосинтездеуші ұлпада орналасқан пластид:

A) Лизосома.

B) Хлоропласт.

C) Хромопласт.

D) Вакуоль.

E) Лейкопласт.

3. Өсімдіктердің тыныс алуына қажетті газ:

A) Сутегі.

B) Көмірқышқыл газы.

C) Инертті газ.

D) Оттегі.

E) Азот.

4. Ѓалым Н.И.Вавилов дәлелдеді:

A) Мәдени µсімдіктердіњ шыққан орталыѓын

B) Органикалық заттар мањызын

C) Астық т±қымдасы т‰рлерін

D) Фотосинтезді

E) Мәдени µсімдіктерді µсіруді

5. Тамақтану тәртібінің бұзылу нәтижесі:

A) Тырысқақ.

B) Кариес.

C) Дизентерия (қантышқақ).

D) Қарын жарасы.

E) Цинга.

6. Саңырауқұлақтардың басқа өсімдіктерден айырмашылығы

A) Дамылсыз өсуін тоқтатпайды.

B) Органикалық емес заттардан органикалық зат түзеді.

C) Жасушаларында хлорофилдері болмайды.

D) Тұқым мен жеміс түзуге қабілетті.

E) Тек жынысты жолмен ғана көбеюге қабілетті.

7. Төс сүйегінде қыры болмайтын құс:

A) Қаз.

B) Тырна.

C) Тауық.

D) Жапалақ.

E) Түйеқұс.

8. Адамның кеуде қуысында орналасатын мүше

A) Бүйрек

B) Бауыр

C) Ішектер

D) Қарын

E) Өкпе

9. Менингит ... қабынуы.

A) жүректің

B) ми қабығының

C) өкпенің

D) ас қорыту жүйесінің

E) бауырдың

10. Адамдағы кеуде сүйегіндегі қабырғалар саны:

A) 12 жұп

B) 10 жұп

C) 11 жұп

D) 9 жұп

E) 13 жұп

11. Көздің бұзылуы ағзада мына дәруменнің (витаминнің) жетіспеуінен

A) В1.

B) С.

C) Д.

D) А.

E) В2.

12. Жасушада тұқым қуалаушылықтың бұзылуы ... құрылымына байланысты.

A) митохондрияның

B) лизосоманың

C) вакуольдің

D) мембрананың

E) хромосоманың

13. Дисахаридтерге жататын

A) Сахароза

B) Глюкоза

C) Галактоза

D) Рибоза

E) Пентоза

14. Биосфера туралы ілімнің негізін қалаған:

A) В.И.Вернадский.

B) И.И.Шмальгаузен.

C) А.Н.Северцев.

D) С.С.Четвериков.

E) Н.И.Вавилов.

15. Ашық реңді, шырынды жемістердің таралуы:

A) Сумен

B) Жануарлармен

C) Өздігінен

D) Желмен

E) Ауамен

16. Тұрақты пішіні бар жәндік:

A) сәулелі амеба

B) кәдімгі амеба

C) кірпікшелі кебісше

D) бақалшақты амеба

E) тамыраяқты амеба

17. Гидраның жыныс жасушаларының түзілетін орны (жері):

A) Ішекқуысында.

B) Тері бұлшықетте.

C) Эктодермада.

D) Энтодермада.

E) Аталық жасушаларда.

18. Жауынқұрттың қорегі:

A) Бактериялар.

B) Жас өсімдіктер.

C) Балдырлар.

D) Жәндіктер.

E) Шіріген өсімдік қалдықтары.

19. Қышыма кененің аузы:

A) Ұсақтағыш.

B) Кеміргіш.

C) Сүзгіш.

D) Сорғыш.

E) Шайнағыш.

20. Салатамыр қаны:

A) күрең қызыл түсті, оттегіне қаныққан

B) ашық қызыл түсті, оттегіне қаныққан

C) күрең қызыл түсті, CO2-на қаныққан

D) ашық қызыл түсті, оттегіне қанықпаған

E) күрең түсті, оттегіне қанықпаған

21. Ағзада жетіспегенде "мешел" ауруы пайда болатын дәрумен:

A) K

B) A

C) B

D) E

E) D

22. Жасушадағы майдың түзілу жері:

A) Митохондрияларда.

