Тақырыбы: Мектеп. –қА, -ке, -ға, -ге.

сабақ жоспары

Тақырыбы: Мектеп. -қа, -ке, -ға, -ге.

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінде сөз байлықтарын молайту. Мектеп туралы жалпы түсініктерін анықтау. Қарапайым сөйлем құрап үйрету. -қа, -ке, -ға, -ге жалғауларын қолданылуын үйрету.
Міндеттері:1. Оқушылардың өткен тақырыпты меңгеру деңгейін анықталады; Жаңа сөздермен танысады, олардың қолдану аясын көреді; үлгілер бойынша сөйлеуге үйренеді; -қа, -ке, -ға, -ге- жалғауларының магынасын түсініп, қолдану ережелерімен танысады.
2. Оқушылар сабақ барысында оқу, жазу дағдыларын дамытады; байқағыштық, логикалық ойлау, ізденістік қызығушылығын дамытады.
3. Өзара жұмыс істеу, бір-бірінің ойын тыңдап, қабылдау және бір-біріне көмектесуді үйренеді
Сабақтың түрі : жаңа сабақ
Сабақтың типі: топтық жұмыс
Сабақта пайдаланатын әдіс-тәсілдер: Жеке жұмыс, жұптық жұмыс, қарапайымнан күрделіге, сұрақ-жауап, ассациативті топ, интерактивті тәсіл, көрнекілік.
Сабақта қолданылған көрнекіліктер: Суреттер, лото ойыны, қима қағаздар, бағалау фишкалары, интерактивті тақтаны пайдалану.
Сабақтың жоспары:
1. Ұйымдастыру кезеңі 2 мин
2. Өткен сабақтың тақырыбын қайталау - лото ойыны арққылы. 10 мин
3. Жаңа сабаққа кіріспе-ассациативті топ (қызығушылықты ояту) 5 мин
4. Жаңа сабақты түсіндіру-сөздік, сөйлем құрау,
жалғауларды дұрыс жалғау арқылы (презентация арқылы) 17мин
5. Бекіту - жазба жұмыстарын орындау(актив студио арқылы) 8 мин
6. Бағалау -фишка саны арқылы 1 мин
7. Жаңа тақырыпты бекіту 1 мин

1картинка
Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру, сәлемдесу, түгендеу, 3 топқа бөліп отырғызу. «Жемістер», «Жидектер», «Көкеністер».

2.Откен сабақтың тақырыбын .
3 топқа жемістер, жидектер, көкөністер, азық-түліктер суреттерін таратылып беріледі. 1-топ жемістер, 2-топ жидектер, 3-топ көкеністердің суреттерін жеке-жеке теріп себеттке салу керек. Үстелде тек азық-түліктер қалу керек. Тақтаға әр топтан бір-бір оқушы шығып шығып жауап береді, екінші оқушы көрші топтың жауаптарын тексереді (жеке және оқушылармен бірге «иә-жоқ» жауабы арқылы.

3.Жаңа сабаққа кіріспе.
Ауызша ассоциативті топ құрау арқылы сабақтың мақсатын анықтап, жұмыс бағытын белгілейміз.(Мектеп жайлы әңгімелесу және -қа, -ке, -ға, -ге - бағытты білдіретін жалғаулардың қолдануын үйрену). Ассоциативті топ «Мектеп» сзіне құрастырылады.
2-картинка

4. Жаңа сабақт ытүсіндіру.
• Жаңа сөздермен танысу.

3-картинка

- Суреттегі таныс сөздерді оқушылар атап шығады, ал таныс емес, жаңа сөздерді, жеке, хормен оқып қайталайды.

• Мектеп - мектепке байланысты сөздерді атап шығады;
• Сынып - сыныпқа байланысты сөздерді атап шығады;
• Асхана - асханаға байланысты сөздерді атап шығады;
• Кітапхана- кітапханаға байланысты сөздерді ашығады;
Оқушыларға жаңа сөздер жазылған қима қағаздар таратылып, сөздік-дәптерлеріне желімдеп қояды.

• Осы берілген сөздермен сұрақ-жауап арқылы шағын мәтін құрау

Мынау мектеп. Мынау (кішкентай) үлкен мектеп. Мектепте асхана, кітапхана бар. Мынау менің мектебім.

