- Учителю
- Тақырыбы: 'Алтын күз' сынып сағаты. (1Сынып)
Тақырыбы: 'Алтын күз' сынып сағаты. (1Сынып)
2 «А» сыныбына арналған « Алтын күз» атты ертеңгілік .
Мақсаты: Мектебімізде өткізіліп жатқан «Алтын күз» мерекесіне ұйымшылдықпен қатыса отырып, күз-байлық, күз-береке, күз-молшылдық, күз-шаттық, күз-қуаныш екеніні оқушы санасына жеткізу. өздеріне ерік бере отырып, ауызбіршілікке, ынтымақтастыққа баулу.
Көрнекілік : слайдтар, суреттер , шарлар.
Жүргізу барысы:
-
Сахна сыртында өлең оқу. (сазды музыка)
-
Сахналық қойылым( жүргізушілер)
-
Күз шығады (музыка)
-
Ән «Алтын күз»
-
Сахналық қойылым «Кірпі» (аңдар орманда. Құстардың дауысы)
-
Би қолшатырмен
-
Шу-айғай
-
Ән «бау-бақша белдер»
-
Ойын «Бұл не?» ырғақ музыка
-
Сахна сыртында өлең оқу. (сазды музыка)
-
Би барлық сынып билейді
Музыка :(сахна сыртында « күз» туралы өлең оқылады.)
Алтын, алтын сары алтын,
Алтын күзде нұр жатыр.
Мектептегі дәстүрлі .
Мерекеміз бұл да бір.
Берекесін сыйлауға ,
Өлкемізге күз келді.
Күзгі балды тойлауға ,
Шақырамыз сіздерді.
Сахналақ қойылым.
Сахнаның шетінде « Алтын күз» тақырыбына арнап шығарма жазып отырған оқушы отырады. Кітап, дәптерлерін ашып, сабақ қарайды.Кітап оқып, әрі , бері бері жүріп үстелге отырады.
1-оқушы:
-Достым, мұғалім үйге күз тақырыбында шығарма жазуға берген.-Көмектесші.
2-оқушы:
- Достым, оған қиналатын несі бар? Күз айы -өте бір тамаша мезгіл. Күздің бізге берер сыйы да мол. Өзің ойланып отырып жаз , содан кейін маған оқып бересің (ол ойланып жаза бастайды.)
Дауыстап оқып, отырып жазады.
1-оқушы:
Күз келді, күн суыта бастады. Ба-ла-лар да өз-де-рі-нің ал-тын ұя мек-теп-тер-іне о-рал-ды-ыыыы. -(деп ұйқыға кетеді, дауысы біртіңдеп бәсеңдейді)
Би : «Көбелек »
(Инсар мен Амина сахнаға шығып аң - таң болады.Таңданып )
1-оқушы:
-Біз қайда келдік.
(Күз киімін киген қыз бала келеді.)
Күз:
-Мен күзбін . Өте еркемін . Сәл нәрсеге ренжіп. Бұртыйып қабағымды түйе қаламын. Кейде болмашыға өкпелеп , көз жасымды алмай төгіп-төгіп жіберемін. Әйтсе де менің жомарттығым мен ақ көңілдігімді бәрі де ұнатады.
-Менің ойларым -еңбек ерліктің айы . Отан қоймасы , алтын астыққа толады. Диқандар еңбек жемісіне келетін береке айы , берекесін тойлайтын , мереке айы . Сондықтан да мені жұрт « Алтын күз» деп теңейді.
Ән: « »
2-оқушы:
-
Инсар, күздің ең керемет байлығын көрдің бе?
(Инсар таңырқай .) -Ол не, Амина?
3-оқушы: -Ол деген егін . Егін дегенім-дән . Дән дегенім нан емес пе? Біздің бар байлығымыз нанға толды. Нан -бақытты өмірдің бастауы, нан ән мен жырдың өзегі . Нан қасиет, нан -береке , нан-мереке емес пе !
Сахнада әр түрлі жануарлар киіммен киінген аңдар алма, алмұрт, жемістерді себетке жинап жүргенін көрген Инсар:
-Оу кірпі , сен не істеп жүрсің?
Кірпі: Сен айналаңа қарашы, жемістер, көкөністер пісіп , жерге түсіп жатыр, соны жинап , қысқа дайындалып жатырмыз.
1-оқушы:
- Араларыңда аю жоқ қой?
Кірпі - Аюлар қысқы ұйқыға дайындалып жатыр. Біз қазір күзгі көкөністер, жемістер туралы жұмбақ жасырамыз. (барлық аңдар келеді) Ал шешейік:
1. Бір шар бар кіріп шығар есігі жоқ,
Су ішер, нан жемейді, тамағы тоқ.