B) Лизосомада.

C) Түйіршікті эндоплазмалық торда.

D) Тегіс эндоплазмалық торда.

E) Хромосомада.

23. Н.И.Вавилов мәдени өсімдіктердің жаңа сорттарын (іріктемелерін) шығарған орталықтар саны:

A) 9

B) 10

C) 11

D) 5

E) 7

24. Микроэволюциялық даму жолының нәтижесі.

A) Түрлердің көп түрлілігі.

B) Тұқымқуалаушылық.

C) Өзгергіштік.

D) Қолдан сұрыптау.

E) Тіршілік үшін күрес.

25. Қырықбуыннан көктемде дамитыны-

A) Жасыл өркендер.

B) Қосалқы тамырлар.

C) Тамырсабақ.

D) Масақшасы бар қоңыр өркендер.

E) Сабақ.

26. Қан ұю үшін керекті дәрумен:

A) D

B) A

C) B1

D) К

E) C

27. Онтогенездік дамуда эктодерма қабатынан пайда болатын:

A) Зәр шығару жүйесі.

B) Хорда.

C) Жүйке тақташасы.

D) Бұлшық ет.

E) Ішек.

28. Түрдің генотипі ААВв болатын гаметалары:

A) ААВ

B) АВ, Ав

C) АА, Вв

D) АВ

E) Аав

29. Горилланың адамға жақындық белгісі:

A) Қол, бас, табан, жамбас құрылысы.

B) Жалпақ төс сүйегі.

C) Бассүйек құрылысы.

D) 12 жұп қабырғасы.

E) Аяқ-қолының мөлшері.

30. Табиғатта жарықтың маусымдық ырғағының әсері:

A) маусымдық және жылдық

B) жылдық және тәуліктік

C) тәуліктік және маусымдық

D) тәуліктік және жылдық

E) күндізгі және түнгі

















100-вариант

БИОЛОГИЯ1. Тірі ағзаларды зерттейтін ғылым:

A) Зоология.

B) Ботаника.

C) География.

D) Биология.

E) Геология.

2. Қалемшені дайындайды:

A) 4-5 сабақтан

B) Бір б‰ршігі бар µркеннен

C) Ењ ±зын µркеннен

D) 3-4 жапырақтан

E) 3-4 б‰ршігі бар µркеннен

3. Фотосинтезге қажет емес:

A) Су.

B) Жарық.

C) Көмірқышқыл газы.

D) Оттегі.

E) Хлорофилл.

4. Пияз, сарымсақ т±қымдасы -

A) Раушанг‰л

B) Б±ршақ

C) Астық

D) Алабота

E) Лалаг‰л

5. Қарын сөліндегі қышқыл:

A) Нуклеин қышқылдары.

B) Тұз қышқылы.

C) Күкірт қышқылы.

D) Азот қышқылы.

E) Фосфор қышқылы.

6. Саусаққанатты балықтардың өкілі:

A) латимерия

B) скат

C) албырт

D) камбала

E) акула

7. Қанда глюкозаның үнемі

болуын реттейтін без

A) Гипофиз

B) Бүйрек үсті безі

C) Қалқанша без

D) Бауыр

E) Ұйқы безі

8. Мидың қантамырлары тарылса-

A) Тамырдың соғуы бәсеңдейді.

B) Есінен танады.

C) Бас айналады.

D) Температура төмендейді.

E) Құлағы шулайды.

9. Қантамырларының қабырғасы түзіледі:

A) Көлденең жолақты қаңқа ұлпасынан.

B) Бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпасынан.

C) Екібасты бұлшық еттен.

D) Көлденең жолақты жүрек ұлпасынан.

E) Үшбасты бұлшық еттен.

10. Бүйректен әр 5 минут сайын ересек

адамда сүзілетін қанның мөлшері.

A) 10л.

B) 1л.

C) 8л.

D) 5л.

E) 2л.

11. Тілдің ұшы … сезеді.

A) күйдіретін ащыны

B) ащыны

C) тәттіні

D) тұздылықты

E) қышқылды

12. "Ми рефлекстері" деген ғылыми еңбекті жазған:

A) П.К.Анохин.

B) Н.И.Пирогов.

C) И.М.Сеченов.

D) И.И.Мечников.

E) И.П.Павлов.