• Сөйлемді «бар-барамын» сөзімен байланыстырып құрау керек.
«Бар» - «иди» сөзі бағытты білдіретіндігін, оның шартты белгісін( )естеріне түсіреді. Сол арқылы сөйлем құрауға тырысады. «Бар» сөзі -қа, -ке, -ға, -ге жұрнағы жалғанған сөздермен (зат есіммен) қолданатындығы түсіндіріледі.

4-картинка

• Сабақ барысында үйренген жалғауларды, жаңа сөздерді пайдаланып өз бетінше сөйлем құрау.

5. Бекіту- жазба жұмыстарын орындау
• Жалғаулардың жуан, жіңішке болатындығын бекітіп, үндестік заңы бойынша жалғанатындығын қайталау және тақтадағы жаттығуларды орындау.
Тапсырма: барыс септігінің жалғауларын үндестік заңы бойынша берілген сөздергедұрыс жалғау керек.
АЛМА, СҮТ, ӘКЕ, МЕКТЕП, КІТАПХАНА...
-Сөздерді дұрыс орналастыру үшін оқушылар ауызша жауап береді - мұғалім тақтамен жұмыс істейді.
• Сөздердегі бос торларға керекті жалғауларды жалғау керек. Әрбір оқушы өз дәптерінде жаттығу жұмысын орындаған соң, топ ішінде өз-өздерін тексеріп таратпа карточканы толтырады. Мұғамімге тапсырады, жұмыстар оқушылармен бірге тексеріледі. Тақтаға дұрыс нұсқасы жазылады.
Мен мектеп... барамын. Мен асхана... барамын. Мен үй... барамын.
6. Бағалау- жиналған житон (суреттер) бойынша қорытындылау.
7. Жаңа тақырыпты бекіту

Жұмбақтар әлемі

Жарияланды Категориясы:

[b]Білім беру саласы: [/b]
Қатынас, таным
[b]Бөлімдері:[/b] Тіл дамыту, көркем әдебиет, математика.
[b]Мақсаты:[/b] Балаларға жұмбақ туралы білім беру. Шығармашылық халық ауыз әдебиетімен таныстыру. Ой - өрісін дамыту. Тіл байлығын жетілдіру. Оқу іс - әрекетіне деген қызығушылығын арттыру. Сөздік қорын байытып, сөйлемнің дұрыс грамматикалық қатарын құру.
[b]Әдіс - тәсілдері:[/b] түсіндіру, қимыл - жаттығуларды көрсету, әңгімелеу, сұрақ - жауап, ой қозғау, ойын.
[b]Билингвалды сыңары:[/b] жұмбақ - загадка, ертегі - сказка

[b]Мотиациялық қозғаушы. [/b]
- Бүгінгі оқу іс - әрекетімізді мейіріммен, қуанышпен бастайық.
Шаттық шеңбер.

Күннің көзі ашылды.
Көкке шуақ шашылды
Құтты қонақ келіпті
Төрімізге еніпті
Амандасу үлкенге
Тәрбиенің басы ғой
Ал, кәнекей бәріміз
Сәлем дейік үлкенге
Сәлеметсіздер ме,
Құрметті қонақтар

[b]2 командаға бөліну[/b]
Ұлдар командасы.
Қыздар командасы.

Ал, енді балалар біз оқу іс - әрекетімізді бастамас бұрын қазір қай мезгіл екенін айтып өтейік. Бір жылда қанша мезгіл бар?
Соның қазір қай мезгілі?
Қыс қанша айдан тұрады?
Біз қыс мезгілінде қандай мерекелерді атап өттік?
4 мезгіл бар
Қыс
Желтоқсан, қаңтар, ақпан.
16 - желтоқсан, Жаңа Жыл
Ал енді, балалар төрт мезгілге байланысты тақпақ айтайық.
Қандай қызық қыс деген?
Бәрін шебер істеген
Бақша - бауды, тауды да,
Бояған ақ түспенен.

Ал, енді балалар біз жаңа оқу іс - әрекетіне көшейік. Бүгінгі оқу іс - әрекеті «Жұмбақтар әлемі».
Енді балалар жұмбақтар әлеміне барайық.
Мына жерде не көріп тұрсыңдар?
Балалар сендер жұмбақтарды шешкенді жақсы көресіңдер ме?
Жұмбақтар әр түрлі болады екен. Олармен жақынырақ танысу үшін мен сендерді жұмбақтар көрмесіне шақырамын.