Ішінде көп балапан етер мекен,
Ас қылып сойып жесең балдай екен.
/Қарбыз/. (тиін)
2. Жаздай інге тығылып,
Жатқан қызыл түлкіні
Құйрығынан суырып,
Әкелді әжем бір күні.
/Сәбіз/. (қоян)
3. Үлкендігі алмадай,
Сырты жанған қызыл от,
Ішін жарып қарасаң-
Майда , майда қызыл шоқ .
/Анар/. (Қасқыр)
4. Жер астында ақбоз ат,
Терісі бар он қабат.
Жалынан ұстап соярсың,
Жей бастасаң жыларсың.
/Пияз/. (борсық)
Кірпі: - Рахмет, балалар! Күн суытты, бізге азық жинап үлгеру керек. Сау болыңдар!
Қолшатырмен би
2-оқушы:
-
Инсар, естіп тұрсың ба? Бұл не? (құлақтарын тосады)
Ортаға көкөністер мен жемістер шығады да, дауласады)
Мұғалім:
Өнім биыл тамаша!
Көз тоймайды қараса:
Сәбіз, пияз, қияр, картоп,
Бұршақ, асқабақ, қызылша,
Қызанақ, орамжапыраққа қарашы.
Көкөністер бір жерде жиыла қалып дауласты.
Балалар (хормен):
Жиналып қаппыз бәріміз,
Қайсымыз ең дәмдіміз?
Ішімізден адамға
Тиеді көп пайдамыз?
Бұршақ:
Кішкене түймедеймін мен
Ұнаймын мен бәріне
Дәмді тағамдарымен
Сый жасаймын бәріңе!
Қызылша:
Мен де бір сөз айтайын
Мақтанайын сіздерге.
Менсіз борщ болмайды
Винегрет те үстелде.
Орамжапырақ:
Мақтанғаннан не пайда?
Менсіз дәмді щи қайда?
Мені қосса самсаға,
Бәрі жейді тамсана.
Қияр:
Дәмім тілді үйірген
Мен тұздалған күйімде!
Жаңа піскен кезімде
Жейді бәрі сүйсіне!
Шалқан:
Кім білмейді шалқанды?
Талайлар маған таң қалды.
Бәріне сый боламын
Тауып көр менен дарханды.
Сәбіз:
Кім бар сәбіз шырынын
Жастайынан ішпеген?
Мені жеген адамдар
Кем болмайды күшке де!
Асқабақ:
Өсем бақша-бауында
Қатты ұқсаймын қауынға
Жемек болып шикідей
Күлкі болмай қауымға.
Қызанақ:
Піскен кезде қызанақ
Көз тартар қызыл түсімен
Бар ма адам сүйсінбей,
Томат шырын ішпеген?
Қауын:
Иісім жұпар аңқыған,
Бақшадағы шырынмын.
Жеп көргендер тамсанған -
Балдай тәтті қауынмын.
Пияз:
Боламын мен дәмдеуші
Барлық-барлық тағамға
Көкөністер ішінен
Мен пайдалы адамға.
Картоп:
Мен ұялшақ картоппын
Мен емеспін мақтанар
Мені жақсы көреді
Үлкендер мен балалар.
Бос айтысты қояйық,
Дауласуды тоқтатайық!
Көкөністер барлығы:
Жиналып қаппыз бәріміз,
Қайсымыз ең дәмдіміз?
Ішімізден адамға
Тиеді көп пайдамыз?
Мұғалім:
Көкөністер бәріде
Денсаулыққа пайдалы
Мұны жақсы біліңдер,
Оларды жақсы көріңдер
Ән: «Бау-бақша белдер»
Күн шығады :
1-оқушы:
- Біз, тағы қандай таңғажайып жерге тап болдық. (Осы кезде жаңбыр мен жел, күн сәулесін қуып жүреді )
2-оқушы: - Күн сәулесі саған не болды? Сен неге жабырқаусың ?
Күн:- Күз мезгілінде тек жеміс жидектер ғана пісіп қоймайды , табиғатта да өзгерістер болады. Жел мен найзағай егер бізбен ойнамасаң селкілдеп тұрып, жаңбырлатамыз -деп менің соңымнан қуып болмайды.
1-оқушы: Балалар ондай болса күнге көмек көрсетейік.
2-оқушы: Ал қандай мереке ойынсыз өтеді. Қазір бәріміз ойын ойнаймыз.
Балалар, сендер жеміс не көкөністің суретін аласыңдар. Оны ешкімге көрсетпеңдер. Ата-аналарға үнсіз көкөніс не жемісті көрсету керексіңдер. Дайынсыңдар ма?
Инсар, сен не, ұйықтап қалғансың ба? Сенің шығарма жазғаның қайда?