13. Сыртынан қарағанда жасырын қалатын белгінің аталуы:

A) Гетерозиготалы.

B) Альтернативті.

C) Доминантты.

D) Гомозиготалы.

E) Рецессивті.

14. Жердің саналы қабығы-

A) Литосфера.

B) Гидросфера.

C) Ноосфера.

D) Биосфера.

E) Атмосфера.

15. Түрі өзгерген тамыр түйнектері бар өсімдік:

A) шалған

B) қызылша

C) шалқан

D) нарғызгүл (георгина)

E) қияр

16. Қынаның көбеюі.

A) денесінің үзінділерінен.

B) тұқымымен.

C) спора арқылы.

D) саңырауқұлақ жіпшелерінен.

E) балдыр жасушаларымен.

17. Амебаның тыныс алуы:

A) жалған аяқтарымен

B) бүкіл денесімен

C) вакуолімен

D) ядросымен

E) цитоплазмасымен

18. Ішекқуыстары арқылы шоғырласып жалғасқан, әшекей заттарын жасауға пайдаланылатын жәндік:

A) Медуза.

B) Қызыл маржан.

C) Актиния.

D) Гидра.

E) Кебісше.

19. Бауырсорғыш құрт:

A) Екі иелі.

B) Бір иелі.

C) Төрт иелі.

D) Көп иелі.

E) Үш иелі.

20. Өрмекшінің аузы ... бейімделген.

A) кеміруге

B) ұсақтауға

C) шайнауға

D) сезуге

E) сорып алуға

21. Қанның ұюы кезінде түзілетін ерімейтін ақуыз (нәруыз):

A) Фибриноген.

B) Гамма-глобулин.

C) Гемоглобин.

D) Фибрин.

E) Тромбоцит.

22. Қалқанша без гормоны құрамындағы химиялық элемент:

A) фтор

B) бром

C) йод

D) хлор

E) натрий

23. Хромосомалардың бар жері:

A) Клетка орталығы.

B) Лизосома.

C) Рибосома.

D) Цитоплазма.

E) Ядро.

24. Ж.Б.Ламарктің пікірі бойынша, эволюцияның ең негізгі қозғаушы күші:

A) Тіршілік үшін күрес.

B) Ағзалардың ең бір жоғары сатыға көтеріле дами түсуі, жаттығуға байланысты.

C) Тұқымқуалайтын өзгергіштік.

D) Оқшауланып күресу.

E) Популяциялардың сан мөлшерінің ауытқуы, сыртқы ортаға байланысты.

25. Ақ мүк деп аталу себебі:

A) Өлі жасушаларының іші ауаға толы болғандықтан.

B) Тамыры болмағандықтан.

C) Ризоидтары болмағандықтан.

D) Шымтезекке айналуынан.

E) Батпақта өсетіндіктен.

26. ДНҚ молекуласының құрамына кіретін

A) 4 типті неуклеотид

B) 6 типті неуклеотид

C) 3 типті неуклеотид

D) 2 типті неуклеотид

E) 5 типті неуклеотид

27. Мейоздық жолмен бөлінетіндер:

A) жыныс жасушалары

B) зақымдалған ұлпалар

C) эмбриондық ұлпалар

D) қуық бұлшық еті, эпителий ұлпасы

E) прокариоттар

28. Анд (Оңтүстік Америка) орталығы … отаны.

A) күріштің

B) орамжапырақтың (қырыққабат)

C) майлы тағамның

D) картоптың

E) жүзімнің

29. Ағзаларда әр түрлі жергілікті тіршілік

жағдайларына сәйкес алуан түрлі

бейімділіктердің пайда болуы:

A) Конвергенция.

B) Ароморфоз.

C) Идиоадаптация.

D) Дивергенция.

E) Жалпы дегенерация.

30. Қасқырдың бөкенге шабуылы:

A) Селбесу.

B) Жыртқыштық.

C) Паразиттік.

D) Арамтамақтық.

E) Бәсекелестік.



































ЖАУАПТАРЫ





⇧
⇩
скачать материал


 
 
X

Чтобы скачать данный файл, порекомендуйте его своим друзьям в любой соц. сети.

После этого кнопка ЗАГРУЗКИ станет активной!

Кнопки рекомендации:

загрузить материал