Жыл мезгіліне байланысты жұмбақтарды көріп тұрмыз.
Иә
- Жұмбақ халық ауыз әдебиетінің бір түрі. Әр жұмбақта заттың аты аталмайды, оны шешу үшін ойланып, не туралы жасырылғандығын табу керек. Жұмбақтың шешуін оңай жолмен табу үшін ұқсайтын затпен салыстырады немесе ерекше сөзбен айтылады.
Балалар үстел үстіндегі жұмбақ көрмесіне назар аударып, қызыға қарайды.
[b]1 - айналым[/b]. Ойын
Ал енді, балалар бізге жұмбақ түсінікті болса, төрт мезгілге байланысты бір - бірімізге жұмбақ жасырайық. Бір - біріңе төрт мезгіл туралы айтып өттіңдер. Сол төрт мезгіл туралы қандай жұмбақ білеміз?
Жұмбақ
Қыздар командасы.
Аяна
Суда мұз бар,
Жерде қар бар
Боран боп соғады
Бұл қай кезде болады?
(Қыс)

Қыс ерекшелігін сұрау.
Қыста қандай ойындар ойнайсыңдар?

Қыста күн суытады. Балалар қардан аққала жасап ойнайды.
Алина
Күн ұзарып қар еріп,
Су сайларға толады,
Бұл қай кезде болады?
(Көктем)

[b]Ертегі туралы айту[/b]
Көктем ерекшелігін сұрау.
Көктемде қандай мерекелерді атап өтеміз?

Көктемде күн жылынады, Аналар мерекесін атап өтеміз.
Ұлдар командасы
Асылбек
Күн ысып,
Жеміс - жидек пісіп,
Ел пішенін орады,
Бұл қай кезде болады?
(Жаз)

Жаз ерекшелігін сұрау.
Жазда күн қандай болады?

Жазда күн ыстық болады, шомылуға барармыз.
Омар
Жауып жаңбыр,
Жер сабыр,
Шөп, жапырақ солады
Бұл қай кезде болады?
(Күз)

Күз ерекшелігін сұрау.
Күзде күн қандай болады?
Күн суытады, жапырақтар сарғайып жерге түседі. Жеміс - жидектер пісіп, жинаймыз.
Жұмбақ шешуін тапқан қандай қызық балалар, ал жұмбақты ойлап тапқан одан да қызық екен.
Ал енді, балалар ертегілер еліне саяхатқа барайық. Балалар мына жерден қандай ертегілерді көріп тұрмыз?

Бауырсақ, Шалқан, Алладин, Қаңбақ шал, Маугли, Қызыл телпек, Мақта қыз бен Мысық, Алдар көсе, Жеті лақ.

Біз барлық ертегілерді біледі екенбіз. Енді сендерге осы ертегі бойынша жұмбақ жасырайын. Екі команданың қайсысы бұрын жауап берер екен?

b]Жұмбақ [/b]
Қашып кеткен атадан,
Қашып кеткен ападан,
Орманда кеше жүр едім,
Домалап шықты алдымнан

Шешуі: (Бауырсақ)

[b]Жұмбақ[/b]
Кедей еді бұл бала,
Айы туды оңынан,
Жын шығады керемет,
Сиқырлы оның шамынан
(Алладин)

Жұмбақ
Үй жинаған ұқыпты,
Бір қыз бопты ертеде
Тыңдамаған мысықты
Салыпты ғой әлекке
(Мақта қыз бен мысық)

Жұмбақ
Джунглиде өскен жасынан,
Епті бала болыпты,
Багира, Бану достары
Шерхан оның қас жауы
(Маугли)

Жұмбақ
Кішкене қыз орманға
Жалғыз өзі барады.
Апасына қартайған
Дәмін салып алады
(Қызыл телпек)

Жұмбақ
Аяғынан тұсаулап,
Кемпір оны ұстайды.
Желмен ұшар желпілдеп
Босап кетсе бұл шалы
(Қаңбақ шал)
[b]Әділқазылардың бағасы.
2 - айналым «Ғажап сәт»[/b]
Жылқы кіреді.
Амандасу.
Жылқы қандай жануар балалар?