1-оқушы:
-Амина, мен күздің кереметін енді түсіндім.
-Күзді береке дейміз. Өйткені күзде барлық жеміс -жидектер ,егін пісіп , мал семіреді.
Күзді-байлық дейміз. Өйткені піскен егін , жеміс-жидектер дүкендерге толады. Молшылық болады.
-Күзді мереке дейміз-адамдар өз еңбегінің жемісін көріп қуанады , мерекелейді.
-Енді мен шығармадан «5» алатын болдым.
( Сахна сыртынан оқылады.) Музыка
Алтын күз сіз бен бізге шуақ шашсын.
Көңілдің серіппелі күйін ашсын.
Бақ пен шаттық бірге қатар қонып,
Береке бірлікпенен ортақтассын. Би : «Балдәурен».
Сахналақ қойылым.
Сахнаның шетінде « Алтын күз» тақырыбына арнап шығарма жазып отырған оқушы отырады. Кітап, дәптерлерін ашып, сабақ қарайды.Кітап оқып, әрі , бері бері жүріп үстелге отырады.
1-оқушы:
-Достым, мұғалім үйге күз тақырыбында шығарма жазуға берген.-Көмектесші.
2-оқушы:
- Достым, оған қиналатын несі бар? Күз айы -өте бір тамаша мезгіл. Күздің бізге берер сыйы да мол. Өзің ойланып отырып жаз , содан кейін маған оқып бересің (ол ойланып жаза бастайды.)
Дауыстап оқып, отырып жазады.
1-оқушы:
Күз келді, күн суыта бастады. Ба-ла-лар да өз-де-рі-нің ал-тын ұя мек-теп-тер-іне о-рал-ды-ыыыы. -(деп ұйқыға кетеді, дауысы біртіңдеп бәсеңдейді)
Би : «Көбелек »
(Инсар мен Амина сахнаға шығып аң - таң болады.Таңданып )
1-оқушы:
-Біз қайда келдік.
(Күз киімін киген қыз бала келеді.)
Күз:
-Мен күзбін . Өте еркемін . Сәл нәрсеге ренжіп. Бұртыйып қабағымды түйе қаламын. Кейде болмашыға өкпелеп , көз жасымды алмай төгіп-төгіп жіберемін. Әйтсе де менің жомарттығым мен ақ көңілдігімді бәрі де ұнатады.
-Менің ойларым -еңбек ерліктің айы . Отан қоймасы , алтын астыққа толады. Диқандар еңбек жемісіне келетін береке айы , берекесін тойлайтын , мереке айы . Сондықтан да мені жұрт « Алтын күз» деп теңейді.
Ән: « »
2-оқушы:
-
Инсар, күздің ең керемет байлығын көрдің бе?
(Инсар таңырқай .) -Ол не, Амина?
3-оқушы: -Ол деген егін . Егін дегенім-дән . Дән дегенім нан емес пе? Біздің бар байлығымыз нанға толды. Нан -бақытты өмірдің бастауы, нан ән мен жырдың өзегі . Нан қасиет, нан -береке , нан-мереке емес пе !
Сахнада әр түрлі жануарлар киіммен киінген аңдар алма, алмұрт, жемістерді себетке жинап жүргенін көрген Инсар:
-Оу кірпі , сен не істеп жүрсің?
Кірпі: Сен айналаңа қарашы, жемістер, көкөністер пісіп , жерге түсіп жатыр, соны жинап , қысқа дайындалып жатырмыз.
1-оқушы:
- Араларыңда аю жоқ қой?
Кірпі - Аюлар қысқы ұйқыға дайындалып жатыр. Біз қазір күзгі көкөністер, жемістер туралы жұмбақ жасырамыз. (барлық аңдар келеді) Ал шешейік:
1. Бір шар бар кіріп шығар есігі жоқ,
Су ішер, нан жемейді, тамағы тоқ.
Ішінде көп балапан етер мекен,
Ас қылып сойып жесең балдай екен.
/Қарбыз/. (тиін)
2. Жаздай інге тығылып,
Жатқан қызыл түлкіні
Құйрығынан суырып,
Әкелді әжем бір күні.
/Сәбіз/. (қоян)
3. Үлкендігі алмадай,
Сырты жанған қызыл от,
Ішін жарып қарасаң-
Майда , майда қызыл шоқ .
/Анар/. (Қасқыр)
4. Жер астында ақбоз ат,
Терісі бар он қабат.
Жалынан ұстап соярсың,
Жей бастасаң жыларсың.
/Пияз/. (борсық)
Кірпі: - Рахмет, балалар! Күн суытты, бізге азық жинап үлгеру керек. Сау болыңдар!
