- Учителю
- Архей заманы 11 класс
Архей заманы 11 класс
Архей эоны
3800-2500 млн ж. бұрын
Геологиялық замандар
қарау • пікірсайыс • өңдеу
-4500 -
-
-4000 -
-
-3500 -
-
-3000 -
-
-2500 -
-
-2000 -
-
-1500 -
-
-1000 -
-
-500 -
-
0 -
Хадей
Архей
Протеро
-зой
Фанеро
-зой
Эа
Палеа
Меза
Неа
Палео
Мезо
Нео
Палео
Мезо
Кайно
Тік білік:
млн жыл бұрын
Архей (археозой)[1] - прекембрийдің үш бөлімшесінің ортаңғысы (осыдан 4-2,5 млрд ж. бұрын). Қазіргі кезде архей ресми түрде эон болып табылады. «Архей» терминін 1872 ж. америкалық геолог Джеймс Дана ұсынған. Жержылнамалық шкалаға сәйкес, архей эоны төрт эраға жіктеледі, олар:
-
еоархей (4500-3600 млн жыл бұрын),
-
палеоархей (3600-3200 млн жыл бұрын),
-
мезоархей (3200-2800 млн жыл бұрын)
-
неоархей эралары (2800-2500 млн жыл бұрын) деп аталады.[2]
Архей - архей эрасы және архей тобы ұғымдарының қысқаша аталуы. Грек тілінде archаіos деген сөз ежелгі деген мағынаны білдіреді. Архей - Жердің геологиялық даму тарихындағы ең ежелгі эра болып табылады. Радиометрлік зерттеулер Архей эрасына қатысты тау жыныстары осыдан шамамен 3,6 - 4 млрд. жыл бұрын қалыптаса бастағандығын көрсетеді. Бұл эраның жоғарғы деңгейі, яғни оның протерозой эрасына ауысу уақыты шамамен 2,6 - 2,8 млрд. жыл бұрын өткен. Архейде қалыптасқан тау жыныстары негізінен метаморфтық өзгерістерге ұшыраған тау жыныстарынан: гнейстен, кристалды тақтатастан, сирек жағдайда амфиболиттен, мәрмәрдан және кварциттентұрады. Органикалық қалдықтар кездеспейді, бірақ олардың құрамында графиттің ұшырасып қалуы архей эрасында да тіршілік нышаны болғандығын білдіреді. Архейде түзілген тау жыныстары көптеген көне геологиялық құрылымдардың негізін қалайды. Олардың арасында маңызды кендер кездеседі.
Дереккөздер[өңдеу]
-
Жоғарыға көтеріліңіз↑ Мұнай және газ геологиясы терминдерінің орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. Жалпы редакциясын басқарған Қазақстанға еңбегі сіңген мұнайшы - геологтар Т.Н. Жұмағалиев, Б.М. Қуандықов. - А.: АРНGroup, 2000 жыл. - 328 бет.
-
Жоғарыға көтеріліңіз↑ Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Қ 17 Геология/Жалпы редакциясын басқарған - түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов - Алматы: "Мектеп" баспасы" ЖАҚ , 2003. - 248 бет. ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
Фанерозой
(Хадей)
Архей
Протерозой
Эоархей
Палеоархей
Мезоархей
Неоархей</</p>