Үй жануары
Жылқы төрт түлік малға жатады.

Биыл қандай жыл келді?
Жылқы туралы қандай мақал - мәтел білеміз?

Жылқы жылы келді.
1. Жылқы еті шекер, сүті бал.
2. Жүзден жүйрік шығады,
Мыңнан тұлпар шығады
3. Ат айналып қазығын табады, Ер айналып елін табады.
4. Бір түлікке бай болғанша,
Төрт түлікке сай бол.
5. Түйе малдың қасқасы,
Жылқы малдың патшасы
6. Ер қанаты - ат.

[b]Ойынның аты[/b]
Ал енді, балалар сендерге жылқы өзінің ойынын алып келіпті.
Жемістер мен көкөністер.
Мақсаты: балаларға қыста ауырмау үшін, жемістер мен көкөністерді көп жей отырып олардың пішінін, түр - түсін атау.

Балалар ойынға қызыға қатысып, түр - түсін, пішінін атай алды. Үш тілде санап өтті.

[b]3 - айналым. [/b]
«Ойлы болсаң озып көр»
Балаларға тақпақтың басын айтып, балалар ойлана отырып жалғастырады.
[b] Тақпақтар.[/b]
Ал енді, балалар тақтаға қараймыз.
1. Сиыр сүйеді баласын - торпағым деп
2. Жылқы сүйеді баласын - құлыным деп
3. Қой сүйеді баласын - қоңырым деп
4. Ешкі сүйеді баласын - лағым деп
Қараңғыға баспаған қорқағым деп
Тұлпар болып жүгірер жұрыным деп
Ештеңені білмейтін момыным деп
Тастан - тасқа секірген шұнағым деп.
[b]Әділқазылардың бағасы.
4 - айналым[/b]
Жұмбақтар жасыру. Екі топ бір - біріне білетін жұмбақтарын жарыса отырып жасырады. Соңында ертегі кейіпкерлерінен «Жыл басына таласқан хайуанаттар» мен «Бауырсақ» ертегісі

[b]Қыздар командасы. Жұмбақ[/b]
Үстінде қос қорабы,
Мінсең көлік болады,
Жақындасаң қасына,
Қорқытады баланы (Түйе)
Адамға серік,
Күзетке берік (Ит)
Кішкентай ғана бойы бар,
Айналдырып киген тоны бар
(Қой)
Төрт бұлағы сүт
Баққанға ол құт (Жылқы)

Ұлдар командасы
[b]Жұмбақ[/b]
Өзі бір қу,
Жүрген жері айқай шу (Түлкі)
Қашып кеткен атадан,
Қашып кеткен ападан,
Орманда кеше жүр едім
Домалап шықты алдымнан.
(Бауырсақ)

Әдіқазылардың бағасы.
Рефлексивті коррекциялау
Екі команданың тең дәрежеде болғандығын айтты.
Бүгінгі оқу іс - әрекетімізде жұмбақ әлемі туралы айтылғандығын, онда жұмбақтың шешуін тапқан қандай қызық, ал жұмбақты ойлап тапқан одан да қызық екендігін білді. Бүгінгі оқу іс - әрекетіне жақсы қатысқан балаларды мақтай, мадақтай отырып әр бала жұлдыз болуға лайықты екенін айту, жұлдызшалармен бағалау.
Балалар алған жұлдызшаларына мәз болды, өзара оқу іс - әрекетінен алған әсерлерімен бөлісті.

[b]Күтілетін нәтиже:[/b] Ұқыптылық, шыдамдылық, ептілік.
[b]Білуі керек:[/b] Балалар жұмбақ халық ауыз әдебиетінің бір түрі екенін білді. [b]Жұмбақтың түрлерін білді.[/b] Жұмбақты шеше отырып, ертегі кейіпкерлерін шығарды. Ертегі кейіпкерлері қай ертегіде кездесетінін айта отырып, «Жыл басына таласқан хайуанаттар» мен «Бауырсақ» ертегісін құрастырып берді.
[b]Істей алуы: [/b]Сұрақтарға толық жауап беріп, жұмбақтардың шешуін дұрыс таба алды.