Қолшатырмен би
2-оқушы:
-
Инсар, естіп тұрсың ба? Бұл не? (құлақтарын тосады)
Ортаға көкөністер мен жемістер шығады да, дауласады)
Мұғалім:
Өнім биыл тамаша!
Көз тоймайды қараса:
Сәбіз, пияз, қияр, картоп,
Бұршақ, асқабақ, қызылша,
Қызанақ, орамжапыраққа қарашы.
Көкөністер бір жерде жиыла қалып дауласты.
Балалар (хормен):
Жиналып қаппыз бәріміз,
Қайсымыз ең дәмдіміз?
Ішімізден адамға
Тиеді көп пайдамыз?
Бұршақ:
Кішкене түймедеймін мен
Ұнаймын мен бәріне
Дәмді тағамдарымен
Сый жасаймын бәріңе!
Қызылша:
Мен де бір сөз айтайын
Мақтанайын сіздерге.
Менсіз борщ болмайды
Винегрет те үстелде.
Орамжапырақ:
Мақтанғаннан не пайда?
Менсіз дәмді щи қайда?
Мені қосса самсаға,
Бәрі жейді тамсана.
Қияр:
Дәмім тілді үйірген
Мен тұздалған күйімде!
Жаңа піскен кезімде
Жейді бәрі сүйсіне!
Шалқан:
Кім білмейді шалқанды?
Талайлар маған таң қалды.
Бәріне сый боламын
Тауып көр менен дарханды.
Сәбіз:
Кім бар сәбіз шырынын
Жастайынан ішпеген?
Мені жеген адамдар
Кем болмайды күшке де!
Асқабақ:
Өсем бақша-бауында
Қатты ұқсаймын қауынға
Жемек болып шикідей
Күлкі болмай қауымға.
Қызанақ:
Піскен кезде қызанақ
Көз тартар қызыл түсімен
Бар ма адам сүйсінбей,
Томат шырын ішпеген?
Қауын:
Иісім жұпар аңқыған,
Бақшадағы шырынмын.
Жеп көргендер тамсанған -
Балдай тәтті қауынмын.
Пияз:
Боламын мен дәмдеуші
Барлық-барлық тағамға
Көкөністер ішінен
Мен пайдалы адамға.
Картоп:
Мен ұялшақ картоппын
Мен емеспін мақтанар
Мені жақсы көреді
Үлкендер мен балалар.
Бос айтысты қояйық,
Дауласуды тоқтатайық!
Көкөністер барлығы:
Жиналып қаппыз бәріміз,
Қайсымыз ең дәмдіміз?
Ішімізден адамға
Тиеді көп пайдамыз?
Мұғалім:
Көкөністер бәріде
Денсаулыққа пайдалы
Мұны жақсы біліңдер,
Оларды жақсы көріңдер
Ән: «Бау-бақша белдер»
Күн шығады :
1-оқушы:
- Біз, тағы қандай таңғажайып жерге тап болдық. (Осы кезде жаңбыр мен жел, күн сәулесін қуып жүреді )
2-оқушы: - Күн сәулесі саған не болды? Сен неге жабырқаусың ?
Күн:- Күз мезгілінде тек жеміс жидектер ғана пісіп қоймайды , табиғатта да өзгерістер болады. Жел мен найзағай егер бізбен ойнамасаң селкілдеп тұрып, жаңбырлатамыз -деп менің соңымнан қуып болмайды.
1-оқушы: Балалар ондай болса күнге көмек көрсетейік.
2-оқушы: Ал қандай мереке ойынсыз өтеді. Қазір бәріміз ойын ойнаймыз.
Балалар, сендер жеміс не көкөністің суретін аласыңдар. Оны ешкімге көрсетпеңдер. Ата-аналарға үнсіз көкөніс не жемісті көрсету керексіңдер. Дайынсыңдар ма?
Инсар, сен не, ұйықтап қалғансың ба? Сенің шығарма жазғаның қайда?
1-оқушы:
-Амина, мен күздің кереметін енді түсіндім.
-Күзді береке дейміз. Өйткені күзде барлық жеміс -жидектер ,егін пісіп , мал семіреді.
Күзді-байлық дейміз. Өйткені піскен егін , жеміс-жидектер дүкендерге толады. Молшылық болады.
-Күзді мереке дейміз-адамдар өз еңбегінің жемісін көріп қуанады , мерекелейді.
-Енді мен шығармадан «5» алатын болдым.
( Сахна сыртынан оқылады.) Музыка
Алтын күз сіз бен бізге шуақ шашсын.
Көңілдің серіппелі күйін ашсын.
Бақ пен шаттық бірге қатар қонып,
Береке бірлікпенен ортақтассын. Би : «Балдәурен».